Αλίκη Βουγιουκλάκη – Ο εμβληματικός «Εθνικός Αστέρας» του Ελληνικού Θεάτρου και Κινηματογράφου

Η Αλίκη-Σταματίνα Βουγιουκλάκη, γεννημένη στις 20 Ιουλίου 1934 στο Μαρούσι Αττικής, ήταν γνωστή Ελληνίδα ηθοποιός του κινηματογράφου και του θεάτρου, τραγουδίστρια και επιχειρηματίας του θεάτρου.

Η λαμπρή καριέρα της διήρκεσε τέσσερις δεκαετίες, κατά τις οποίες έγινε το σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής στην ελληνική διασκέδαση. Από το πρώιμο ξεκίνημά της στο θέατρο μέχρι την εμβληματική της ιδιότητα ως το αγαπημένο «εθνικό αστέρι» της Ελλάδας, ας εμβαθύνουμε στη σαγηνευτική ζωή και την καριέρα της Αλίκης Βουγιουκλάκη.

Πρώιμη ζωή και πάθος για το θέατρο

Η Αλίκη Βουγιουκλάκη γεννήθηκε από γονείς την Αιμιλία Κουμουνδούρου και τον Ιωάννη Βουγιουκλάκη, δικηγόρο και πρώην Νομάρχη Αρκαδίας. Τραγωδία έπληξε την οικογένειά της κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής όταν ο πατέρας της δολοφονήθηκε από μέλη του ΕΛΑΣ. Μεγαλωμένη από τη μητέρα της κάτω από δύσκολες συνθήκες, η αγάπη της Αλίκης για το θέατρο και την υποκριτική μεγάλωσε.

Σε νεαρή ηλικία έδωσε κρυφά εξετάσεις στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, αποφοιτώντας τρία χρόνια αργότερα. Το ταλέντο και η αφοσίωσή της στη βιοτεχνία ήταν εμφανή ακόμη και πριν την επίσημη αποφοίτησή της, καθώς έκανε το ντεμπούτο της στο θέατρο ενώ ήταν ακόμη φοιτήτρια. Γρήγορα κέρδισε δημοτικότητα στο κοινό και το ταξίδι της για να γίνει διάσημη ηθοποιός είχε ξεκινήσει.

Προτού ακόμη αποφοιτήσει από τη Σχολή ξεκίνησε τη σταδιοδρομία της στο θέατρο. Στον πρώτο της θεατρικό ρόλο υποδύθηκε τη Λουιζόν στο έργο «Ο κατά φαντασίαν ασθενής» του Μολιέρου το 1953, ενώ η πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση έγινε στην ταινία «Το ποντικάκι» το 1954. Κατά τη διάρκεια της φοίτησής της στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου συμμετείχε χωρίς επίσημη άδεια της Σχολής στην παράσταση Ρωμαίος και Ιουλιέτα, όπου κλήθηκε να αντικαταστήσει εκτάκτως την Άννα Συνοδινού, αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές.

Επιτυχία κινηματογράφου και θεάτρου

Το 1954, η Αλίκη Βουγιουκλάκη έκανε το κινηματογραφικό της ντεμπούτο στο «Ποντικάκι» και συνέχισε να πρωταγωνιστεί σε 42 ταινίες, συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων διεθνών παραγωγών. Πολλές από τις ταινίες της έγιναν επιτυχίες των εισιτηρίων, ωθώντας την καριέρα της στα ύψη και της χάρισε τον τίτλο της «εθνικής σταρ» της Ελλάδας. Η ταινία του 1960 «Μανταλένα», σε σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου, της χάρισε την αποδοχή των κριτικών και το Βραβείο Α’ Γυναικείου Ρόλου στο 1ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.η ίδια ταινία εκπροσώπησε την Ελλάδα στο διεθνές κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Καννών, όπου άφησε πάρα πολύ καλές εντυπώσεις. Στο ίδιο φεστιβάλ βραβεύτηκε στο αναδρομικό αφιέρωμα (ρετροσπεκτίβα) η ταινία του 1959 «Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο», όπου επίσης πρωταγωνιστούσε η Αλίκη.

Το 1961, η Βουγιουκλάκη συγκρότησε τον δικό της θίασο, με τον οποίο ανέβασε εκείνο τον χειμώνα το έργο «Ωραία μου κυρία», ξεκινώντας από τη Θεσσαλονίκη. Το 1962 ανέβασε το «Καίσαρ και Κλεοπάτρα» του Τζορτζ Μπέρναρντ Σω με γνωστούς συμπρωταγωνιστές και μουσική επιμέλεια του Μάνου Χατζιδάκι, εντούτοις η παράσταση δεν πήγε καλά, επηρεασμένη από δυσμενείς κριτικές στον Τύπο, και κατέβηκε πολύ σύντομα. Ακολούθησαν με μεγαλύτερη επιτυχία τα έργα «Χτυποκάρδια στο θρανίο» το 1962 (η πασίγνωστη κινηματογραφική μεταφορά έγινε το 1963) και «Περάστε την πρώτη του μηνός» το 1963 . Συνεργάστηκε στενά με τον διάσημο συνθέτη Μάνο Χατζιδάκι, ο οποίος φιλοτέχνησε όμορφα τραγούδια για τις ταινίες και τις θεατρικές παραστάσεις της, ενισχύοντας την καλλιτεχνική της λάμψη.

Το 1963, η Αλίκη Βουγιουκλάκη προσπάθησε να ανεβάσει την καριέρα της σε διεθνές επίπεδο και πρωταγωνίστησε στην αγγλόφωνη ταινία «Aliki, My Love» δίπλα σε Βρετανούς συμπρωταγωνιστές της (κυκλοφόρησε στην Ελλάδα ως «Aliki» το 1964). Παρά τις μεγάλες ελπίδες, η ταινία δεν πέτυχε την αναμενόμενη επιτυχία. Ωστόσο, η μοίρα είχε άλλα σχέδια για εκείνη καθώς διασταυρώθηκε με τον Φιλοποίμενα Φίνο, γεγονός που σήμανε την αρχή μιας γόνιμης και διαρκούς συνεργασίας με την εταιρεία του, τη Φίνος Φιλμ.

Αυτή η συνεργασία είχε ως αποτέλεσμα μια σειρά από μνημειώδεις εισπρακτικές επιτυχίες για τον ελληνικό κινηματογράφο. Ανάμεσά τους ήταν αξέχαστες ταινίες όπως Αστέρω, Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο, Μανταλένα, Το κλωτσοσκούφι, Η Αλίκη στο ναυτικό, Η Λίζα και η άλλη, Η ψεύτρα, Το δόλωμα, Η αρχόντισσα κι ο αλήτης, Η δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά, Η νεράιδα και το παλικάρι, Υπολοχαγός Νατάσσα, Η κόρη του ήλιου, Η Μαρία της σιωπής, Ένα αστείο κορίτσι, Σ’ αγαπώ,  για να αναφέρουμε μερικά. Η Βουγιουκλάκη ερμήνευσε επίσης δημοφιλείς ταινίες άλλων εταιρειών, όπως μεταξύ άλλων Μοντέρνα Σταχτοπούτα, Η σωφερίνα, Χτυποκάρδια στο θρανίο, Το πιο λαμπρό αστέρι, Η κόρη μου η σοσιαλίστρια, Αχ! Αυτή η γυναίκα μου και  Διπλοπενιές.

Σε αυτές τις ταινίες, η Αλίκη Βουγιουκλάκη απεικόνιζε μια ποικιλία χαρακτήρων, από χαριτωμένες και σκανδαλώδεις μαθήτριες μέχρι εξεγερμένα πλούσια κορίτσια που αμφισβητούν το προνομιούχο υπόβαθρό τους. Ενσάρκωσε επίσης ρόλους φτωχών και ασήμαντων κοριτσιών που αψηφούσαν τις πιθανότητες, πετυχαίνοντας κοινωνική εξύψωση, επιτυχία και δόξα. Οι ερμηνείες της μιλούσαν βαθιά στο κοινό, κερδίζοντας τη σπάνια δημοτικότητά της και την έκαναν αγαπημένη φιγούρα. Σημειωτέον, η ταινία «Υπολοχαγός Νατάσσα» στάθηκε η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου για τρεις δεκαετίες, ενώ ακολούθησαν άλλοι δύο εισπρακτικοί θρίαμβοι με την Αλίκη Βουγιουκλάκη.

Καθώς ο ελληνικός κινηματογράφος γνώρισε μια σημαντική εμπορική παρακμή από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, η Αλίκη Βουγιουκλάκη έστρεψε το ενδιαφέρον της κυρίως στο θέατρο. Ανέβασε ένα εντυπωσιακό σύνολο πάνω από 53 θεατρικές παραστάσεις. Το 1975, εισήγαγε μια επαναστατική προσέγγιση στα μιούζικαλ στην Ελλάδα, φέρνοντας την έννοια της μουσικής-υπερπαραγωγής στη σκηνή με την «Καμπίρια» του Νιλ Σάιμον. Η παράσταση σημείωσε μεγάλη επιτυχία, εμπνέοντάς την να συνεχίσει να ανεβάζει άλλα αναγνωρισμένα έργα του είδους, όπως τα Καμπαρέ, Ωραία μου κυρία, Εύθυμη χήρα, Άννυ, Εβίτα, Βίκτωρ-Βικτώρια, και τελευταίο το μιούζικαλ Η μελωδία της ευτυχίας.

Η Αλίκη Βουγιουκλάκη μέσα από την γόνιμη πορεία της τόσο στην μεγάλη οθόνη όσο και στην θεατρική σκηνή άφησε ανεξίτηλο το στίγμα της στην ελληνική διασκέδαση, μένοντας για πάντα στις καρδιές του αφοσιωμένου κοινού της.

Προσωπική ζωή και σχέσεις

Η προσωπική ζωή της Αλίκης Βουγιουκλάκη ήταν συνυφασμένη με την καριέρα της. Είχε σχέσεις με εξέχουσες προσωπικότητες, συμπεριλαμβανομένου του Αλέξη Σολωμού, καθηγητή της στη Δραματική Σχολή, και κρυφό ειδύλλιο με τον Κωνσταντίνο, διάδοχο του ελληνικού θρόνου. Το 1965 παντρεύτηκε τον απόφοιτο της Δραματικής Σχολής Δημήτρη Παπαμιχαήλ και μαζί πρωταγωνίστησαν σε πολλές επιτυχημένες ταινίες.

Οι δυο τους πρωταγωνίστησαν σε πολλά κινηματογραφικά και θεατρικά έργα, από τα πιο εμπορικά και πετυχημένα στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου. Στις 4 Ιουνίου 1969 γεννήθηκε ο γιος τους, Γιάννης. Στις 5 Ιουλίου 1975 οι δύο ηθοποιοί πήραν διαζύγιο λόγω ασυμφωνίας χαρακτήρων. Αργότερα παντρεύτηκε τον Κύπριο επιχειρηματία Γιώργο Ηλιάδη, αλλά ο γάμος τους παρέμεινε μυστικός ακόμα και χρόνια μετά το τέλος του. Στην παράσταση Εβίτα την περίοδο 1981-1982 γνώρισε τον Βλάσση Μπονάτσο, η σχέση με τον οποίο διήρκεσε από τον Απρίλιο του 1982 μέχρι τον Δεκέμβριο του 1987, σύμφωνα με τα περιοδικά της εποχής. Τελευταίος σύντροφος της ζωής της για οκτώ χρόνια (1988-1996) ήταν ο ηθοποιός Κώστας Σπυρόπουλος.

Τα τραγούδια Η επίδραση της Αλίκης Βουγιουκλάκη στον ελληνικό κινηματογράφο και το θέατρο ήταν αμέτρητη. Οι ρόλοι της είχαν μεγάλη απήχηση στο κοινό και έγινε σύμβολο μιας ολόκληρης γενιάς. Σημαντικότατο κεφάλαιο της καριέρας της Αλίκης Βουγιουκλάκη αποτέλεσαν τα τραγούδια που ερμήνευσε ως ηθοποιός, τόσο στις κινηματογραφικές της ταινίες, όσο και στις θεατρικές της παραστάσεις.

Ο πρώτος χρυσός δίσκος που δόθηκε στην ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας ήταν αυτός με τα τραγούδια από την ταινία Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο, σε μουσική του Μάνου Χατζιδάκι και ερμηνεύτρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη. Οι 75.000 δίσκοι που πουλήθηκαν αποτέλεσαν ρεκόρ. Στα τραγούδια της εν λόγω ταινίας ανήκουν τα πολύ γνωστά Το γκρίζο γατί (Νιάου, νιάου βρε γατούλα) και Έχω ένα μυστικό (Μ. Χατζιδάκι – Αλ. Σακελλάριου).

Ο Χατζιδάκις και η Βουγιουκλάκη συνεργάστηκαν και στις ταινίες Το κλωτσοσκούφι (1960), Μανταλένα (1960), Η Αλίκη στο ναυτικό (1961), Η Λίζα και η άλλη (1961), Αλίκη (1963) και Χτυποκάρδια στο θρανίο (1963). Το τραγούδι Μια περιπέτεια στη Νότιο Καρολίνα (1959) είναι το μοναδικό σόλο τραγούδι της Βουγιουκλάκη, σε μουσική και στίχους του Χατζιδάκι, που δεν έχει κινηματογραφικές ή θεατρικές καταβολές. Με τον Μάνο Χατζιδάκι συνεργάστηκαν δισκογραφικά και το 1970, στο άλμπουμ του συνθέτη Επιστροφή, σε στίχους του Νίκου Γκάτσου, όπου η Αλίκη πραγματοποιεί έκτακτη συμμετοχή, αφού τα τραγούδια του δίσκου ερμηνεύουν κυρίως ο Γ. Μπιθικώτσης και η Δ. Γαλάνη.

 Το τέλος μιας εποχής Μετά από μια γόνιμη καριέρα που διήρκεσε αρκετές δεκαετίες, η Αλίκη Βουγιουκλάκη έφυγε από τη ζωή στις 23 Ιουλίου 1996, σε ηλικία 62 ετών, από καρκίνο στο ήπαρ. Η κηδεία της ήταν μια μεγαλειώδης εκδήλωση στην οποία παρευρέθηκαν πολλοί συνάδελφοι και θαυμαστές της, μετατρέποντάς την σε δημόσιο προσκύνημα για να τιμήσουν τη μνήμη της.

Τα τραγούδια της, ερμηνευμένα τόσο σε ταινίες όσο και σε θεατρικές παραστάσεις, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην καλλιτεχνική της επιτυχία. Συνεργασίες με αξιόλογους συνθέτες και στιχουργούς όπως ο Σταύρος Ξαρχάκος, ο Μίμης Πλέσσας, ο Μάνος Λοΐζος και ο Μίκης Θεοδωράκης εδραίωσαν περαιτέρω την κληρονομιά της ως θρυλικής ερμηνεύτριας.

Η Αλίκη Βουγιουκλάκη παραμένει μια αξέχαστη φιγούρα στην ιστορία της ελληνικής διασκέδασης. Το εξαιρετικό ταλέντο, η απέραντη δημοτικότητά της και η απήχησή της στον ελληνικό κινηματογράφο και το θέατρο έχουν αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα της στις καρδιές των ανθρώπων. Θα τη θυμόμαστε πάντα ως την «εθνική σταρ της Ελλάδας», της οποίας τα τραγούδια και οι ερμηνείες συνεχίζουν να μαγεύουν το κοινό από γενιά σε γενιά.