Αντιδράσεις για τα γυρίσματα της «Οδύσσειας» του Νόλαν σε κατεχόμενη περιοχή της Δυτικής Σαχάρας

Έντονες αντιδράσεις έχει προκαλέσει η απόφαση του διάσημου σκηνοθέτη Κρίστοφερ Νόλαν (Christopher Nolan) να πραγματοποιήσει μέρος των γυρισμάτων της νέας του ταινίας, με τίτλο Οδύσσεια, στην πόλη Ντάχλα της Δυτικής Σαχάρας — μιας περιοχής που βρίσκεται υπό μαροκινό έλεγχο εδώ και περισσότερες από πέντε δεκαετίες.

Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και καλλιτεχνικοί φορείς εκφράζουν ανησυχία ότι η παρουσία μεγάλης κινηματογραφικής παραγωγής στην περιοχή συμβάλλει στην κανονικοποίηση της κατοχής και αποσιωπά τη συνεχιζόμενη καταπίεση του αυτόχθονου πληθυσμού των Σαχράουι.

Την αντίδραση πυροδότησε το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Δυτικής Σαχάρας (FiSahara), το οποίο εδρεύει σε προσφυγικούς καταυλισμούς στην Αλγερία. Σε ανακοίνωσή του, το φεστιβάλ καταγγέλλει ότι η παρουσία του σκηνοθέτη και του υψηλού προφίλ καστ στη Ντάχλα «συμβάλλει στον εξωραϊσμό της μαροκινής κατοχής και στην κανονικοποίηση της καταστολής». Παρότι η πόλη προβάλλεται ως εξωτική κινηματογραφική τοποθεσία, οι διοργανωτές του φεστιβάλ τονίζουν πως στην πραγματικότητα πρόκειται για «κατεχόμενη και στρατιωτικοποιημένη περιοχή, όπου οι Σαχράουι υφίστανται καθημερινή καταπίεση».

Η Μαρία Καριόν, εκτελεστική διευθύντρια του FiSahara, δήλωσε ότι η επιλογή της Ντάχλα για τα γυρίσματα ενδέχεται να ενισχύει, έστω και ακούσια, τις προσπάθειες του Μαρόκου να νομιμοποιήσει την κατοχή της περιοχής: «Με το να γυρίζουν μέρος της Οδύσσειας σε ένα κατεχόμενο έδαφος, ο Νόλαν και η ομάδα του ίσως, χωρίς πρόθεση, ενισχύουν την καταπίεση των Σαχράουι και τη μαροκινή αφήγηση περί νομιμότητας».

Αν και η Universal Pictures, που υποστηρίζει την παραγωγή, περιγράφει την ταινία ως «μια επική περιπέτεια γυρισμένη σε τοποθεσίες ανά τον κόσμο», η επιλογή της Ντάχλα έχει προκαλέσει ευρύτερη ανησυχία. Η Δυτική Σαχάρα παραμένει καταγεγραμμένη από τα Ηνωμένα Έθνη ως «μη αυτόνομη περιοχή» και η μαροκινή κυριαρχία δεν έχει αναγνωριστεί διεθνώς.

Σε έκθεση του 2023, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ τόνισε ότι το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα δεν έχει καταφέρει να αποκτήσει πρόσβαση στην περιοχή από το 2015, ενώ συνεχίζει να λαμβάνει αναφορές για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως παρακολούθηση, εκφοβισμό και διακρίσεις. Παράλληλα, η οργάνωση Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα έχει χαρακτηρίσει τη Δυτική Σαχάρα «έρημο για τη δημοσιογραφία», κάνοντας λόγο για συλλήψεις, βασανιστήρια και καταστολή σε βάρος Σαχράουι δημοσιογράφων.

Το FiSahara απευθύνει δημόσια έκκληση στον Νόλαν, τους παραγωγούς και τους ηθοποιούς της ταινίας να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους προς τον πληθυσμό της Δυτικής Σαχάρας. «Ο λαός των Σαχράουι ζει υπό στρατιωτική κατοχή εδώ και πενήντα χρόνια και αντιμετωπίζει φυλακίσεις και βασανιστήρια για τον ειρηνικό του αγώνα υπέρ της αυτοδιάθεσης», αναφέρεται στην ανακοίνωση.

Η ταινία Οδύσσεια αναμένεται να κυκλοφορήσει στις 17 Ιουλίου 2026 και διαθέτει εντυπωσιακό καστ, μεταξύ των οποίων οι Ματ Ντέιμον, Τομ Χόλαντ, Ζεντάγια, Ρόμπερτ Πάτινσον, Αν Χάθαγουεϊ, Λουπίτα Νιόνγκο και Σαρλίζ Θερόν.

Πηγή: ethnos.gr