Λόγοι για να πάτε Φεστιβάλ: Παρασκευή 18 Μαρτίου 2016

Καλησπέρα κυρίες και κύριοι

Το 18^ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης δυστυχώς φτάνει σιγά σιγά στο τέλος του, οπότε από το μεσημέρι που θα τελειώσει το σχολείο ή η δουλειά σας (το ελπίζουμε) βγάλτε ένα εισιτήριο και απολαύστε το. Σε περίπτωση που αγχωθείτε για το ποιο έργο θα δείτε, εμείς είμαστε εδώ.

Καλό φεστιβάλ

«Ο πιο μακρύς δρόμος» της Μαριάννας Οικονόμου, Ελλάδα 2015, 77’ (Σταύρος Τορνές – 13.30)

Με φόντο τις επιδρομές του Ισλαμικού Κράτους στη Μέση Ανατολή, ο Αλσαλέχ και ο Τζασίμ από την Συρία και το Ιράκ, βρίσκονται κρατούμενοι στη φυλακή ανηλίκων του Βόλου με τη βαριά κατηγορία της διακίνησης παράτυπων μεταναστών. Μέσα από τη φυλακή μιλάνε στους γονείς τους και παρακολουθούν τις εξελίξεις του πολέμου ενώ προσπαθούν να σώσουν τους εαυτούς τους. Οι ιστορίες τους ξετυλίγονται στη φυλακή και στο δικαστήριο, αποκαλύπτοντας πώς νέοι αθώοι πρόσφυγες πέφτουν θύματα εξαναγκασμού των διακινητών, εμπλέκονται στη διακίνηση και τελικά καταλήγουν να εκτίουν βαρύτατες ποινές, ενώ οι ίδιοι οι διακινητές συνεχίζουν να δρουν ανενόχλητοι. Αν το δικαστήριο αποφανθεί πώς οι Αλσαλέχ και Τζασίμ είναι ένοχοι, η ποινή φυλάκισής τους μπορεί να είναι 25 χρόνια.

«Η πρώτη ταινία» του Μαρκ Κάζινς, Μεγ. Βρετανία-Καναδάς 2009, 77’ (Παύλος Ζάννας – 14.00)

Ένας φόρος τιμής στο σθένος της παιδικής φαντασίας. Όταν ο σκηνοθέτης και το συνεργείο του ταξιδεύουν στο Γκόπταπα, ένα μικρό κουρδικό χωριό στο βόρειο Ιράκ που καταστράφηκε από το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν, συναντούν παιδιά που το μόνο που έχουν γνωρίσει είναι ο πόλεμος και δεν έχουν καμία εμπειρία από τη μαγεία του σινεμά. Οι συντελεστές της ταινίας έραψαν μία οθόνη από σεντόνια και έβαλαν μπρος μια μηχανή προβολής, στήνοντας έτσι στη στιγμή έναν κινηματογράφο που παίζει κλασικές παιδικές ταινίες στο κέντρο του χωριού. Αλλά η αληθινή μαγεία γεννιέται όταν τα παιδιά παίρνουν κάμερες και γυρίζουν τις δικές τους ταινίες, που σφύζουν από τον θαυμασμό και την απεριόριστη φαντασία τους. Οι ταινίες αυτές είναι το πραγματικό δώρο αυτού του ντοκιμαντέρ, το εισιτήριο για να δει κανείς ένα διαφορετικό Ιράκ και τον κόσμο μέσα από το παιδικό βλέμμα που μεταμορφώνει τα πάντα. Η ταινία αποκαλύπτει τη δύναμη του κινηματογράφου να μαγεύει και να εμπνέει, ακόμη και μέσα στην αιματοχυσία του πολέμου.

«Ένας καλός Αμερικάνος» του Φρίντριχ Μόζερ, Αυστρία 2015, 100’ (Τζον Κασσαβέτης – 15.00)

Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ο καλύτερος αποκρυπτογράφος των ΗΠΑ, μαζί με μια μικρή ομάδα στην Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας (NSA), αρχίζει να αναπτύσσει ένα επαναστατικό πρόγραμμα παρακολούθησης. Το πρόγραμμα μπορεί να ανιχνεύσει οποιοδήποτε ηλεκτρονικό σήμα, να το φιλτράρει για στόχους, να δίνει αποτελέσματα σε πραγματικό χρόνο και όλα αυτά χωρίς να παραβιάζει την ιδιωτική ζωή. Έχει όμως ένα μειονέκτημα: κοστίζει ελάχιστα. Και η αχόρταγη για χρήμα NSA το απορρίπτει – τρεις εβδομάδες πριν από την 11η Σεπτεμβρίου! Όταν μετά την επίθεση η NSA αρχίζει τις μαζικές παρακολουθήσεις, ο δημιουργός του φεύγει από την Υπηρεσία. Τότε αναλαμβάνει ένας φίλος, που καταφέρνει να το αναβιώσει στις αρχές του 2002…Mία από τις σημαντικότερες ιστορίες της κοινωνίας της πληροφορίας που αποκαλύπτει τους εσωτερικούς μηχανισμούς ενός πολιτικοοικονομικού δικτύου η εμβέλεια του οποίου υπερβαίνει κατά πολύ την Αμερική.

«33.333 Η Οδύσσεια του Νίκου Καζαντζάκη» του Μένιου Καραγιάννη, Ελλάδα-Σουηδία-ΗΠΑ 2016, 90’ (Τώνια Μαρκετάκη – 15.30)

Ο Νίκος Καζαντζάκης είναι παγκοσμίως γνωστός για τα μυθιστορήματά του. Λίγοι όμως γνωρίζουν, και ακόμη λιγότεροι έχουν διαβάσει την Οδύσσεια, ένα επικό ποίημα 33.333 στίχων, το πιο σπουδαίο, κατά τον ίδιο, έργο του. Στη Σουηδία, ένας άντρας 102 ετών, μαθαίνει ελληνικά και μεταφράζει την Οδύσσεια. Το ντοκιμαντέρ ταξιδεύει στη Σουηδία, στην Αμερική, στην Κρήτη, στην Αθήνα, στην Τήνο. Είναι ένα ταξίδι αναζήτησης, τόσο στις πτυχές του άγνωστου αυτού έργου, όσο και στην προσωπικότητα του συγγραφέα. H Οδύσσεια συγκινεί, θυμώνει, προβληματίζει. Φιλοσοφικές, φιλολογικές, υπαρξιακές και ψυχολογικές προσεγγίσεις επιχειρούν να φωτίσουν ένα έργο που, αν διαβαστεί προσεκτικά, μπορεί να αλλάξει την ψυχή του αναγνώστη.

«Σκιά στην ψυχή» του Δημήτρη Πλιάγκου και του Μάριου Πολυζωγόπουλου, Ελλάδα 2015, 94’ (ΤώνιαΜαρκετάκη – 17.30)

Εκεί όπου σταματά η επίσημη ιστορία, εκεί όπου τελειώνουν τα άλλα ντοκιμαντέρ, ξεκινά η Σκιά στην ψυχή των προσφύγων της Ανταλλαγής. «Τουρκόσποροι» και «ρωμιόσποροι» αφηγούνται τις συγκλονιστικές ιστορίες τους, με φόντο τη σκοτεινή διπλωματία στα ταραγμένα χρόνια του Μεσοπολέμου, που άλλαξε τις ζωές τους για πάντα. Η ταπεινωτική καθημερινότητα, ο ρατσισμός, οι παράγκες, η εγκατάλειψη, αλλά και η προσδοκία για την επιστροφή στην πατρίδα – μια σκιά στην ψυχή που δεν θα σβήσει ποτέ. Κάποια ανεπίδοτα γράμματα κρυμμένα σε μια παλιά ντουλάπα και ένας ερευνητής σε ένα απρόσμενο ταξίδι στον χώρο και το χρόνο είναι η αφορμή για να ζωντανέψει ξανά η προσφυγική γειτονιά με τα χρώματά και τα αρώματά της. Ένα ντοκιμαντέρ-φόρος τιμής στους ξεριζωμένους πρόσφυγες της Ανταλλαγής στις δύο πλευρές του Αιγαίου.

«Είμαι το Μπέλφαστ» του Μαρκ Κάζινς, Μεγ. Βρετανία 2015, 84’ (Ολύμπιον – 18.00)

Μια μοναδική ταινία για μια διαβόητη πόλη, την πρωτεύουσα της βόρειας Ιρλανδίας. Μια γυναίκα δέκα χιλιάδων ετών που ισχυρίζεται πως είναι η ίδια η πόλη, μας δείχνει τα κάλλη της και τα τραύματά της, ανθρώπους και τοποθεσίες. Μέσα από τις υπαινικτικές εικόνες του διευθυντή φωτογραφίας Κρίστοφερ Ντόιλ και με την υποβλητική μουσική του ΝτέιβιντΧόλμς (γραμμένη για την ταινία), η ταινία ξεδιπλώνει την ονειρική ζωή του Μπέλφαστ. Γεμάτη στοιχεία μαγικού ρεαλισμού, εκπλήξεις και συγκινήσεις, η ταινία αντλεί επιρροές από τον σοβιετικό κινηματογράφο, το ποπ τραγούδι και τις αφηγήσεις των γιαγιάδων όλου του κόσμου.

“Κάτω από την ελιά” της Σταυρούλας Τόσκα, ΗΠΑ 2015, 77’ (Παύλος Ζάννας – 18.30)

Αυτό το ντοκιμαντέρ βασίζεται στα μυστικά ημερολόγια που βρέθηκαν θαμμένα κάτω από μία ελιά στο νησί Τρίκερι, το οποίο υπήρξε στρατόπεδο συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου (1946-1949). Τα ημερολόγια, τα οποία έμειναν θαμμένα σχεδόν για τρεις δεκαετίες, διηγούνται τις απίστευτες ιστορίες των γυναικών που εξορίστηκαν στα στρατόπεδα, λένε την αλήθεια για την εμπλοκή της αμερικανικής και της βρετανικής κυβέρνησης και χαράσσουν μία γραμμή που συνδέει το παρελθόν με το παρόν. Η σκηνοθέτρια ταξιδεύει από τη Νέα Υόρκη στην Ελλάδα προκειμένου να ρίξει φως σε ένα κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας που δεν είναι και τόσο γνωστό στον κόσμο και στην πορεία ανακαλύπτει ένα οικογενειακό μυστικό που την κλονίζει συθέμελα.

«Σιωπηλός μάρτυρας» του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου, Ελλάδα 2016, 72’ (ΤώνιαΜαρκετάκη – 20.00)

To 2006 η Φυλακή Τρικάλων κλείνει ύστερα από 110 χρόνια λειτουργίας. Επτά πρόσωπα που συνδέθηκαν καθοριστικά με τη φυλακή, επιστρέφουν σ’ αυτήν για να ανασυνθέσουν το παρελθόν της, φωτίζοντας με τις προσωπικές τους αφηγήσεις διαφορετικές όψεις της ιστορίας της νεώτερης Ελλάδας. Τι επιφυλάσσει το μέλλον για το ιστορικό συγκρότημα της φυλακής; Ποια θα είναι η νέα χρήση του; Μια απροσδόκητη ανακάλυψη φέρνει στο φως το κρυμμένο μυστικό του μνημείου και θέτει ένα καίριο ερώτημα: πώς διαχειριζόμαστε την ιστορική μνήμη;

«Η ορχήστρα της ανακύκλωσης – Μια συμφωνία του ανθρώπινου πνεύματος» του ΜπραντΌλγκουντ και του Γκράχαμ Τάουνσλι, ΗΠΑ-Παραγουάη- Νορβηγία-Βραζιλία 2015, 84’ (Τζον Κασσαβέτης – 20.00)

Το ντοκιμαντέρ ακολουθεί τους Recycled Orchestra of Cateura, μία ορχήστρα από την Παραγουάη που χρησιμοποιεί όργανα κατασκευασμένα εξ ολοκλήρου από σκουπίδια. Όταν η ιστορία τους γίνεται viral, η ορχήστρα εκτοξεύεται στο παγκόσμιο προσκήνιο. Υπό την καθοδήγηση του ιδεαλιστή μουσικού διευθυντή Φάβιο Τσάβες, η ορχήστρα πρέπει να βρει την πορεία της σε έναν παράξενο καινούργιο κόσμο από μεγάλες σκηνές και soldout συναυλίες. Ωστόσο, όταν μια φυσική καταστροφή πλήττει τη χώρα τους, ο Φάβιο πρέπει να βρει τρόπο να προστατεύσει την ορχήστρα και να προσφέρει μια πηγή ελπίδας για την πόλη τους. Η ταινία μαρτυρά τη δύναμη που έχει η μουσική να μεταμορφώνει και την προσαρμοστικότητα του ανθρώπινου πνεύματος.

«Λευκή οργή» του Άρτο Χάλονεν, Φινλανδία 2016, 73’ (Τζον Κασσαβέτης – 22.30)

Η ιστορία του Λάουρι και μέσω αυτού η ιστορία άλλων θυμάτων σχολικού εκφοβισμού και ενός άλλου παιδικού τραύματος: θύματα γεμάτα οργή, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε πυροβολισμούς και άλλες ακραίες πράξεις βίας στα σχολεία. Η ταινία αφορά επίσης την κοινωνία μας: μια κοινωνία χωρίς αρκετή κατανόηση ή επιθυμία για να αντιμετωπίσει το φαινόμενο της σχολικής βίας. Αργότερα, ο Λάουρι γίνεται πανεπιστημιακός ερευνητής και σεβαστός επιστήμονας με ειδίκευση στην ανθρώπινη επιθετικότητα και βία. Όμως, όταν μεγάλωνε, βίωσε ακραίο εκφοβισμό. Σε δύο σημεία – ως έφηβος και ξανά ως φοιτητής – άρχισε να φαντασιώνεται σοβαρά ότι προκαλεί μακελειό. Το ντοκιμαντέρ παρακολουθεί το ταξίδι της ζωής του Λάουρι: πώς πλημμύρισε οργή και πώς ξεπέρασε αυτό το βαρύ φορτίο αναγνωρίζοντάς το και αναλαμβάνοντας δράση.