55 χρόνια από μια μια μυθική ”Εκδρομή”

Η Εκδρομή είναι ασπρόμαυρη ελληνική δραματική – αισθηματική ταινία, σε σκηνοθεσία του Τάκη Κανελλόπουλου και σενάριο του Γιώργου Κιτσόπουλου. Μια παραγωγή του 1966. Τιμήθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1966 με το βραβείο φωτογραφίας και λαμβάνοντας τιμητική διάκριση σκηνοθεσίας. Ένα δείγμα τόσο ξεχωριστού κινηματογράφου, εξαιρετικά ευαίσθητου, μοναδικού στο είδος του.

Σε μια συνοριακή κωμόπολη, η σύζυγος του υπολοχαγού Κώστα (Άγγελος Αντωνόπουλος), η Ειρήνη (Λίλυ Παπαγιάννη), συνδέεται ερωτικά μ’ έναν φίλο τους, τον λοχία Στράτο (Κώστας Καραγιώργης). Όταν ο Κώστας τραυματίζεται πολύ σοβαρά, ο Στράτος λέει στην Ειρήνη ότι ο άντρας της σκοτώθηκε και την πείθει να φύγουν μαζί. Εκείνη ανακαλύπτει μεν την αλήθεια, προτιμά όμως να ακολουθήσει τον λιποτάκτη εραστή της. Η φυγή τους γίνεται αντιληπτή, ενώ ένα στρατιωτικό απόσπασμα τους ακολουθεί κατά πόδας. Λίγο πριν φτάσουν στα σύνορα, οι φυγάδες περικυκλώνονται και, αρνούμενοι να παραδοθούν, σκοτώνονται.

Η «Εκδρομή» του Τάκη Κανελλόπουλου είναι ένα από τα πιο συστηματικά αντιρρεαλιστικά έργα στον παγκόσμιο κινηματογράφο. Η απόλυτη αδιαφορία του δημιουργού για την πιο στοιχειώδη πιθανοφάνεια προκαλεί εντύπωση. Παράλληλα όμως, η έκφραση του σχεδόν τερατώδους ερωτικού πάθους εκτίθεται με τέτοια εντατική επιμονή και ποιητική δύναμη, ώστε τελικά, εκφραστικά μέσα και περιεχόμενο ισορροπούν σ΄ ένα νέο σημείο, θεμιτό, ίσως και θαυμαστό. Είναι σχεδόν ένα σύμπαν σαν του «Μαριένμπαντ» του Ρενέ, όπου αντί για το μπαρόκ ξενοδοχείο και τους επίσημα ντυμένους ήρωες πλέουμε σε χαρακτηριστικά ελληνικά επαρχιακά τοπία. Όμως στην «Εκδρομή», το τρίγωνο λειτουργεί διαφορετικά.

Μιλώντας κάποτε στη Ρωζίτα Σώκου για την ταινία ο Τάκης Κανελλόπουλος είπε:

Στην “Εκδρομή” δεν υπάρχει σχεδόν καμία κίνηση της μηχανής και η αντιμετώπιση των προσώπων γίνεται με ένα τρόπο που μερικοί είπαν ότι ξενίζει. Το τοπίο, ο ουρανός, η θάλασσα, ο ήλιος, τα ποδήλατα, η κούνια, το τραίνο που φεύγει, τα ψηλά δέντρα, αυτά είναι που αγκαλιάζουν τους πρωταγωνιστάς και κατά κάποιον τρόπο αποζητούν τους ήρωες της ταινίας και όχι το αντίθετο. Ο ήλιος ζητά να φωτίση τους ήρωές του, δεν ζητούν οι ήρωες να λάμψουν απ’ αυτόν. Η ταινία δεν έχει κανένα απολύτως συμβολισμό όσο και αν μερικές φράσεις του διαλόγου πιθανόν να στηρίζουν μια τέτοια άποψη. Η ταινία είναι ευθεία.  Στην ψυχική αλήθεια του σκηνοθέτη υπήρξε η διάθεσις της αποκαλύψεως των χαρακτήρων με ένα είδος σεμνότητος που δεν επιδέχεται καμμίαν αιδώ. Εγώ απλώς, πραγματικά απλώς, θέλησα να αφηγηθώ μια ερωτική ιστορία ανάμεσα σε τρία πρόσωπα. 

Ο κριτικός κινηματογράφου της ιταλικής εφημερίδας Αβάντι έγραψε κάποτε: Ο Κανελλόπουλος με την Εκδρομή, κερδίζει επάξια μια σημαντική θέση ανάμεσα στους πιο μοντέρνους σκηνοθέτες της γενιάς του.

«…Οι αιώνιες αλήθειες δεν έχουν χρόνο. Μια ανθισμένη κερασιά, μια φουρτουνιασμένη θάλασσα, η δροσιά του νερού και το τραγούδι του ανέμου, θ’ αγγίζουν πάντα τους ανθρώπους, όπως τους αγγίζει η πίστη, ο έρωτας, ο θάνατος…»

Τάκης Κανελλόπουλος

Η εκπομπή Παρασκήνιο της ΕΡΤ αφιέρωσε μια εκπομπή στον Τάκη Κανελλόπουλο.

Δείτε την ταινία

ΕΚΔΡΟΜΗ 1966 | Α/Μ | Διάρκεια: 87′, σκηνοθεσία Τάκης Κανελλόπουλος με τους: Λίλη Παπαγιάννη, Άγγελος Αντωνόπουλος, Κώστας Καραγιώργης, Κώστας Λαχάς