Μια Θεσσαλονικιά μετρά 42 δευτερόλεπτα ευτυχίας!

Στο φετινό φεστιβάλ, εντος του Ελληνικού τμήματος, μια ενότητα αφορά σε καινούργιες ταινίες των ελλήνων που δημιουργούν εκτός των συνόρων, και τις οποίες ίσως δεν θα έχουμε άλλη ευκαιρία να δούμε. Σε πρεμιέρα παρουσιάζονται, λοιπόν 4 ταινίες ελλήνων δημιουργών που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό και συμμετέχουν στην ενότητα «Έλληνες της Διασποράς». Μια από αυτές είναι και της Θεσσαλονικιάς Χριστίνας Κάλλας που εδώ και χρόνια ζει και εργάζεται στο εξωτερικό, τα τελευταία πέντε στη Νέα Υόρκη.  Στο φιλμ 42 δευτερόλεπτα ευτυχίας της Χριστίνας Κάλλας, οι σχέσεις μιας ομάδας φίλων βαδίζουν σε τεντωμένο σκοινί, λίγο πριν την έκρηξη, όταν συναντιούνται με αφορμή τον πρώτο ομοφυλοφιλικό γάμο της παρέας.

Η Χριστίνα Κάλλας δίδαξε σενάριο ως καθηγήτρια στο Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ. Εργάστηκε επίσης σαν καλλιτεχνική διευθύντρια του ταμείου χρηματοδότησης σεναρίων Balkan Fund στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Είναι βραβευμένη σεναριογράφος και παραγωγός (The Commissioner, I.D., Mothers), συγγραφέας (Σενάριο, Bio/Pic ή Οι Ζωές των Λίγων, Creative Screenwriting, Inside the Writers Room), καθηγήτρια κινηματογράφου στο Columbia University και Barnard College, ιδρυτής του Writers Improv Studio στη Νέα Υόρκη, από το 2005 έως το 2013 Πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Σεναριογράφων και του Παγκόσμιου Συνεδρίου Σεναριογράφων. Το 42 δευτερόλεπτα ευτυχίας (2016) είναι η πρώτη της μεγάλου μήκους ταινία ως σκηνοθέτις και έχει ήδη βραβευτεί με 4 βραβεία στις ΗΠΑ. Η δεύτερη μεγάλη μήκους ταινία, Το πείραμα του ουράνιου τόξου (2017), βρίσκεται στην τελική επεξεργασία.Η Χριστίνα Κάλλας είναι σεναριογράφος-παραγωγός, διδάκτωρ του πανεπιστημίου του Βερολίνου. Η μέθοδος της δημιουργικής γραφής σεναρίου και η θεωρία της συναισθηματικής δομής, που συνέθεσε, βασίζονται στην πολύχρονη διδακτική και επαγγελματική εμπειρία και έρευνά της. Μας μίλησε λίγο πριν την προβολή της ταινίας της στο 57ο Φεστιβάλ.

Η ταινία, η διαδικτυακή σειρά, το πείραμα… Τι είναι τελικά το ”42 Seconds of Happiness’’; Κινηματογραφική ταινία. Η διαδικτυακή σειρά είναι η αποτύπωση της διαδικασίας που ακλούθησα για πάνω από ένα χρόνο με στόχο οι ηθοποιοί να γίνουν οι χαρακτήρες. Να νιώθουν, να σκέφτονται και να δρουν όπως οι χαρακτήρες, χωρίς δεύτερη σκέψη. Επειδή στο 42 Δευτερόλεπτα Ευτυχίας ήταν η πρώτη φορά που πειραματιζόμουν σε τέτοιο βάθος αποφάσισα να κινηματογραφήσω την διαδικασία. Το αποτέλεσμα είναι 42 ταινίες μικρού μήκους που τις τραβούσα και μόνταρα καθώς δουλεύαμε. Ήταν   online μέχρι την πρεμιέρα της κινηματογραφικής ταινίας στις αίθουσες, και θα τις ενεργοποιήσουμε πάλι όταν η ταινία ανέβει στις πλατφόρμες, Amazon, iTunes κλπ.

Μίλησέ μας για την μέθοδο που χρησιμοποιείς στην κινηματογραφική αφήγηση της ιστορίας σου;

Νευρική κινηματογράφηση, γρήγορο μοντάζ, jump cuts, συνειρμική αφήγηση, πειραματισμός με split screen (σε κάποιες φάσεις η εικόνα σπάει σε παράλληλες δράσεις), επικαλυπτόμενος ήχος – στην ουσία είναι μια ταινία που κάθε φορά που την βλέπεις, βλέπεις κάτι διαφορετικά ή βλέπεις και κάτι ακόμα. Εκείνο που με ενδιαφέρει είναι ο θεατής να νιώθει σαν να είναι μέσα στο πανί και να περιστοιχίζεται από αληθινούς ανθρώπους. Είναι αλήθεια ότι περίμενα πως ο καταιγισμός πληροφοριών θα ξεπερνούσε ένα κοινό όπως το αμερικανικό που έχει συνηθίσει σε πιο συμβατικούς τρόπους αφήγησης. Δεν είναι όμως έτσι. Το κοινό την αγκαλιάζει, την βραβεύει, τη συστήνει.

Σενάριο και σεναριακός αυτοσχεδιασμός. Δεν είναι λίγο αντικρουόμενοι αυτοί οι τρόποι αφήγησης μιας ιστορίας; Ως σεναριογράφος πώς διαχειρίζεσαι τον αυτοσχεδιασμό;

Καθόλου αντικρουόμενοι. Για να μπορέσεις να κάνεις σωστό αυτοσχεδιασμό και να τον δέσεις μέσα σε ένα σενάριο με δομή και ένταση πρέπει να είσαι πολύ έμπειρος σεναριογράφος. Είναι όπως στην μουσική. Οι καλύτεροι αυτοσχεδιαστές τζαζ είναι οι πιο έμπειροι μουσικοί. Δεν νομίζω ότι αυτό που κάνω θα μπορούσα να το είχα κάνει αν δεν είχα πάνω από δεκαπέντε χρόνια επαγγελματικής εμπειρίας ως σεναριογράφος. Επίσης, ο τρόπος με τον οποίο κάνουμε ταινίες σήμερα είναι πολύ περιοριστικός και συχνά οδηγεί σε αναμενόμενα αποτελέσματα. Ποσό συχνά αρχίζεις να βλέπεις μια ταινία και ξέρεις τι θα συμβεί; Επίσης δεν εστιάζουμε σε αυτό που πραγματικά μετράει, στους ηθοποιούς, κάτι που συχνά οδηγεί σε δύσκαμπτο, επιφανειακό ή μελοδραματικό παίξιμο. Με τον συνδυασμό αυτό στοχεύω σε ένα βαθύτερο, πιο φυσικό είδος ηθοποιίας χωρίς να θυσιάζω την δομή του σεναρίου.

Μίλησε μας για τον πειραματισμό σου με την εικόνα που σπάει σε παράλληλες δράσεις (split screen).

Αυτό νομίζω ότι είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεδία πειραματισμού με την κινηματογραφική γλώσσα σήμερα. Στην ουσία στοχεύει στην ταυτόχρονη πρόσληψη διαφορετικών στιγμών από παράλληλες δράσεις των οποίων η αντιπαράθεση οδηγεί σε διαφορετική αφήγηση από το αν βλέπαμε τις σκηνές αυτές την μια μετά την άλλη – δηλαδή όπως γίνεται συνήθως. Πολύ λίγοι έχουν πειραματιστεί με αυτό στον αφηγηματικό κινηματογράφο, αναφέρω ενδεικτικά τον Mike Figgis, το We Can’t Go Home Again του Nicholas Ray και το Symbiopsychotaxiplasm του William Greaves (αν και αυτές οι δυο είναι αρκετά πειραματικές), το Conversations with Other Women του Hans Canosa, το The Rules of Attraction του Roger Avary. Στην ουσία κατευθύνεις την προσοχή του κοινού μέσα από τον ήχο αλλά τελικά το κοινό επιλεγεί από μόνο του που θα στρέψει την προσοχή του. Και βεβαία δεν πρόκειται μόνο για παράλληλες δράσεις, πειραματίζομαι με διαφορετικές αντιδράσεις στην ίδια στιγμή, με διαφορετικούς χρόνους, με τον διάλογο ανάμεσα σε χαρακτήρες που είναι σε διαφορετικές σκηνές… Είναι σαν να διευθύνεις ορχήστρα. Στο 42 Δευτερόλεπτα Ευτυχίας μόνο ένα μέρος αυτού του πειραματισμού είναι στο τελικό μοντάζ, γιατί ήθελα να δω πως θα λειτουργήσει με το κοινό, στην ταινία που μοντάρω τώρα, The Rainbow Experiment, το προχωράω λίγο παρακάτω.

Σινεμά και Νέα Υόρκη. Ζεις και εργάζεσαι εκεί τα τελευταία πέντε χρόνια. Σε σύγκριση με την Ευρώπη τι σημαίνει να κάνεις σινεμά εκεί;

Η Νέα Υόρκη είναι παράδεισος για μένα γιατί έχει ίσως την μεγαλύτερη συσσώρευση ηθοποιών με βαθειά παιδεία που υπάρχει στον κόσμο. Κατά τα αλλά, είναι απλά μια πόλη κινηματογραφική, με άπειρα ερεθίσματα, που με κρατεί συνεχώς σε καλλιτεχνική διέγερση. Ακούω καμία φορά σκηνοθέτες να λένε, ψάχνω την επομένη ταινία μου. Εγώ δεν το έχω αυτό. Έχω συνεχώς άπειρες ιστορίες που θέλω να διηγηθώ κινηματογραφικά. Ίσως είναι ένας από τους λόγους που κάνω ταινίες με πολλούς χαρακτήρες.

Γιατί κατευθύνθηκες προς το crowdfunding για να χρηματοδοτήσεις την ταινία σου;

Γιατί είναι από τα πιο συναρπαστικά νέα φαινόμενα του τοπίου που αλλάζει μέρα με την μέρα. Στην Ευρώπη έχω υπάρξει πρόεδρος επιτροπών κινηματογραφικών ταμείων, έχω στήσει κινηματογραφικά ταμεία,  έχω κάνει παράγωγη σε 6  κινηματογραφικές ταινίες με μεγάλους προϋπολογισμούς και ομολογώ πως η κρατική επιχορήγηση με έχει κουράσει. Οτιδήποτε μου παίρνει το μυαλό από την ταινία με κουράζει, το θεωρώ ξόδεμα δημιουργικής ενεργείας. Επίσης ο τρόπος που κάνω ταινίες ως σκηνοθέτης είναι πολύ διαφορετικός από αυτόν που συνηθίζουμε. Το casting είναι μέρος της διαδικασίας, το σενάριο είναι μόνιμα ανοιχτό, μέχρι το τελικό μοντάζ, θέλω να έχω απολυτή ελευθερία να πειραματιστώ. Το crowdfunding είναι ένας από τους τρόπους να το κάνεις αυτό. Αλλά μόνο αν το αντιμετωπίσεις σωστά. Στην ουσία χτίζεις την σχέση σου με το πρώτο σου κοινό. Και όσο μικρό και να είναι αυτό αρχικά, αργότερα έχει πολλαπλασιαστικό δυναμικό. Και αυτό όμως αλλάζει τώρα. Όλα αλλάζουν στον χώρο μας. Του χρόνου που θα μιλάμε τα δεδομένα θα είναι διαφορετικά.

 Είχες μια συνεργασία παλιότερα με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Τι γνώμη εχεις γι’ αυτο; Το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το αγαπώ πολύ. Πρώτον, γιατί είναι στην πόλη στην όποια γεννήθηκα και μεγάλωσα, και στην όποια ανακάλυψα και λάτρεψα τον κινηματογράφο. Δεύτερον, γιατί είχε και έχει πολύ αφοσιωμένο και σινεφίλ πρόγραμμα και κοινό. Έκανα για μερικά χρόνια το Balkan Fund στα πλαίσια του Φεστιβάλ, και έχω ακούσει πολλές φορές ότι για παράδειγμα το νέο κύμα του ρουμάνικου κινηματογράφου, που αγαπώ ιδιαίτερα, χρωστάει πολλά στην δουλειά που κάναμε τότε.

Τα μελλοντικά σου σχέδια;

Να τελειώσω την επομένη ταινία μου και να ξεκινήσω την τρίτη. Το The Rainbow Experiment είναι πάλι μια ταινία με πολλούς πρωταγωνιστές, 36 για την ακρίβεια, την όποια έχω γυρίσει με τον ίδιο τρόπο. Περιγράφει τα γεγονότα της επόμενης μέρας μιας έκρηξης σε μια τάξη Χημείας ενός λυκείου του Μανχάταν, στα όποια εμπλέκονται μαθητές, καθηγητές, γονείς και οι Αρχές της Νέας Υόρκης. Είναι μεγάλο πείραμα για μένα γιατί το καστ έχει διαστάσεις ταινίας του Άλτμαν, ενώ οι ρυθμοί είναι ξέφρενοι, η αφήγηση μη γραμμική, και βεβαία δοκιμάζω το ένα βήμα παραπέρα σε σχέση με το split screen.  Η τρίτη ταινία μου θα είναι πιο απλό εγχείρημα. Μόνο 4 ιστορίες, γυρισμένες σε ένα τζαζ μπαρ του Χάρλεμ. Μουσικός και σεναριακός αυτοσχεδιασμός.

Η ταινία

Ένα Σαββατοκύριακο στα προάστια της Νέας Υόρκης. Μια ομάδα φίλων συγκεντρώνεται για να γιορτάσει τον πρώτο ομοφυλοφιλικό γάμο της παρέας. Όλοι προσπαθούν να δείξουν τον καλύτερό τους εαυτό. Ωστόσο, το άφθονο αλκοόλ, κάποιες ξαφνικές αφίξεις, κρυφά σχέδια και μυστικά που βγαίνουν στη φόρα, αναβιώνουν παλιές πληγές και άλυτες εντάσεις, και οδηγούν σε μια καταστροφική δίνη αποκαλύψεων και, τελικά, σε μια ανεξέλεγκτη, δραματική έκρηξη.