Μπάσταρδα: Μια άλλη ζωή έστω και παροδική

Η ταινία του Νίκου Πάστρα, Μπάσταρδα, μια παραγωγή DIY που έγινε με την υποστήριξη του κοινού, απέσπασε θετικές κριτικές από τους κριτικούς κινηματογράφου, κερδίζοντας τον Αργυρό Αλέξανδρο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το 2022. Αυτό το καλοκαίρι, η ταινία «βρίσκει τον δρόμο της» στις αίθουσες και γιόρτασε την κυκλοφορία της μ’ ένα μεγαλειώδες πάρτι στο «Romance».

Ο Πάστρα εξηγεί ότι το Μπάσταρδα δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της καραντίνας και ότι η ιδέα προήλθε από μια ομάδα εξαιρετικών παιδιών που συνάντησε στις εξετάσεις τους στη δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών. Εμπνευσμένος από το ταλέντο και τη συντροφικότητα τους, ο Πάστρα ξεκίνησε ένα συνεργατικό κινηματογραφικό έργο μαζί τους.

Η ιστορία ακολουθεί δέκα νεαρά άτομα -πέντε αγόρια και πέντε κορίτσια- που δραπετεύουν από την αστική ζωή της πόλης για να ζήσουν σε ένα απομονωμένο εξοχικό σπίτι. Ελεύθεροι από κοινωνικούς κανόνες, ρόλους και γονική εξουσία, ζουν ξένοιαστα, εμβαθύνοντας στις σφαίρες του καλού και του κακού, του ανταγωνισμού, της επιθυμίας, της απαγορευμένης γνώσης και του άγνωστου.

Μέσα από παιχνιδιάρικα και αυτάρεσκα πλάνα, που θυμίζουν ένα μείγμα Euphoria και Climax, με εξαιρετική φωτογραφία, ο Πάστρα αποτυπώνει την λαχτάρα των χαρακτήρων για επιστροφή στην αθωότητα και την παιδικότητα. Βυθίζεται στον κόσμο τους, αποθεώνοντας τη γοητεία της νεότητας.

Ωστόσο, η κεντρική φιλοσοφία της ταινίας ανακυκλώνεται επανειλημμένα με ίσως επιφανειακό τρόπο. Αν και οι φευγαλέες στιγμές αποκαλύπτουν αναλαμπές συγκαλυμμένης μελαγχολίας μέσα από αυθόρμητες ερμηνείες και ατίθασα βλέμματα, η συνολική εντύπωση που δίδεται είναι σε αυτή την «παιχνιδιάρικη» οπτική, υποβόσκει μια τραγωδία που οδηγεί σ’ ένα παράξενα αλληγορικό φινάλε.

Οι χαρακτήρες δηλώνουν ευθαρσώς τις προθέσεις τους να διαλύσουν τις κοινωνικές δομές, να αγκαλιάσουν τις ρευστές έμφυλες ταυτότητες και να αψηφήσουν τις συμβάσεις.

Ωστόσο, οι παθιασμένες ατάκες τους, που απευθύνονται στον θεατή, αποτυγχάνουν να προκαλέσουν τον επιθυμητό αντίκτυπο. Επιπλέον, οι ιδεολογίες που εκφράζουν οι ήρωες υπονομεύονται από τη μετέπειτα αντικειμενοποίηση των γυναικείων χαρακτήρων από το φακό του ανδρικού βλέμματος. Το συνεχές μισόγυμνο σώμα- κυρίως των γυναικών- και το λάγνο καδράρισμα του έρχεται σε αντίθεση με την ουδέτερη αντιμετώπιση των ανδρικών χαρακτήρων, ενισχύοντας για ακόμα μια φορά το male gaze.

Οι χαρακτήρες της ταινίας απολαμβάνουν μια αίσθηση ευδαιμονίας, αφήνοντας περιορισμένο χώρο για την ανάπτυξη αξιοσημείωτων παραστάσεων και τόξων μεταβολής, δηλαδή δε διαφοροποιούνται ουσιαστικά. Καθώς ο Πάστρα προσπαθεί να απεικονίσει ένα πλαστό σύμπαν γεμάτο με αντισυμβατική συμπεριφορά, χορό και σαρκική ονειροπόληση και απόλαυση, επιστρατεύει διάφορες τεχνικές που, κατά διαστήματα, ίσως παρουσιάζουν ασυνέχεια στην κινηματογραφική εμπειρία.

Ωστόσο, αξίζει να τονιστεί ο ισχυρός αντίκτυπος της ολοκλήρωσης της ταινίας. Το μεταφορικό αποτέλεσμα στην τελική σκηνή αντηχεί βαθιά, εγείροντας τον στοχασμό, καθώς ερμηνεύεται, κατά το δοκούν, η ενηλικίωση ή η ευθύνη έρχεται να στοιχειώσει και να παγιδεύσει τα νεαρά άτομα πίσω στον αστικό ιστό, στην εργασία, στη ρουτίνα περιορίζοντάς τα στις γνωστές ενήλικες υποχρεώσεις. Παρά τα όποια «μελανά σημεία» της και τις παραλείψεις, το διαχρονικό νόημα στο φινάλε της ταινίας αποζημιώνει και συμβάλλει σε μια στοχαστική κινηματογραφική εμπειρία.

Παρόλο που το Μπάσταρδα δεν επιτυγχάνει τον ισχυρό αντίκτυπο που φιλοδοξεί, ωστόσο προβληματίζει και διατηρείται στην μνήμη.

Την ταινία θα τη δείτε αυτό το καλοκαίρι στο Θερινό Κινηματογράφο Απόλλων στις ακόλουθες ημερομηνίες: Παρ 8/6, Τετ 14/6, με ώρα έναρξης 22:30.