Νέες εμπειρίες θέασης για cinema

Γράφει: Λίνα Μυλωνάκη, δημοσιογράφος, ιστορικός κινηματογράφου, Δρ. Κινηματογραφικών Σπουδών Α.Π.Θ.

Νέες εμπειρίες και εναλλακτικούς τρόπους να βλέπει κανείς σινεμά δημιουργεί το ταυτόχρονο πάντρεμα του κινηματογράφου και άλλων τεχνών (μουσική, θέατρο, χορός, εικαστικά), που κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος διεθνώς.

Κινηματογραφικά φεστιβάλ, μουσεία και παρεμφερείς πολιτιστικοί οργανισμοί πειραματίζονται με διάφορους συνδυασμούς των τεχνών, στην προσπάθειά τους να διευρύνουν το κοινό τους και να κάνουν πιο διαδραστική και ενδιαφέρουσα την παρακολούθηση μιας ταινίας.

Οι κινηματογραφικές προβολές με τη συνοδεία ζωντανής μουσικής είναι η πιο διαδεδομένη μορφή εκείνου που οι σύγχρονοι θεωρητικοί του κινηματογράφου αποκαλούν “live cinema”.

Ο νέος όρος του «ζωντανού σινεμά» (live cinema) περιλαμβάνει, ωστόσο, μια ευρεία δέσμη εμπειριών, που συμπεριλαμβάνει διάφορες προσεγγίσεις αφηγηματικής και μη-αφηγηματικής κινηματογράφησης και αντλεί έμπνευση από το χώρο της μουσικής και των παραστατικών τεχνών.

Το «ζωντανό σινεμά» είναι ένα νέο και διαρκώς αναπτυσσόμενο κινηματογραφικό είδος, που εκτείνεται από τον πειραματικό κινηματογράφο έως τις ειδικές προβολές και περφόρμανς σε συγκεκριμένους χώρους, συχνά με τη χρήση των social media.

Κοινό στοιχείο τους είναι το ότι οι συγκεκριμένες παραστάσεις διαδραματίζονται σε πραγματικό χρόνο και επιδιώκουν την αλληλεπίδραση με τους θεατές.

Το «ζωντανό σινεμά» προσφέρει μεγαλύτερη ελευθερία στους δημιουργούς συγκριτικά με μια κλασική κινηματογραφική προβολή, γιατί, εκτός από τους πειραματισμούς με άλλες τέχνες (χορός, μουσική, ακόμη και γαστρονομία), τούς επιτρέπει να έχουν μια πιο άμεση σχέση με το κοινό.

Επίσης, η εισαγωγή της ψηφιακής τεχνολογίας στις παραστάσεις του “live cinema” παρέχει επιπλέον τεχνικές δυνατότητες παραγωγής, επεξεργασίας και μετάδοσης της εικόνας (πολλαπλές οθόνες, λουπαρίσματα, τρισδιάστατα βίντεο κ.ά.), που ξεπερνούν τα όρια μιας παραδοσιακής προβολής.

Παρ’ ότι το «ζωντανό σινεμά» στηρίζεται κατεξοχήν σε τεχνολογία αιχμής, οι ρίζες του βρίσκονται στις απαρχές της ιστορίας του κινηματογράφου, καθώς παραπέμπουν στην –εξίσου διαδραστική – εμπειρία του βωβού σινεμά, όπου κάθε κινηματογραφική προβολή συνοδευόταν ζωντανά από ορχήστρα επί σκηνής.

Το φαινόμενο του “live cinema” δεν απασχολεί μόνο τους κινηματογραφιστές, αλλά και την επιστημονική έρευνα.

O βρετανικός εκδοτικός οίκος Bloomsbury Publishers μόλις κυκλοφόρησε μια συλλογική έκδοση αφιερωμένη στο «ζωντανό σινεμά», με τίτλο “Live Cinema: Cultures, Economies, Aesthetics” (σε επιμέλεια των Sarah Atkinson και Helen W. Kennedy), που διερευνά τις όψεις και τις πρακτικές του νέου αυτού κινηματογραφικού είδους, που δημιουργεί νέα δεδομένα εντός και εκτός της μεγάλης οθόνης.