Οι 10 καλύτερες ταινίες και σειρές του 2020

Μια παράξενη κινηματογραφική χρονιά, χωρίς ανοικτούς κινηματογράφους τελειώνει. Ο Πάνος Αχτσιόγλου και ο Γιάννης Γκροσδάνης αποτυπώνουν σε λίστες ότι άξιζε φέτος.

Η λίστα του Πάνου Αχτσιόγλου 

1. Hidden life (Terrence Malick)

Δίνοντας την εντύπωση ενός σκηνοθέτη πιο κατασταλαγμένου, μετά τις περιπέτειες των τελευταίων του ταινιών, ο Μάλικ επιβεβαιώνει ότι είναι μοναδικός στο είδος του, ότι όπως κινηματογραφεί αυτός δύσκολα βρίσκεις άλλο, και παραδίδει μια πανδαισία εικόνων βουτηγμένη στις φιλοσοφικές αναζητήσεις. Ένα αντιφασιστικό παραλήρημα ομορφιάς επενδυμένο με το σπαρακτικό άρπισμα των εγχόρδων του Τζέιμς Νιούτον Χάουαρντ και των χορωδιών του Μπαχ.

2. The lighthouse (Roger Eggers)

Τέσσερα χρόνια μετά το υποβλητικό «The Witch» ο Ρόμπερτ Έγκερς επιβεβαιώνει το πολυσχιδές ταλέντο του παραδίδοντας ένα κλειστοφοβικό θρίλερ και ταυτόχρονα μια παράξενα μελαγχολική ιστορία-θρύλο για την ανυπόφορη γοητεία της μοναξιάς και για το εσωτερικό σκοτάδι που πολλές φορές είναι πιο μαύρο, πιο ερεβώδες και από την πιο βαθιά αφέγγαρη νύχτα.

3. The trial of the Cicago 7 (Aaron Sorkin)

O τελικός απόηχος αυτού του μοναδικά φροντισμένου φιλμ σε κάνει να αναρωτιέσαι σχεδόν φωναχτά για εκείνη την περίοδο που ακολούθησε την σπουδαιότερη δεκαετία της πολιτικής ιστορίας της Αμερικής, με το επονομαζόμενο «μεγάλο χανγκόβερ» να προσγειώνει απότομα και την αίσθηση της μεγάλης ήττας να αναγνωρίζει στοιχεία μεταμοντερνισμού και μελαγχολίας για όλα αυτά τα είδωλα του 1960 που είτε εμπορευματοποιήθηκαν, είτε ξεπουλήθηκαν, είτε έγιναν mainstream, είτε πέθαναν.

4. I’m thinking of ending things (Charlie Kaufman)

Συγκλονιστική αλληγορία γύρω από τις μπερδεμένες σκέψεις μιας/ενός αυτόχειρα; Άσκηση σεναριακού ύφους που σε οδηγεί στα πιο σκοτεινά μονοπάτια της ύπαρξης; ή απλά ένας λαβύρινθος από ιδέες, ατάκτως ειρημένες, αυτοαναφορές, μεταμυθοπλασίες, διακειμενικότητες, σπασίματα του 4ου τοίχου και άλλα τόσα που με κάποιον παράξενο τρόπο μιλάνε στην ψυχή όσο κανένα άλλο φιλμ φέτος; Κανείς δεν ξέρει, παρά μόνο το μυαλό του Τζον Μαλκοβ… ε του Τσάρλι Κάουφμαν, ενός από τους σπουδαιότερους σεναριογράφους αλλά και σκηνοθέτες της Αμερικής, ίσως ενός από τους πιο «ψυχαναλυτικούς» σύγχρονους δημιουργούς που κάθε φορά έρχεται με ένα νέο κινηματογραφικό εύρημα που σου ανατινάζει το μυαλό.

5. Never rarely sometimes always (Eliza Hittman)

Η Ελίζα Χίτμαν, με ένα σχεδόν ολοκληρωτικά γυναικείο συνεργείο αλλά και γυναικείο καστ, εντυπωσιάζει στα ανεξάρτητα φεστιβάλ της Αμερικής, εντυπωσιάζει στο Βερολίνο, εντυπωσιάζει παντού. Ένα σκληρό αλλά ελεγειακό, οδυνηρό αλλά και δυναμωτικό, σπαραχτικό αλλά και παράδοξα αισιόδοξο τραγούδι για δύο μικρά κορίτσια που ζουν σε μια κοινωνία ανδρών, μια ζούγκλα από λάγνα βλέμματα και χέρια που εκμεταλλεύονται. Ένα γλυκό μουρμουρητό που γίνεται κραυγή για όλες αυτές τις γυναίκες που είναι εγκλωβισμένες μέσα σε αυτό που η πατριαρχία έχει κατασκευάσει, που τις αναγκάζει να γρονθοκοπούν το ίδιο τους το σώμα, να ντρέπονται να τραγουδήσουν, να θέλουν να φωνάξουν και να πνίγονται, να κρατιούνται χέρι χέρι ως μοναδική ένδειξη αλληλεγγύης και να περπατούν στο σκοτάδι ψάχνοντας το φως.

6. Welcome to Chechnya (David France)

Αντηχώντας ξεκάθαρα άλλα απολυταρχικά καθεστώτα αλλά και τη γενικότερη συντηρητικοποίηση παγκοσμίως (η δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου δεν είναι μακριά) το φιλμ μιλά για την καταδίωξη, τους βασανισμούς και το κυριολεκτικό σβήσιμο από τον χάρτη των ΛΟΑΤΚΙ της Τσετσενίας, μιας χώρας που ουσιαστικά τελεί υπό καθεστώς δικτατορίας. Τα παραποιημένα ψηφιακά πρόσωπα των διαρκώς τρομοκρατημένων θυμάτων θα σε συντροφεύουν για πολύ καιρό, καθώς στέκεσαι πραγματικά εμβρόντητος μπροστά στο μίσος τη βία και την αθλιότητα που όχι απλά συμβαίνει σήμερα, αλλά έχει αποκτήσει και φανατικούς υποστηρικτές που πληθαίνουν μέρα με τη μέρα. Δύσκολο να το αντέξεις, απαραίτητο να το δεις ως το τέλος.

7. Mank (David Fincher)

Σκηνοθετώντας σαν να ήταν πραγματικά εκεί, κρυμμένος σε μια γωνία η καθισμένος σε ένα τραπέζι μαζί με άλλους σκηνοθέτες και σεναριογράφους πετώντας ιδέες για την επόμενη μεγάλη επιτυχία, ο Φίντσερ παραδίδει μια σπουδή πάνω στη χρυσή εποχή του Χόλιγουντ με τους αστέρες και τους απατεώνες του , τις ιδιοφυΐες και της μετριότητες του, τους ιδεολόγους και τους πουλημένους, αυτούς που διαμόρφωσαν το μέλλον του σινεμά και αυτούς που έμειναν κολλημένοι στο παρελθόν. Με υπέρλαμπρη δεξιοτεχνία και αξιοθαύμαστη προσοχή στη λεπτομέρεια (τόσο στη φόρμα όσο και στο περιεχόμενο) ο σπουδαίος Αμερικανός σκηνοθέτης γράφει θαρρείς ένα ημερολόγιο γύρω από τη συγγραφή ίσως του μεγαλύτερου σεναρίου που έγινε ποτέ, εν μέσω διαφωνιών, επικρίσεων, πολιτικών αναταραχών, αδιανόητων σπάταλων και τεράστιων ποσοτήτων αλκοόλ.

8. First Cow (Kelly Reichardt)

Αυτό που φαντάζει ως μικρό, αμελητέο και ίσως αδιάφορο, μεταμορφώνεται σε ιστορία ζωής μέσω της αγαστής κινηματογράφησης της Κελί Ράιχαρτ, συνοδευμένο από μια κοκκώδη και υγρή αποτύπωση της Αμερικής των συνόρων, με το ίδιο το φιλμ να σου δίνει όσο χώρο εσύ επιθυμείς (χωρίς να επιβάλλει ουσιαστικά τίποτε) για να στοχαστείς πάνω σε εκείνα τα γεγονότα που μπορούν να καθορίσουν μια ολόκληρη ζωή, αλλά θα φαντάζουν τόσο μικρά και ασήμαντα, τόσο μάταια και ανάξια λόγου, όταν παρέλθει ο χρόνος. Όταν αυτοί που τα έζησαν δεν είναι πια εδώ για να διατηρήσουν ζωντανή την ανάμνησή τους.

9. An officer and a spy (Roman Polanski)

Ο Ρομάν Πολάνσκι, όχι απλά διανύοντας περίοδο νιότης, αλλά θαρρείς και έχει ξαναγεννηθεί, σκηνοθετεί την πασίγνωστη ιστορία δυσφήμησης της γαλλικής δημοκρατίας στα τέλη του 19ου αιώνα με τεχνικές που πραγματικά κόβουν την ανάσα, με ρυθμό που θαρρείς ρέει σαν ποτάμι μπροστά στα μάτια μας, με εικόνες που παρουσιάζονται τόσο λεπτομερώς επιμελημένες που νομίζεις ότι στο τέλος θα μπει απλά ένα ξύλινο πλαίσιο και θα μετατραπούν σε πίνακες, με θεατρικότητα που θα ζήλευε και ο καλύτερος stage director του Λονδίνου, με ερμηνείες που χτίζονται η μια πάνω στα απομεινάρια της άλλης, με σκηνές που μάλλον πρόκειται να μείνουν ως ανθολογία στο σινεμά του 21ου αιώνα, με χρώματα που κυμαίνονται από το απόλυτο απαθές του Ρόι Άντερσον έως το ζεστό και γοητευτικό του Τέρενς Μάλικ.

10. Dark Waters (Todd Haynes)

Ο Χάινς σκηνοθετεί με ηρεμία, νηφαλιότητα αλλά και οξυδέρκεια ένα θρίλερ που εκμεταλλεύεται το πέρασμα του χρόνου όπως περίπου του υπέροχο Zodiac και βυθίζει τον θεατή αργά αλλά σταθερά στην κινούμενη άμμο της απόγνωσης της αδυναμίας να αντιδράσεις μπροστά στο υπέρτατο κακό, αλλά και στην μοιραία συνειδητοποίηση ότι όλοι οι αδύναμοι αυτού του κόσμου γίνονται έρμαιο στα νύχια των δυνατών, των πλουσίων, των συμφερόντων.

Ελληνικά Φιλμ

1. Digger (Τζώρτζης Γρηγοράκης)                  

Ο Γρηγοράκης, με εκπληκτική ωριμότητα μπερδεύει δύο βασικές ιστορίες, μια οικουμενική και μια τελείως προσωπική, εξετάζοντας παράλληλα τις επιπτώσεις της ανθρώπινης κυριαρχίας ή καλύτερα της ασυδοσίας στο περιβάλλον, αντιπαραβάλλοντας την απόλυτη ομορφιά, τη γαλήνη και την ισορροπία με εικόνες αδηφάγων μηχανών που κυριολεκτικά βιάζουν το φυσικό τοπίο και προκαλούν ανεπανόρθωτες ζημιές. Μπροστά σε όλο αυτό, ο άνθρωπος φαντάζει ως ο απόλυτος φταίχτης αλλά και αυτός που είναι ικανός να σταματήσει τη λαίλαπα, δίνοντας ακόμη και τη ζωή του. 

2. Pari (Σιαμάκ Ετεμάντι)

Στην πρώτη του μεγάλου μήκους σκηνοθετική απόπειρα ο Eλληνοϊρανός Σιαμάκ Ετεμάντι χρησιμοποιεί ως σεναριακό υπόβαθρο έννοιες και προβληματισμούς επίκαιρους, σκληρούς και δύσκολους για να μιλήσει με θάρρος για ένα ταξίδι εσωτερικής αναζήτησης και επαναπροσδιορισμού. Χαλαρά αυτοβιογραφικό, το «Παρί» είναι ένα ιδιαίτερα τολμηρό και ώριμο φιλμ που σου ζητά, ή μάλλον που απαιτεί την προσοχή σου χωρίς να αφήνει να πάρεις ανάσα, βασισμένο σε μια ερμηνεία ολκής μιας μητέρας που, όταν έχει χάσει τα πάντα μόνο τότε συνειδητοποιεί ότι τελικά δεν έχει χάσει τίποτε.

3. Μήλα (Χρήστος Νίκου)

Με ολοκάθαρη σκηνοθετική ματιά και θυμίζοντας πολύ το δαιδαλώδες και σκοτεινό σύμπαν του Γιώργου Λάνθιμου (χωρίς ωστόσο να το αντιγράφει ή να το αποθεώνει) ο Χρήστος Νίκου αναζητά την αξία της μνήμης μελετώντας την μέσα από το θολό τοπίο της μοναξιάς, με τον Άρη Σερβετάλη να λάμπει, αποτυπώνοντας στο βλέμμα του όση απώλεια και μελαγχολία (δεν) μπορεί να αντέξει κανείς. 

Η λίστα του Γιάννη Γκροσδάνη 

ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ 2020

1. 1917 του Σαμ Μέντες 2. Η δίκη των 7 του Σίκαγο του Άαρον Σόρκιν 3. Honeyland των Ταμάρα Κοτέφσκα & Λιούμπομιρ Στεφάνοφ 4. Η Αόρατη ζωή της Ευριδίκης Γκουσμάο του Καρίμ Αϊνούζ 5. Εμα του Πάμπλο Λαραίν 6. Η Εποχή της Βροχής του Άντονι Τσεν 7. Ο Προδότης του Μάρκο Μπελόκιο 8. Κατηγορώ του Ρομάν Πολάνσκι 9. Αντρέϊ Ταρκόφσκι – Σινεμά σαν Προσευχή του Αντρεϊ Α. Ταρκόφκσι 10. Winona του Αλέξανδρου Βούλγαρη και 11. Όρνιθες (ή πως να γίνεις πουλί) του Μπάμπη Μακρίδη

ΣΕΙΡΕΣ ΤΟΥ 2020

1. THE QUEEN’S GAMBIT (NETFLIX) 2. THE CROWN – 4ος κύκλος (NETFLIX) 3. ZOEY’S EXTRAORDINARY PLAYLIST (NBC) 4. THE UNORTHODOX (NETFLIX) 5. THE GREAT (HULU) 6. MRS AMERICA (FX/HULU) 7. THE NEW POPE (SKY ATLANTIC/HBO) 8. LITTLE FIRES EVERYWHERE (HULU) 9. ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΜΑΣ ΧΡΟΝΙΑ (ΕΡΤ) 10. THE LAST DANCE (ESPN/NETFLIX) 11. THE ENGLISH GAME (NETFLIX)