“Παραλίγο να παντρευτούμε…”

Η τηλεγραφική απόδοση και η αμηχανία που προκαλεί το «αταίριαστο» είναι το υλικό που χρησιμοποιεί ο Άκι Καουριασμάκι στα «Πεσμένα Φύλλα» για να ράψει τη φόδρα των παρηκμασμένων ηρώων του στην κρύα μοναχική θάλασσα μιας σκανδιναβικής εντέλειας.

Όλα λειτουργούν επακριβώς, ρολόι, σύμφωνα με ένα αυστηρό γράμμα, το οποίο, όποιος δεν ακολουθεί ευλαβικά έρχεται αντιμέτωπος με συνέπειες και συντρίψεις. Για την Άνσα και το Χολάπα του οποίου το όνομα μαθαίνουμε κι εμείς και η Άνσα αργά, είναι ένας ανώνυμος μέσα στο πλήθος των πολλών μόνων, ισχύει το σκαμπαρδωνικό «όλα βαίνουν καλώς εναντίον μας.»

Η Άνσα ζει μόνη. Η ζωή της είναι δουλειά και επιστροφή στο σπίτι με το λεωφορείο. Εργάζεται σε ένα σούπερ μάρκετ με χαμηλό μισθό. Ο φύλακας την βάζει στο μάτι όταν του μπαίνει στο μυαλό η υποψία πως κάτι τρέχει με δαύτην και τηρώντας απαρέγκλιτα το γράμμα που λέγαμε, κάνοντας απλά τη δουλειά του, χωρίς να κάνει δεύτερες σκέψεις και να σταθμίσει ανθρώπινα ρουφιανεύει στον υπεύθυνο τις υποψίες του. Η Άνσα απολύεται άδικα επειδή πήρε ένα ληγμένο γεύμα για μικροκύματα, διότι τα χρήματα της δεν της φτάνουν να φάει, του οποίου η θέση διαφορετικά θα ήταν στον κάδο.

Ο Χολάπα δεν ζει μόνος. Αλλά μαζί με άλλους εργάτες σε ένα κοντέινερ. Η δουλειά του έχει να κάνει με επικίνδυνες ουσίες και ο εργοδότης του δεν συντηρεί καλά τα μηχανήματα. Πληρώνει κάθε Δευτέρα μετρητά κι άμα θες. Ο Χολάπα πίνει, επειδή έχει κατάθλιψη και έχει κατάθλιψη, επειδή πίνει. Ένα συμβαίνον -και σημαίνον- τελικά εργατικό ατύχημα τον αναγκάζει να υποβληθεί σε ένα τυπικό αλκοτέστ δείχνει την υπαιτιότητά του για το ατύχημα και η μέθη του αποτελεί λόγω απόλυσής του.

Τα πλάνα, ο τόπος, οι ήρωες και η ζωή τους μοιάζουν να προκύπτουν το ένα από το άλλο. Η ψύχρα του καιρού, τα λιτά καρέ, οι άδειες από ζωή ζωές δυο ανθρώπων που είναι δουλειά- σπίτι και δουλειά-ποτό, δίνουν αυτή την εμφατική γύμνια και τη ζητούμενη απλότητα, την καθαρότητα στη ματιά του Καουριασμάκι που θέλει απλά να αποδώσει αυτό που συμβαίνει επικεντρωμένος στο γεγονός το ίδιο, χωρίς συναισθηματικά παραφερνάλια, ψυχολογικές εμβαθύνσεις και κρυφά νοήματα. Άλλωστε για αυτό όλα παρουσιάζονται στην πιο απλή τους μορφή που ενίοτε μοιάζει αστεία. Η διαδρομή του λεωφορείου, το λιτό δείπνο των δυο ανθρώπων, οι σχεδόν -καμιά φορά- ρομποτική διάλογοι που περιέχουν τα απολύτως βασικά για την -ας την πούμε έτσι- συνεννόηση των μετεχόντων.

Η συνάντηση της Άνσα και το Χολάπα αποτελεί τη διαδικασία βαπτίσματος ανώνυμων ημερών. Οι ένοικοι μιας «στρεβλής ζωής» ξαφνικά βλέπουν να ξετυλίγονται μπροστά τους προοπτικές κοινής ζωής διακρίνοντας ο ένας μέσα στον άλλον κομμάτια των μη εισακουσμένων τους επιθυμιών, οι οποίες, ωστόσο, θα περιπέσουν στο βάσανα και τις γενικότερες αναποδιές τους, αφού ο Χολάπα με το που πάρει το χαρτάκι με το τηλέφωνο της Άνσα θα το χάσει και η Άνσα όταν ξεκινήσει να νιώθει πράγματα για το Χολάπα θα τον ταυτίσει με τους αλκοολικούς και νεκρούς λόγω του ποτού πατέρα και αδελφό της. Κι όμως, ο Καουρισμάκι επιλέγει μια εξέλιξη που τα παραμύθια την κατέστησαν παγκόσμια γλώσσα, απλουστευτική, ύποπτη για να είναι εφικτή στην πραγματική ζωή, αλλά πάντα υπαρκτή. Τόσο που όταν συμβαίνει γαληνεύει απροσδόκητα και τον παθόντα και τον θεατή.

Ο Καουρισμάκη αν και στα «Πεσμένα Φύλλα» δεν γυρνά μια πολιτική ταινία, αποδεικνύει ότι το πολιτικό μέγεθος και το πόσο μεγάλα πλοκάμια έχει στην καθημερινότητα, δεν είναι απαραίτητο στον κινηματογράφο να έχει στραμμένο τον προβολέα αποκλειστικά επάνω του, αλλά θα αναδειχθεί ως ετερόφωτο σώμα αποδεικνύοντας πως lato sensu όλη μας η ζωή είναι πολιτική, με ταξικό πρόσημο. Ο άτεγκτος υπεύθυνος του σούπερ μάρκετ, γέννησε την αλληλεγγύη των συναδέλφων γυναικών της Άνσα. Ο ανειδίκευτος εργάτης αναγκάζεται να ζει μαζί με άλλους σε κοντέινερ. Δεν έχει καταφύγια και αγκιστρώνεται αναγκαστικά σε μια δουλειά χωρίς δικαιώματα και αξιώσεις. Πίνει για να αντεπεξέρχεται σε κάτι που δεν του ανήκει. Ο φίλος του είναι τυπικός ακροατής χωρίς τα αναγκαία από τους φίλους χαϊδέματα και χάδια. Ο λογαριασμός του ρεύματος υπό την ασφυξία που δημιουργεί η ανεργία, οδήγησε την Άνσα να βγάλει από την πρίζα τη μόνη της παρηγοριά και συντροφιά του ραδιοφώνου το οποίο όταν δεν έπαιζε τραγούδια, μετέδιδε τις εξελίξεις της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, κάτι που όσο σημαντικό και να είναι όταν δεν έχεις να φας μπορεί να καταντήσει μέχρι και κουραστικό. Η αγάπη όμως;

Τα «Πεσμένα Φύλλα» είναι ένα καλοκουρδισμένο διήγημα. Μια μικρή πληγίτσα που σε κάνει να εκτιμάς το πού χτύπησες. Μια στάση ανάσας απέναντι στο σινεμά της αμηχανίας και του περιπεπλεγμένου που δεν καταλήγει πουθενά. Ωδή σε μια γαλήνη στον επικρατούντα ρυθμό του ζορίσματος και της αίσθησης καταδίκης και ματαιότητας που ορισμένες φορές επιτάσσουν οι δυσκολίες. Κι αυτή η γαλήνη που βρίσκουν για πολύ, για λίγο ( ; ) -ποιος ξέρει- κινηματογραφική ήρωες, γίνεται ευχαρίστηση μιας ευχαρίστησης θέασης, που αυτή με τη σειρά της γίνεται γαλήνη της πραγματικής ζωής του θεατή,  ο οποίος μετά από τη θέαση δεν θέλει κάτι, απλώς να πάει με αυτό το αίσθημα στο σπίτι για ύπνο.