Το Joyland μας συστήνει ένα άλλο Πακιστάν

Πέρασε δια πυρός και σιδήρου, ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στο Πακιστάν αλλά αγαπήθηκε από το σινεφίλ κοινό και τα φεστιβάλ όλου του κόσμου.

Το Joyland αφηγείται την ιστορία του Haider ενός παντρεμένου άντρα που ζει στο Λαχορ του Πακιστάν και ερωτεύεται την Biba μια τρανς χορεύτρια.  Σε έναν πατριαρχικό κόσμο που στην ταινία είναι διάχυτος με την μορφή του πατέρα να δεσπόζει σχεδόν σε κάθε πλάνο, σε κάθε απόφαση, σε κάθε κίνηση και πράξη, η γυναικεία αυτοδιάθεση καθώς και οι μη αρρενωπές συμπεριφορές και επιθυμίες καταπιέζονται καθημερινά.

Ενώ φαινομενικά ο κάθε χαρακτήρας φαίνεται να βιώνει μια διαφορετική πραγματικότητα είναι έκδηλο πως γύρω από το σφιχτό μοντέλο του καθωσπρεπισμού, της οικογένειας και της παράδοσης ο κοινός παρονομαστής είναι η καταπίεση, η αδυναμία έκφρασης και διαφυγής από μια δύσκολή καθημερινότητα. 

Ο Haider σε μια συζήτηση με την Biba της αναφέρει πως δεν έχει δει ποτέ τον ορίζοντα από την θάλασσα στο Καράτσι (πρώην πρωτεύουσα του Πακιστάν) γιατί δεν έχει φύγει ποτέ έξω από το Λαχορ. Και δεν είναι ο μόνος μιας και είναι πολλές οι περιπτώσεις των ανθρώπων που γεννιούνται μεγαλώνουν και πεθαίνουν σε έναν τόπο χωρίς να έχουν την δυνατότητα να τον εγκαταλείψουν. Δέσμιοι της οικογένειας που προσφέρει την αίσθηση της ασφάλειας και τονίζει συνεχώς πως δεν υπάρχει καμία προοπτική μακριά από αυτήν. 

Η Λαχόρη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Πακιστάν, με πληθυσμό πάνω από 8 εκατομμύρια βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα μακριά από τα σύνορα με την Ινδία. Γνώρισε πολλές αλλαγές, έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην ιστορία της ανεξαρτησίας του Πακιστάν και έχει επηρεαστεί από πολλούς πολιτισμούς.

Αν και έχασε μεγάλο μέρος της δόξας της τα πρώτα χρόνια μετά την ανεξαρτησία, μια σειρά οικονομικών και πολιτιστικών μεταρρυθμίσεων την δεκαετία του 1990 έδωσε στην πόλη μια νέα περίοδο ανάπτυξης. Οι διαδρομές μέσα στο χρόνο,  ο ρόλος και οι κανόνες της πόλης που επηρεάζουν και επηρεάζονται από τους κατοίκους, διαπερνά την ιστορία της ταινίας. 

Στο Πακιστάν ισχύει ότι και σε άλλες μουσουλμανικές χώρες. Η ομοφυλοφιλία είναι απαγορευμένη, κανείς δεν τολμά εύκολα να δηλώσει ανοιχτά ομοφυλόφιλος ενώ αντίθετα οι τρανς γυναίκες προστατεύονται. Τα περισσότερα μουσουλμανικά κράτη  δεν αποδέχονται τον έρωτα μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου και τον τιμωρούν μέχρι και με θάνατο αλλά δέχονται τους τρανς ανθρώπους  ως ένα «λάθος της φύσης» κάτι για το οποίο δεν ευθύνονται και το οποίο μπορεί να διορθωθεί.

Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ομοφυλόφιλων που προκειμένου να γλυτώσουν τη φυλακή, το βασανισμό και το θάνατο μπαίνουν στην διαδικασία της φυλομετάβασης. Η αποδοχή των τρανς από μια μερίδα του πληθυσμού πιθανό να κρατά από την Ινδική παράδοση που θεωρεί την συνύπαρξη δύο φύλων σε ένα σώμα κάτι ιερό και οι τρανς ειδικά μεγάλης ηλικίας ζουν από τα χρήματα που κερδίζουν συμμετέχοντας σε τελετουργικά, σε γιορτές, γάμους και βαφτίσεις μιας και πιστεύεται πως η παρουσία τους φέρνει  καλοτυχία.

Ένας πρωτοποριακός νόμος του 2018,  αναγνώρισε το δικαίωμα στις τρανς του Πακιστάν να αυτοπροσδιορίζονται ως προς το φύλο τους, χωρίς να απαιτείται συγκατάθεση από ιατρικό συμβούλιο.

Θρησκευτικά κόμματα και συντηρητικοί κύκλοι προσπαθούν σήμερα, 4 χρόνια μετά, να αποτρέψουν με κάθε τρόπο την διευκόλυνση των ΛΟΑΤΚΙ και την παροχή δικαιωμάτων και νομικής κατοχύρωσης και απαιτούν την κατάργηση νόμων που τους δίνουν δικαιώματα με την πρόφαση πως αντιβαίνουν τους θρησκευτικούς νόμους και τα πιστεύω.  

Η κοινότητα των ΛΟΑΤΚΙ αντιμετωπίζει έντονες διακρίσεις στο Πακιστάν και τα μέλη της δυσκολεύονται να βρουν δουλειές. Ορισμένοι αναγκάζονται να ζητιανεύουν, να χορεύουν ή να εκδίδονται προκειμένου να βγάλουν τα προς το ζην.

Δεν είναι λίγες οι επιθέσεις ακόμα και οι δολοφονίες τρανς γυναικών στο Πακιστάν με τους δράστες τις περισσότερες φορές να μένουν ατιμώρητοι. Παρά τα βήματα προόδου η χώρα είναι βαθιά συντηρητική και μένουν πολλά να γίνουν για να ξεφύγει από τις αγκυλώσεις του παρελθόντος και της θρησκείας. 

Ενώ το Joyland θίγει με τον τρόπο του όλα αυτά τα ζητήματα και τις προβληματικές, είναι πέρα από μια ταινία για την τρανς ορατότητα, μια αυτοαναφορά πάνω στην αντρική ενηλικίωση και την έκφραση της ταυτότητας που η τοξική αρρενωπότητα εμποδίζει να εκφραστεί. Μια ιστορία αγάπης που κρύβει όλα τα στερεότυπα τις προκαταλήψεις τα εμπόδια προς την ευτυχία και την αγάπη. 

Η ταινία κέρδισε μεταξύ άλλων το Queer Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών, το βραβείο σεναρίου στις Νύχτες πρεμιέρας και αποτελεί την επίσημη πρόταση του Πακιστάν για τα φετινά Όσκαρ. Η απαγόρευση της προβολής της στο Πακιστάν απογοήτευσε την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα τελικά όμως έπειτα από πιέσεις, την διεθνή της επιτυχία σε πολλά φεστιβάλ αλλά και τις διθυραμβικές κριτικές κοινού και κριτικών, πήρε το πράσινο φως για να προβληθεί έπειτα από κάποιες περικοπές της επιτροπής λογοκρισίας. 

Στην Ελλάδα έρχεται στις 26.01 στους κινηματογράφους και προσεχώς διαδικτυακά αποκλειστικά από την πλατφόρμα του CINOBO