Τρία βιβλία για την εκπαίδευση και την ιστορία του κινηματογράφου

Λέξεις: Γιάννης Γκροσδάνης

Με το βλέμμα στραμμένο στην αξία της κινηματογραφική εκπαίδευσης και του οπτικού γραμματισμού, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Χανίων προβάλλει ήδη μια διακριτή ταυτότητα, συνδέοντας την τέχνη του σινεμά με την εκπαιδευτική διαδικασία. Τα Cine-μαθήματα, η εκπαιδευτική δράση για το σινεμά που «τρέχει» καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους η Πολιτιστική Εταιρεία Κρήτης, διοργανώτρια του φεστιβάλ, σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση και τους εκπαιδευτικούς του Νομού Χανίων, γίνονται σημείο αναφοράς και αφετηρία των φεστιβαλικών εκδηλώσεων για μαθητές των σχολείων της Κρήτης.

Στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών του στόχων, το 6ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων και η Πολιτιστική Εταιρία Κρήτης αναπτύσσει μια αξιοπρόσεκτη εκδοτική δραστηριότητα. Το φετινό εκδοτικό του πρόγραμμα περιλαμβάνει τρεις εκδόσεις:

α) Κινηματογράφος & Δημιουργική Γραφή: Μαθήματα Κινηματογραφικού Γραμματισμού, του Σταύρου Γρόσδου,

β) Το Μετέωρο Βήμα του Πελαργού. 27 Χρόνια Μετά. Ειδική έκδοση για την πρεμιέρα του Φεστιβάλ, την οποία υπογράφουν ο Αντώνης Περιβολάκης και ο Λευτέρης Λαμπράκης,

γ) Walter Lassally, Μια Συνομιλία, του Λευτέρη Λαμπράκη.

Στο Κινηματογράφος & Δημιουργική Γραφή: Μαθήματα Κινηματογραφικού Γραμματισμού μπαίνει στο επίκεντρο ο τρόπος με τον οποίο εκπαιδευτικοί και παιδιά προσεγγίζουν μια κινηματογραφική ταινία. Ο συγγραφέας και εκπαιδευτικός Σταύρος Γρόσδος παρουσιάζει με απλό τρόπο δράσεις και τεχνικές που βοηθούν τα παιδιά να αποκτήσουν δεξιότητες συγγραφής πρωτότυπων σεναρίων ή να μετατρέψουν μια λογοτεχνική ιστορία σε ένα δημιουργικό κινηματογραφικό σενάριο.

Όπως αναφέρει ο Στ. Γρόσδος «η δημιουργική γραφή, ως μία διαδικασία γέννησης ιδεών στο προσυγγραφικό στάδιο της γραφής, δηλαδή το στάδιο πριν τη συγγραφή του κειμένου, δεν αποτελεί αυτοματοποιημένη (και ανεξήγητη) ικανότητα έμπνευσης, αλλά προϋποθέτει ένα ισχυρό ερέθισμα (βίωση ενός γεγονότος, ανάγνωση ενός κειμένου, θέαση μιας εικόνας κ.ά.)».

Το πλήθος των δραστηριοτήτων κινηματογραφικού γραμματισμού και των δραστηριοτήτων δημιουργικής γραφής, οι οποίες προτείνονται σ’ αυτό το βιβλίο, χρησιμοποιούν ως ερεθίσματα τις κινηματογραφικές ταινίες. Η δραστηριοποίηση των μικρών και των μεγάλων εκτυλίσσεται μέσα στον μαγευτικό κόσμο της κινηματογραφικής οθόνης. Οι αναγνώστες και οι αναγνώστριες του βιβλίου, οι εκπαιδευτικοί, οι εμψυχωτές και οι εμψυχώτριες των εργαστηρίων, οι γονείς, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες, έχοντας προσεγγίσει ένα πλήθος διδακτικών πολυπαραδειγματικών προτάσεων, θα είναι ικανοί να σχεδιάζουν δραστηριότητες προσέγγισης κινηματογραφικών ταινιών για παιδιά, μέσα και έξω από το σχολείο, να σχεδιάζουν και να υλοποιούν δραστηριότητες δημιουργικής γραφής με ερεθίσματα τις κινηματογραφικές ταινίες και να εμψυχώνουν τα παιδιά στην παραγωγή απλών κινηματογραφικών προϊόντων, μέσα σε εργαστήρια με ανοικτό περιβάλλον, πλούσιο σε ερεθίσματα, ποικιλία δράσεων και εκπλήξεις.

Στις φετινές εκδόσεις του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων θα βρείτε και δύο ξεχωριστά βιβλια που είναι αφιερώμενα σε δύο ξεχωριστές ιστορίες του ελληνικού και παγκόσμιο κινηματογράφου. Το πρώτο έχει ως θέμα την διαχρονικά επίκαιρη  ταινία του μεγάλου Έλληνα σκηνοθέτη Θόδωρου Αγγελόπουλου. 

Το Μετέωρο Βήμα του Πελαργού. Για τον Αγγελόπουλο ήταν η πρώτη ταινία της τριλογίας των συνόρων, με πρωταγωνιστές τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι και την Ζαν Μορό. Ένα σημαντικό φιλμ  για τα πολιτικά αδιέξοδα, για τα διαταραγμένα και ασαφή σύνορα λόγω των πολέμων και των εμφυλίων συγκρούσεων. Στο βιβλίο παρουσιάζεται σπάνιο υλικό, κριτικές  και αποκόμματα εφημερίδων γύρω από την ταινία, καθώς και βιογραφικά των τριών δημιουργών της, του Σκηνοθέτη Θόδωρου Αγγελόπουλου, του Διευθυντή Φωτογραφίας Γιώργου Αρβανίτη και της Συνθέτριας Ελένης Καραίνδρου. 

Το Μετέωρο βήμα του πελαργού γυρίστηκε το 1991 και σήμερα 27 χρόνια μετά – είναι πραγματικά- πιο επίκαιρο από ποτέ. Την επιμέλεια του βιβλίου είναι του Λευτέρη Λαμπράκη και τα κείμενα των Αντώνη Περιβολάκη και Λευτέρη Λαμπράκη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ταινία άνοιξε με ιδιαίτερη συγκίνηση το φετινό 6ο Φεστιβάλ Χανιών ενώ παρούσες στην τελετή έναρξης και στην προβολή της ταινίας ήταν η Φοίβη Αγγελοπούλου και η συνθέτις Ελένη Καραϊνδρου παρούσες στην προβολή και το κοινό.

Στο δεύτερο βιβλίο το Φεστιβάλ Χανιών και η Πολιτιστική Εταιρία Κρήτης τιμούν τη μνήμη ενός κινηματογραφιστή που αγάπησε την Κρήτη και τα Χανιά και τα συνέδεσε στενά με την προσωπική κινηματογραφική του δημιουργική διαδρομή. Ο λόγος για τον Walter Lassally, Ένας από τους συμβολικούς εκπροσώπους του free cinema στην Μ. Βρετανία της δεκαετίας του ’60 ο Lassaly πήγε το 1963 στην Κρήτη για πρώτη φορά για τις ανάγκες των γυρισμάτων της μυθικής ταινίας του Μιχάλη Κακογιάννη “Αλέξης Ζορμπάς”, ταινία που του χάρισε μάλιστα και το Όσκαρ φωτογραφίας.

Πολλά χρόνια αργότερα εγκαταστάθηκε στο νησί όπου και έμεινε μέχρι και το τέλος της ζωής του. Το βιβλίο γεννήθηκε από μια συνομιλία του Walter Lassally με τον ηθοποιό Λευτέρη Λαμπράκη, που έγινε στο πλαίσιο συνέντευξης για εβδομαδιαίο περιοδικό το 2003. Η συνέντευξη αυτή παρουσιάζεται στην παρούσα έκδοση στην ολοκληρωμένη της μορφή. Δεν αποτελεί βιογραφία, αλλά βοηθά τον αναγνώστη να γνωρίσει πτυχές της προσωπικότητας του παγκοσμίου φήμης Κινηματογραφιστή. Η πολύτιμη μαρτυρία συνοδεύεται από ενδεικτική φιλμογραφία, καθώς και  σπάνιες και άγνωστες φωτογραφίες από τα γυρίσματα των ταινιών του.

Τα βιβλία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις ΠΕΚ – Πυξίδα της Πόλης – Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων.