Ακολουθούμε την ΚΟΘ τον Φλεβάρη

ΚΟΘ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

Παρασκευή 06 Φεβρουαρίου 2015 ΑΠΘ., ώρα 20:30 «Έργα Βασκς, Μπρίτεν, Σιμπέλιους»

Πρόγραμμα: Pēteris Vasks (1946), Viatore, για ορχήστρα εγχόρδων  15’ Βenjamin Britten (1913-1976), Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα, έργο 15   31’ Jean Sibelius (1865-1957), Συμφωνία αρ. 1 σε Mι ελάσσονα, έργο 39   40’ Διεύθυνση ορχήστρας: Mihkel Kütson Βιολί: Ανδρέας Παπανικολάου

Ο 20ος αιώνας έχει να επιδείξει μία πλειάδα συνθετών που ανέδειξαν την εθνική τους μουσική κληρονομιά, αντλώντας παράλληλα έμπνευση από τα στοιχεία της φύσης. Ο Βασκς είναι ένας σύγχρονος Λετονός συνθέτης που χαρακτηρίζεται για την ευαισθησία του σε περιβαλλοντολογικά θέματα, τα οποία θίγει μέσα από τη μουσική του. Ο Οδοιπόρος του είναι μία σύνθεση για έγχορδα, που αναφέρεται στο ταξίδι της ζωής και είναι αφιερωμένη στον κορυφαίο Εσθονό συνθέτη Άρβο Περτ, μεγάλο θαυμαστή του ‘απόλυτου Άγγλου’ Μπρίτεν. Η αφοσίωση του τελευταίου στον Πέρσελ, οι επιδράσεις του από την αγγλική λαϊκή μουσική παράδοση, το έκδηλο βρετανικό του φλέγμα και η παροιμιώδης αγάπη του για τη θάλασσα, δημιούργησαν ένα ξεχωριστό προσωπικό ύφος. Το νεανικό και άγριο σαν τρικυμία Κοντσέρτο για βιολί αρ.1 απαιτεί ιδιαίτερη δεξιοτεχνία από τον ερμηνευτή. Ο Σιμπέλιους είναι ο σημαντικότερος Φινλανδός συνθέτης. Κατά βάση ρομαντικός, με αμφιταλαντεύσεις ανάμεσα στη λογική και το συναίσθημα, χρησιμοποίησε ως έμπνευση τη φύση και τη σκανδιναβική μυθολογία. Η 1η Συμφωνία του είναι μία συνιστώσα των παραπάνω επιρροών, με μία πινελιά Τσαϊκόφσκι και μία δόση επιθετικότητας, που αντανακλά τα συναισθήματα του συνθέτη ενάντια στους κατακτητές της πατρίδας του.

«Η δε μελέτη φύσεως αγαθά πλείονα δωρείται» Επίχαρμος (540-450 π.Χ.), Αρχαίος Έλληνας ποιητής από την Κω

Παρασκευή 13 Φεβρουαρίου 2015 Α.Π.Θ., ώρα 20:30 «Ρωμαίος και Ιουλιέτα»

Πρόγραμμα: Hector Berlioz (1803-1869), Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Scene d’ amour    20’ Pyotr Ilyich Tchaikovsky (1840-1893), Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Overture – Fantasy   18’ Sergei Prokofiev (1891-1953), Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Σουίτα αρ. 2, έργο 64  31’

Διεύθυνση ορχήστρας: Μίλτος Λογιάδης

Ο Σαίξπηρ βασίστηκε σε ένα ποίημα του Άρθουρ Μπρουκ για να δημιουργήσει τη συγκινητικότερη ιστορία αγάπης. Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα του ενέπνευσαν μεγάλους συνθέτες που, με τη μουσική τους, υπερτόνισαν τα συναισθήματα και εμβάθυναν στα νοήματα των στίχων. Ο Μπερλιόζ έγραψε την ομώνυμη τρίπρακτη δραματική συμφωνία το 1839, από την οποία ξεχωρίζει η Σκηνή της Αγάπης, η αγαπημένη του σύνθεση, όπως αναφέρει στα απομνημονεύματά του. Ο Τσαϊκόφσκι έγραψε το συμφωνικό ποίημα Overture–Fantasy σε μορφή σονάτας, βασισμένο σε 3 πράξεις της ιστορίας του Άγγλου δραματουργού. Η σύνθεση ολοκληρώθηκε το 1880 και περιλαμβάνει το πολυαγαπημένο Love Theme, ‘πρώτη ύλη’ δεκάδων μελωδιών στο μέλλον, σχετικών με τους δυο τραγικούς εραστές. Ο Προκόφιεφ τόλμησε το 1935 να αφηγηθεί την ιστορία με μόνα εκφραστικά ‘όπλα’ τη μουσική και το χορό. Κόντρα σε όλες τις προβλέψεις και αντίθετα με προηγούμενες ανεπιτυχείς προσπάθειες άλλων, το ομώνυμο μπαλέτο του κατάφερε να αναπλάσει πιστά την ιστορία και να αποδώσει τον πλούτο των συναισθημάτων της. Αργότερα συγκέντρωσε τις χαρακτηριστικότερες στιγμές της υποβλητικής μουσικής του σε τρεις σουίτες. Την 13η Φεβρουαρίου τιμάται η μνήμη των Αποστόλων Ακύλλα και Πρίσκιλας και είναι η παραδοσιακή «ημέρα των ερωτευμένων» της Ορθοδοξίας, αν και έχει υποσκελιστεί από την επικρατούσα παγκοσμίως επόμενη ημέρα, του Αγίου Βαλεντίνου.

«Κοίτα πώς ακουμπάει το μάγουλο στο χέρι της! Ω, να’ μουνα γάντι στο χεράκι αυτό, για ν’ άγγιζα το μάγουλό της». Ουίλιαμ Σαίξπηρ (1564-1616), Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Πράξη Β’, Σκηνή 2η, μετ. Βασίλης Ρώτας, Εκδόσεις Ίκαρος

Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου 2015 Α.Π.Θ., ώρα 20:30 «Βιεννέζικη σχολή»

Πρόγραμμα: Arnold Schoenberg (1874-1951), Verklarte Nacht, για ορχήστρα εγχόρδων, έργο 4  30’ Gustav Mahler (1860-1911), Συμφωνία αρ. 4 σε σολ ελάσσονα   50’ Διεύθυνση ορχήστρας: Paul Chiang Σοπράνο:  Ζώη Νικολαΐδου

Η διαφορά των Μάλερ και Σαίνμπεργκ είναι η απόσταση που διένυσε η μουσική δημιουργία από τα ύστερα του ρομαντισμού ως τη Δεύτερη Σχολή της Βιέννης, με τον πρώτο να κλείνει τον κύκλο των μεγάλων Αυστριακών συμφωνιστών και να αποτελεί τη γέφυρα προς το μοντερνισμό. Ο πρωτοπόρος Σαίνμπεργκ, επικεφαλής της Δεύτερης Σχολής, εισήγαγε ένα πλήθος νεωτερισμών, όπως την ατονική γραφή, το δωδεκαφθογγισμό, την έλλειψη θεματικής ανάπτυξης και την καθιέρωση μιας καινούριας φόρμας φωνητικής έκφρασης, που κινούνταν ανάμεσα στο τραγούδι και την απαγγελία (sprechgesang). Η Εξαϋλωμένη Νύχτα του είναι ένα σεξτέτο για έγχορδα, σε όψιμο ρομαντικό στυλ, που το έγραψε πριν αποκηρύξει την παραδοσιακή αρμονία και αρχίσει τους πειραματισμούς. Ο Μάλερ, ασυμβίβαστος και τελειομανής, εξέφραζε μεταφυσικές αγωνίες και προσέδιδε μία ασυνήθιστη συναισθηματική ένταση στα έργα του. Η 4η Συμφωνία του, αποφορτισμένη από τα υπαρξιακά ζητήματα που θέτει συνήθως, περιγράφει τον ουρανό μέσα από τα μάτια ενός παιδιού. Οι κοινές υστερο-ρομαντικές καταβολές των δύο έργων δεν αποτελούν παραδοξότητα, αν δεχτούμε ότι ο μοντερνισμός δεν θέλησε (και δεν θα μπορούσε άλλωστε) να σβήσει το παρελθόν, αλλά προέκυψε ως μία αναπόφευκτη διέξοδος εξέλιξης, όταν το τονικό σύστημα είχε πια εξαντλήσει τις εκφραστικές του δυνατότητες.

Ο Σαίνμπεργκ ήταν ένας συντηρητικός επαναστάτης που ώθησε την εξέλιξη της Κλασικής και Ρομαντικής μουσικής προς τη λογική της κατάληξη, αναπτύσσοντας μία μέθοδο που υπαγόρευε τη χρήση δώδεκα φθόγγων.

Βίλλι Ράιχ, από τη Μονογραφία του για τον Σαίνμπεργκ «Ο Συντηρητικός Επαναστάτης» (1968)

Παρασκευή 27 Φεβρουαρίου 2015 Α.Π.Θ., ώρα 20:30 «All time classics»

Πρόγραμμα: Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791), Εισαγωγή από την όπερα “Ο Μαγικός Αυλός»  8’ Johannes Brahms (1833-1897), Διπλό κοντσέρτο για βιολί και τσέλο σε λα ελάσσονα, έργο 102  34’ Johannes Brahms (1833-1897), Συμφωνία αρ. 1 σε ντο ελάσσονα, έργο 68   45’

Διευθυντής ορχήστρας: Paul Chiang Βιολί: Γκρέτα Παπά Τσέλο: Θεοδώρα-Σάντρα Παναγιωτίδου

Ο Μαγικός Αυλός του Μότσαρτ είναι το πλέον πολυπαιγμένο έργο στο σύνολο της λυρικής φιλολογίας. Το μυστικό της επιτυχίας του είναι πως (μπορεί και) αποτελεί ταυτόχρονα ένα παραμύθι για παιδιά και ένα φιλοσοφικό οικουμενικό δράμα. Έργο πλούσιο σε τεκτονικούς συμβολισμούς, οι οποίοι ξεκινούν από τις πρώτες κιόλας συγχορδίες της Εισαγωγής που κρούουν τρεις φορές, παραπέμποντας στον αριθμό σύμβολο του τεκτονισμού. Κορυφαίος κλασικός και ο Μπραμς, που εξέλιξε το ρομαντισμό κλασικισμό και τον υπερασπίστηκε με πάθος, ως ο κυριότερος εκπρόσωπός του, την εποχή που εμφανίστηκε η ριζοσπαστική Νεογερμανική Σχολή. Το Διπλό Κοντσέρτο για βιολί και τσέλο ήταν το τελευταίο έργο που συνέθεσε για ορχήστρα και το έκανε ως χειρονομία επανασύνδεσης με το βιολονίστα φίλο του Γιόζεφ Γιόακιμ. Η γοητευτική και μεγαλοπρεπής 1η Συμφωνία του αγγίζει κάθε ανθρώπινη ψυχή και αποκαλύπτει την ευαίσθητη φύση του χαρισματικού συνθέτη, πίσω από την αγενή, έως άξεστη, δημόσια συμπεριφορά του, που υιοθετούσε κυρίως στις ιστορικές αναμετρήσεις με τους αντιπάλους του στον ξακουστό «Πόλεμο των Ρομαντικών».

«Αν υπάρχει κάποιος στο δωμάτιο που δεν τον έχω προσβάλλει αρκετά, του ζητώ συγγνώμη» Γιοχάνες Μπραμς