Δρογώσης: Οι συνεργασίες έχουν ουσία όταν ο καλλιτέχνης εισχωρεί στο μουσικό σύμπαν του άλλου

Συνέντευξη στην Αγγελική Κόγιου

Ο Στάθης Δρογώσης, ο τραγουδοποιός και τραγουδιστής  που ξεκίνησε το 1996 ως μέλος του συγκροτήματος «Τα Φώτα που Σβήνουν» και από το 2001 ακολουθεί μία σόλο, άκρως επιτυχημένη πορεία, ζει από και μέσα στη μουσική. Η σύνθεση, το ραδιόφωνο, οι συναυλίες και η διεκδίκηση των δικαιωμάτων των καλλιτεχνών, περιβάλλουν το δικό του σύμπαν, στο επίκεντρο του οποίου δεσπόζει η κόρη του Ανδριάνα. 

Ο Στάθης Δρογώσης αν και δηλώνει ντροπαλός, είναι διάπλατα ανοιχτός σε ειλικρινείς συζητήσεις, εστιάζοντας στην ουσία των πραγμάτων, που για τον ίδιο διαχρονικά παραμένει ο άνθρωπος και η μουσική. 

Ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται ένα νέο πολεμικό μέτωπο ξέσπασε μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ. Πως μεταβολίζεις σε επαγγελματικό επίπεδο αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα; Σε επηρεάζει καλλιτεχνικά; 

«Πιστεύω πως η τέχνη πάντα είναι με τον αδύναμο και με τον αθώο. Ωστόσο, σε ένα τραγούδι δεν μπορεί να γίνει γεω-πολιτική ανάλυση και νιώθω εγωιστής όταν αποτυπώνω στα τραγούδια μου τα προσωπικά μου αδιέξοδα, ενώ την ίδια στιγμή σκοτώνονται άνθρωποι. Με μπλοκάρει καλλιτεχνικά αυτός ο τρόμος και ο φόβος που επικρατεί».

Έξι χρόνια μετά το σκάνδαλο της ΑΕΠΙ ποια είναι σήμερα η κατάσταση με τα πνευματικά δικαιώματα των τραγουδοποιών στην Ελλάδα; 

«Όταν διαλύθηκε το σύστημα είσπραξης της ΑΕΠΙ γνωρίζαμε ότι θα ήταν δύσκολο να δομηθεί από την αρχή. Παρά τις προσπάθειες που κάναμε, δεν έχουμε καταφέρει να εισπράξουμε ούτε το μισό ποσοστό των χρημάτων που εισέπραττε η ΑΕΠΙ από την αγορά. Από την άλλη πλευρά, η κατάσταση με τα συγγενικά δικαιώματα είναι καλύτερη. Δυστυχώς όμως, υπάρχει διχόνοια στον κλάδο και ενώ η σύσταση ενός και μόνου φορέα συλλογικής διαχείρισης πνευματικής ιδιοκτησίας είναι ζωτικής σημασίας, αυτή τη στιγμή υπάρχουν δύο τέτοιοι φορείς. Αν και οι περισσότεροι από εμάς συμφωνούμε για τη συνένωση τους, υπάρχουν δυσκολίες που αφορούν τους όρους της πράξης. Πάντως το μόνο σίγουρο είναι πως εάν δεν πάρουμε τα χρήματα που μας ανήκουν, το ελληνικό τραγούδι κινδυνεύει».

Ζούμε στην εποχή της I.T. (Intelligent Technology) και του ChatGPT. Πως αξιολογείς αυτά τα εργαλεία; Λειτουργούν υπέρ ή εις βάρος της μουσικής παραγωγής;

«Σύμφωνα με τη μία ανάγνωση, στο μέλλον οι τραγουδοποιοί θα δουλεύουμε αποκλειστικά για τους πλούσιους μερακλήδες, δεδομένου ότι τα hits και η μουσική για τις διαφημίσεις θα γράφεται από τα προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης, όπως ήδη γίνεται σε κάποια pop και rap τραγούδια στο εξωτερικό. Η άλλη ανάγνωση υποστηρίζει πως η ανθρωπιά και η τέχνη δεν μπορεί να καταστεί κτήμα της τεχνητής νοημοσύνης. Σίγουρα το I.T. και το chatGPT μπορούν να κάνουν τη ζωή μας καλύτερη. Για παράδειγμα ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ για τους Beatles, Peter Jackson, απομόνωσε τη φωνή του John Lennon από τον θόρυβο της κασέτας στο τελευταίο τραγούδι των Beatles, χρησιμοποιώντας την τεχνητή νοημοσύνη. Βέβαια πρέπει να υπάρχει γενική, καθολική και νομοθετημένη πρόσβαση σε αυτά τα εργαλεία, διαφορετικά θα οδηγηθούμε σε μία δυστοπία». 

Συχνά στα social media αναπολείς στενά συγγενικά σου πρόσωπα που δεν βρίσκονται πια εν ζωή, καθώς και τον τόπο καταγωγής σου, τη Νάξο. Πώς νιώθεις μακριά από τους ανθρώπους και τον τόπο σου;

«Από την Νάξο αναπολώ τα καλοκαίρια που ήμουν παιδάκι. Κυρίως τα βαρετά απογεύματα. Πέρα από τις ωραίες αναμνήσεις, έχω και τύψεις, γιατί όταν είχα στη ζωή μου αυτούς τους ανθρώπους, δεν ασχολήθηκα πολύ μαζί τους. Τώρα που μαθαίνω για την ιστορία της οικογένειας μου καταλαβαίνω πόσο θαυμάσιοι ήταν όλοι τους. Νιώθω ότι δεν τους έζησα όσο θα ήθελα και δεν τους ρώτησα όσα θα ήθελα. Ωστόσο, επιμένω να κρατάω με αγάπη τις αναμνήσεις που μου πρόσφεραν».

Πως είναι να είσαι πατέρας στις μέρες μας; Τι αγωνίες και διλήμματα εμπεριέχει αυτός ο ρόλος;

«Ο ρόλος του πατέρα είναι σαν μία διεργασία στον υπολογιστή που τρέχει πίσω και παράλληλα με όλες τις υπόλοιπες. Η κόρη μου είναι μια γλυκιά έγνοια κάθε στιγμή της μέρας. Με την Ανδριάνα είμαστε σαν φιλαράκια. Παίζουμε μουσική, έχουμε βγάλει και τραγούδι μαζί, το Carrousel και κάνουμε άπειρες συζητήσεις. Με έχει μάθει να συναισθάνομαι περισσότερο τους ανθρώπους και να μην είμαι τόσο πεισματάρης. Οι αγωνίες για το μέλλον της είναι πολλές, αλλά το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να την εφοδιάσω με πολλή αγάπη και πίστη για τον εαυτό της, ώστε κάποια στιγμή να μπορέσει να φύγει μακριά μου και να ζήσει όπως η ίδια θέλει».

Ποιο μέρος της δουλειάς σου απολαμβάνεις περισσότερο; Τις συναυλίες, τη σύνθεση για το θέατρο, την προετοιμασία ενός δίσκου ή το ραδιόφωνο;

«Πιο πολύ απολαμβάνω τη σύνθεση. Μου αρέσει να γράφω ένα τραγούδι που μπορεί να μην υπήρχε το απόγευμα και τελικά να υπάρχει το βράδυ. Απολαμβάνω επίσης να παίζω πιάνο. Ενώ έχω πτυχίο κλασσικού πιάνου, τώρα στα 46 μου χρόνια ξεκίνησα και πάλι ωδείο για να πάρω το δίπλωμα. Και στις συναυλίες περνάω όμορφα. Θέλω να παίζω τα τραγούδια μου στον κόσμο, αλλά έχω μία συστολή ανεβαίνοντας στην σκηνή».

Με τι καταπιάνεσαι σε επαγγελματικό επίπεδο το τελευταίο διάστημα; Αναμένεται να κυκλοφορήσει κάποια καινούργια δισκογραφική δουλειά;

«Αυτό το διάστημα ξεκινάνε οι εμφανίσεις μου με τον Απόστολο Ρίζο στην Αθήνα και στην επαρχία, οι οποίες θα διαρκέσουν για πολύ καιρό, ευελπιστώ μέχρι και το καλοκαίρι. Μετά από πάρα πολλές ατυχίες και πισωγυρίσματα ολοκληρώνω επιτέλους τον δίσκο μου, που θα κυκλοφορήσει τον Φεβρουάριο, ενώ μέσα στον Νοέμβρη θα κυκλοφορήσει ένα από αυτά τα νέα τραγούδια».

Πρώτη φορά επί σκηνής με τον Απόστολο Ρίζο. Πώς προέκυψε η συνεργασία σας;

«Παρόλο που γνωριζόμαστε πολλά χρόνια με τον Απόστολο και κινούμαστε στον ίδιο χώρο, δεν είχε τύχει να συνεργαστούμε. Όταν άκουσα τυχαία ένα τραγούδι του που μου είχε διαφύγει, το «Ποτέ δεν είναι αργά», κόλλησα. Τον πήρα τηλέφωνο, συζητήσαμε και του πρότεινα τη συνεργασία. Επειδή και εκείνος ήταν στην ίδια φάση, συμφώνησε. Έπειτα παίξαμε μαζί μουσική και είδαμε ότι είχαμε κοινές ιδέες. Είναι φοβερός καλλιτέχνης και άνθρωπος. Μαθαίνω πολλά απ’ αυτόν και εκεί βρίσκεται το νόημα για μένα. Οι συνεργασίες είναι ουσιαστικές όταν ο ένας καλλιτέχνης εισχωρεί στο μουσικό σύμπαν του άλλου».

Εκτός από το ύψος και το ότι σας αρέσει να αυτοσαρκάζεστε, όπως αντιληφθήκαμε στην αφίσα για το live σας, τι άλλα κοινά χαρακτηριστικά έχετε με τον Απόστολο Ρίζο;

«Εκτός του ότι έχουμε γεννηθεί την ίδια χρονιά, έχουμε και οι δύο από μία κόρη. Καλλιτεχνικά, προσεγγίζουμε τις ίδιες θεματικές (αγάπη, μοναξιά), όμως με διαφορετικό τρόπο. Επίσης, ανοιγόμαστε και οι δύο στο κοινό σαν να απευθυνόμαστε σε κάποιον φίλο μας. Είμαστε οδυνηρά ειλικρινείς στα τραγούδια μας».

Τι να αναμένουμε από το επικείμενο live σας στη Θεσσαλονίκη;

«Διασκευές τραγουδιών με πιάνο, κιθάρα και φυσαρμόνικα. Ο ένας ερμηνεύει τραγούδια του άλλου, κυρίως γνωστά κομμάτια και κάποια πιο σπάνια. Το κλίμα δεν θα είναι καθόλου βαρύ. Νομίζω ότι ο κόσμος θα τραγουδάει από το πρώτο μέχρι το τελευταίο τραγούδι».

Ο Στάθης Δρογώσης μαζί με τον Απόστολο Ρίζο θα σταθούν «Στο Ύψος των Περιστάσεων» την Παρασκευή 3 Νοεμβρίου 2023 στο Καφωδείο Ελληνικό (Ελ. Βενιζέλου 45) στις 22:00. 

Στάθης Δρογώσης – πιάνο, ακορντεόν

Απόστολος Ρίζος – ηλ. κιθάρα, fx, φυσαρμόνικα

Εβίτα Σκουρλέτη – Φωτογραφίες

Half moon productions / Μαίρη Καραμήτσου – οργάνωση παραγωγής

CReatures: Artwork