Joni Mitchell: 10 μεγάλες στιγμές της ζωής της που μπορεί να μη γνωρίζεις

Από τις πιο σπουδαίες στιγμές των φετινών βραβείων Grammy στο θέατρο “Crypto.com Arena” στο Λος Άντζελες, ήταν η ερμηνεία της θρυλικής Τζόνι Μίτσελ που τραγούδησε ίσως το πιο αγαπημένο μας κομμάτι: το Both Sides Now (σ.σ: ίσως το θυμάστε και από την ταινία Love Actually στη σκηνή που η ηρωίδα της Έμμα Τόμσον συνειδητοποιεί πως ο άνδρας της την απατά).

Το “Both Sides Now” κυκλοφόρησε στο δεύτερο άλμπουμ της “Clouds”, με το οποίο η Μίτσελ κέρδισε το βραβείο καλύτερης ερμηνείας το 1969.

Η 80χρονη τραγουδίστρια ξεκίνησε με την εισαγωγή της φίλης της Μίτσελ, Brandi Carlile, η οποία την περιέγραψε ως “Η μητριάρχης της φαντασίας, μια πραγματική αναγεννησιακή γυναίκα, η ηρωίδα μου και η δική σας”. Στη συνέχεια, η Μίτσελ ανέβηκε στη σκηνή μαζί με τους Carlile, Russell, Blake Mills, Lucius, Jacob Collier και Sista Strings.

Με αφορμή λοιπόν, αυτή την πρόσφατη ιστορική εμφάνιση της, θυμόμαστε σπουδαίους σταθμούς της ζωής της, που ίσως να μη ξέρατε!

1.Η Τζόνι Μίτσελ γεννήθηκε στο Φορτ ΜακΛέοντ στον Καναδά. Ο πατέρας της ήταν αξιωματικός στην Πολεμική Αεροπορία του Καναδά και η μητέρα της ήταν δασκάλα. Η Μίτσελ, της οποίας το πατρικό όνομα είναι Ρομπέρτα Τζόαν Άντερσον (Roberta Joan Anderson), μεγάλωσε στο Σάσκατουν του Σασκάτσουαν. Ξεκίνησε την μουσική της σταδιοδρομία στα εφηβικά της χρόνια παίζοντας μουσική φολκ στους δρόμους και σε μπαρ του Τορόντο.

2.Στα 8 της η Τζόνι Μίτσελ αρρώστησε με πολιομυελίτιδα και οι γιατροί της έλεγαν ότι δεν θα περπατήσει ποτέ ξανά. Ένα χρόνο αργότερα, σηκώθηκε όρθια και μέσα σε λίγους μήνες έκανε μαθήματα μπαλέτου. Τον ίδιο χρόνο δοκίμασε για πρώτη φορά να καπνίσει τσιγάρο και από τότε δεν σταμάτησε ποτέ…

3.Στα 27 της σταμάτησε να ασχολείται με τη μουσική για δύο χρόνια. Έπασχε από μία άγνωστη ψυχική διαταραχή και έκλαιγε συνεχώς για ασήμαντους λόγους. Δεν μπορούσε να ελέγξει τις αντιδράσεις της και έφτασε στο σημείο να κλαίει, επειδή είδε μία μπουλντόζα στο δρόμο. Στην αυτοβιογραφία της “In Her Own Words”, η Μίτσελ έγραψε ότι η διαταραχή προκλήθηκε από μια χημική ανισορροπία του οργανισμού της, αλλά δεν αναφέρει κάποιο όνομα ή κάποια ιατρική εξήγηση. Ξεπέρασε το πρόβλημα κάνοντας διαλογισμό και μελετώντας τα έργα του Φρόυντ, του Νίτσε και του Γιουνγκ. Το 1982, παντρεύτηκε τον μουσικό παραγωγό και μπασίστα Λάρι Κλάιν. Η Μίτσελ έμεινε έγκυος, αν και πίστευε ότι δεν θα κατάφερνε ποτέ να κάνει άλλο παιδί ύστερα από μία σοβαρή μόλυνση. Ήθελε απεγνωσμένα να γίνει μητέρα, αλλά δυστυχώς απέβαλε. Η αποβολή και οι απιστίες του Κλάιν οδήγησαν στη διάλυση του γάμου, το 1994.

4.Από την αρχή της καριέρας της, οι συνθέσεις της Μίτσελ ήταν ιδιαίτερα προσωπικές στιχουργικά και αυτός ο μουσικός της τρόπος ήταν που κέρδισε την προσοχή του κοινού της φολκ μουσικής, ήδη από τα εφηβικά της χρόνια. Μετακόμισε στις Η.ΠΑ., στα μέσα του 1960, και το 1968 κυκλοφόρησε ο πρώτος της δίσκος με τίτλο Joni Mitchell, με παραγωγό τον David Crosby. Με κάθε της κυκλοφορία αποκτούσε όλο και μεγαλύτερο κοινό, από το Clouds (τον δεύτερο δίσκο της που κέρδισε Grammy για το best folk performance) μέχρι και το Blue (1971) που έφτασε τις 1 εκατομμύριο πωλήσεις. Στις αρχές του 1970, εγκαταλείπει για λίγο το υπόγειό της και ξεκινά να πειραματίζεται με την ποπ, την ροκ και την τζαζ.

5. Στο Λόρελ Κάνιον έζησε το μεγάλο έρωτα της ζωής της. Αυτός ήταν ο Γκράχαμ Νας, μέλος του συγκροτήματος «Crosby, Stills and Nash» και παλαιότερα του βρετανικού συγκροτήματος «The Hollies». Οι δυο τους ζούσαν σε μια ξύλινη παράγκα με δύο γάτες στην αυλή, λυρική εικόνα, που αποτύπωσε ο Νας στο τραγούδι του «Our House». Η ευτυχία τους δεν κράτησε για πολύ και έτσι όταν χώρισαν, η Τζόνι Μίτσελ βγήκε να ταξιδέψει στον κόσμο για να ξεχάσει. Ευτυχώς, θα έλεγε κανείς σήμερα, καθώς από αυτή της την περιπλάνηση προέκυψε το αριστούργημά της, το άλμπουμ «Blue» (1971). Το ταξίδι της -παρόλο που ήταν αρκετά γνωστή πλέον- έγινε με τους δικούς της χίπικους όρους, όπως εξάλλου ταίριαζε στην εποχή. Τράβηξε για την Ευρώπη με μια κιθάρα και ένα σακίδιο και έπαιζε τα τραγούδια της στα πεζοδρόμια του Παρισιού, του Άμστερνταμ, της Ρώμης αλλά και της Αθήνας για να βγάζει το χαρτζιλίκι της.

6. Στα φημισμένα Μάταλα, η Τζόνι Μίτσελ πέρασε ένα ολόκληρο καλοκαίρι, ίσως το πιο ανατρεπτικό της ζωής της. Μέσα σε μια νεολιθικού τύπου σπηλιά από ψαμμίτη, λαξευμένη στο βράχο , τραγουδούσε και έγραφε στίχους αντικρίζοντας -όπως έλεγε- «τον έναστρο ουρανό, κάτω από το φεγγάρι…. στα Μάταλα». Το 1960 μια ομάδα χίπις με τα σακίδια στην πλάτη εγκαταστάθηκαν στα Μάταλα. Ήταν για τους Δυτικούς μια απομακρυσμένη γωνιά της Μεσογείου, όπου οι ντόπιοι δεν είχαν δει τουρίστα μέχρι να εμφανιστούν εκείνοι. Ήταν η στιγμή που εμπνεύστηκε το τέλειο σκηνικό για να γράψει το τραγούδι «Carey», με φόντο την παρθένα παραλία και τα καταγάλανα νερά. «Μόλις δύο παντοπωλεία, ένα αρτοποιείο όπου ο ιδιοκτήτης έκανε φρέσκο γιαούρτι και ψωμί, ένα κατάστημα γενικού εμπορίου με το μοναδικό τηλέφωνο, δύο καφετέριες και λίγες καλύβες ενοικίασης», θυμάται η Τζόνι σε συνέντευξη της. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στα 71 της χρόνια, από το διαμέρισμά της στο Λος Άντζελες, η Τζόνι υπενθυμίζει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες βρέθηκε στα Μάταλα ύστερα από έναν οδυνηρό χωρισμό από τον τότε σύντροφο της, Βρετανό τραγουδιστή και τραγουδοποιό Graham Nash. «Η Πηνελόπη κι εγώ ξεκινήσαμε τις διακοπές μας στην Ελλάδα από την Αθήνα. Δεν είχα καταλάβει ότι η εμφάνιση μου εκείνα τα χρόνια παρέπεμπε σε χίπι. Σίγουρα δεν έμοιαζα με Ελληνίδα, αλλά ποτέ δεν είχα φανταστεί ότι τα ξανθά μακριά μαλλιά μου θα εισέπρατταν τόσο αρνητικά βλέμματα κυρίως από τον αντρικό πληθυσμό». «Μου φώναζαν με θυμό: Χίπη, Χίπη… Μάταλα, Μάταλα! Εγώ δεν μπορούσα να καταλάβω τι μου έλεγαν και έτσι ρώτησα να μου εξηγήσουν. Μου είπαν λοιπόν ότι μου φώναζαν: Χίπη πήγαινε στα Μάταλα όπου ανήκεις» αφηγείται η Τζόνι. Η φράση αυτή αποτέλεσε την αφορμή για την έναρξη της περιπέτειας. Την επόμενη κιόλας μέρα βρέθηκαν στο πλοίο προκειμένου να ανακαλύψουν τα ξακουστά Μάταλα….

7. Το 2000 έκανε την πρώτη παρουσίαση ζωγραφικών της έργων στον Καναδά, παρότι για πολλά χρόνια πριν, φιλοτεχνούσε η ίδια τα εξώφυλλα των δίσκων της. Τα τελευταία χρόνια, η Μίτσελ δε δίνει συναυλίες. Τον χρόνο της τον μοιράζει πλέον ανάμεσα στο Λος Άντζελες και την Βρετανική Κολομβία. Το 2010, της πρότειναν να τραγουδήσει στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς της Βανκούβερ, μία εκδήλωση που την τιμούσε, αλλά δεν μπόρεσε να εμφανιστεί. Έπασχε από το σπάνιο σύνδρομο Morgellons, όπου ο ασθενής νιώθει ότι έντομα περπατούν κάτω από το δέρμα του. Ο πόνος ήταν αφόρητος και χτύπησε πολλά απ’ τα σημεία που είχε αποδυναμώσει η πολιομυελίτιδα, δεκαετίες πριν. “Δεν μπορούσα να βάλω ρούχα και για χρόνια δεν έβγαινα απ’ το σπίτι μου. Μερικές φορές ήταν τόσο άσχημα, που σερνόμουν στο πάτωμα. Είμαι άρρωστη όλη μου τη ζωή”, περιγράφει στην αυτοβιογραφία της. Έχει καταπολεμήσει τα συμπτώματα με χάπια, τα οποία όμως της προκαλούν ζαλάδες και μια συνεχή αίσθηση εξάντλησης. Δεν κοιμάται, αλλά δεν είναι ποτέ εντελώς ξύπνια. Οι νύχτες είναι ιδιαίτερα μαρτυρικές, καθώς φοβάται το σκοτάδι. “Με παρακολουθούν διάφοροι θαυμαστές. Είναι πολλοί και επικίνδυνοι σαν τον Μάνσον”.

8. Το 2022 έδειξε τη δυσαρέσκεια της απέναντι στην πλατφόρκα Spotify αποσύροντας μάλιστα τα τραγούδια της, όπως είχε κάνει νωρίτερα και ο φίλος της Νιλ Γιανγκ. Η Τζόνι Μίτσελ αποφάσισε να τα αποσύρει εξαιτίας, όπως τονίζει, ψεμάτων που συνδέονται με την Covid-19 και διαδίδονται μέσω της πλατφόρμας streaming. «Ανεύθυνοι διαδίδουν ψεύδη που κοστίζουν τη ζωή σε ανθρώπους. Είμαι αλληλέγγυα στο ζήτημα αυτό με τον Νιλ Γιανγκ και με την παγκόσμια επιστημονική και ιατρική κοινότητα», εξήγησε η 78χρονη Καναδή, η οποία έχει στο Spotify 3,7 εκατομμύρια συνδρομητές.

9. Ο Αμερικανός σκηνοθέτης Κάμερον Κρόου φέρεται να ετοιμάζει από πέρυσι την επόμενη ταινία του, η οποία θα είναι επικεντρωμένη στην Τζόνι Μίτσελ. Σύμφωνα με δημοσίευμα στο Above The Line, ο Κάμερον Κρόου πέρασε τα τελευταία δύο χρόνια με την τραγουδίστρια-τραγουδοποιό της φολκ και ροκ, για την ανάπτυξη του σεναρίου της ταινίας. Πηγές κοντά στον σκηνοθέτη ισχυρίζονται ότι δεν θα είναι μια τυπική βιογραφική ταινία ή ντοκιμαντέρ, αλλά θα θυμίζει περισσότερο αυτοβιογραφία, δεδομένης της μακροχρόνιας σχέσης του Κρόου με την Μίτσελ. Ο Κρόου αρθρογραφούσε για την Μίτσελ από τότε που ήταν νεαρός ρεπόρτερ στο Rolling Stone και εκείνη τον εμπιστεύεται μετά από τόσα χρόνια, οπότε εκείνος γράφει το σενάριο με τη συμβολή της, σύμφωνα με το δημοσίευμα.

10. Τον Ιούλιο του 2022, η θρυλική τραγουδίστρια-τραγουδοποιός έκανε μια αιφνιδιαστική εμφάνιση στο Newport Folk Festival, την πρώτη δημόσια εμφάνισή της από τότε που υπέστη ένα σχεδόν θανατηφόρο εγκεφαλικό ανεύρυσμα το 2015. Σε εκείνη την συναυλία είχε τραγουδήσει 13 τραγούδια και το set list ονομάστηκε «Joni Jam» από τις μουσικές συγκεντρώσεις που η Μίτσελ οργάνωνε στο σπίτι της στην Καλιφόρνια αναφέρει το Variety.