«Πρέπει και ο καθένας μας ατομικά να αναμετρηθεί με τη μοιρολατρία και την παραίτηση»

Ο Αντώνης ή αλλιώς «Το Σφάλμα» έχοντας στο ενεργητικό του σερί εκρηκτικά  sold out live και τραγούδια που μιλούν για την καθημερινότητα με στίχο δυνατό και επίκαιρο, έρχεται για ακόμα μία φορά στη Θεσσαλονίκη, αυτή τη φορά στο Street Mode Specials το Σάββατο 5 Οκτωβρίου στη Μονή Λαζαριστών σε ένα live που αναμένεται να ενθουσιάσει.

Το Σφάλμα ραπάρει μέσα «από την κόλαση» όπως λέει, δηλαδή μέσα από τη ζοφερή κατάσταση που βιώνει ένας νέος σήμερα, όμως παραμένει αισιόδοξος και δείχνει τον δρόμο προς την έξοδο μέσω της τέχνης του. Ο στίχος του είναι βαθιά πολιτικός.

Στη μουσική σκηνή είναι ενεργός μία δεκαετία και βάλε, έχοντας κυκλοφορήσει πολυάριθμα singles και EPs, καθώς και ολοκληρωμένα άλμπουμ, όπως τα «Μασημένη Τροφή για Σκέψη», «Σπίτι», «Οι άλλοι είσαι εσύ».

Με αφορμή την εμφάνιση του στο stage του Street Mode, το «Σφάλμα» μιλάει στην Parallaxi για τη μουσική του και όσα βλέπει να συμβαίνουν γύρω μας.

Γράφεις πάντα για όσα γίνονται γύρω μας και μιλάς για τη γενιά σου που έζησε και ζει ακόμα δύσκολες καταστάσεις. Υπάρχει κάτι που σε θυμώνει ωστόσο πιο πολύ σήμερα;

Το high-tech and low life. Η αναντιστοιχία μεταξύ του τι θα μπορούσαμε να ζούμε και τι ζούμε, με βάση αυτό που είναι τεχνολογικά εφικτό σήμερα. Ότι βλέπεις την επιστήμη να καλπάζει κι αυτό αντί να σημαίνει πιο ήρεμη ζωή, λιγότερη δουλειά σημαίνει περισσότερο φακέλωμα και εντατικοποίηση, σημαίνει είσαι stand by 24ώρες το 24ωρο, ακόμα κι όταν υποτίθεται έχεις σχολάσει. Και η δουλειά του κράτους είναι να κάνει ένα νομοθετικό fine-tuning στο να σου παίρνει σταδιακά όλο και περισσότερα. Εμείς από την άλλη αναγκαστικά προσπαθώντας να την παλέψουμε οικονομικά, κάνουμε το αντίστροφο fine-tuning, πώς θα κάνουμε monetize και το τελευταίο δευτερόλεπτο της μέρας μας αλλιώς το σπίτι το χειμώνα δε θα έχει ζέστη, κι όλο αυτό το βαφτίζουμε hustle culture για να την παλέψουμε κάπως και να χρυσώσουμε το χάπι στον εαυτό μας. Σε αυτό το τριπάκι είμαι κι εγώ τελευταία, για αυτό βλέπεις τόσα lives. Τέλος η απροσχημάτιστη επιθετικότητα του κεφαλαίου αυτό το διάστημα, που έχει οδηγήσει σε μακελειό στην Παλαιστίνη, πολεμικές εστίες παντού, στις οποίες το κράτος μας συμμετέχει ενεργά, οικονομικό στραγγαλισμό με ολέθριες επιπτώσεις στο πώς ζει ο καθημερινός κόσμος σε χώρες όπως η Κούβα, πασπαλισμένα όλα αυτά πάντα με ένα ακατανόητο jargon για ανθρώπινα δικαιώματα σαν να βγήκε από το Chat GPT.

Υπάρχουν όμως και νέοι άνθρωποι που έχουν γυρίσει την πλάτη τους στην πολιτική αλλά και στους αγώνες γενικότερα. Τι πιστεύεις εσύ πως τους κάνει να αρνούνται να δουν μία πραγματικότητα;

Εγώ δεν το βλέπω να σου πω την αλήθεια, η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που έχει τύχει να συναναστραφώ, εργαζόμενους εννοώ, το δικό μου δηλαδή ηλικιακό και ταξικό demographic – κι έχω γνωρίσει πάρα πολύ κόσμο – έχει και άποψη και ένα ορισμένο κριτήριο για τα πράγματα. Νομίζω το κλισέ “ο κόσμος δεν καταλαβαίνει, είναι κακός” κλπ έρχεται και λίγο από τα πάνω, είναι και ένα παιχνίδι αυτοπεποίθησης. Αν κανείς δεν εμπιστεύεται κανένα δεν θα κάνουμε ποτέ κάτι όλοι μαζί, θα ψάχνουμε το μικρότερο κακό. Από εκεί και πέρα το να ψαχτείς, να διαβάσεις, να ρωτήσεις, να εξηγήσεις, να συμμετέχεις και να ψήσεις και άλλους να κάνουν το ίδιο, είναι και ευθύνη του καθενός από μας, δεν είμαστε τόσο λίγοι όσο θέλουν να νομίζουμε. Πρέπει και ο καθένας μας ατομικά να αναμετρηθεί με τη μοιρολατρία και την παραίτηση. Όσον αφορά την εικόνα, μου αρέσει πολύ, και το αμιγώς καλλιτεχνικό και το πιο εφαρμοσμένο, χαίρομαι πολύ και τους εικαστικούς, αλλά και τους γραφίστες, τους tattoo artists, τους βιντεοκλιπάδες, τους fashion photographers, με εμπνέει αυτή η φάση.

Σε μία εποχή που λόγω των social media προβάλλεται μία άλλη εικόνα από αυτή που βιώνει ο μέσος έλληνας, πώς μπορούν να υπάρξουν κατακτήσεις εκείνων που αγωνίζονται – Δεν θα έπρεπε να υπάρχει μία μεγαλύτερη συμμετοχή στις διεκδικήσεις;

Κατακτήσεις από την πλευρά του κόσμου που δουλεύει μπορούν να υπάρξουν μόνο μέσα από την οργανωμένη σύγκρουση, μέσα από τα επαγγελματικά του σωματεία για παράδειγμα, το φοιτητικό κίνημα κλπ, δεν είναι κάτι νέο ή σούπερ έξυπνο αυτό που λέω. Μιλάμε για κατακτήσεις όμως έτσι, όχι συνολική πολιτική αλλαγή, αυτό απαιτεί πολιτικά μέσα, πιο δυναμικά. Εγώ με την εμπειρία μου δε βλέπω ότι δεν υπάρχει συμμετοχή. Θυμάται κανείς για παράδειγμα σήμερα την πανεπιστημιακή αστυνομία; Με πόση πυγμή τη διαφήμιζαν, πώς πήγαν κουβά τα σχέδια μετά την οργανωμένη παρέμβαση του κινήματος. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε για παράδειγμα έχει κινητοποιήσεις γονιών και εκπαιδευτικών για να μην περάσουν καταργήσεις τμημάτων σε σχολεία, στάσεις εργασίας και απεργίες στη Wolt, πανελλαδικός συντονισμός σωματείων για διεκδίκηση της επαναφοράς των συλλογικών συμβάσεων, ένας σκασμός πράγματα. Εννοείται όμως η συμμετοχή δεν είναι αρκετή, και ίσως ποτέ δε θα είναι αρκετή. Το να μεγαλώνει όμως έχει και σαν προϋπόθεση την προσωπική προσπάθεια όποιου ενδιαφέρεται να μεγαλώσει η συμμετοχή, όπως είπα και πριν, να κουβεντιάζει με τον κύκλο του, θέλει δουλειά μυρμηγκιού.

Όσον αφορά τα social, πέρα από την αδιανόητη μπίζνα με το φακέλωμα και τα προσωπικά δεδομένα, η μεγαλύτερη ζημιά που κάνουν για μένα στο θέμα που συζητάμε είναι η μείωση του attention span, οπότε εκπαιδεύεσαι να δυσκολεύεσαι με το βιβλίο, την εφημερίδα, το γραπτό λόγο, τη χρονοβόρα αναλυτική σκέψη δηλαδή, και την ταινία ίσως. Και το echo chamber, είναι γνωστό ότι από ένα σημείο και μετά ο αλγόριθμος σου πετάει μόνο απόψεις κοντινές με τις δικές σου, για να σου κάνει την εμπειρία της εφαρμογής πιο ευχάριστη, και αυτό σε απομονώνει από τη γενική εικόνα. Και οι διαφημίσεις που σου πετάει, η ιδεολογία που σου πλασάρει γίνονται πιο επιδραστικές με αυτό τον τρόπο. Επίσης όπως είπα και στην αρχή δουλεύουμε πλέον από το πρωί μέχρι το βράδυ, είναι κι αυτός ένας παράγοντας που σε αποξενώνει από τα κοινά.

Πώς μπορεί η ραπ μουσική να συμμετάσχει στους αγώνες αυτούς – Είναι το δικό σου «όχημα» για να πεις αυτά που θες;

Δεν τα ξέρω όλα, δε μπορώ να απαντάω σαν να έχω τη λύση. Νομίζω όμως η ραπ, μέσα από τόνους σαπίλας βέβαια, το βρίσκει το δρόμο της, μέσα από ένα αντιπολεμικό στίχο, ή κατά των ναρκωτικών, κατά του φασισμού, με αναφορές σε ιστορικά γεγονότα ή πρόσωπα, προσέχοντας πού παίζει ή δεν παίζει και για ποιους σκοπούς, ποια ιδεολογία, ποιας τάξης συμφέροντα βρίσκονται από πίσω. Υπάρχουν δηλαδή κάποια παραδείγματα και χαίρομαι πολύ για αυτό, δεν νομίζω όμως ότι υπάρχει συνταγή, ο κάθε καλλιτέχνης πρέπει να βρει το δικό του τρόπο να πάρει θέση και να επιδράσει θετικά. Το να προσπαθείς με ειλικρίνεια να βρεις και να λες την αλήθεια, και όχι μόνο περιγράφοντας την επιφανειακή εικόνα αλλά και την ουσία, την εσωτερική σύνδεση των πραγμάτων, ίσως είναι ένας καλός δρόμος που μπορώ να προτείνω. Εμένα προφανώς είναι ένα όχημα για να εκφραστώ, αλλά χωρίς να θέλω να το υποτιμήσω είμαι απλά ένας μουσικός, κάνω τη φάση μου, εκφράζω την αισθητική μου και την αγάπη μου για το rap, ούτε θέλω ούτε περιμένω κάποιος να κρέμεται από τα χείλη μου.

Τι είναι το Σφάλμα και όσα πρεσβεύει αυτό, για σένα;

Ο αστάθμητος παράγοντας, το υποκείμενο, το ανθρώπινο λάθος που είναι θαμμένο κάπου μέσα στον κώδικα της εφαρμογής και δεν θα τρέξει πάντα όπως την προγραμμάτισαν να τρέχει, η θεωρία της εξέλιξης, οι μικρές αποκλίσεις που μπορούν να οδηγήσουν στην πάροδο του χρόνου από την αμοιβάδα στον άνθρωπο. Και στο songwriting αυτό εκφράζεται στο να ξέρεις τους κανόνες αλλά να μη σε δεσμεύουν, να παρακολουθείς τη μόδα, την τάση αλλά να κάνεις ό,τι σου κατεβαίνει, γιατί στην τελική κι εσύ τη διαμορφώνεις, είσαι υποκείμενο, φέρνεις στο τραπέζι και τη δική σου φάση και συνεισφέρεις στο διάλογο.

Τι σου προσφέρει η επαφή σου με το κοινό στα live σου;

Κοίτα, είχα την τύχη για κάποιο λόγο από αρκετά νωρίς τα live μου να έχουν φουλ ενέργεια, έπεφτε ξύλο. Μιλάμε για πολύ μικρότερα νούμερα βέβαια σε σχέση με το πού έχει φτάσει το ραπ σήμερα. Η στιγμή του live λοιπόν έχει μια μυσταγωγία που δε συγκρίνεται με τίποτα, καμία σχέση με την εμπειρία της ατομικής ακρόασης, αλλά έχει και το άγχος της προετοιμασίας οπότε δε θέλω να το ρομαντικοποιώ. Το καλό είναι κυρίως οι ενδιαφέροντες άνθρωποι που θα γνωρίσεις στην πορεία και δε θα είχες την ευκαιρία να τους γνωρίσεις αλλιώς, η ανταλλαγή απόψεων, σε κανει καλύτερο άνθρωπο και σου ανοίγει ορίζοντες. Επίσης η αίσθηση της αλληλεγγύης όταν παίζεις για κάποιο συλλογικό σκοπό, ότι βοήθησες και οικονομικά για κάτι και στο να ανοίξει μία κουβέντα όταν ο άλλος μετά πάει σπίτι, αυτό είναι το πιο σημαντικό. Τέλος είναι και τα χρήματα για μένα, το όποιο revenue από τη μουσική είναι ένα drive για να κάνω show up κάπως πιο συχνά. Αλλά δεν ξέρω που θέλω να φτάσει να σου πω την αλήθεια, θα ασχολούμαι όπως και για όσο νιώθω κάπως πηγαία και άνετα.

Είσαι ως άνθρωπος αισιόδοξος πως θα αλλάξουν κάποια στιγμή όσα ζούμε ή βλέπεις μπροστά σου «κόλαση» όπως λες στις συναυλίες σου;

Δεν έχω την πολυτέλεια να μην είμαι αισιόδοξος γιατί δεν έχω την οικονομική πολυτέλεια να αποστασιοποιηθώ από όλα αυτά. Θα έλεγα ότι έχω μια συγκρατημένη αισιοδοξία. Και το λέω γιατί η γνώση, το υλικό για μελέτη υπάρχει εκεί έξω, και εγχειρήματα από το παρελθόν να σκύψεις από πάνω για να βγάλεις συμπεράσματα, αντιαποικιοκρατικά κινήματα, χώρες που επιχείρησαν σοσιαλιστική οικοδόμηση, μαζικότατα αντιφασιστικά κινήματα, όσον αφορά και το λαό μας μην ξεχνάμε την ΕΑΜική αντίσταση, το Δημοκρατικό Στρατό, όπως και επεξεργασίες πάνω σε αυτά. Δε νομίζω ότι η ανθρωπότητα θα κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια να βλέπει μια χούφτα investors να τη σπρώχνουν σε πυρηνικό όλεθρο, δεν συμφέρει κανέναν αυτό, θα βρει το δρόμο της στο τέλος, απλά δε θα είναι ευθύγραμμο και εύκολο.

Πες μου έναν στίχο σου που μπορεί να περιγράψει αυτά που νιώθεις για όσα ζούμε;

Δεν ξέρω αν μπορώ να το συμπυκνώσω εύστοχα με ένα στίχο.

Ακούστε το Σφάλμα στο Spotify

*Από τις 4 έως τις 6 Οκτωβρίου, η Μονή Λαζαριστών γίνεται το επίκεντρο της μουσικής με τρεις ημέρες γεμάτες κορυφαία acts.

• Την Παρασκευή 4 Οκτωβρίου 2024, τα Street Mode Specials παρουσιάζουν στη Μονή Λαζαριστών τους Saske και Νέγρο του Μοριά και Special Guests τους Tiny Jackal και Kelment!
• Το Σάββατο 5 Οκτωβρίου, τα Street Mode Specials παρουσιάζουν στη Μονή Λαζαριστών τους Novel 729, Ταφ Λάθος και To Σφάλμα για μια εκρηκτική, πολύωρη συναυλιακή εμπειρία
• Την Κυριακή 6 Οκτωβρίου τα Street Mode Specials παρουσιάζουν στη Μονή Λαζαριστών τους Πάνο Βλάχο, Σπύρο Γραμμένο και Sadahzinia, σε μια βραδιά γεμάτη μουσική, συναίσθημα και έντονη κοινωνική κριτική