Στη Σόφια ενώθηκαν λαοί, τέχνες και καρδιές!

Εικόνες: Γιάννης Γκούτμαν

Ξεκινήσαμε για την πρωτεύουσα της Βουλγαρίας με δυο μισθωμένα λεωφορεία το πρωί του Σαββάτου 15 Φεβρουαρίου. Στο πάρκινγκ του Ποσειδωνίου η χαρά και η λαχτάρα ήταν διάχυτη. Μια μεγάλη πρόκληση μας περίμενε όλους, 300 χιλιόμετρα βόρεια.

Η πρόκληση ήταν η σύμπραξη τριών σπουδαίων ορχηστρών, τριών λυρικών τραγουδιστών και μιας υπέροχης χορωδίας για τις ανάγκες του ανεβάσματος της καντάτας του Καρλ Ορφ Carmina Burana, σε ένα από τα πιο εντυπωσιακά μέγαρα συναυλιών των Βαλκανίων, του National Palace of Culture της Σόφιας.

To ταξίδι με λεωφορείο, που είχα χρόνια να κάνω είναι μια καλή αφορμή τόσο για την παρατήρηση του τοπίου όσο και για ωραίες κουβέντες! Και στην περίπτωση του συγκεκριμένου ταξιδιού οι κουβέντες ήταν παραπάνω από εμπνευστικές.

Μερικοί από τους σπουδαιότερους Έλληνες μουσικούς, τα αστέρια μιας ορχήστρας που όπως έχω πει κάμποσες φορές είναι για μένα η καλύτερη ελληνική ορχήστρα, ήταν η κατάλληλη συντροφιά για να μάθουμε τα πάντα για όσα θα ακολουθούσαν τις επόμενες μέρες. Και όχι μόνο. Ήταν και η αφορμή να μιλήσουμε για την αστεγία αυτής της σπουδαίας ορχήστρας και την ανάγκη να λυθεί μια για πάντα το τεράστιο πρόβλημα της στέγης της, ένα πρόβλημα που η πόλη εξακολουθεί να αρνείται πώς υπάρχει.

Το κύριο όμως μενού της συζήτησης είχε να κάνει με αυτό που μας περίμενε όλους στην βουλγαρική πρωτεύουσα. Ο διευθυντής της ορχήστρας μας ο Σίμος Παπάνας, ο εξαιρετικός βιολιστής που κρατά το τιμόνι της, από τους πρωτεργάτες αυτής της μοναδικής πρωτοβουλίας μου περιγράφει με ενθουσιασμό αλλά και χωρίς να κρύψει τις αντικειμενικές δυσκολίες, το ιστορικό εγχείρημα.

«Η Βουλγαρία και η Β.Μακεδονία, η Ελλάδα και η Β.Μακεδονία, η Βουλγαρία και η Ελλάδα επί πολλά χρόνια έχουν παράξενες σχέσεις, είπε στο bTV ο Νάιντεν Τοντορόβ. Οι διευθυντές των τριών ορχηστρών αποφασίσαμε να δείξουμε ότι μπορούμε να συνεργαζόμαστε και μάλιστα πολύ καλά. Μπορούμε να είμαστε παράδειγμα για την Ευρώπη». Αυτό το παράδειγμα ζήσαμε στη Σόφια.

Σε μια εποχή που οι εθνικισμοί, οι λαϊκισμοί, οι ακραίες φωνές φουντώνουν ξανά, που η καχυποψία ανάμεσα σε λαούς και περιοχές μεγαλώνει, το να διαλέξεις την Τέχνη ως διαβατήριο φιλίας και συνεργασίας, ως το ευγενικό εφαλτήριο μελλοντικών πρωτοβουλιών που θα μπορούσαν να επεκταθούν και σε άλλους τομείς, είναι τόλμη.

Το επόμενο πρωί, καθώς μπαίνουμε στο γιγάντιο θέατρο των 4000 θέσεων που δημιουργεί δέος όλα μοιάζουν σαν ένα πολύβουο μελίσσι που ετοιμάζεται για κάτι σπουδαίο. Εκατοντάδες μουσικά όργανα πάνω σε μια σκηνή, αναλόγια που παίρνουν θέση μπροστά σε καρέκλες, άνθρωποι που μιλούν τρεις διαφορετικές γλώσσες, δεκάδες βοηθοί που φροντίζουν για τις εκατοντάδες λεπτομέρειες της προετοιμασίας.

Συνολικά 25ο άνθρωποι θα καθίσουν σε λίγο στην σκηνή για την πρώτη πρόβα. Εκεί και οι τρεις διευθυντές των ορχηστρών που θα συντονίσουν το εγχείρημα.

Ο πρώην υπουργός πολιτισμού της Βουλγαρίας Nayden Todorov μου λέει πώς είναι μια ιδέα τριών ανθρώπων που βρήκε ευήκοα ώτα σε κάθε χώρα. Έχουμε διαφορετικά παρελθόντα και πράγματα που μας χωρίζουν όμως όλα αυτά μένουν πίσω καθώς η μουσική, η τέχνη μας ενώνει. Αν οι πολιτικοί ακούν τους καλλιτέχνες και αρχίσουν να σκέφτονται όπως αυτοί όλα θα γίνουν ευκολότερα μου λέει γελώντας, λίγο πριν ανέβει στο πόντιουμ να διευθύνει τις ορχήστρες και τη χορωδία.

Στο ίδιο μήκος κύματος συνεχίζει την κουβέντα μας και ο διευθυντής της φιλαρμονικής της Βόρειας Μακεδονίας Yeruham Scharovsky.

Η θετική ενέργεια που γέννησε η συνάντηση των τριών μας, συνάντηση που οδήγησε και σε μια μεγάλη προσπάθεια να ξεπεράσουμε μεγάλες δυσκολίες για την πραγματοποίηση της συναυλίας αυτής.

Αυτό που κάναμε είναι να μετατρέψουμε το αδύνατο σε δυνατό. Υπάρχει μέλλον για μια τέτοια πρωτοβουλία και αυτό θα φανεί το επόμενο διάστημα.

Η πρόβα ξεκινά και ο μαέστρος μιλώντας βουλγάρικα, αγγλικά και τη γλώσσα του σώματος συντονίζει αυτή την ιδιόμορφη βαβέλ. Η παράσταση κρατά μια ώρα όμως οι πρόβες εξαντλητικές κράτησαν δυο ολόκληρες μέρες. Είχαν ένταση, γέλιο, συγκίνηση, έμπνευση. Η στιγμή που μπαίνει η χορωδία των παιδιών καθοριστική. Ο ερχομός των τραγουδιστών μια ακόμα σπουδαία στιγμή.

Παρακολουθώ τις ατέλειωτες ώρες των εξαντλητικών ωρών κουβεντιάζοντας στα διαλείμματα με τους μουσικούς της Κρατικής Ορχήστρας. Όλοι τους βιρτουόζοι με άπειρες ώρες στα όργανα τους, ξεχωρίζουν, αν και έχουν παίξει πολλές φορές σε διεθνείς παρουσίες αυτή τη συναυλία για την ιστορική της διάσταση. Όλοι ξέρουν πώς εδώ γεννιέται κάτι που θα μνημονεύεται στο μέλλον. Το ίδιο πιστεύουν και οι υπόλοιπο Βαλκάνιοι μουσικοί. Στο ξενοδοχείο μένουμε με την ορχήστρα των Σκοπίων και ρωτώντας μια παρέα από τους μουσικούς της στο πρωινό μου απαντούν πως οι πολιτικοί δεν αντιλαμβάνονται πολλές φορές ότι αυτά που μας ενώνουν είναι περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν.

Η βραδιά της συναυλίας, η Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου είναι μια μεγαλειώδης βραδιά. Περισσότεροι από 3000 θεατές στο κατάμεστο θέατρο, ολόκληρη η πολιτική και πολιτειακή ηγεσία της Βουλγαρίας στο κοινό και στη σκηνή 250 συνολικά καλλιτέχνες έτοιμοι για κάτι μοναδικό.

Καθώς οι πρώτες νότες του O Fortuna ακούγονται η αίθουσα παραληρεί. Για την επόμενη μία ώρα θα ζούσαμε μια μαγική εμπειρία. Ο δικός μας εξάρχων της ορχήστρας Αντώνης Σουσάμογλου στην πρώτη τιμητική θέση όλων των μουσικών, η σοπράνο: Ana Durlovski από τη Βόρεια Μακεδονία, ο διάσημος κόντρα τενόρος Νικόλας Σπανός από την Ελλάδα και ο βαρύτονος Ivo Yordanov από τη Βουλγαρία θα αποθεώσουν τα κομμάτια.

Η συναυλία διακόπτεται από χειροκροτήματα για να ακολουθήσει στο φινάλε ένα παραλήρημα αποθέωσης που κρατά πάνω από δέκα λεπτά. Το μαζί, η συγκολλητική ουσία για τις καρδιές των ανθρώπων που είναι η τέχνη, λειτούργησε.

Μια πραγματικά ιστορική μέρα και μεις τυχεροί που υπήρξαμε μέρος της εκεί στη Βουλγάρικη πρωτεύουσα.

Στο δρόμο του γυρισμού οι κουβέντες είχαν πια να κάνουν με το παρακάτω. Με τη συνέχεια της ιστορίας αυτής για την οποία όλοι υποσχέθηκαν ότι θα προσπαθήσουν να υπάρξει και σύντομα.

Η σπουδαία Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης έγινε ο πρεσβευτής ενός ευγενικού αγώνα συμφιλίωσης των λαών που συνυπάρχουν εδώ για αιώνες.