Το ”Μαύρο” Woodstock που έμεινε θαμμένο 50 χρόνια

Μέσα στο χάρτη των αναμνήσεων που κουβαλάνε στο κεφάλι τους ή κυριολεκτικά στο σακίδιό του, πολλοί άνθρωποι έχουν μαρκάρει κάποια σημεία, σαφώς πιο έντονα. Αυτά μπορεί να ενέχουν κάποια ημερολογιακή σπουδαιότητα, να σχετίζονται δηλαδή με το χρόνο, έναν ενθουσιασμό για μια επίσκεψη σε ένα τόπο ή και κυρίως αυτό ένα γεγονός, που έρχεται αυτό να δώσει σημασία στο χωροχρόνο και να σημειωθεί πάνω στον οδηγό του μνημονικού.

Ακούμε από τους μεγαλύτερους, γονείς και θείους, που η αλήθεια είναι πως είχαν το προνόμιο να ψαχτούν περισσότερο με τη μουσική, να καλλιεργήσουν αυτή τη σχέση εντονότερα με τον ψυχισμό των δισκάδικων, τις κασέτες, την εν γένει δυσκολία να αποκτήσουν πρόσβαση σε ένα τραγούδι τότε κι έτσι να σέβονται, να αγαπούν τα στέκια με μουσικό χαρακτήρα, να λένε συχνά σε αφηγήσεις σε τραπέζια ότι πρόλαβαν την τάδε συναυλία, των Rolling Stones, των Police, του Γκάλαχερ, άλλοι δεν μπορούν ακόμα να ξεπεράοσυν το ’85 και το Rock in Athens με τα μεγάλα ονόματα της ροκ σκηνής Depeche Mode, Stranglers, Talk Talk, Cure και Clash κ.α.

Και πώς να μη το παθαίνουν αυτό αφού μια συναυλία δεν είναι μια απλή παράθεση τραγουδιών σε ζωντανή εκτέλεση, αλλά ένα σύμπλεγμα διαφορετικών καταστάσεων που σαν καλώδια ρεύματος καταλήγουν στο κάθε σώμα που έχει το προνόμιο να βρίσκεται εκεί. Μια εκστατική κατάνυξη που απελευθερώνει και ταυτόχρονα χτυπάει τόσο μέσα, βαθιά και προσωπικά τον καθένα, αφού αλλιώς εσωτερικεύει τη μουσική ο καθένας, άλλο είναι το αγαπημένο του τραγούδι του συγκροτήματος, αλλιώς του βγαίνει να κουνηθεί. Κι όμως παρά τις διαφορετικές αντιδράσεις, κινήσεις, εκφράσεις, προσωπικότητες η ατμόσφαιρα μιας συναυλίες είναι μια διαυγής ομίχλη ομοιόμορφων ψυχοσωματιδίων. Μια συναυλία συνιστά μια διαπεραστική εμπειρία που αναπόφευκτα λόγω της ποικίλης έντασης και έντονης ποικιλίας βιωμάτων χαράσσεται στο μνημονικό, είναι πολλές οι φορές που το κορμί τσουτσουριάζει και η ψυχή ανατριχιάζει.

Σκέψου τώρα τι γινόταν με μεγάλες συναυλίες, όχι παίξε γέλασε, όχι με την ”τελευταία” συναυλία των Scorpions, των ξένων Πυξ Λαξ. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Δοξασμένα χρόνια τα παλιά, όχι σε όλους τους τομείς, αλλά είχε κάτι τέτοιες φάσεις άχαστες, που δυστυχώς όταν σκέφτεσαι πως δεν θα τις ζήσεις είναι να κλαις.

Ή μήπως υπάρχει τρόπος -έστω- κατιτίς να βιώσεις;

Τώρα που κλείνει το έτος και κάνουμε σιγά-σιγά ανασκοπήσεις, αξίζει να να αναφέρουμε ότι από καμιά λίστες με τις ταινίες που ξεχώρισαν για το έτος 2021 δεν λείπει…ένα ντοκιμαντέρ.

Έχοντας λάβει ήδη λαμπρές κριτικές στο ντεμπούτο του ως σκηνοθέτη, ο Ahmir “Questlove” Thompson παρουσιάζει ένα δυνατό και συγκινητικό ντοκιμαντέρ—που άλλοι θα παρομοίαζαν με μουσική ταινία και άλλοι το θεωρούν καταγραφή ενός ιστορικού ρεκόρ που δημιουργήθηκε γύρω από ένα επικό γεγονός που εκθείασε και ύμνησε την ιστορία, τον πολιτισμό, την κουλτούρα και τη μόδα των Μαύρων.

Στην έξι εβδομάδων διάρκεια του το καλοκαίρι του 1969, μόλις εκατό μίλια νότια του Woodstock, το Πολιτιστικό Φεστιβάλ του Χάρλεμ διαδραματίστηκε στο πάρκο Mount Morris (τώρα Marcus Garvey Park). Το υλικό της κινηματογράφησης δεν είχε δει ποτέ το φως της δημοσιότητας και μπορεί να είχε μάλλον ξεχαστεί. Κι όμως τίποτα δυνατό δεν μένει στο συρτάρι. Σημειωτέον, πώς τότε όταν πρωτοτραβήχτηκε το υλικό υπήρχε σκέψη να γίνει ένα φιλμ μικρό ή μεγάλο ποιος ξέρει, με την ονομασία το ”Μαύρο Woodstock”. 

Το SUMMER OF SOUL αναδεικνύει την ιστορία ως απαραίτητο μέσο για την κατάκτηση μιας πνευματικής ευημερίας και αποτελεί απόδειξη της θεραπευτικής δύναμης της μουσικής σε περιόδους αναταραχής, τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν. To καλοκαίρι του ‘69, στο «Πολιτιστικό Φεστιβάλ του Χάρλεμ», τριακόσιες χιλιάδες άνθρωποι παρακολούθησαν ζωντανά θρυλικά ονόματα όπως οι B.B King, Mahalia jackson, Sly and the Family Stone, Stevie Wonder, Nina Simone και δεκάδες άλλοι. Το «Καλοκαίρι της Σόουλ» έμεινε σκανδαλωδώς χαμένο για μισό αιώνα μέχρι που σήμερα, επιτέλους, το ανασύρει στην επιφάνεια ο Questlove των Roots, παραδίδοντας ένα εκπληκτικό ντοκιμαντέρ που πλημμυρίζει με ρυθμό και συγκίνηση, ένα φιλμ για το καλοκαίρι «που πέθαναν οι νέγροι και γεννήθηκαν οι μαύροι» και συνάμα μια από τις καλύτερες κινηματογραφήσεις συναυλίας όλων των εποχών. Το σημείο αναφοράς και κάτι το πολύ ξεχωριστό είναι ότι το φιλμ περιλαμβάνει συναυλιακές παραστάσεις που δεν είχαν ποτέ βγει προς τα έξω από τους Stevie Wonder, Nina Simone, Sly & the Family Stone, Gladys Knight & the Pips, Mahalia Jackson, B.B. King, The 5th Dimension και άλλους.

Το “Summer of Soul (…ή ”αλλιώς  όταν η επανάσταση δεν μπορούσε να μεταδοθεί στην τηλεόραση”), είναι το πρώτο επίσημο έργο υπό την πρόσφατα ανακοινωθείσα επωνυμία Onyx Collective. Κυκλοφόρησε στις αίθουσες από την Searchlight Pictures και έχει ξεκινήσει να μεταδίδεται στο Hulu στις ΗΠΑ από φέτος το καλοκαίρι (2 Ιουλίου, μέρα που το 1969 το Φεστιβάλ του Χάρλεμ βρισκόταν σε εξέλιξη) . Η ταινία-ντοκιμαντέρ επίσης προβάλλεται διεθνώς μέσω της προσφοράς του Star στο Disney+. 

https://www.instagram.com/p/CRUC9LUDyhp/?utm_medium=copy_link

Το Summer of Soul έχει κατακτήσει ήδη 5 βραβεία:

– Gotham Independent Film Award for Best Documentary Feature (2021)

– Satellite Award for Best Motion Picture, Documentary (2022)

– Grammy Award for Best Music Film (2022)

-Producers Guild of America Award for Best Documentary Motion Picture (2022)

– Sundance Award for Best American Documentary (2021)

Ο κριτικός κινηματογράφου του Guardian, Mark Kermode έγραψε: Αυτός ο νικητής του βραβείου Sundance είναι η απόλυτη χαρά, αποκαλύπτοντας έναν θησαυρό από πλάνα ζωντανής μουσικής που συναρπάζουν τους παλμούς, που σταματούν την καρδιά (αρχικά τραβήχτηκε από τον βετεράνο της τηλεόρασης Hal Tulchin) και παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό αόρατο για μισό αιώνα. Ενώ το Woodstock του Mike Wadleigh και το Gimme Shelter του Maysles θεωρούνται εδώ και καιρό χαρακτηριστικά ντοκουμέντα των υψηλών και χαμηλών επιπέδων της ποπ κουλτούρας του 1969, το Summer of Soul κάνει και τα δύο να μοιάζουν με υποσημείωση στο κύριο γεγονός: ένα φεστιβάλ στην καρδιά του Χάρλεμ που κατά κάποιο τρόπο ήταν γραμμένο από τα κιτάπια της ιστορίας. Αιχμαλωτίζοντας τον Stevie Wonder σε ένα σημείο καμπής στην καριέρα του, ο Mavis Staples κάνει ντουέτο με τη Mahalia Jackson («μια εξωπραγματική στιγμή», λέει ο Staples) και τη Nina Simone στο απόγειο των ερμηνευτικών της δυνάμεων, το μεγάλου μήκους ντεμπούτο του σκηνοθέτη Ahmir «Questlove» Thompson συνδυάζει τη μουσική και την πολιτική, σε μια από τις καλύτερες ταινίες συναυλιών όλων των εποχών.

https://www.instagram.com/p/CRO6uWADpxP/?utm_medium=copy_link

Και εδώ έρχεται αυτή ακριβώς η πολυποίκιλη διάσταση μιας συναυλίας, ενός φεστιβάλ μουσικής και οι πτυχές του. Αρχικά να πούμε για τη σόουλ μουσική ότι αποτελεί ένα κράμα διαφόρων ειδών μουσικής που συνταιριάχτηκαν ώστε να εισάγουν ένα νέο. Διακρίνεται από στοιχεία R&B, gospel και spiritual, έχει δηλαδή ρίζες σε μια μουσική αισθησιακή που παραπέμπει σε κάτι μυσταγωγικό. Αποτελούσε τη μουσική που άκουγαν οι νέοι μαύροι στις γιορτές και τις συναθροίσεις τους. Όταν, όμως, τα κινήματα υπέρ των πολιτικών δικαιωμάτων των μαύρων, άρχισαν να γιγαντώνονται, η σόουλ έγινε ένα από τα σύμβολα συσπείρωσής τους και ακριβώς για το λόγο ότι είχε ταυτιστεί με την ταυτότητά τους μαθεύτηκε και έγινε άκουσμα του κόσμου που αγκάλιασε τον ξεσηκωμό τους. Αν και το μουσικό αυτό είδος, δεν είχε πολιτικό χαρακτήρα, η άνοδός του, το βοήθησε στο να αντιπροσωπεύσει μια από τις πρώτες και σημαντικότερες επιτυχίες των κινημάτων αυτών.

Άνθρωποι σκαρφαλωμένοι στα δέντρα, μωρά στον αέρα, γροθιές υψωμένες προς τον ουρανό, παραδοσιακές φορεσιές, εντυπωσιακά κουρέματα και ευφάνταστα κοσμήματα σε μια λαοθάλασσα ανθρώπων που διεκδικούσαν την αναγνώριση του τρόπου ζωής τους και συνεπώς το σεβασμό του. Το Φεστιβάλ του Χάρλεμ όρισε αλλιώτικα την ιστορία. Επιφόρτισε τις συναυλίες με ένα πολιτικό χαρακτήρα καθιστώντας τες ακτιβιστικές πράξεις, που και μπορούν να αναδείξουν με τον πιο ηχηρό τρόπο μια κουλτούρα, αλλά και δημιουργήσουν εκείνο το ανοιχτό κλίμα συμπεριληπτικότητας που και όλους τους χωρά, αλλά και όσους βάζει εντός τους του δίνει μια ψυχική ορμή, μια δύναμη ξεσηκωμού και ένα πεδίο να ξεφορτωθούν την πίεση που αισθάνονταν έξω από το δικό τους πια πλήθος. Ήταν 300.000 χιλιάδες άνθρωποι που ξεδίπλωσαν τις όμορφες πτυχές της κουλτούρας τους και έδειξαν πως η μουσική, γενικά η τέχνη, η μόδα δεν έχουν ούτε σύνορα, ούτε χρώματα.

Χαρακτηριστικό και τρανή απόδειξη του πολιτικού χαρακτήρα του σπουδαίου μουσικο-κοινωνικού Φεστιβάλ του Χάρλεμ ήταν η άρνηση της Αστυνομίας της Νέας Υόρκης να παράσχει προστασία στο Φεστιβάλ. Τελικά, το έργο αυτό ανέλαβε η ομάδα των Μαύρων Πανθήρων.

https://www.instagram.com/p/CKmns3kppBX/?utm_medium=copy_link

Η Gladys Knight θυμάται για το Χάρλεμ: «δεν αφορούσε μόνο τη μουσική. θέλαμε πρόοδο».

«Το τριαντάφυλλο που έρχεται μέσα από το τσιμέντο», το κεντρικό νόημα αυτού του φεστιβάλ αγνοήθηκε για τόσο πολύ καιρό χρησίμευσε ως περαιτέρω απόδειξη ότι «η μαύρη ιστορία θα διαγραφεί». Ωστόσο, η ταινία του Questlove ξεκινά και τελειώνει με τον θεατή του φεστιβάλ, Musa Jackson, να βλέπει τα πλάνα σε λούπα (μια πονηρή αντίστιξη στην κράτηση του Gimme Shelter) και να ευχαριστεί δακρυσμένα τον σκηνοθέτη που του απέδειξε ότι «δεν είναι τρελός!» – ότι αυτό συνέβη πραγματικά. Χάρη σε αυτή την υπέροχη ταινία, μπορούμε όλοι να μοιραστούμε αυτή την αίσθηση του θαύματος.

Πληροφορίες αντλήθηκαν από The Guardian και wikipedia

Διαβάστε επίσης: