Πέθανε ο ποιητής Τάσος Πορφύρης
Μέσα από ανάρτηση στα social media, τον αποχαιρέτησε ο ακαδημαϊκός, Βασίλης Νιτσιάκος
Φωτογραφία: Facebook
Πέθανε ο ποιητής Τάσος Πορφύρης.
Μέσα από ανάρτηση στα social media τον αποχαιρέτησε ο ακαδημαϊκός Βασίλης Νιτσιάκος, γράφοντας χαρακτηριστικά: «Ένας σπουδαίος ποιητής και άνθρωπος μας άφησε για πάντα».
Ολόκληρη η ανάρτηση:
«Ένας σπουδαίος ποιητής και Άνθρωπος μας άφησε για πάντα. Τάσο μου αγαπημένε κλαίει η Νεμέρτσκα και το έρμο Πωγώνι…. Καλό ταξίδι ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑ ( στον Τάσο Πορφυρή) Κείμενό μου στην Εφημερίδα των Συντακτών Τότε που έπαιζες κλαρίνο και η Νεμέρτσκα άλλαζε πλευρό για να σε ακούει καλύτερα, ο πατέρας παιδεύονταν στα ξένα και η μάνα δάκρυζε καθώς ζύμωνε το ψωμί κι έπεφταν μέσα οι στάλες των καημών της. Και το ψωμί φούσκωνε καθώς τα νερά του Γορμού από τις μπόρες στις βουνοκορφές έπαιρναν τη λιάσα και τις παρόχθιες κλαίουσες ιτιές ως το σύνορο με τον Καλαμά. Τότε που έπαιζες κλαρίνο και το σύννεφο ξεκινούσε από το Πάπιγκο και άπλωνε την αντάρα του στον κάμπο της Κόνιτσας, συνοδεύοντας το ποτάμι ως τα σύνορα, τα ποτάμια που δέχονταν τους θρήνους των βουνών και τα κορμιά που γλιστρούσαν από το “Ορεινό καταφύγιο” του Χρήστου Μπράβου…» (Τ. Πορφύρης, Μνήμη Τάσου Χαλκιά, από το βιβλίο «Τα σπίτια», 2013). Ναι, Τάσο μου, λέλε, Τάσο μου. Τότε. Πριν μετακομίσουν στον επόμενο αιώνα. Τότε που ζούσε κι άλλος Τάσος. Ο Χαλκιάς. Που κλαίγανε τα μεσημέρια κάτω από τα πλατάνια κατακαλόκαιρο. Τον καλό καιρό, Τάσο μου. «Ντάσιο μου», θα σ’ έλεγε η γιαγιά μου. Πεκειπέδω από το σύνορο. Ντασιουρία και αγάπη. Το ίδιο είναι. Ντασιουρόι και αγαπώ. Το ίδιο είναι. Κι αλίμονο σε αυτούς που δεν τη γνώρισαν. Που δεν την είδαν να κόβει σύνορα. Δεν την άκουσαν να παίζει το βιολί. Το πιο γλυκό. Αυτό του Χρήστου Μπράβου. Ο έρωτας κι ο θάνατος. Τα δύο διδυμάρια. Χιόνι σεντόνι τρυφερό. Ανάβουνε φωτιές στον άλλο κόσμο. Κάνει κρύο τσουχτερό. Τύλιξέ τον, θα κρυώσει. Είπε η κυρά του στην κηδεία του Γιάννου του Περατιανού. Και κούμπωσε το τελευταίο κουμπί στο σακάκι του πεθαμένου. Περαστικά δεν είχε ίτσι ντίπου. Εβαλε δύο μήλα κόκκινα για χαιρετήματα. Ναι. Κλαίουσες ιτιές οι μοιρολογίστρες. Καλαμάς κι Αχέροντας. Μηλιώνης. Παρών και κλινικά Ηπειρώτης. Κι ο Γιάννης το μαντίλι του. Τα φαρμακεία της Πατρίδας. Ο Λούσιας απ’ τα Γιάννινα κι ο Κουτσογιάννης. Χρήστο Βασίλης. Γκούρο Γιάννης. Σπιτόφιδα φιλότιμα. Τσάμηδες καημοί. Οσμάν Τάκας. Σαν τελευταία πεθυμιά, Σαν τελευταία χάρη. Ηρθε καιρός που δεν φτάνει ο λόγος μας. Χρειάζονται χαρτιά. Ακούς, Τάσο μου; Χαρτιά. Υπογραφές. Και πώς να βάζουνε οι μπάμπες μας; Τις βάζουνε σταυρό. Σταυρό στο μέτωπο, σταυρό και στ’ άγια χέρια. Των γυναικών, Μιχάλη. Στο Μετζιτιέ και στον Αντώνη Πότση. Απέκει αντάρτες προδομένοι. Καλύτερη είναι η λησμονιά. Γράψε Θόδωρε, γράψε Δημήτρη. Γράψε λησμονιά και κυπαρίσσι. Στον άλλο κόσμο που θα πας να γίνεις σύννεφο άσπρο. Να έρχεσαι απ’ το Πάπιγκο. Να βρέχεις το Πωγώνι. Τον Αθω τον εργάτη στην Αθήνα. Να θυμάσαι. Μνήμα μπροστά και μνήμη πίσω. Ντιάλι θιμ ‘ Σωτήρη. Ν’ ακούω καλά τ’ όνομα σου. Στην Πόβλα, στη Σωτήρα Απέκει. Πριονάδες να κόβουν τον καιρό. Να κόβουνε το χρόνο. Κοίτα οι νεκροί είναι εδώ ανάμεσά μας. Χίνκα, Λαλεζα, Ζωργιάνη. Τους νεκρούς σας και τα μάτια σας. Τάσο απόστασες; Οι αποστάσεις… Ξαπόστασε Τάσο μου. Η Νεμέρτσκα άλλαξε πλευρό. Ο άλλος Τάσος παίζει… Βασίλης Νιτσιάκος»
Ποιος ήταν ο Τάσος Πορφύρης
Ο Τάσος Πορφύρης γεννήθηκε το 1931 στον Άγιο Κοσμά Πωγωνίου (παλαιότερα, Κακσιοί). Κατέβηκε το ’38 στην Αθήνα, όπου ο πατέρας του είχε ανοίξει μαζί με τον πρώτο του ξάδερφο μαγαζί -ζαχαροπλαστείοστην οδό 3ης Σεπτεμβρίου 24. , το χειμώνα του ’41 γύρισε στο χωριό, και το χειμώνα του ’45 προς ’46 εγκαταστάθηκε πλέον οριστικά στην πρωτεύουσα. Αποφοίτησε από τη Μέση Β΄ Εμπορική Σχολή στην οδό Λευκωσίας 60 στα Πατήσια το 1949.
Στα ελληνικά γράμματα πρωτοεμφανίστηκε το 1961 με την ποιητική συλλογή Νεμέρτσκα, κι ακολούθησαν οι συλλογές: Το εγκαταλειμμένο σπίτι (1968), Flash Back (1971), Τοπίο (1973), Η πέμπτη έξοδος (1980), Τα λαβωμένα (1996), Σώμα κινδύνου (2004), Έρημα (2008), και Χρονοσυλλέκτης (2011). Μέλος της εκδοτικής ομάδας των περιοδικών Μαρτυρίες, Προτάσεις, Σημειώσεις. Συνεργάτης πολλών λογοτεχνικών περιοδικών (Μαρτυρίες, Σημειώσεις, Φηγός, Ηπειρωτικά Χρονικά, Ηπειρωτικά Ημερολόγια, Ζωσιμάδες, Οροπέδιο, Πλανόδιον κ.ά.). Μετέφρασε E. Pound, T.S. Eliot, D. Thomas κ.ά.
Κάπου στη συλλογή υπάρχει ένα σχεδιάγραμμα του σπιτιού του στους Κακσιούς, και το κάθε μέρος και η κάθε κάμαρη κλείνουν μέσα, δοσμένη κάπως σαν ποίημα, την ιστορία τους: μουσαφίρηδες, ήχοι, φωνές σαν από στόματα φαντασμάτων, εικόνες, ως και με τι καρφιά, τι πέτρα, τι σανίδια φτιάχτηκε το καθετί. Οι τίτλοι τούτων των ποιημάτων: « Σκεπή», «Ν’ οντάς», «Ν’ οντόπουλο», «Μαντζάτο», «Κύρια είσοδος», και το «Μηνολόγιο» στο τέλος της Νεμέρτσκας μιλάει την πωγωνήσια ντοπιολαλιά, που ’ναι έτσι κι αλλιώς διάσπαρτη παντού στη συλλογή: τσίγκρος, σταβιά, σιουρμπέτι, μπατσαριά, ντρεβενίτσα, τσέργα, γκορτσιά. Τούτη την πενηντάχρονη ποιητική παραγωγή, συμπληρώνουν μεταφράσεις δυο ποιημάτων του Rupert Brooke και του Alfred Noyes.
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ Α) ΠΟΙΗΣΗ, ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ 1. Νεμέρτσκα, ποιήματα (Γεμεντζόπουλος, Αθήνα 1961) 2. Το εγκαταλειμμένο σπίτι, ποιήματα (Θεσμός, Αθήνα 1968) 3. Flash back, ποιήματα (Λύσεις, Αθήνα 1971) 4. Τοπίο, ποιήματα (Λύσεις, Αθήνα 1973) 5. Η πέμπτη έξοδος, ποιήματα (Σημειώσεις, Αθήνα 1980) 6. Τα λαβωμένα, ποιήματα (Έρασμος, Αθήνα 1996) 7. Πολυφωνικόν, ανθολογία Ηπειρώτικης ποίησης (Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων, Ιωάννινα 2002) 8. Ανθολογία της Βροχής, ποιήματα από το έργο 107 ποιητών, Ελλήνων και ξένων (Τροπικός – Παπαδόπουλος, Αθήνα 2003) 9. Σώμα κινδύνου, ποιήματα (Ύψιλον, Αθήνα 2004) 10. Η δοντάγρια, διηγήματα (Σοκόλης, Αθήνα 2006) 11. Έρημα, ποιήματα (Ύψιλον, Αθήνα 2008)
Β) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΓΙΟΚΟΣΜΙΤΩΝ ΠΩΓΩΝΙΟΥ 12. Ο ποιητής Άνθος Πωγωνίτης (Βασίλης Καραφύλλης), Αθήνα 1989 13. Αξέχαστα χρόνια, Αθήνα 1991 14. Τα (ει)κονίσματα (εικονοστάσια) του χωριού μας, Αθήνα 1996
Γ) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΠΟΙΗΣΗΣ 15. Ezra Pound, σε συνεργασία με τον Στ. Ροζάνη (Λύσεις 1, Αθήνα 1967) 16. T. S. Eliot, σε συνεργασία με τον Στ. Ροζάνη (Λύσεις 2, Αθήνα 1968) 17. D. Thomas, σε συνεργασία με τον Στ. Ροζάνη (Λύσεις 3, Αθήνα 1969) 18. Jean Tardieu, σε συνεργασία με τη Ρένα Κοσσέρη (Λύσεις 6, Αθήνα 1970) 19. Antonin Bardusek, Viteoslav Nezval, Zosef Hanglik (Νέα Σύνορα, τεύχη 69 – 70) 20. Nicanor Parra (Φηγός, τεύχος 16, σελ. 93 – 111, Γιάννενα 2003)
Δ) ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΚΡΙΤΙΚΗΣ 21. Αναφορές στην ποίηση του Δ. Παπαδίτσα, κείμενα Τάσου Πορφύρη και Στέφανου Ροζάνη (Λύσεις 9, Αθήνα 1970)
