“Rohtko”: Tο σύγχρονο πολωνικό θέατρο έρχεται στη Στέγη με ένα υπερθέαμα

Θέατρο, video art και καθηλωτικά beats. Το νέο αστέρι του Πολωνικού θεάτρου, ο σκηνοθέτης Λούκας Ταρκόβσκι έρχεται στη Στέγη με το Rohtko, μια παράσταση-υπερθέαμα, με αφορμή τη διασημότερη υπόθεση απάτης στην ιστορία της τέχνης. Τι είναι τελικά τέχνη; Kαι ποιος ορίζει την αξία της στην εποχή των NFTS;

Όποιος το δει, δεν θα το ξεχάσει. Σαν τους πίνακες του Ρόθκο. Ένας σύγχρονος Πολωνός σκηνοθέτης, ο Łukasz Twarkowski, που αρχίζει να κατακτά την Ευρώπη με τις παραστάσεις του, με μακρά συνεργασία με τον εμβληματικό επίσης Πολωνό σκηνοθέτη Krystian Lupa, συστήνεται στο ελληνικό κοινό στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης από 25 έως 28 Μαΐου με το Rohtko. Ένα μνημειώδες θέαμα-εμπειρία, στα όρια θεάτρου, σινεμά και video art, μια εικονοκλαστική παράσταση-βουτιά στο άδυτο της σύγχρονης τέχνης, με τον εξπρεσιονιστή Mark Rothko στο επίκεντρο. Και αν παρατηρήσατε τον αναγραμματισμό στον τίτλο της παράστασης και στο όνομα του Rothko, δεν πρόκειται για λάθος, αλλά για μια εσκεμμένη παραποίηση από τους δημιουργούς του έργου, καθώς στο επίκεντρο του έργου βρίσκεται μια αληθινή ιστορία πλαστογραφίας έργου τέχνης: πριν από λίγα χρόνια ένας πίνακας του πρωτοπόρου ζωγράφου του αφηρημένου εξπρεσιονισμού Mark Rothko πουλήθηκε στο αστρονομικό ποσό των 8,5 εκατομμυρίων δολαρίων. Μόνο που, όπως αποδείχθηκε, ο πίνακας ήταν πλαστός. Ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα απάτης στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης ξεσπά.

Ένα κινέζικο εστιατόριο, με τα κρεμαστά φαναράκια και τους μάγειρες πάνω από τις κατσαρόλες με τα νουντλς, μια κατάλευκη γκαλερί της Νέας Υόρκης με νέον επιγραφές, το διπλό κρεβάτι με τα ανακατωμένα κλινοσκεπάσματα ενός καλλιτέχνη από τη Λετονία που έμελλε να αλλάξει την ιστορία της σύγχρονης τέχνης, οθόνες ύψους επτά μέτρων που ορθώνονται στην Κεντρική Σκηνή. Το σκηνικό αυτό, κάτι μεταξύ κινηματογραφικού πλατό και video art πρότζεκτ, υπό τους ήχους δυνατών ατμοσφαιρικών beats, θα καταληφθεί από διάσημους ζωγράφους και Κινέζους μάγειρες, γκαλερίστες, εμπόρους τέχνης και πλαστογράφους, μαικήνες της τέχνης και υπάλληλους παράδοσης φαγητού.

Οι κριτικές από τον τύπο στην Πολωνία και τη Λετονία που έχει ήδη παρουσιαστεί η παράσταση είναι ενθουσιώδεις. Στον πολωνικό Τύπο, ο Dorian Widawski του “Magazynszum” γράφει πως «είναι δύσκολο να μιλήσω για μια θεαματική παράσταση, μια σπουδαία παραγωγή και μια νέα ποιότητα. Αυτές είναι ίσως απλές μα και υψηλές έννοιες, όμως εξακολουθώ να πιστεύω πως δεν είναι αρκετές». Παράλληλα, ο Michal Krawczyk της “Przegladbaltycki” κλείνει την κριτική του με τα εξής λόγια: «Αυτό το θέμα ανοίγει διάπλατα το βλέμμα σε περιπέτειες χαμένες στη λήθη. Ένας βαθύς και σκοτεινός προβληματισμός για την επιχειρηματική φύση της σύγχρονης τέχνης και μια δραματική ανάγνωση της φιγούρας του Ρόθκο, που αναλύονται ευανάγνωστα και εμπνευσμένα».

Μπορεί ένας πλαστός πίνακας να συγκινήσει; Ποια η σημασία του αυθεντικού στον καιρό των NFTs και του blockchain; Ποιος ορίζει την αξία της τέχνης; Πόσο ελεύθερος είναι ένας καλλιτέχνης; Τι είναι, τελικά, η τέχνη; Τι σημασία έχει η τέχνη –και η ζωή η ίδια– όταν πλέον υπάρχει η ψηφιακή πραγματικότητα; Τέτοια ερωτήματα διατρέχουν την τετράωρη παράσταση του Λούκας Ταρκόβσκι που έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα με μια επική, ιδιοφυή και πρωτότυπη ιστορία για τους ταραγμένους καιρούς μας.

Πηγή έμπνευσης για την παράσταση του Ταρκόφσκι στάθηκε το βιβλίο “Shanzhai: Deconstruction in Chinese” του Κορεάτη καθηγητή φιλοσοφίας και πολυδιαβασμένου στην ευρωπαϊκή επικράτεια, Byung-Chul Han. O όρος shanzhai στα κινεζικά περιγράφει κάτι «πλαστό», με σαφή αναφορά ιδιαίτερα στα κινητά-μαϊμούδες που κυκλοφόρησαν στη χώρα υπό τις ονομασίες Nokir (αντί Nokia) και Samsing (αντί Samsung)· όμως, ενώ ήταν αντίγραφα, είχαν υψηλή κατασκευαστική ποιότητα, συχνά υψηλότερη από αυτή των πρωτότυπων. Η πρακτική αυτή εξαπλώθηκε στην Κίνα σε χιλιάδες προϊόντα, αναπαράγοντας την κινεζική φιλοσοφία πως ένα πρωτότυπο υλικό ή προϊόν μέλλει να αναδομείται και να μεταμορφώνεται μέσα στον χρόνο. Στη Δύση, αυτό θα ονομαζόταν απλώς «πειρατεία».

Ο Lukasz Twarkowski είναι θεατρικός σκηνοθέτης που δημιουργεί πολυμεσικές παραστάσεις οι οποίες συνδυάζουν το θέατρο, το βίντεο και τα εικαστικά. Μαζί με την ομάδα του έχει δημιουργήσει προκλητικές παραστάσεις στην Πολωνία και έχει λάβει ιδιαίτερη αναγνώριση τόσο από το κοινό όσο και από τους κριτικούς στη Λιθουανία με το “Lokis” το 2017. Η παράσταση βρέθηκε να είναι υποψήφια για εννέα λιθουανικά θεατρικά βραβεία και τελικά έλαβε τέσσερα, ανάμεσά τους και το πιο περίβλεπτο, τον «Χρυσό Σταυρό της Θεατρικής Σκηνής», το οποίο απονεμήθηκε προσωπικά στον σκηνοθέτη από το Υπουργείο Πολιτισμού της χώρας. Η παράστασή του, με τίτλο “Respublica”, προκάλεσε το ευρύτερο ενδιαφέρον όχι μόνο λόγω της μεγαλειώδους σκηνοθεσίας, η οποία ανατρέπει τα όρια μεταξύ πραγματικότητας, θεάτρου και ψευδαίσθησης, αλλά και για τα θέματα του έργου που αγγίζουν πολλά επίκαιρα ζητήματα, όπως αυτά της ταυτότητας, της εικονικής πραγματικότητας και του ανθρώπινου πάθους.

Από το 2011, οπότε και έκανε το ντεμπούτο του, ο 39χρονος σκηνοθέτης Λούκας Ταρκόφσκι επιδιώκει της σύζευξη των παραστατικών και των εικαστικών τεχνών με τα πολυμέσα. Το 2013 σκηνοθετεί το έργο “Akropolis” του Stanisław Wyspiański και προσελκύει το ενδιαφέρον κοινού και κριτικών. Οι σκηνοθεσίες του, στα έργα “Lokis” (2017) και “Respublika” (2020), διακρίθηκαν στην Πολωνία, αλλά εκτόξευσαν τη φήμη του και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

O βραβευμένος με Όσκαρ Νεοζηλανδός ηθοποιός Russel Crowe («Μονομάχος», «Ένας υπέροχος άνθρωπος») αναμένεται να είναι ο Ρόθκο στην αμερικανική ταινία που γυρίζει η Sam Taylor-Johnson.

Πληροφορίες παράστασης: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση (Συγγρού 107) | Από 25 έως 28 Μαΐου 2023 | Κεντρική Σκηνή | Πέμπτη έως Κυριακή: 19:00 | Διάρκεια: 3 ώρες και 55 λεπτά (με διάλειμμα)

Συντελεστές Σκηνοθεσία: Lukasz Twarkowski | Συγγραφέας του κειμένου και Δραματουργός: Anka Herbut | Σχεδιασμός Σκηνικών: Fabien Lédé | Σχεδιασμός Κοστουμιών: Svenja Gassen | Χορογραφία: Pawel Sakowicz | Πρωτότυπη Μουσική: Lubomir Grzelak | Σχεδιασμός Βίντεο: Jakub Lech | Σχεδιασμός Φωτισμών: Eugenijus Sabaliauskas | Παίζουν: Juris Bartkevičs, Kaspars Dumburs, Ērika Eglija-Grāvele, Yan Huang, Andrzej Jakubczyk, Rēzija Kalniņa, Katarzyna Osipuk, Artūrs Skrastiņš, Mārtiņš Upenieks, Vita Vārpiņa, Toms Veličko, Xiaochen Wang | Βοηθοί Σκηνοθέτη: Mārtiņš Gūtmanis, Diāna Kaijaka, Adam Zduńczyk | Βοηθός Ενδυματολόγου: Bastian Stein | Βοηθός Δραματουργού: Linda Šterna | Βοηθός Σχεδιαστή Βίντεο: Adam Zduńczyk

H παράσταση δημιουργήθηκε στο Dailes Theater στη Λετονία σε συνεργασία με το JK Opole Theater στην Πολωνία.

Κατάλληλο: 16+

Η παράσταση είναι στα λετονικά και στα αγγλικά με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους.

Στην παράσταση γίνεται χρήση στροβοσκοπικών φωτισμών (strobe lights). Κατά τη διάρκεια της παράστασης και για τις ανάγκες του έργου, οι ηθοποιοί καπνίζουν επί σκηνής.