96% : Το ποσοστό της ενοχής κατά των Εβραίων της Θεσσαλονίκης

Είχα την τύχη να συνεργαστώ με τον Πρόδρομο Τσινικόρη (και τον Ανέστη Αζά) στην παράσταση «Romaland» που ανέβηκε το φθινόπωρο στην Στέγη.

Τον γνώριζα όμως μέσα από προηγούμενες δουλειές του και κυρίως από την «Καθαρή πόλη» άλλη μια συνεργασία του με τον Ανέστη Αζά για την Στέγη του ιδρύματος Ωνάση. Οι δύο τους είναι οι κύριοι εκφραστές του λεγόμενου θεάτρου ντοκιμαντέρ.

Το ενδιαφέρον με το είδος του θεάτρου αυτού είναι πως δεν περιχαρακώνεται στα στενά όρια και τους θεατρικούς κανόνες, δίνοντας μεγαλύτερη ελευθερία στους δημιουργούς για να εκφραστούν. Ασχολείται με θέματα ιστορικά, επικαιρότητας, μύθους, πραγματικές ιστορίες. Σε πολλές περιπτώσεις αυτοί που ανεβαίνουν στην σκηνή δεν είναι επαγγελματίες ηθοποιοί απλά είναι άνθρωποι που συνδέονται με το θέμα της παράστασης. Έτσι μη επαγγελματίες μεταφέρουν ιστορίες από τη ζωή τους, βιώματα, γίνονται πρωταγωνιστές μιλώντας για τις δικές τους αλήθειες.

Με τον Πρόδρομο μας συνδέει επιπλέον μια κοινή αόρατη πορεία αυτήν που έχουν όλοι οι Έλληνες που έζησαν στην Γερμανία και προέρχονται από οικογένειες που οι γονείς τους υπήρξαν Gastarbeiter. Άλλωστε ο Πρόδρομος σε κάποιες δουλειές του επανέρχεται σε αυτές τις ιστορίες των Ελλήνων του εξωτερικού κάτι που κάνει και στην νέα παράσταση στην οποία μεταξύ άλλων συμμετέχει ως ηθοποιός και έχει τον τίτλο «96%».

Πρόκειται για μια συνεργασία του ΚΘΒΕ με τη Schaubühne (Βερολίνο) και το La Joven (Μαδρίτη), που χρηματοδοτείται από το γερμανικό Ίδρυμα EVZ (Μνήμη, Ευθύνη, Μέλλον), σε συμπαραγωγή με την εταιρεία TooFarEast Productions.

Το 96% αναφέρεται στο ποσοστό των Θεσσαλονικέων Εβραίων που χάθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης κατά την διάρκεια της Κατοχής και του Β Παγκοσμίου πολέμου, κάτι που κάνει κάτι παραπάνω από προφανές πως μόνο το 4% επέζησε. Ουσιαστικά η μεγαλύτερη κοινότητα της πόλη ξεριζώθηκε αφήνοντας μια ανοιχτή πληγή που όχι απλά δεν έχει κλείσει αλλά συνεχίζει να μας απασχολεί για τους σωστούς αλλά και τους λάθος λόγους.

Γι’ αυτή την συλλογική αμνησία, ενοχή, ντροπή κάνει μεταξύ άλλων λόγο η παράσταση. Αφηγείται μια ιστορία που ακόμα και σήμερα προσπαθούμε να κάνουμε πως δεν υπήρξε να την ξεχάσουμε με την αιτιολογία πως καλό είναι να κοιτάμε μπροστά. Επειδή όμως τα περιστατικά αντισημιτισμού, βίας, επανέρχονται στην Θεσσαλονίκη ανησυχητικά, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως μόνο μέσα από την ανάγνωση της ιστορίας υπάρχει ελπίδα να μην επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος.

Το 96% είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες προτάσεις του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος για αυτή τη σεζόν. Οι συντελεστές μας μεταφέρουν τα αποτελέσματα της έρευνας τους στην σκηνή παρουσιάζοντας μας την διαδικασία και τον τρόπο που εργάστηκαν. Η παράσταση ξεκινά με ένα τηλεφώνημα, την αρχή της συνεργασίας και την δημιουργίας του έργου. Τελειώνει επίσης με ένα τηλεφώνημα ως αποτέλεσμα της έρευνας και κρύβει μια υπόσχεση.

Το project «96%» αποτελεί τμήμα του Ευρωπαϊκού θεατρικού και παιδαγωγικού προγράμματος “Landscapes of Devastation” (Τοπία Καταστροφής) που πραγματοποιείται ταυτόχρονα σε τρεις πόλεις: Θεσσαλονίκη- Μαδρίτη- Βερολίνο. Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου προγράμματος έγιναν εργαστήρια όπου οι συντελεστές της παράστασης συζήτησαν με μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων και τον αντισημιτισμό.

Έγιναν πολλές προσπάθειες για την αποκατάσταση της ιστορίας και της μνήμης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης τα τελευταία χρόνια παρ όλα αυτά ο αντισημιτισμός στην Ελλάδα και στην πόλη είναι ιδιαίτερα αυξημένος και το αντιλαμβάνεται κανείς αν διαβάσει σχόλια και αντιδράσεις σε δημοσιεύματα που έχουν να κάνουν με ημέρες μνήμης, εκδηλώσεις, δράσεις και ειδικά για το Μουσείο Ολοκαυτώματος που πρόκειται να ανεγερθεί στην Δυτική είσοδο.

Για όσους δεν φοβούνται να ακούσουν αλήθειες οι παραστάσεις ολοκληρώνονται αυτή την Κυριακή και δεν πρέπει να χάσετε την ευκαιρία να παρακολουθήσετε αυτή την εν εξελίξει έρευνα επι σκηνής.

Συντελεστές

Κείμενο και σκηνοθεσία: Πρόδρομος Τσινικόρης Σκηνικά και κοστούμια: Ελένη Στρούλια Μουσική – ηχητικός σχεδιασμός: Παναγιώτης Μανουηλίδης Φωτισμοί: Ελίζα Αλεξανδροπούλου Βίντεο: Χάρης Πεχλιβανίδης – Ελένη Στρούλια Ομάδα επιτόπιας έρευνας: Ελένη Στρούλια, Έλλη Ναλμπάντη, Μάιρα Κωνσταντινίδου, Λουίζα – Μαρία Χαραλάμπους Επιστημονική σύμβουλος / Υπεύθυνη εκπαιδευτικών εργαστηρίων: Τατιάνα Λιάνη Δραματουργικός σύμβουλος: Martín Valdés-Stauber Βοηθός σκηνοθέτη: Νατάσσα Δαλιάκα Βοηθός σκηνογράφου: Έλλη Ναλμπάντη Οργάνωση παραγωγής Too far east: Νίκος Μαυράκης Οργάνωση παραγωγής ΚΘΒΕ: Μαρία Λαζαρίδου

Επί σκηνής: Αλεξάνδρα Χατζοπούλου-Σαΐας, Νατάσσα Δαλιάκα, Παναγιώτης Μανουηλίδης, Πρόδρομος Τσινικόρης

Βοηθός σκηνοθέτη στο πλαίσιο της πρακτικής άσκησης: Φωτεινή Χατζηκαμάρη Βοηθοί σκηνογράφου στο πλαίσιο της πρακτικής άσκησης: Μάιρα Κωνσταντινίδου, Λουίζα – Μαρία Χαραλάμπους