«Αίθουσα Αναμονής. Humanity»: Μπήκαμε στις πρόβες της νέας παράστασης του Ένκε Φεζολλάρι

Είδαμε, μιλήσαμε, φωτογραφίσαμε τη νέα παραγωγή του Κρατικού, λίγες μέρες πριν την μεγάλη πρεμιέρα της

8 Φεβρουαρίου 2024, 5:29 μμ

Συνεχίζοντας να τροφοδοτεί με ωραίες παραστάσεις την θεατρική Θεσσαλονίκη, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, ως ο βασικός κρατικός θεατρικός πυρήνας της πόλης με «οδηγό» του τον Αστέριο Πελτέκη έχει καταφέρει τα τελευταία χρόνια να παρουσιάσει δουλειές που αγάπησε το κοινό της πόλης και όχι μόνο, με σκηνοθέτες που έρχονται στην πόλη να παρουσιάσουν το δικό τους όραμα, με άλλους να το καταφέρνουν επιτυχώς και άλλους όχι.

Όπως και να έχει ωστόσο, το κέρδος του θεατή είναι αυτό. Και ο κύριος στόχος ενός Κρατικού θεατρικού φορέα. Να εκπαιδεύει το κοινό του σε διάφορα είδη θεάτρου, με ξεχωριστές θεματικές και ηθοποιούς που αντέχουν το χειροκρότημα.

Από τα επόμενα, ηχηρά στοιχήματα του ΚΘΒΕ, είναι η νέα θεατρική δουλειά του Ένκε Φεζολλάρι στη μικρή σκηνή της Μονής Λαζαριστών που ξεκινάει το δικό της «ταξίδι» από το Σάββατο 10 Φεβρουαρίου με την παράσταση «Αίθουσα Αναμονής. Humanity» σε σύλληψη, δραματουργική επεξεργασία και σκηνοθεσία του σημαντικού Αλβανού σκηνοθέτη που έχει δώσει σπουδαίες δουλειές εδώ και πολλά χρόνια στην Ελλάδα αλλά και στη χώρα του.

Σε μία από τις τελευταίες πρόβες των συντελεστών, καταφέραμε να μπούμε στη μικρή σκηνή του θεάτρου της Μονής Λαζαριστών για να πάρουμε μία πρώτη γεύση από όσα ετοιμάζονται, να νιώσουμε λίγη από την δημιουργία του Φεζολλάρι, να δούμε τους ηθοποιούς του, να φωτογραφίσουμε τις σκιές τους και να μιλήσουμε πάνω στα νοήματα που μιλούν οι ήρωες της «Αίθουσας Αναμονής. Humanity».

Φωτογραφίες: Ευθύμης Βλάχος

Μόλις λίγες μέρες πριν οι φωνές των ηρώων ενωθούν με τις φωνές των θεατών, οι ζωές τους μπλεχτούν και γίνουν ένα με τα σκοτεινά παγκόσμια γεγονότα της ανθρωπότητας, με έναν τρόπο που ανακατεύει αριστοτεχνικά ο Φεζολλάρι τις προσωπικές ιστορίες με αυτές που συγκλόνισαν τον πλανήτη και από εκεί τον καθένα από εμάς, ο γνωστός σκηνοθέτης μιλάει στην Parallaxi για την έμπνευση αυτής της ιδέας και τα υλικά δημιουργίας της.

Στην παράσταση, θα δούμε έξι ανθρώπους σε μια αίθουσα αναμονής, που ζουν τον εφιάλτη και την ομορφιά του να είσαι Άνθρωπος. Που αναπαριστούν, αφηγούνται, γελούν, κλαίνε, περιγελούν, θυμώνουν, βιαιοπραγούν, σκοτώνουν, γεννούν και εντέλει ταΐζουν τον καλό και τον κακό λύκο μέσα τους. Πόσο εύκολο είναι να πράττεις το κακό ή το καλό αναρωτιούνται, τι έφτιαξαν οι άνθρωποι αυτά τα χιλιάδες χρόνια στη γη και τι θα αφήσουμε στις επόμενες γενιές; Με όχημα προσωπικές ιστορίες, γεγονότα και μεγάλες στιγμές επιτευγμάτων ή σκοτεινών σελίδων της Ανθρώπινης Ιστορίας, οι ερμηνευτές στήνουν ένα υπαρξιακό freakshow και θέτουν το μεγάλο ερώτημα αν γεννιόμαστε καλοί η κακοί και το γιατί καταλήγουμε στο σκοτάδι ως ανθρώπινο γένος.

«Η παράσταση βασίστηκε σε μία ιδέα που είχα εδώ και πολλά χρόνια. Ήταν μάλιστα και μία πρόταση που είχα κάνει στο Φεστιβάλ Αθηνών πριν από δύο χρόνια.» αναφέρει ο Ένκε Φεζολλάρι ξεκινώντας τη συζήτηση μας, σε ένα δεκάλεπτο διάλειμμα που έκανε από τις εντατικές πρόβες της ομάδας του. Για το πώς τελικά ήρθε στο ΚΘΒΕ με αυτή τη δουλειά, εξηγεί: «Όταν έγινε το κάλεσμα από τον κύριο Πελτέκη, συζητήσαμε πάρα πολλά έργα και του άρεσε αυτή η ιδέα, πού τελικά δεν είχε πραγματοποιηθεί στο Φεστιβάλ Αθηνών. Βρήκε πολύ ενδιαφέρον ότι θα υπήρχαν ιστορίες ανθρώπων σε χώρους αναμονής. Ξεκινώντας όμως τη διαδικασία, μπήκε μέσα η ανθρωπότητα. Έφυγε δηλαδή από μία ανθρώπινη ιστορία και πήγε στο οικουμενικό. Κι έτσι μπορεί να είναι μία αίθουσα νοσοκομείου, μία αίθουσα σταθμού ή μία οποιαδήποτε αίθουσα αναμονής. Αφορμή όμως στάθηκε το βιβλίο του Μπρέγκμαν «Ανθρωπότητα», όπου διαβάζοντας το βιβλίο το καλοκαίρι, έμεινα σε αυτό που λέει ότι ο άνθρωπος είναι καλός. Και αυτό αποτέλεσε για μένα το «σπίρτο και βενζίνη». Από τη μία ήταν δελεαστικό να μιλήσω για δικές μας ιστορίες και από την άλλη να εστιάσω στο επίκεντρο του ανθρώπου. Γεννιόμαστε, είμαστε καλοί ή είμαστε κακοί; Τι γίνεται σε αυτό το διάβα; Τι ταΐζουμε; τον καλό λύκο ή τον κακό; Έτσι ξεκίνησε μία ιστορία εδώ και δύο μήνες που βρίσκομαι στη Θεσσαλονίκη. Με τους ηθοποιούς δουλέψαμε πολύ, διαβάσαμε, είδαμε ταινίες, είδαμε ντοκιμαντέρ, βάλαμε πάρα πολύ το μαχαίρι στο κόκκαλο».

Για τη δημιουργία της παράστασης «Αίθουσα Αναμονής. Humanity», σημαντικό ρόλο «έπαιξαν» τρία βίβλια, όπως αναφέρει ο Φεζολλάρι.

«Αφορμή στάθηκαν στην παράσταση τρία βιβλία που είναι πολύ σημαντικά. Η «Αστυνομία πόλεων» του Αχιλλέα Φωτάκη που περιγράφει πώς γίνεται ο θεσμός της αστυνομίας και πώς οι πόλεις αλλάζουν στο μεσοπόλεμο και τι συμβαίνει. Για παράδειγμα, υπάρχει ένα κομμάτι στην παράσταση που αφορά τα ζώα. Και ακριβώς όταν εμείς κάναμε πρόβες και μιλούσαμε για αυτό και τους νόμους στην Ευρώπη και στην ελλάδα το 1918, τότε ακριβώς «σκάει» αυτή η υπόθεση με τον Όλιβερ στην Αράχωβα. Η πραγματικότητα λοιπόν ξεπερνάει πάντα αυτό που θέλεις να κάνεις στο θέατρο. Το δεύτερο πολύ σημαντικό βιβλίο ήταν η ιστορία αυτών των νάνων καλλιτεχνών που οδηγήθηκαν στο Άουσβιτς (βιβλίο: “Οι 7 Νάνοι του Άουσβιτς.”) και ο Μέγκελε τους πήρε υπό την προστασία τους και σώθηκαν. Μάλιστα λέει σε κάποια στιγμή η Πέρλα Όβιτς, «ευχαριστώ τον θεό που γεννήθηκα νάνος, γιατί αυτό με κράτησε ζωντανή». Παρόλα αυτά χιλιάδες νάνοι έγιναν πειράματα, απλά η οικογένεια Όβιτς επειδή ήταν καλλιτέχνες, θύμιζαν στον Μέγκελε τη «Χιονάτη και τους εφτά νάνους» και έτσι τους έσωσε. Ουσιαστικά λοιπόν ξεκινάμε με τον άνθρωπο και καταλήγουμε στην παράσταση με το τέλος του ανθρώπου που συμβαίνει στο Άουσβιτς. Το τρίτο βιβλίο είναι η «Ανθρωπότητα» του Μπρεγκμαν όπως προείπα. Οπότε αυτά τα τρία βιβλία αποτελούν τον άξονα αυτής της δουλειάς. Όμως μέσα σε αυτό έπεσε πολύ διάβασμα και πολλή μελέτη όπου φτάσαμε μέχρι τον Άνταμ Σμιθ αλλά και τις δικές μας ιστορίες που αποτελούν ένα αναπόσπαστο κομμάτι της παράστασης, όπου μπλέκονται όλα και έτσι πάει μέχρι το τέλος της παράστασης. Η 11η Σεπτεμβρίου, το Τσέρνομπιλ, και άλλα μεγάλα γεγονότα συναντιούνται. Είναι μία παράσταση που ξύνει πληγές. Δεν δίνει είναι η αλήθεια ελπίδα. Χωρίς να θέλω να αποτρέψω τους θεατές, δεν είναι μία εύκολη παράσταση. Αυτό που θέλω να δώσω είναι πως η κοινωνία μέχρι τώρα ταΐζει τον κακό το λύκο, εμείς όμως από δω και πέρα τι κάνουμε; Ουσιαστικά το μπαλάκι το πετάω πια στους θεατές. Θα έλεγα πως είναι μία υπαρξιακή, κοινωνική παράσταση. Θα μπορούσα να πω πως είναι ένα γεγονός αυτή η δουλειά, δεν το βλέπω ως παράσταση. Εμείς ξέρουμε τι λέμε, ξέρουμε την ιστορία που καλούμαστε να πούμε»

Πρόκειται για μια σύγχρονη παράσταση που αποτελεί «μικροσκόπιο» της κοινωνίας του χθες και του σήμερα αποδεικνύοντας τη διαχρονικότητα των θεμάτων που μας απασχολούν. Μια ιστορία που μας αφορά όλους και «αγκαλιάζει» τη διαφορετικότητα σε όλες τις εκφάνσεις της. Δεν υπάρχει χώρος και χρόνος. Υπάρχουν μόνο έξι άνθρωποι που συναντιόνται και αφηγούνται τις ιστορίες τους, στήνοντας ένα προσωπικό γαϊτανάκι , έναν υπαρξιακό ανεμοστρόβιλο που ρουφά το όνειρο και την πραγματικότητα.

«Ξεκινώντας αυτή τη διαδικασία των προβών δεν είχα σκεφτεί ότι θα έφτανε σε αυτό το αποτέλεσμα. Δεν μπορούσα καν να το φανταστώ. Χτίστηκε μέρα με την μέρα» λέει ο Ένκε Φεζολλάρι μιλώντας για τις πρόβες και τη συνεργασία του με τους ηθοποιούς του.

«Είναι μία ωραία συγκυρία γιατί βρίσκομαι με τον συμμαθητή μου, το Δημήτρη Καρτόκη μετά από 20 χρόνια που τελειώσαμε τη σχολή του Κρατικού. Σκέψου ότι τώρα είμαι στη σχολή και ακριβώς εδώ τρώγαμε, καθόμασταν, υπάρχει ακόμα το καρτοτηλέφωνο που πήρα τη μαμά μου και της είπα ότι πέρασα στη σχολή, τα αποδυτήρια που κάναμε ντουζ. Έχω ερωτευτεί εδώ μέσα, έχω πληγωθεί, έχω τσακωθεί, έχω μνήμες και επιστρέφω στο Κρατικό μετά τον «Πειρασμό» του Ξενόπουλου, σχεδόν 10 χρόνια μετά. Μαζί μου είναι η Βέφη Ρέδη, μία συνεργάτιδα χρόνια, ηθοποιός που έχει τελειώσει στην Αλβανία και ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Η Λίλιαν Παλάντζα που εκτιμώ πολύ, ο Χρήστος Τσάβος πού είναι ένας πολύ ταλαντούχος νέος και πιστεύω ότι είναι το next big thing της πόλης, και ο Χρήστος Μαστρογιαννίδης, ένας πολύ ταλαντούχος επαγγελματίας. Είμαστε ένα ετερόκλητο σχήμα ηθοποιών που όπως λέμε και στην παράσταση, εμείς εδώ εκπροσωπούμε την ανθρωπότητα. Συμμετέχουν και δύο παιδιά από το δεύτερο έτος της δραματικής σχολής, ο Κοσμάς και η Στάσα και αυτό αυτομάτως, όπως λέω στις πρόβες, δηλώνει αθωότητα που εμείς οι υπόλοιποι την έχουμε χάσει πλέον στη δουλειά. Τα τελευταία δύο χρόνια αμέσως μετά αφού τελείωσε ο covid απενεχοποιήθηκα. Μετά από 12 χρόνια ως σκηνοθέτης πλέον θέλω να συμμετέχω κι εγώ ως ηθοποιός στις παραστάσεις μου. Έτσι είναι προσωπικές πλέον. Είναι επιτακτική ανάγκη μου».

Σχετικά με το τι να πάρει ο θεατής φεύγοντας από την νέα παραγωγή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, ο γνωστός σκηνοθέτης αναφέρει:

«Φεύγοντας ένας θεατής θέλω να πάρει «εργασία για το σπίτι». Με τόσα ιστορικά γεγονότα σίγουρα οι περισσότεροι θα πάνε μετά να τα γκουγκλάρουν. Από εκεί και πέρα θέλω να νιώσουν. Ξέρεις όσο περνάνε τα χρόνια καταλαβαίνω πως ακόμα και η θέαση ενός θεάματος είναι πλέον πολύ προσωπικό για τον καθένα. Εμένα αυτό που με αφορά είναι να αφορά αυτή η δουλειά. Θέλω αυτός που το βλέπει να τον αφορά, να τον μετακινήσει, να τον μετατοπίσει. Να βρει μέσα σε αυτό που κάνω ένα κομμάτι δικό του. Με ενδιαφέρει να πάει ο άλλος παρακάτω και σαν σκέψη και σαν συναίσθημα. Και να πυροδοτήσει μία συζήτηση στον εαυτό του και με τους γύρω του. Έτσι κι αλλιώς αφορμή είναι τα έργα…»