Από το Βερολίνο στη Θεσσαλονίκη για τα Δημήτρια

«Compassion. The History of the Machine Gun», είναι ο τίτλος της παράστασης του Schaubühne Berlin Theatre σε σκηνοθεσία Milo Rau που ανέβηκε για μια μέρα στο Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών στα πλαίσια των φετινών Δημητρίων. Η παράσταση επισκέπτεται χώρες υποδοχής προσφύγων, με προηγούμενη στάση τη Σερβία και στοχεύει σ’ ένα κοινό που θα είναι σε θέση να διαμορφώσει αυτοβούλως τη δική του οπτική τόσο για το  προσφυγικό ζήτημα όσο και για  άλλα ζωτικής σημασίας θέματα. Μια από τις ηθοποιούς, η Consolate Siperius, μας εξηγεί πώς είναι να μιλάς για κομμάτια του εαυτού  σου επί σκηνής και όχι να υποδύεσαι έναν ρόλο, τη σχέση της με έναν από τους πιο ταλαντούχους σκηνοθέτες της  Ευρώπης, τον Milo Rau, τα όνειρά της και το συνεχή αγώνα να γνωρίσει όσο καλύτερα μπορεί τον εαυτό της για να καταλάβει και να βοηθήσει τον κόσμο γύρω της.

Η θεατρική της πορεία ξεκινά από μια παράσταση, την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, όπου ο σκηνοθέτης διασκευάζει και επιλέγει να ανεβάσει το  έργο μόνο με έγχρωμους ηθοποιούς, δίνοντας το δικό του μήνυμα.

 Ζω στο Βέλγιο  και εδώ και δύο χρόνια δέχομαι καλλιτεχνικές προτάσεις βασισμένες στο γεγονός ότι είμαι μαύρη και αυτό με αναγκάζει να στραφώ και να γνωρίσω καλύτερα τον εαυτό μου, αφού μέχρι πρόσφατα θεωρούσα ότι είμαι μεν μαύρη εξωτερικά αλλά μέσα μου ένιωθα λευκή.

Στην πρώτη συνάντησή της με τον Milo Rau,  της ζήτησε να του διηγηθεί την ιστορία της. Δεν ήξερα τι ακριβώς να πω για  μένα  οπότε κατέληξα να του λέω  ότι μου  αρέσουν τα κολοκυθάκια!

Μελλοντικά θα ήθελε να βοηθήσει ανθρώπους που βίωσαν παρόμοιες καταστάσεις όπως τη δική της αλλά ακόμα νιώθει ότι είναι νωρίς. Προέχει η γνωριμία με το μέσα μου. Είναι πρωταρχικής σημασίας  να συνειδητοποιήσω το παρελθόν και την καταγωγή μου.

Στην «Αντιγόνη» και στην «Ηλέκτρα» ερμηνεύω δύο ρόλους, εδώ είναι διαφορετικά, ερμηνεύω την Consolet, δηλαδή, τον εαυτό μου, θα μας πει γεμάτη ενθουσιασμό και αγωνία για την παράσταση.

Στην ερώτηση για το μήνυμα που φέρει η παράσταση, μας εξηγεί, μέλημα της παράστασης είναι η νατουραλιστική καταγραφή των γεγονότων και των βιωμάτων αυτών των ανθρώπων, το μετά ανήκει στο θεατή, στην προσωπική του κρίση.

Compassion, τιτλοφορείται η παράσταση. Ο τίτλος είναι μια ευθεία ερώτηση. Τι είναι η συμπόνια; Ποια είναι και πώς ορίζεται. Αναρωτιέμαι ακόμα και σήμερα, τι ακριβώς είναι η συμπόνια και ποιος συμπονά. Πάντα παίρνεις μια θέση όταν συμμετέχεις σε μια παράσταση ή ακόμα κι όταν γράφεις ένα άρθρο. Στη δική μας παράσταση, ο ηθοποιός παίρνει τη θέση να αφήσει τον ίδιο το θεατή να πάρει τη δική του θέση.

Οι δυσκολίες της παράστασης. Τρεις βδομάδας διήρκησαν οι πρόβες γι αυτήν την παράσταση σε 3 διαφορετικούς χώρους, στο Βερολίνο, στο Παρίσι και στη Μ. Βρετανία. Καθώς δουλεύαμε το κείμενο, υπήρξαν σημεία που δεχόμουν να τα  πω και άλλα στα οποία δεν ήθελα να αναφερθώ.

Το θέμα της παράστασης. Η παράσταση είναι βασισμένη σε πραγματικές μαρτυρίες ανθρώπων που βρέθηκαν σε διάφορα σημεία της Ευρώπης και της Αφρικής. Το θέμα είναι η συμπόνοια.

Το κοινό. Οι αντιδράσεις είναι αρκετά ποικίλες ανάλογα με το μέρος που ανεβαίνει η παράσταση. Είτε πρόκειται για αρνητικές ή θετικές αντιδράσεις, το καλό είναι ότι οι συντελεστές μπορούν νa συζητήσουν με το κοινό. Δεν είναι μια παράσταση που απλά την παρακολουθείς και μπορείς να επιστρέψεις αμέριμνος σπίτι. Το θέμα της παράστασης είναι φορτισμένο και συνάμα στο επίκεντρο της επικαιρότητας, οπότε το ίδιο το κοινό επιζητά να συζητήσει για όλα όσα παρακολούθησε. Η οποιαδήποτε αντίδραση του κοινού ή το πώς εισπράττει την παράσταση φαίνεται να είναι ένα προσωπικό θέμα για τον καθένα, η επικοινωνία όμως με το κοινό είναι μαγική και φαίνεται μέσα από το χειροκρότημα και τη συγκίνησή τους.

Ο εαυτός της επί σκηνής. Δεν είναι εύκολο να περιγράψω αυτό που επιτελώ επί σκηνής επειδή είναι κάτι που το έχω βιώσει, είναι κομμάτι του εαυτού μου. Όταν φεύγω από τη σκηνή, μου είναι δύσκολο να πω με σαφήνεια αν έχω υποδυθεί έναν ρόλο, αν πρόκειται για μια δουλειά ή απλά για μένα. Το πιο σημαντικό ήταν να κρατήσω μια απόσταση και να δουλέψω πάνω σε αυτό το προσωπικό θέμα. Είχα δυσκολίες κυρίως με την κάμερα γιατί έπρεπε να συγκρατήσω τον αυθορμητισμό μου, να με ελέγξω κάποιες φορές αλλά και να διοχετεύσω σωστά όλη την ενέργειά μου.

Η γνωριμία της με την πόλη. Λάτρεψα τη Θεσσαλονίκη, κατάφερα να κάνω μια βόλτα σήμερα το πρωί και μου άρεσε πολύ.

Της εξηγώ την ελληνική λέξη, ενσυναίσθηση, που δεν έχει ακριβή μετάφραση στις άλλες γλώσσες και ψιθυρίζει μαζί μου, ενσυναίσθηση.