«Εγώ, η Ελένη»: Μία παράσταση σαν ένας τεράστιος καθρέφτης

Συνέντευξη: Δέσποινα Αθανασιάδη

Ένα θεατρικό πείραμα υπό τον τίτλο «Εγώ, η Ελένη» || Distancing project in progress παρουσιάζουν οι φοιτητές της Ανώτερης Δραματικής Σχολής «Ανδρέας Βουτσινάς» στο Θέατρο Αυλαία την Τετάρτη 20 και την Πέμπτη 21 Ιουνίου.

Μια ομάδα νέων καλλιτεχνών, υπό την σκηνοθετική καθοδήγηση του Στέλιου Βραχνή,  πειραματίζεται πάνω στο ποιητικό θέατρο και στις τεχνικές του μπρεχτικού θεάτρου «φωτίζοντας» σκηνικά το μυθικό πρόσωπο της «Ελένης» μέσα από κείμενα του Γιάννη Ρίτσου, Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε, Ευριπίδη και Ομήρου.

«Οι νέοι έχουμε την ευθύνη της εποχής μας. Δεν αρκεί πια απλά να ήμαστε ”καλοί” σε αυτό που κάνουμε. Αν έχει κάποιο σοβαρό ρόλο η τέχνη σήμερα είναι να μας μεταφέρει μια εμπειρία, να μας αποκαλύψει ένα ”δρόμο” προς κάποια κατεύθυνση, όχι μόνο να μας σαγηνέψει ή να μας συγκινήσει μέσα από διάφορα ”τρικ”. Το ότι το θέατρο είναι ένα ψέμα είναι δεδομένο, ας επιστρέψουμε λοιπόν, στο αρχετυπικό λόγο ύπαρξης που έχει το θέατρο στις ζωές των ανθρώπων…», σημειώνει ο Στέλιος Βραχνής στο σκηνοθετικό του σημείωμα.

Τον ειρμό των σκέψεών του με αφορμή την παράσταση ξετυλίγει στη συνέντευξη που παραχώρησε στην Parallaxi:

Γιατί σας συγκινεί η ιστορία της Ελένης;

Αλήθεια δεν ξέρω, το ψάχνω ακόμα. Βέβαια, νομίζω πως αν ανακαλύψω το «γιατί», τότε θα πάψει να με συγκινεί. Η ιστορία της με απασχολεί εδώ και τουλάχιστον τρία χρόνια. Κινεί κάτι μέσα μου. Πολλές φορές σκέφτομαι ότι η Ελένη είναι ένας τεράστιος καθρέφτης που μέσα του αντικρίζουμε την έμφυτη ανάγκη μας για κατάκτηση. Αυτό που δεν παραδεχόμαστε, αλλά υπάρχει μέσα μας. Η καταστροφή και η αυτοκαταστροφή. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό το οποίο νομίζω ότι μας ενώνει όλους.

Ο Τρωικός πόλεμος γιατί έγινε; Οι Έλληνες ήθελαν να πάρουν πίσω την Ελένη και οι Τρώες να την κρατήσουν με το μέρος τους. Τελικά, όμως όλα καταλήγουν πάντα στην καταστροφή. Η Τροία χάθηκε και οι Έλληνες νικητές πάθανε δεινά στο γυρισμό τους. Η Ελένη είναι ένα σύμβολο. Ο πόλεμος, η ελευθερία, η επιθυμία, ο έρωτας. Είναι αυτό που θέλουμε και δεν μπορούμε να έχουμε. Αυτό όμως που πραγματικά με συγκινεί είναι ότι η Ελένη είναι η ίδια η Φύση. Μια φύση η οποία εκδικείται όταν προσπαθούν να την εκμεταλλευτούν και φυσικά χαρίζει τα πάντα όταν της φέρονται με σεβασμό.

Ποιες είναι οι μελλοντικές σας βλέψεις για αυτό το «θεατρικό πείραμα»;

Μα φυσικά ο πειραματισμός. Το «Εγώ, η Ελένη» θα δοκιμαστεί σε διάφορους χώρους της Θεσσαλονίκης αλλά και όχι μόνο. Σίγουρα ο στόχος μας είναι να επι-κοινωνήσουμε το συγκεκριμένο κείμενο σε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο και να ανακαλύπτουμε συνεχώς, νέα υλικά και δρόμους. Έχουμε σκεφτεί εκτός από θέατρα να πειραματιστούμε και με πιο εναλλακτικούς χώρους όπως: μουσεία, ιδρύματα, σχολεία. Η «Ελένη» είναι ένα ζωντανός οργανισμός που συνεχώς μετασχηματίζεται.

Ποιος πιστεύετε πως είναι ο αρχιερατικός ρόλος του θεάτρου; 

Αυτή είναι δύσκολη ερώτηση και ίσως η ολιγόχρονη εμπειρία μου δε μου επιτρέπει να έχω μια ολοκληρωμένη και ώριμη απάντηση. Πάντως έχω την εντύπωση πως αν θέλουμε να ανακαλύψουμε τον αρχιερατικό ρόλο του θεάτρου θα πρέπει να κοιτάξουμε στην αρχαιότητα και να αναρωτηθούμε τη σημασία που είχε το θέατρο τότε για τους ανθρώπους. Όλα ξεκινούσαν από μια αναγκαιότητα εσωτερική. Το θέατρο είναι ένα ψέμα, δεν είναι αλήθεια, είναι όλα προσχεδιασμένα για να γίνουν με σκοπό να τα δει κάποια στιγμή ο θεατής. Αυτό που αναμφίβολα στηρίζω είναι πως το θέατρο δεν έχει σκοπό να συγκινήσει και να «παρασύρει» απλά το θεατή στο ποτάμι της ψευδαίσθησης, αλλά να του φωτίσει ένα δρόμο προς κάποια κατεύθυνση, να τον βοηθήσει να αναρωτηθεί για τη ζωή, τον εαυτό του, να αναστατώσει κάτι μέσα του και να τον αποκόψει για λίγο από την εγκεφαλικότητα του επικοινωνώντας άμεσα με τα ένστικτα του.

Έχει κάποια ιδιαιτερότητα η παράσταση; Γιατί αξίζει να την παρακολουθήσουμε;

Νομίζω ότι το πιο ιδιαίτερο δομικό στοιχείο αυτού του πειράματος είναι το ίδιο το κείμενο. Ναι, τώρα που το σκέφτομαι, αυτό είναι το ενδιαφέρον κομμάτι. Κείμενα του Ρίτσου, κείμενα του Γκαίτε, του Ευριπίδη, του Ρίλκε. Ένα «πεδίο» στο οποίο το παλιό, το αρχαίο και το σύγχρονο συνδιαλέγονται. Αυτό που προσπαθήσαμε είναι να φτιάξουμε μια παράσταση που τα κείμενα αν και πολλά και διαφορετικά, θα λεχθούν και θα επικοινωνηθούν με τέτοιο τρόπο ώστε το κοινό να μην αντιλαμβάνεται την διαφορά και να νιώθει πως όλο αυτό αποτελεί ένα. Τελικά, όλα επικοινωνούν μεταξύ τους, όλα έχουν κάτι κοινό. Η Ελένη είναι η βάση για να ακουστούν πολλά πράγματα πάνω στην ανθρώπινη φύση και την «αναπηρία» μας απέναντι στη ζωή, τον έρωτα.

Αν έπρεπε να επιλέξετε ανάμεσα στην υποκριτική και τη σκηνοθεσία, τι θα διαλέγατε;

Δεν είναι καθόλου εύκολο να είσαι σκηνοθέτης! Θέλει γνώση, μελέτη, τριβή. Ακόμα δε νιώθω σκηνοθέτης, έχω πολύ δρόμο μπροστά μου. Η σχέση μεταξύ ηθοποιού και σκηνοθέτη είναι σχεδόν ερωτική, έχει μέσα της την σύγκρουση, τον συμβιβασμό, τον αυταρχισμό, την ανασφάλεια, τη ζήλεια, την οργή. Όλα. Από μικρός ήθελα να σκηνοθετώ, να συνθέτω εικόνες, κείμενα. Η υποκριτική επίσης, είναι μια ιδιότητα που αγαπάω, με απελευθερώνει, μ’ αρέσει να στέκομαι απέναντι στο κοινό. Θεωρώ ότι ένας σκηνοθέτης πρέπει να είναι και ηθοποιός, πρέπει να κατανοεί τον ηθοποιό, να έχει περάσει από τη θέση του. Δεν ξέρω αν θα διάλεγα κάτι. Όταν σκηνοθετώ σκηνοθετώ κι όταν παίζω παίζω.

*«Εγώ, η Ελένη» στο Θέατρο Αυλαία την Τετάρτη 20 (18.00) και την Πέμπτη 21 Ιουνίου (21.30), Σύνθεση κειμένων /Σκηνοθεσία /Μουσική επιμέλεια: Στέλιος Βραχνής, Μουσική επεξεργασία/Ενορχήστρωση: Μάριος Αποστολακούλης, Σκηνικά: Δέσποινα Κοκκινίδου,  Φωτισμοί: Μαρία Παπαδοπούλου, Ερμηνεύουν: Άννυ Σιδηροπούλου, Άννα Χατζηπαύλου, Βασιλική Ζησοπούλου, Μαρία Παπαδοπούλου, Χρύσα Μπαμπατσίδου, Χριστίνα Σεραφειμίδου, Αριάνα Τσάιτα, Αναστασία Νιαροπέτρου, Δέσποινα Κοκκινίδου, Κωνσταντίνα Πανταλέων, Ναταλία Τζιαρού, Μαρία Βουρλιδάκη (Φοιτητές του Β1 έτους της Ανώτερης Δραματικής Σχολής «Ανδρέας Βουτσινάς») || Γενική είσοδος: 7 ευρώ (Τα έσοδα θα διατεθούν για φιλανθρωπικό σκοπό), Κρατήσεις: 2310 237700, 6949108450 (Θέατρο Αυλαία)