Η επιθεώρηση ξανά στο προσκήνιο

Η παράσταση «The 1821 – Η επιθεώρηση» των Φοίβου Δεληβοριά – Δημήτρη Καραντζά που ξεκίνησε την πορεία της στο Βεάκειο Θέατρο του Πειραιά στις αρχές του φετινού καλοκαιριού  και σημείωσε τεράστια επιτυχία στην καλοκαιρινή της περιοδεία, έλαχε να ρίξει αυλαία στην πόλη μας στο πλαίσιο του 7ου Φεστιβάλ Δάσους 2021 με τις δύο τελευταίες παραστάσεις να ανεβαίνουν το Σάββατο 4 και την Κυριακή 5 Σεπτεμβρίου στο Θέατρο Δάσους και η αλήθεια είναι πως την περιμέναμε καιρό.

Η παράσταση του Σαββάτου ήταν sold out σε μια ωραία βραδιά που ο κόσμος της Θεσσαλονίκης γέμισε το θέατρο τηρώντας τα πρωτόκολλα δημόσιας υγείας και γέλασε αρκετά. Όσον αφορά την παράσταση της Κυριακής ο καιρός μέχρι τελευταία στιγμή δημιουργούσε αμφιβολίες για τη διεξαγωγή ή μη της παράστασης με τους ηθοποιούς και το συνεργείο, αλλά και τον κόσμο να είναι μέχρι τελευταία στιγμή στο ”περίμενε”. Τελικά οι ηθοποιοί βγήκαν κανονικά και ο κόσμος προσήλθε ανταποδίδοντας τη θέλησή τους να παίξουν χωρίς καλά-καλά να έχει στεγνώσει η σκηνή υπό τη γνωστή φυσικά υγρασία της πόλης. Η τελευταία παράσταση είναι πάντα σαν γιορτή.

Ο Φοίβος Δεληβοριάς και ο Δημήτρης Καραντζάς είναι οι δημιουργοί αυτής της σύγχρονης επιθεώρησης, οι οποίοι με έναν δικό τους, μάλλον τρυφερά αιρετικό τρόπο, και τα κείμενα αρκετών κειμενογράφων (Λένα Κιτσοπούλου , Γιάννης Αστερής , Γλυκερία Μπασδέκη, Κώστας Μανιάτης, Κώστας Κωστάκος, Κέλλυ Παπαδοπούλου και Φοίβος Δεληβοριάς) παρουσίασαν τη δική τους οπτική για την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Στην παράσταση πρωταγωνιστούν: Μίρκα Παπακωνσταντίνου, Eλένη Κοκκίδου, Νίκος Καραθάνος, Γιώργος Γάλλος, Γαλήνη Χατζηπασχάλη, Γιάννης Νιάρρο, Μιχάλης Οικονόμου, Γιάννης Κουκουράκης, Γιάννης Κλίνης, Βάσω Καβαλιεράτου, Πάνος Παπαδόπουλος, Ηλίας Μουλάς, Ιωάννα Πιατά.

Αν και η σύλληψη των δύο δημιουργούν εισφέρει μια επανα-γνωριμία, αλλιώτικη ανάγνωση και επαναπροσδιορισμό της επιθεώρησης, η συνήθης βασική δομή του είδους παραμένει ίδια, δηλαδή μια συνολική παράσταση που αποτελείται από επιμέρους, αυτοτελή σκετσάκια. Η κοινωνική και πολιτική κριτική βρίσκεται στο επίκεντρο με σαφώς πιο προσαρμοσμένη αποτύπωση των κειμένων επί σκηνής, ώστε να είναι πιο προσιτά στον απλό λαό παραμένοντας ταυτόχρονα ικανά να περάσουν τα μηνύματά τους με ένα τρόπο πιο αγαπητό που είναι το κωμικό στοιχείο και η σάτιρα. Όπως και από την εν λόγω παράσταση, δεν λείπει φυσικά η κίνηση, ο χορός και η μουσική, την οποία για την επιθεώρηση 1821 συνέθεσε ο Φοίβος Δεληβοριάς.

Παίρνοντας ως άξονα την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση και ορισμένους ήρωες του 1821 έγινε ένα συνταίριασμα με γεγονότα και καταστάσεις της επικαιρότητας, ώστε να παρουσιαστούν οι μύθοι, τα κλισέ, οι γλυκές ψευδαισθήσεις και τα κακώς κείμενα που μεταξύ άλλων αποτελούν τη λεγόμενη εθνική μας ιστορία και δεν πρέπει να ξεχνάμε στρέφοντας τον προβολέα μόνο σε όσα θεωρούνται ένδοξα και βάζοντας κάτω από το χαλί τα όσα πρέπει να μας κάνουν είτε να ντρεπόμαστε είτε να λυπόμαστε. Γενικώς η παράσταση θέλει να απομυθοποιήσει το εθνικό συννεφάκι της εθελοτυφλίας μας και να μας προσγειώσει άλλες φορές, ομαλά κι άλλες απότομα.

Η στάση μας απέναντι στην ομοφυλοφιλία, η οικογενειακή διαδοχή στους πολιτικούς θώκους, η μεταστροφή του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος, η υποτιμητική ματιών των μεγαλύτερων προς τους νεότερους, η αέναη σύγκριση με τους ”ένδοξους” προγόνους μας, ο λεξιλογικός μας πλούτος που δεν είναι και τόσο ”καθαρός”, τα παράδοξα και ευτράπελα της καραντίνας, οι δυσκολίες του επαγγέλματος του ηθοποιού, οι γυναικοκτονίες, αλλά και η πληθώρα καταγγελιών για ασελγείς πράξεις και βιασμούς, καθώς και η πλευρά θυτών και θυμάτων του συγκεκριμένου εγκλήματος μαζί και οι ατάκες και συμπεριφορές των μέσων, της κοινωνίας και της πολιτείας που πολλές φορές αποθαρρύνουν την καταγγελία κατείχαν -και καλώς κατείχαν- κεντρική θέση και νομίζω αποτελούσαν σκοπό των δημιουργών να ακουστούν. Γιατί το ότι ένα έργο υπάγεται στο είδος της επιθεώρησης δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να μιλήσει για μεγάλα σημερινά ζητήματα και να παίρνει θέση στη σωστή πλευρά της ιστορίας.

https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=10158354425312113&id=59031762112

Επίσης, αφορμή για σύντομα σκετσάκια έδωσαν ατάκες και προσωπικότητες που έχουν χαραχτεί στο εθνικό μας θυμικό, όπως το σκηνοθετικό σύμπαν του Γιάννη Οικονομίδη, του Γιώργου Λάνθιμου και του Χριστόφορου Παπακαλιάτη, ωσάν ενορχήστρωναν ένα άτυπο σενάριο σχετικό με το 1821, όπως επίσης και η συμμετοχή της περήφανης μητέρας του Καραΐσκάκη ως κλασικής φιγούρας της γιαγιάς του χωριού με μαντίλα και τους ιδιωματισμούς της Ελληνίδας μάνας στο γνωστό σόου του The Voice.

Η παράσταση σε διάρκεια είναι μεγάλη και σίγουρα υπάρχουν ορισμένα κομμάτια που είναι λίγο περισσότερο φλύαρα και τραβηγμένα, καθώς έχουν περάσει το μήνυμά τους και έχουν ήδη προσφέρει το γέλιο που χρειάζεται. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι το ενδιαφέρον μειώνεται ή ότι η παράσταση φαίνεται πληκτική. Κατά τη γνώμη μου, φυσικά, το σκετσάκι γύρω από τη γνωστή σε όλους μας εκπομπή που διεξάγεται πάνω από 25 χρόνια ορισμένες φορές ξεπερνούσε τα όρια του σοβαρού κωμικού και ήταν ένα μερικώς αστείο μουσικοχορευτικό δρώμενο, το οποίο τόσο σε χρόνο, όσο και σε ποιότητα θα μπορούσε να είναι πιο μαζεμένο. Όμως, αυτό είναι κατανοητό, καθώς η επιθεώρηση πέρα από το κοινωνικοπολιτικό πεδίο που δραστηριοποιείται στοχεύει και στη διασκέδαση του κοινού, το οποίο πολλές φορές επιζητά να γελάσει ακόμα και με πράγματα που φαίνονται απλά. Μια χειρονομία, μια κραυγή, ένα χιουμοριστικό πέσιμο. Και ίσως αν φύγει με αυτό του είδους γέλιου από την παράσταση να την κρατήσει στη μνήμη του ως σύνολο με το καθετί που ήθελε να πει.

Η εντύπωση που αφήνει είναι καλή, ίσως και κάτι παραπάνω από καλή. Η επιθεώρηση 1821 φέρνει ξανά στο προσκήνιο τη σοβαρή κριτική με το κατάλληλο χιούμορ ενός είδους που είχε να εμφανιστεί αρκετά χρόνια με τη δέουσα αξιοπρέπεια. Με τα κατάλληλα σκηνικά, τα οποία σε μεταφέρουν σε αυτό το κάπως τροπικό σύμπαν που με την επιγραφή 200 χρόνια επιτυχίες δημιουργούν αυτή την υπαινικτική-ειρωνική ατμόσφαιρα, που προϊδεάζει για τον ψυχισμό του έργου. Υπάρχει ένα ευφυές σενάριο, το οποίο παίρνει και τη σωστή θέση, την ανθρώπινη που πάντα πρέπει να λαμβάνει το θέατρο, σατιρίζει, απομυθοποιεί, κοροϊδεύει, όπως πρέπει να κάνει η επιθεώρηση και οι ηθοποιοί όχι μόνο στην παράσταση τής Θεσσαλονίκης, από όσα έμαθα, τα δίνουν όλα, κάτι το οποίο πρέπει να αναφερθεί, γιατί οι χορογραφίες είναι συχνές και με ένταση, αλλά και ορισμένες ερμηνείες απαιτούν και συγκέντρωση και φωνή και ψυχή.