Η Ράνια Σχίζα πιστεύει ακόμα πως η αγάπη είναι απάντηση σε όλα

Είναι η αγάπη η απάντηση σε όλα; Μία ερώτηση που πολύ γρήγορα σου απαντάει η Ράνια Σχίζα, φωτίζοντας το πρόσωπο της κάθε φορά που μιλάμε για κάτι ή κάποιον αγαπημένο της.

Το ραντεβού μας στο Φουαγιέ του Θεάτρου Αυλαία, ήταν ένα βράδυ, ακριβώς μετά το τέλος της παράστασης “Η Βασίλισσα της Ομορφιάς”, όταν έφυγε ο κόσμος.

Στην πόρτα του θεάτρου, όταν έφτασα, κόσμος ακόμα στεκόταν έξω μιλώντας για την παράσταση. Ήταν πρόκληση για μένα, να τους ρωτήσω τις εντυπώσεις τους, λαμβάνοντας σχεδόν ταυτόχρονα από όλους ένα ενθουσιώδες “υπέροχο”.

Τις τελευταίες μέρες της παράστασης στη Θεσσαλονίκη (θα είναι στο θέατρο Αυλαία μέχρι και την Κυριακή 22 Μαΐου), η συζήτηση μου με την Ράνια Σχίζα για τα νοήματα του σπουδαίου έργου του Μάρτιν ΜακΝτόνα σε σκηνοθεσία της Ελένης Σκότη, μοιάζουν να βγαίνουν από τα στενά πλαίσια της παράστασης και να περιγράφουν την ζωή, την κοινωνία, την σύγχρονη καθημερινότητα μας. 

Άλλωστε, “η ζωή είναι το υλικό για την τέχνη” όπως μου λέει η αγαπημένη ηθοποιός 

Τι ακριβώς είναι η “Βασίλισσα της ομορφιάς”;

Να πούμε αρχικά πως το θέμα της είναι πάρα πολύ ωραίο. Είναι ένα θέμα που καίει, έκαιγε και θα καίει για πάντα. Έχει να κάνει με την πιο ισχυρή σχέση της ζωής μας, τη σχέση της μάνας με το παιδί. Σε αυτή την περίπτωση της παράστασης, έχουμε μία μάνα και μία κόρη, σε ένα χωριό της Ιρλανδίας κάπου στα τέλη της δεκαετίας του ‘90, σε ένα σπίτι μάλιστα απομονωμένο σε ένα βουνό όπου ζούνε η μάνα Μαγκ μαζί με την κόρη της την Μωρήν, η οποία γηροκομεί τη μητέρα της. Η Μωρήν, είναι μία γυναίκα κάπου στα 40, σε μία κρίσιμη ηλικία κιόλας που είθισται να λένε πως σε αυτή την ηλικία παίζεις τα τελευταία σου χαρτιά. Πόσο μάλλον σε ένα τέτοιο περιβάλλον, πολύ πουριτανικό και θρησκόληπτο. Αυτή η μάνα λοιπόν, είναι ένας νάρκισσος, μία εγωκεντρική γυναίκα αλλά και φοβισμένη γιατί δεν θέλει να μείνει μόνη της, φοβάται το γηροκομείο και δεν έδωσε ποτέ αγάπη στην κόρη της. Υπάρχει έλλειμμα αγάπης, οπότε όταν υπάρχει κάτι τέτοιο, ένα παιδί πιστεύει σίγουρα ότι δεν αξίζει να αγαπηθεί. Υπάρχει λοιπόν μία έντονη χειριστική σχέση. Μία σχέση τρομερού ανταγωνισμού πού όμως ξεκινάει από τη μητέρα και μία επαναλαμβανόμενη, ασφυκτική καθημερινότητα για την Μωρήν, ένα αδιέξοδο, ένα αποπνικτικό πράγμα. Μέσα σε όλο αυτό που ζει, κάποια στιγμή εμφανίζεται μία αχτίδα φωτός. Η οποία είναι ο Πάτο, ένας συνομήλικος της άνδρας, οικονομικός μετανάστης, ο οποίος θεωρούσε όταν ήταν μικροί, οτι η Μωρήν ήταν η βασίλισσα της ομορφιάς του χωριού. Έτσι δηλαδή την έβλεπε με τα μάτια του. Αυτός ο άντρας λοιπόν φέρνει την ελπίδα, φέρνει την υγεία, γίνεται ο έρωτας, η αφορμή για να σπάσει αυτή η γυναίκα τον ομφάλιο λώρο. Τον θέλει και πάντα τον ήθελε. Και την θέλει κι αυτός. Τότε είναι που η μάνα κάνει ο,τι μπορεί για να μην εξελιχθεί αυτή η σχέση. Για τους δικούς της λόγους. Είναι άλλωστε και αυτή στερημένη γυναίκα. Τα υπόλοιπα τα οποία είναι πολλά και φοβερά ας τα αφήσουμε για τους θεατές. Ουσιαστικά είναι ένα έργο που δείχνει μέχρι που μπορεί να σε φτάσει αυτή η άρρωστη αγάπη. Μάλιστα πιστεύω πώς στη σχέση μάνας με παιδί, αν το παιδί δεν πάρει τη στιγμή που πρέπει την αγάπη της μάνας, δεν ξέρω πώς οι ψυχίατροι και πως οι ψυχολόγοι μπορούν να βοηθήσουν.

Είναι όμως μία καταχρηστική αγάπη αυτή που βλέπουμε στην παράσταση της μάνας προς την κόρη.

Βέβαια. Θέλει συνέχεια η Μαγκ με κάποιο τρόπο να ασχολείται μαζί της. Πρέπει να είναι το κέντρο αυτού του κόσμου. Το κέντρο της Μωρήν.

“Κακοποιητικές είναι πολλές συμπεριφορές”

Και είναι ένα έργο που διαπραγματεύεται νομίζω τη μοναξιά. Είναι άνθρωποι που ενώ είναι μαζί στην ουσία είναι μόνοι τους.

Όταν είσαι δυστυχής, όπως είναι αυτή η μάνα, θέλει άλλα αποθέματα για να μπορέσεις να δώσεις και να πάρεις συναισθήματα. Η δυστυχία σε τραβάει προς τα κάτω.

Ο ρόλος σας;

Είναι εξαιρετικός! Δύσκολος όμως και εξακολουθεί να είναι. Εγώ αυτό το έργο το έχω διαβάσει πολύ παλιά, λίγο μετά που είχα τελειώσει την σχολή. Είχα ενθουσιαστεί! Αυτός λοιπόν ο ρόλος είναι πολύ σπουδαίος, γεμάτος ρωγμές. Όταν τον αναλάβεις, αυτόματα μπαίνει σε δικά σου μικρά ανοίγματα, σου δημιουργεί κι εσένα. Έτσι είναι, ένα νυστέρι είναι ο κάθε ρόλος. Ένα πολύ γερό νυστέρι.

Οι σχέσεις των ανθρώπων θα είναι πάντα ένα διαχρονικό θέμα για τις τέχνες;

Εννοείται! Είναι η ζωή. Αυτή είναι το υλικό για την τέχνη.

Μιλάμε για μία κακοποιητική σχέση αυτή της μάνας στη συγκεκριμένη παράσταση;

Φυσικά και είναι. Όταν χειρίζεσαι τον άλλον, όταν εκβιάζεις με τη θέση σου, όταν μόνο ζητάς και ζητάς και ζητάς και γκρινιάζεις, φυσικά και είναι κακοποιητικό. Κακοποιητικές είναι πάρα πολλές συμπεριφορές. Αυτή η ψυχική κακοποίηση είναι τρομερή και ειδικά όταν έρχεται από τη μάνα. Βλέπουμε λοιπόν ότι η Μαγκ δεν έχει αγκαλιάσει ποτέ αυτό το κορίτσι. Εντωμεταξύ στο έργο καταλαβαίνουμε ότι υπάρχουν άλλες δύο αδερφές. Πιθανότατα μεγαλύτερες. Οι οποίες έχουνε φτιάξει τις οικογένειες τους και έχουνε φύγει κάνοντας απλά αφιερώσεις στη μάνα από το ραδιόφωνο. Η Μωρήν που έμεινε πίσω, είναι η πιο μικρή και πιο ευάλωτη και τελικά έτσι μπαίνει και ένα άλλο θέμα κάποια στιγμή. Όταν λοιπόν μιλάμε για τέτοιες ψυχωτικές καταστάσεις, όλοι ξέρουμε ότι στο μυαλό υπάρχει ένα πορτάκι που δεν πρέπει να μπούμε. Όταν φτάνουμε σε πολύ ακραίες καταστάσεις. Εδώ λοιπόν μπαίνει το ερώτημα για μένα, αν αυτό έχει να κάνει με μία παθολογία ή με την κακοποίηση που δέχεται σε αυτό το σπίτι. Δεν ξέρω γιατί, αλλά θα σας πω πως για μένα είναι πάλι ένα έργο αγάπης. Με έναν τρόπο. Γιατί βλέπεις ότι λείπει αυτό.

Έχουν έρθει να σας μιλήσουν άνθρωποι να έχουν περάσει παρόμοιες καταστάσεις;

Βεβαίως. Είναι άλλωστε και πολύ επίκαιρο το θέμα του. Έχουν έρθει γυναίκες που μου έχουν πει ότι έχουν ζήσει κάτι ανάλογο. Αυτή τη σχέση της μάνας με την κόρη. Ήταν συγκλονιστικό. Εγώ ήμουν πολύ τυχερή από παιδί. Έχω μία μαμά ακόμα και να είναι καλά, την οποία δε ρωτάω ποτέ τη γνώμη της. Και αυτό το υπόβαθρο είναι πολύ σημαντικό. Όμως υπάρχουν πολλές άλλες περιπτώσεις στην Ελλάδα και υπάρχουν πολλές γυναίκες, αλλά και άντρες, που έχουν καταστραφεί από μία τέτοια σχέση. Έχουν μείνει πίσω. Και αυτό που έχουμε στην Ελλάδα που λέμε να κάνεις ένα παιδί για να σου δώσει στα γεράματα και ένα ποτήρι νερό, είναι τόσο λάθος. Γιατί το ποτήρι νερό γίνεται ποτάμι και παρασέρνει τους ανθρώπους.

Υπάρχουν και πολλά στερεότυπα στην Ελλάδα που δεν λέμε να σπάσουμε.

Όχι μόνο δεν λέμε να τα σπάσουμε αλλά φοβάμαι ότι πάμε και προς τα πίσω. Λίγο περισσότερο νιώθω να συνηθίζουμε κάποια πράγματα. Θέλει να γίνει πολλή δουλειά. Από το σπίτι καταρχάς, το σχολείο και την κοινωνία. Και βοήθησε πάρα πολύ σε όλα αυτά και η καραντίνα. Ξέρετε είναι πολύ σημαντικό να μπορείς να κάνεις παρέα με τον εαυτό σου. Σίγουρα με τους άλλους αλλά και με τον εαυτό σου.

Αλήθεια πώς βιώσατε εσείς την περίοδο της καραντίνας;

Εγώ πέρασα πάρα πολύ καλά. Ήταν Μάρτιος θυμάμαι του ‘20 και είχα σταματήσει από τη δουλειά. Τότε φύγαμε σε ένα εξοχικό που έχουμε για τέσσερις μέρες με λίγα ρούχα και τελικά μείναμε εκεί για την περίοδο της καραντίνας. Δηλαδή εγκλεισμός στη φύση. Ήταν καλό αυτό και σκέψου ότι εκεί δεν είχαμε ούτε καν τηλεόραση να δούμε καλά καλά όλα αυτά που λέγανε εκείνο τον καιρό.

Η συνεργασία σας με τη Σοφία Σεϊρλή πώς είναι;

Είναι πάρα πολύ ωραία. Είναι ένας πολύ γλυκός άνθρωπος. Υπάρχει μία ωραία ανταλλαγή κι αυτό άλλωστε είναι το θέατρο, να βγαίνει ο κόσμος και να λέει τι ωραία παράσταση! Και επειδή έχουμε και ένα πάρα πολύ καλό έργο που πρέπει να το φέρουμε στον κόσμο, αυτό για να δημιουργηθεί πρέπει να υπάρχει μία ωραία σχέση μεταξύ μας. Ξέρετε, είναι μία παράσταση που και να μην έχεις ανάλογα βιώματα, δεν έχει σημασία, κάτι κάνει στο θυμικό. Το έχουμε όλοι μέσα μας.

Έχετε μία ωραία σχέση όμως και με τη Θεσσαλονίκη

Βέβαια. Την αγαπώ τη Θεσσαλονίκη! Ήρθα ξανά πριν δύο χρόνια με τα “Σημάδια στην ομίχλη”, ένα εξαιρετικό έργο τότε κι εκείνο. Και βέβαια η μεγαλύτερη μου αγάπη, ήταν όταν είχα έρθει το 2014 με τον μονόλογο “Μία κανονική μέρα”, όπου ήταν για δύο εβδομάδες κάθε μέρα, ένας εξαντλητικός μονόλογος πού όμως δεν το έβλεπα έτσι γιατί ήταν συγκλονιστικό αυτό που είχε συμβεί με το κοινό. Υπήρξε θυμάμαι γυναίκα που ήρθε να το δει τρεις φορές…

Η Τηλεόραση

Μας λείπετε όμως από την τηλεόραση.

Τελευταία φορά ήταν το 2016, στην τρίτη σεζόν των “Συμμαθητών”, σε σκηνοθεσία του Βασίλη Θωμόπουλου. Ξέρετε πρέπει να με ιντριγκάρει κάτι για να το δεχτώ. Πρέπει να μου αρέσει πολύ για να το κάνω. Θα μου πεις βέβαια, δεν είναι πολυτέλεια αυτό Ράνια; Ναι ίσως είναι αλλά όσο μπορώ να το κάνω, θα το κάνω. Άλλωστε έχω ένα γεμάτο πρόγραμμα με δύο θεατρικές παραστάσεις, την “Βασίλισσα της ομορφιάς” και έναν μονόλογο, που ελπίζω να τον φέρουμε και στη Θεσσαλονίκη, το «Η μάνα αυτουνού… Έλλη Ζάχου Ταχτσή», όπου πρόκειται για την Έλλη Ταχτσή, μάνα του Κώστα Ταχτσή. Αυτό έπαιξε για 10 παραστάσεις στο Θέατρο Vault στην Αθήνα και ήταν φοβερό αυτό που συνέβη με το κοινό. Είναι μία παράσταση που θα τη συνεχίσουμε του χρόνου κανονικά. Οπότε είμαι γεμάτη αυτή τη στιγμή. Την τηλεόραση βέβαια, ασφαλώς και δεν την απορρίπτω και ειδικά τελευταία που πήρε πάλι μπροστά και γίνονται ωραία πράγματα.

Για το τέλος να πούμε βέβαια και για ένα ρόλο στην τηλεόραση που σας έχει σημαδέψει, αυτόν στις “Σαββατογεννημένες”.

Ήταν το βάπτισμα μου στην τηλεόραση. Δεν θα μπορούσε να γίνει με καλύτερο τρόπο. Χαίρομαι πολύ που ο κόσμος με αγάπησε από εκεί και από τότε είναι μαζί μου. Ήταν μία αλυσίδα αυτή η σειρά που δεν έλειπε κανένας κρίκος και κάναμε όλοι μαζί μία πολύ ωραία δουλειά.

Με τον Γιώργο Καπουτζίδη, ξέρω πως είστε κοντά.

Αγαπιόμαστε με τον Γιώργο. Δεν βρισκόμαστε πλέον τόσο συχνά, αλλά είναι από τους ανθρώπους που έχω στη ζωή μου. Δεν έχει σημασία αν τον βλέπω κάθε μέρα ή όχι. Γενικά μιλάμε πολύ για τις δουλειές μας ο ένας με τον άλλον. Και χαίρομαι πολύ και με αυτές τις τοποθετήσεις που κάνει κατά καιρούς. Είναι πολύ σημαντικές. Γιατί όσον αφορά το ζήτημα της διαφορετικότητας, είναι κάτι που πρέπει να γίνει συνείδηση. Δεν ξέρω πραγματικά κατά πόσο είναι συνήθεια αλλά πρέπει να γίνει συνείδηση. Πρέπει να το συνειδητοποιήσεις, να το καταλάβεις, να το σεβαστείς αλλά πρέπει πρώτα να υπάρχει παιδεία για αυτό το πράγμα.

Κάπως έτσι λοιπόν επιστρέφουμε στην αρχή της κουβέντας μας και στην αγάπη πού είναι η απάντηση σε όλα;

Ακριβώς έτσι. Η αγάπη είναι υγεία. Αυτό άλλωστε ζητάμε όλοι.

*Μετά από τις sold out παραστάσεις στην Αθήνα, η πετυχημένη παράσταση της Ομάδας Νάμα «Η Βασίλισσα της Ομορφιάς» του Μάρτιν ΜακΝτόνα και έχοντας κερδίσει 3 βραβεία κοινού του Αθηνοράματος (1ο βραβείο Καλύτερης Παράστασης, 1ο Σκηνοθεσίας και 1ο Γυναικείου ρόλου ενώ είχε υποψηφιότητα σε άλλες 5 κατηγορίες) μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία στη Θεσσαλονίκη, στο Θέατρο ΑΥΛΑΙΑ. Παραστάσεις κάθε μέρα μέχρι την Κυριακή 22 Μαΐου.