Η Λίμνη των Κύκνων στη Θεσσαλονίκη: Το υπερθέαμα που δεν πρέπει να χάσεις!
4,5 & 6 Οκτωβρίου, στο Μέγαρο Μουσικής, σε χορογραφία του Κωνσταντίνου Ρήγου.
Μετά την τεράστια επιτυχία που σημείωσε στην Αθήνα, η Λίμνη των Κύκνων του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής σε χορογραφία Κωνσταντίνου Ρήγου, ταξιδεύει στη Θεσσαλονίκη για τρεις μοναδικές παραστάσεις στις 4, 5, 6 Οκτωβρίου 2019 στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, με την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης σε μουσική διεύθυνση Ηλία Βουδούρη. Η περιοδεία υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Η Λίμνη των κύκνων του Τσαϊκόφσκι διαχρονικά συναρπάζει και συγκινεί το κοινό, ενώ την ίδια στιγμή αποτελεί πρόκληση στην καριέρα των χορευτών αφού οι δεξιοτεχνικές ικανότητες και ο λυρισμός που απαιτούνται για την ολοκληρωμένη ερμηνεία του έργου υπερβαίνουν σχεδόν τα ανθρώπινα όρια. Παράλληλα, πρόκειται και για ένα μουσικό έργο μεγάλων ερμηνευτικών απαιτήσεων.
H παραγωγή της Λίμνης των κύκνων του Μπαλέτου της ΕΛΣ αντιπαραθέτει εκτενή κομμάτια της πρωτότυπης χορογραφίας του μπαλέτου των Πετιπά / Ιβάνοφ, με μια νέα χορογραφική ματιά, επιχειρώντας να θέσει ερωτήματα, αλλά και να αναζητήσει απαντήσεις για το πώς μπορούν να «ξαναδιαβαστούν» σήμερα τα μεγάλα έργα του ρεπερτορίου του κλασικού χορού.
Ο διευθυντής του Μπαλέτου της ΕΛΣ Κωνσταντίνος Ρήγος ανασύρει ορισμένους από τους φόβους και τις έμμονες εικόνες της εποχής μας για να καταδυθεί στη δική του λίμνη. Ένα τοπίο σε μια εποχή μετά την καταστροφή. Ένα ερημωμένο βενζινάδικο για να θυμίζει έναν κόσμο που ξέμεινε από καύσιμα. Μια λίμνη όπου το φυσικό και το υπερφυσικό συνυπάρχουν κι εναλλάσσονται. Και κυρίως ο Πρίγκιπας Ζήγκφρηντ -ένας ρομαντικός ήρωας που αναμετράται διαρκώς με το απόλυτο- το μεταμορφωτικό βλέμμα του οποίου καθορίζει τη μορφή των γύρω του.
Το βλέμμα του Ζήγκφρηντ είναι άλλωστε ο κύριος φορέας της αφήγησης. Δικές του φαντασιακές προβολές είναι ο λευκός και ο μαύρος κύκνος, τους οποίους καλείται να κυνηγήσει και να σκοτώσει: καθώς δεν είναι παρά κομμάτια του εαυτού του, το βέλος του τόξου του θα βρει τελικά και τον ίδιο.
Ο Ρήγος επιχειρεί μια μεταμοντέρνα ανάγνωση και μετατρέπει το κλασικό μπαλέτο σε κάτι που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε μετα-κλασικό, αφού συνδιαλέγεται και επαναπλαισιώνει το πρωτότυπο, δημιουργώντας ένα νέο έργο.
Η πρωτότυπη χορογραφία των Πετιπά / Ιβάνοφ κυριαρχεί στη σκηνή της λίμνης, σαν μια τελετουργία που επαναλαμβάνεται στο άχρονο αυτό περιβάλλον. Δημιουργώντας ένα χορογραφικό παλίμψηστο, οι χορευτές εναλλάσσουν το κλασικό στυλ με πολλά άλλα χορογραφικά στυλ, από το νεοκλασικό, έως το σύγχρονο, ακόμη και κάποια στοιχεία από τις κουλτούρες του δρόμου.
O Κωνσταντίνος Ρήγος σημειώνει: “Στη Λίμνη των κύκνων παρουσιάζω μια εκδοχή που φλερτάρει με τη γοητεία του κλασικού χορού με έναν σύγχρονο τρόπο νεοκλασικού ενδιαφέροντος. Μια εκδοχή προσαρμοσμένη στην τεχνική που διαθέτει το μπαλέτο της ΕΛΣ. Πιστεύω ότι όλες οι κλασικές χορογραφίες με την ανάλογη ερμηνεία μπορούν να μοιάζουν σύγχρονες. Έχω κρατήσει κάποια κομμάτια της κλασικής χορογραφίας των Ιβάνοφ και Πετιπά σχεδόν αυτούσια, μιας και τόσα χρόνια μετά τη δημιουργία τους μου φαίνονται σχεδόν σημερινά. Ο κλασικός χορός χρειάζεται υψηλή τεχνική και εκφραστικότητα. Παράλληλα, αν ξεπεράσεις το κομμάτι της παντομίμας που υπάρχει στα έργα αυτά, το κλασικό μπαλέτο έχει εξελιχθεί ως τεχνική και τέχνη. Οι ήρωες κρατάνε τα χαρακτηριστικά της κλασικής εκδοχής, μόνον που οι ρόλοι παρουσιάζονται ως προβολές του ίδιου του πρίγκιπα. Βλέπω τους ρόλους του λευκού και του μαύρου κύκνου ως τις δύο πλευρές του ίδιου προσώπου. Την αθωότητα και την ανάγκη για αυτοκαταστροφή που κρύβει μέσα του κάθε άνθρωπος. Την ανθρώπινη ύπαρξη την έλκει το καλό και το κακό. Αυτό το βρίσκω ιδιοφυές σε αυτό το έργο και είναι ένα από τα στοιχεία που θέλω να αναδείξω. Το πώς, δηλαδή, παρουσιάζονται οι δύο εκδοχές της ανθρώπινης ύπαρξης, η καλή και η κακή”.
Η λίμνη των κύκνων με μια ματιά
Ο συνθέτης: O Ρώσος Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι (1840-1893) υπήρξε ένας από τους δημοφιλέστερους συνθέτες του 19ου αιώνα. Συνέθεσε με την ίδια επιτυχία συμφωνίες, κοντσέρτα, όπερες, μουσική δωματίου και μουσική για τα μπαλέτα Η λίμνη των κύκνων (1877), Η Ωραία κοιμωμένη (1890), O Καρυοθραύστης (1892). Μέχρι σήμερα τα μπαλέτα αυτά παραμένουν τα δημοφιλέστερα του ρεπερτορίου, χάρη στη συναισθηματική δύναμη και τη θεατρικότητα της μουσικής τους, στοιχεία που χάρισαν στη μουσική για μπαλέτο την υπόληψη αυτόνομου μουσικού έργου.
Τα ίδια στοιχεία, που διέπουν συνολικά το δημιουργικό έργο του Τσαϊκόφσκι οδήγησαν επίσης αρκετούς χορογράφους να αξιοποιήσουν μουσική του συνθέτη δημιουργώντας νέα έργα. Έτσι, δεν είναι συμπτωματικό ότι το όνομα του Τσαϊκόφσκι έχει συνδεθεί με την τέχνη του χορού, ίσως περισσότερο από οποιουδήποτε άλλου συνάδελφού του.
Το έργο: Αρχικά σε τέσσερις πράξεις, η Λίμνη των κύκνων βασίστηκε σε χορογραφία του Γιούλιους Ράιζινγκερ, η οποία στηρίχτηκε σε σενάριο των Βλαντιμίρ Πέτροβιτς Μπαγκίτσεφ και Βασίλυ Γκέλτσερ. Αυτό, πάλι, αντλεί στοιχεία από γερμανικά και ρωσικά παραμύθια. Η υπόθεση, όπως είναι στο πρωτότυπο, αφορά την πριγκίπισσα Οντέτ, την οποία μεταμόρφωσε σε κύκνο ο κακός μάγος Ρόθμπαρτ. Τα μάγια θα λυθούν εάν κάποιος της ορκιστεί αιώνια πίστη. Τον όρκο δίνει ο ερωτευμένος πρίγκιπας Ζήγκφρηντ. Όμως, στο χορό στο ανάκτορο του Ζήγκφρηντ, ο Ρόθμπαρτ εμφανίζεται με την κόρη του Οντίλ, την οποία έχει μεταμορφώσει ώστε να μοιάζει με την Οντέτ. Μη αντιλαμβανόμενος την πλάνη ο Ζήγκφρηντ δηλώνει πως σκοπεύει να τη νυμφευτεί. Όταν συνειδητοποιεί τι συνέβη, ο Ζήγκφρηντ επιστρέφει στη λίμνη όπου η Οντέτ τον συγχωρεί. Όμως, εμφανίζεται ο Ρόθμπαρτ, ο οποίος απαιτεί να εκπληρώσει ο Ζήγκφρηντ την υπόσχεσή του προς την Οντίλ. Ο Ζήγκφρηντ προτιμά να πεθάνει μαζί με την Οντέτ. Τα μάγια λύνονται, ο Ρόθμπαρτ χάνει τη δύναμή του και πεθαίνει, ενώ το ερωτευμένο ζευγάρι ανεβαίνει ενωμένο στους ουρανούς.
Πρεμιέρες: Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε από τα Μπαλέτα του μοσχοβίτικου Θεάτρου Μπολσόι στις 4 Μαρτίου 1877. Οι Μαριύς Πετιπά και Λεφ Ιβάνοφ το αναβίωσαν για το Αυτοκρατορικό Μπαλέτο, το οποίο το παρουσίασε στις 27 Ιανουαρίου 1895 στο θέατρο Μαριίνσκι της Αγ. Πετρούπολης. Για την παρουσίαση αυτή στη μουσική του Τσαϊκόφσκι επενέβη ο βασικός αρχιμουσικός και συνθέτης του Αυτοκρατορικού Μπαλέτου Ρικκάρντο Ντρίγκο. Σε αυτή την εκδοχή στηρίχθηκαν πολλές από τις επόμενες αναβιώσεις.
Λίγα λόγια για τον Κωνσταντίνο Ρήγο
Ο χορογράφος και σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Ρήγος γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και χορό στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης. Έχει υπογράψει πολυάριθμες παραστάσεις χορού και πολυσχιδείς δημιουργίες.
Για την Εθνική Λυρική Σκηνή χορογράφησε το 2007 τα έργα Οι συλφίδες και A little piece peace for America έπειτα από πρόσκληση του τότε καλλιτεχνικού διευθυντή Στέφανου Λαζαρίδη, ενώ το 2017 σκηνοθέτησε το μιούζικαλ Ερωτόκριτος του Δημήτρη Μαραμή, ύστερα από παραγγελία της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ.
Διετέλεσε καλλιτεχνικός υπεύθυνος Χοροθεάτρου του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (2001/05), για το οποίο έχει χορογραφήσει τα έργα Η ωραία κοιμωμένη, Κυανοπώγων, Το ναυάγιο, Η μνήμη των κύκνων, Κιθαιρώνας, Ταξιδιώτης του χειμώνα, Xειμωνιάτικο ταξίδι, Δωμάτιο του Ιγκόρ, Χελιδόνα ηδομένη…, Λευκός θόρυβος και Ελεύθεροι πολιορκημένοι.
Το 1990 ίδρυσε το Χοροθέατρο ΟΚΤΑΝΑ, το οποίο συνέβαλε καθοριστικά στην ανάπτυξη του σύγχρονου χορού στην Ελλάδα. Με το Χοροθέατρο ΟΚΤΑΝΑ παρουσίασε τα έργα Οι γάμοι, Δωμάτιο 5, Θα σε δω μέσα στα χρόνια – Ο κήπος, Δάφνις και Χλόη, Ο αθλητής, Οι 5 εποχές, Ξενοδοχείον Ορφέας, Ίκαρος – Αιφνίδια αποσυμπίεση, Η κυρία με τις καμέλιες, Άλκηστις, Το ρινγκ, Τρελή ευτυχία, Ουτοπία, Ταξιδιώτης του χειμώνα, Σχεδίασμα Β΄- Ελεύθεροι πολιορκημένοι, Ντυμένοι / Γυμνοί, Καρυοθραύστης, Neverland, Τα καινούρια ρούχα του αυτοκράτορα, Αρκαδία, Βαβέλ, κ.ά.
Χορογραφίες του έχουν βραβευτεί από διάφορους θεσμούς. Ενδεικτικά: Διαγωνισμός χορογραφίας Δήμου Αθηναίων 1990 – Β΄ βραβείο [Μήπως είστε της εκδρομής;], 1992 – Α΄ Βραβείο [Άντε καλημέρα], Κρατικό βραβείο χορού, 1995 [Δάφνις και Χλόη] και 1996 [Οι 5 εποχές], Κρατικό βραβείο χορογραφίας 1999 [Ρινγκ] και 2001 [Τρελή ευτυχία]∙ Βραβείο Μελίνα Μερκούρη, 1997. Επιπλέον, έχουν αποσπάσει εγκωμιαστικά σχόλια σε πολυάριθμα διεθνή φεστιβάλ χορού ανά τον κόσμο (Αγγλία, Αίγυπτος, Βενεζουέλα, Βοσνία, Βραζιλία, Γαλλία, Γερμανία, Γεωργία, ΗΠΑ, Ισπανία, Ιταλία, Ισραήλ, Κολομβία, Μαυροβούνιο, Ολλανδία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σερβία, Σιγκαπούρη, Σουηδία, κ.α.) και εξακολουθούν να διδάσκονται στην ΚΣΟΤ.
Έχει σκηνοθετήσει έργα από το ελληνικό και παγκόσμιο ρεπερτόριο (Ρωμαίος και Ιουλιέττα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, Έντα Γκάμπλερ του Χένρι Ίψεν, Τα κόκκινα φανάρια του Αλέκου Γαλανού, Το κενό αυτοπροσώπως του Άκη Δήμου, Σεβάς Χανούμ του Γιώργου Χρονά, Τα καινούρια ρούχα του Αυτοκράτορα και Πορνοστάρ της Έλενας Πέγκα κ.ά.), μιούζικαλ (Vesalii Icones του Πήτερ Μάξουελ Ντέιβις, Καμπαρέ των Φρεντ Εμπ & Τζων Κάντερ, Rocky Horror Show του Ρίτσαρντ Ο’Μπράιαν, Ερωτόκριτος του Δημήτρη Μαραμή), παιδικές παραστάσεις (Φρουτοπία του Ευγένιου Τριβιζά, Παραμύθια στο μίξερ των Ξένιας Αηδονοπούλου – Κωνσταντίνου Ρήγου), σόου, συναυλίες και μουσικά βίντεο, καθώς και παραστάσεις – performances (Πολύ κακό και τίποτα, Bossa Nova, Τιτανικός, Άνεμος στο Εθνικό Θέατρο), στις οποίες παντρεύει όλες τις ιδιότητές του.
Παραστάσεις του έχουν παρουσιαστεί σε πάνω από 40 διεθνή Φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο καθώς επίσης στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, το Εθνικό Θέατρο, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, την Εθνική Λυρική Σκηνή, τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου, το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά κ.α.
Ως συνεργάτης χορογράφος έχει υπογράψει την κίνηση σε ταινίες και παραστάσεις έργων από το ελληνικό (αρχαίο και σύγχρονο) και το παγκόσμιο ρεπερτόριο, με σκηνοθέτες διαφορετικών στιλ και αναζητήσεων όπως τους Γιάννη Χουβαρδά, Μιχαήλ Μαρμαρινό, Αντρέι Σερμπάν, Γιώργο Λαζάνη, Μίμη Κουγιουμτζή, Τάσο Μπαντή, Σταμάτη Φασουλή, Θωμά Μοσχόπουλο, Μενέλαο Καραμαγγιώλη, Βίκτωρ Αρδίττη, Ντένη Ηλιάδη, Νίκο Παναγιωτόπουλο, Λάκη Λαζόπουλο, Νίκο Διαμαντή, Βασίλη Νικολαΐδη, Γιάννη Σμαραγδή, Σταύρο Τσακίρη κ.ά.),
Ως contributing artist και φωτογράφος έχει συνεργαστεί με περιοδικά όπως Vogue, Marie Claire, Athens Voice, Cool, Soul, Free κ.ά. Ως εικαστικός καλλιτέχνης έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις στο ΚΜΣΤ Θεσσαλονίκης, το Ίδρυμα Τεχνών Λευκωσίας / Ίδρυμα Πιερίδη, την Γκαλερί Antonopoulou art, το Αρσάκειο Πάτρας στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, την Ταινιοθήκη Ελλάδας, τη Διεθνή Συνάντηση Τέχνης Art – Athina 2007 κ.α.
Από τον Φεβρουάριο του 2018 είναι Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Λίγα λόγια για τον Ηλία Βουδούρη
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1956. Σπούδασε πιάνο και ανώτερα θεωρητικά στο Ελληνικό Ωδείο και στη συνέχεια διεύθυνση ορχήστρας στη Μουσική Ακαδημία του Δυτ.Βερολίνου με τον Χανς-Μάρτιν Ραμπενστάιν (1978/83). Παράλληλα, παρακολούθησε μαθήματα στα θερινά τμήματα Διεύθυνσης Ορχήστρας στο Μοτσαρτέουμ του Ζάλτσμπουργκ με καθηγητές τους Μίλαν Χόρβατ και Ντίτερ-Γκέρχαρντ Βορμ.
Διετέλεσε διευθυντής της Ορχήστρας της Μουσικής Ακαδημίας του Δ. Βερολίνου και συνέπραξε ως αρχιμουσικός με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Βερολίνου (S.O.B) και την Ορχήστρα Σιμπέλιους. Έχει συνεργαστεί με πολλές ορχήστρες σε Γερμανία, Αυστρία, Τουρκία, Βουλγαρία, Ιταλία, Γαλλία, Ισραήλ, Ουγγαρία, Ρωσία, Ουρουγουάη, Κίνα, Ισραήλ. Στην Ελλάδα έχει διευθύνει τις Κρατικές Ορχήστρες Αθήνας και Θεσσαλονίκης, τη Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ και την Ορχήστρα Δωματίου «Ελληνική Καμεράτα».
Έχει πραγματοποιήσει ηχογραφήσεις σε κλασικά και σύγχρονα έργα. Την περίοδο 1987-2014 διηύθυνε την ορχήστρα της ΕΛΣ σε 40 παραγωγές λυρικών έργων, μεταξύ των οποίων: Ριγολέττος [Rigoletto], Τραβιάτα [La traviata/Η παραστρατημένη], Ντον Κάρλο [Don Carlo], Ντον Πασκουάλε [Don Pasquale], Μαντάμα Μπαττερφλάι [Madama Butterfly], Ένας χορός μεταμφιεσμένων [Un ballo in maschera], Θαΐς [Thais], Τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα [Die sieben Todsünden], Τζάννι Σκίκκι [Gianni Schicchi], Κάρμεν [Carmen], Ο τροβαδούρος [Il trovatore], Μποέμ [La bohème], Βέρθερος [Werther], Αδριανή Λεκουβρέρ [Adriana Lecouvreur], Φεντόρα [Fedora], Οι γάμοι του Φίγκαρο [Le nozze di Figaro], Ναμπούκκο (Nabucco, Ωδείο Ηρώδου Αττικού, 2010/11).
Διηύθυνε επίσης έργα ελληνικού δραματολογίου, όπως: Η φωτιά του Γιώργου Σισιλιάνου (1987/88), Ο Κονρουά και οι κόπιες του του Περικλή Κούκου (1989/90), Οι απάχηδες των Αθηνών του Νίκου Χατζηαποστόλου (1990/91), Ο Πρωτομάστορας του Μανώλη Καλομοίρη (ΜΜΑ, 2007/08), Η κρητικοπούλα του Σπύρου Σαμάρα (2010/11).
*H Εθνική Λυρική Σκηνή, το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης και η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης παρουσιάζουν: Η Λίμνη των κύκνων Κωνσταντίνος Ρήγος / Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι | Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης 4, 5, 6 Οκτωβρίου 2019 | Μουσική διεύθυνση Ηλίας Βουδούρης | Με την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, τους Α’ Χορευτές, τους Σολίστ, τους Κορυφαίους και το Corps de Ballet της Εθνικής Λυρικής Σκηνής | Ώρα έναρξης: 21:00 | Χώρος: Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, Μ1- Αίθουσα Φίλων Μουσικής |Τιμές εισιτηρίων : 40€, 30€, 25€ & 12€ (μειωμένο) | Προπώληση: www.tch.gr, www.ticketservices.gr & tickets.public.gr – Public.gr, Εκδοτήρια Μεγάρου Μουσική Θεσσαλονίκης (τηλ.2310 895.938-9) & Εκδοτήρια Πλ. Αριστοτέλους
**Χορογραφία – σκηνοθεσία – σκηνικά: Κωνσταντίνος Ρήγος, με αναφορές στις χορογραφίες των Πετιπά και Ιβάνοφ
Πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Θοδωρής Ρέγκλης Σύμβουλος δραματουργίας: Αλέξανδρος Ευκλείδης Κοστούμια: Γιώργος Σεγρεδάκης Φωτισμοί: Χρήστος Τζιόγκας Συνεργάτιδα αρχιτέκτονας: Μαίρη Τσαγκάρη Βίντεο: Κωνσταντίνος Γαρίνης
***Διανομή
Ζήγκφρηντ Βαγγέλης Μπίκος (4-6/10) Ντανίλο Ζέκα (5/10)
Οντέτ Μαρία Κουσουνή (4-6/10) Ελεάνα Ανδρεούδη (5/10)
Οντίλ Ελεάνα Ανδρεούδη (4-6/10) Μαρία Κουσουνή (5/10)
Βασίλισσα Νατάσα Σιούτα (4-5-6/10)
Δάσκαλος Στράτος Παπανούσης (4-6/10) Γιώργος Βαρβαριώτης (5/10)
Ρόθμπαρτ Γιώργος Βαρβαριώτης (4-6/10) Ίγκορ Σιάτζκο (5/10)
****Η περιοδεία υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
