«No Woman’s Land»: Μια Ιστορία γεμάτη μαρτυρίες γυναικών Ρομά στην Κοινωνία του Σήμερα

Οι γυναίκες εξερευνούν έναν άγνωστο για πολλούς κόσμο, τις αγωνίες, τα όνειρα και τις απαιτήσεις των γυναικών Ρομά στην κοινωνία του σήμερα

Γιώργος Τσιτιρίδης

17 Απριλίου 2025, 4:07 μμ

Γιώργος Τσιτιρίδης

17 Απριλίου 2025, 4:07 μμ

Μια νέα θεατρική παρέα αποτελούμενη αποκλειστικά από γυναίκες παρουσιάζει την πρώτη της παράσταση η οποία προέκυψε μέσα από τις συζητήσεις τους προβληματισμούς και τα θέλω της. Με την καθοδήγηση της σκηνοθέτριας Βασιλείας Κλήμη, πέντε κορίτσια επί σκηνής εξερευνούν έναν άγνωστο για πολλούς κόσμο, τις αγωνίες, τα όνειρα και τις απαιτήσεις των γυναικών Ρομά στην κοινωνία του σήμερα.

Η παράσταση βασίστηκε σε μια πρωτότυπη ιδέα της ομάδας «Άρρητες», και σύμφωνα με τις αρχές του devised theater, θα μεταφερθούν επί σκηνής πραγματικά ντοκουμέντα και συνομιλίες με τις γυναίκες αυτές.

Συμφοιτήτριες στην δραματική σχολή «Βασίλης Διαμαντόπουλος», έδεσαν ως παρέα και ξεκίνησαν να δημιουργήσουν οι ίδιες ένα πλαίσιο στο οποίο θα μπορούσαν να συνεργαστούν. Έτσι προέκυψαν οι Άρρητες – αυτές που δεν έχουν ειπωθεί. Μια ομάδα αποτελούμενη αποκλειστικά από γυναίκες. Όπως αναφέρουν και οι ίδιες :

«Βγαίνοντας από τη σχολή ήμασταν χαμένες, αναρωτιόμασταν και τώρα τι κάνουμε. Εφόσον δέσαμε σαν φίλες σκεφτήκαμε πως πρέπει να το εκμεταλλευτούμε και να κάνουμε κάτι όλες μαζί. Χωρίς καμία εμπειρία σε θέματα παραγωγής σιγά σιγά και με βοήθεια καθηγητών και ανθρώπων με πορεία στο χώρο είπαμε να δημιουργήσουμε εμείς τις ευκαιρίες για τον εαυτό μας για να δώσουμε το πρώτο στίγμα μας».

«Μας ενδιέφερε όλη η δημιουργική διαδικασία σαν ένα ταξίδι: από τη συγγραφή, την σκηνοθεσία, την έρευνα και την υποκριτική. Η ομαδική εργασία σου προσφέρει ελευθερία κάτι που μας το είχαν διδάξει και στην σχολή, ότι πρέπει να βοηθάμε η μία την άλλη, να υπάρχουν συμπράξεις και συνεργασίες. Μας συγκινεί η ιδέα της ομάδας όπου όλοι έχουν λόγο και συνεισφέρουν και από αυτό προκύπτει ένα αποτέλεσμα. Επιπλέον η Θεσσαλονίκη ως αγορά εργασίας σου προσφέρει ελάχιστες ευκαιρίες, πλην του ΚΘΒΕ και των παιδικών παραστάσεων. Δεν υπάρχουν ακροάσεις, μεγάλες παραγωγές και πολλές θέσεις εργασίας»

Μια ομάδα γυναικών αποφασίζει να μιλήσει για γυναίκες σε έναν χώρο που δεν έχει κάνει το τελικό ξεκαθάρισμα του μετά τις σοβαρές καταγγελίες γυναικών για σεξιστικά σχόλια, λεκτική και σωματική βία και με τις κατηγορίες και τις δίκες για κάποιες από τις υποθέσεις να μην έχουν ολοκληρωθεί. Όταν τα μέλη της ομάδας έκαναν τα πρώτα τους θεατρικά βήματα ήταν που γεννήθηκε το me too και κορυφώθηκαν οι καταλήψεις στις θεατρικές σχολές.

«Είμαστε καταγγελκτικές και απόλυτες, καμία ανοχή δεν πρέπει να υπάρχει για κανέναν και για καμία κακοποιητική συμπεριφορά. Υπάρχει διαχρονικά ο φόβος πως στο δικό μας χώρο πρέπει να προσέχει μια γυναίκα περισσότερο γιατί διατρέχει κινδύνους, αλλά τελικά συνειδητοποιούμε πως ως γυναίκα διατρέχεις παντού και πάντα κίνδυνο να είσαι θύμα βίας και σεξισμού. Παλαιότερα έβλεπαν το σκηνοθέτη ως θεό θα έκαναν ότι έλεγε όσο περίεργες και αν ήταν οι απαιτήσεις του, όχι απαραίτητα σεξουαλικού τύπου. Η νέα γενιά έχει διαφορετική προσέγγιση, είναι αυστηρότερη».

Το έργο «No Woman’s Land» εξετάζει τις αδιέξοδες συνθήκες και τα στερεότυπα που περιβάλλουν τις γυναίκες Ρομά, τις δυσκολίες που καλούνται να ξεπεράσουν προκειμένου να καταφέρουν να ζήσουν με αξιοπρέπεια, αλλά και τα όνειρα και τις ελπίδες που διατηρούν για το μέλλον τους.

«Είμασταν όλες γυναίκες οπότε θέλαμε να μιλήσουμε για τις γυναίκες. Υπήρχαν κάποιες ιδέες, προβληματισμοί για το έμφυλο ζήτημα και καταλήξαμε στις γυναίκες Ρομά που βλέπουμε παντού γύρω μας, υπάρχουν στην καθημερινότητα μας, αλλά είναι σαν να μην τις παρατηρούμε, προσπερνάμε σαν κοινωνία χωρίς να τους δίνουμε σημασία και αντίθετα αναπαράγουμε και συντηρούμε στερεότυπα και προκαταλήψεις όπως ο φόβος, η λύπη και η αποστροφή. Δεν είχαμε προσεγγίσει ποτέ γυναίκες Ρομα και αυτό ήταν κάτι που επίσης μας προβλημάτισε. Οι Ρομα στην ζωή μας υπήρχαν στο σχολείο που είχαμε συμμαθητές – συμμαθήτριες και από εκεί και πέρα χάσαμε κάθε επαφή».

«Αφού αποφασίσαμε πως θα είχε ενδιαφέρον για εμάς αυτή η θεματική προσέγγιση, αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε την έρευνα, ψάξαμε ότι μπορούσαμε για να λύσουμε τις απορίες που μας γεννήθηκαν. Θέλαμε τελικά τόσο πολύ να το κάνουμε που είπαμε ότι θα πάμε στις κοινότητες να μιλήσουμε με κόσμο. Βρήκαμε στο διαδίκτυο βίντεο νέα και παλιά με τα έθιμα και το γάμο των Ρομά αλλά και για ένα θέμα που δεν ξέραμε και μας σόκαρε για τις στειρώσεις γυναικών Ρομά στην Ευρώπη και τα Βαλκάνια σε χώρες τόσο κοντά μας και εμείς δεν το γνωρίζαμε και μάλιστα σε χώρες που σήμερα ενστερνίζονται τις αρχές και τις ιδέες της Ευρώπης».

«Αυτό που θέλαμε είναι να καταλάβει αυτός που θα δει τη παράσταση πως εμείς δεν είμαστε Ρομά και δεν μιλάμε ως γυναίκες Ρομά, αλλά ότι έχουμε καταγράψει και μεταφέρουμε τα λόγια των γυναικών που μας μίλησαν και σε καμία περίπτωση δεν θέλουμε να είμαστε οι διδακτικοί και να πούμε πως εμείς οι Μπαλαμές θα σας πούμε πως πρέπει να ζήσετε και τι θα πρέπει να κάνετε στην καθημερινότητα σας».

Η παράσταση βασίζεται στο θέατρο ντοκουμέντο οπότε ένα μέρος της περιλαμβάνει αυτούσιες συνεντεύξεις και υλικό βίντεο. Ξεκινά με τις ετοιμασίες του γάμου μιας 14χρονης Ρομά κοπέλας. Αυτή η συνθήκη είναι μόνο η αφορμή για να εξελιχθούν μπροστά στα μάτια του θεατή, εικόνες, συνομιλίες και οι βαθύτερες σκέψεις για την κοινότητα των γυναικών Ρομά από τις ίδιες και από την κοινωνία. Θέματα όπως, ο γάμος, η εκπαίδευση, τα όνειρα συναντούν τη σκληρή πραγματικότητα, πάνω στη θεατρική σκηνή. Η σύγκριση είναι αναπόφευκτη: Τελικά, πόσο διαφέρουμε από τις γυναίκες αυτές και τι πραγματικά μας ενώνει.

«Προσπαθήσαμε να φτιάξουμε την δομή, να σκεφτούμε για ποια πράγματα θέλουμε να μιλήσουμε για παράδειγμα για το γάμο, την εκπαίδευση, τα στερεότυπα. Αυτό που θέλαμε είναι να μιλάμε ως γυναίκα σε γυναίκα τα προβλήματα στο τέλος της ημέρας είναι κοινά οι ζωές μας είναι κοινές. Ήταν μια ισότιμη σχέση ανταλλαγής απόψεων και εμπειριών».

Οι έξι γυναίκες επί σκηνής, αλλάζουν ρόλους, συνθήκες, χώρους και καταστάσεις, μετατρέποντας τη σκηνή του θεάτρου σε καταυλισμό, σχολείο, λαϊκό δικαστήριο.

«Προσπαθούμε να θέσουμε ερωτήματα και όχι να δώσουμε απαντήσεις, να αναρωτηθούμε αν τελικά είναι περισσότερα αυτά που μας ενώνουν, παρά αυτά που μας χωρίζουν ως γυναίκες που συμβιώνουμε πολύ κοντά στον ίδιο χώρο. Ο μεγαλύτερος μας φόβος είναι μην προσβάλλουμε τις γυναίκες Ρομά, δεν θέλουμε να υπάρχει κάτι που τους ενοχλεί. Αυτό έχει για εμάς μεγάλη σημασία και να μην δοθεί η εντύπωση ότι το κείμενο είναι διδακτικό. Θέλουμε να αρέσει, να προβληματίσει, θα φύγει κάποιος και να είναι σαν να έχει ακούσει την φωνή των γυναικών».

Η παράσταση θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ «Ανοιχτής σκηνής» του Δήμου Θεσσαλονίκης. Στόχος της ομάδας είναι να ταξιδέψει και σε άλλους χώρους, σε φεστιβάλ και σίγουρα σε κοινότητες Ρομά. Μην χάσετε την ευκαιρία να δείτε επι σκηνής ιστορίες γυναικών που συγκλονίζουν με την αλήθεια και το ρεαλισμό τους.