Πέτρος Φιλιππίδης: Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι οι συνεργασίες

Ο «Πλούτος» του Αριστοφάνη σε μετάφραση Κ.Χ. Μύρη, μέσα από μια ιδιαίτερη σκηνοθετική και διασκευαστική προσέγγιση του Γιώργου Κιμούλη, περιοδεύει μέχρι τις 19 Σεπτεμβρίου σε διάφορα μέρη της χώρας. Στους πρωταγωνιστές, οι πιο σημαντικοί ηθοποιοί του ελληνικού θεάτρου, Γιώργος Κιμούλης, Γιάννης Μπέζος και Πέτρος Φιλιππίδης.

Ο Πέτρος Φιλιππίδης, στον ρόλο του δούλου  Καρίωνα, μας μιλάει για τη διαχρονικότητα του «Πλούτου», τον καινοτόμο Αριστοφάνη και μας συστήνει έναν πλούτο που φαίνεται να ξεχνάμε συχνά. Αυτόν του πνεύματος, των ιδεών και των αξιών. Στο έργο τίθεται το θέμα διαχείρισης του πλούτου, «Τι είναι καλύτερο, να είμαστε όλοι καλά ή να είναι κάποιοι καλά; Αν ρωτήσουμε τον καθένα από μας θα αποφανθεί να είμαστε όλοι καλά, αλλά αυτό, όμως, δεν φαίνεται να συμβαίνει. Αυτό λέει ο Αριστοφάνης.»Το τρίπτυχο Κιμούλης- Μπέζος- Φιλιππίδης είναι συνώνυμο μιας τεράστιας επιτυχίας που κρύβει όχι μόνο μια ισχυρή φιλία αλλά και τρεις συνειδητοποιημένους και άκρως σοβαρούς επαγγελματίες.

«Μην ακολουθείτε κανέναν πια, μην υπακούτε και μην καθοδηγείστε. Φέρτε πίσω σε σας τον εαυτό σας που έχει φύγει κάπου μακριά, πολύ μακριά από εσάς, πήγε σε ξένα χέρια. Σας πλάνεψαν, σας είπαν ψέματα πολλά, σας είπαν πως όσο πιο πολύ δουλεύετε, τόσο πιο πλούσιοι γίνεστε. Όχι! Όχι! Όσο πιο πολύ δουλεύετε εσείς, τόσο πιο πλούσιοι γίνονται αυτοί.»

Απολαμβάνετε ρόλους κωμικούς ή μη σε αρχαίες κωμωδίες ή πιο σύγχρονα έργα; «Για μένα αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι οι συνεργασίες. Όλα τα υπόλοιπα έπονται. Εννοείται ότι πρέπει να πρόκειται για έναν ενδιαφέροντα ρόλο, ένα πολύ καλό έργο, αλλά δεν θα το διαχώριζα σε σχέση με το είδος . Εάν είναι δηλαδή τραγωδία ή κωμωδία ή κάτι άλλο. Ένας ηθοποιός μετά τα 45 του χρόνια, τα 50, μέχρι τα 60- 65 και όσο παίζει, βρίσκεται σε μια υποκριτική ωριμότητα και καταλαβαίνει ότι δεν έχει σημασία το είδος αλλά το ύφος και η συνεργασία.»

Πού έγκειται η διαχρονικότητα της επιλογής του «Πλούτου» του Αριστοφάνη; «Η διαχρονικότητα στον Αριστοφάνη είναι γενικότερη και δεν έχει να κάνει μόνο με τον «Πλούτο» αλλά με όλα του τα έργα γιατί τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται είναι καταστάσεις που δεν πρόκειται ποτέ να πάψουν να ταλανίζουν τον άνθρωπο. Υπάρχει η θεωρία ότι ο άνθρωπος δεν αλλάζει, αν κανείς ακολουθήσει αυτή την θεωρία, σημαίνει ότι και τα προβλήματα παραμένουν ίδια. Η σχέση του με το χρήμα, με τον πόλεμο, η σχέση με τον εαυτό του, η σχέση του με την κοινωνία, την οικονομία. Ο Αριστοφάνης έχει αυτήν τη διαχρονική διάθεση γι’ αυτό παραμένει και τόσο επίκαιρος. Στη δική μας παράσταση καταπιάνεται με τον Πλούτο και την Πενία που βασανίζουν τον άνθρωπο και προσπαθεί να πει αν κάποιος πρέπει είναι πλούσιος ή φτωχός. Βέβαια, δεν το λέει τόσο απλουστευμένα αλλά αφήνει την επιλογή στο θεατή να αποφασίσει τι είναι καλύτερο. Στην περίπτωση του «Πλούτου», ο πλούτος για τον οποίο κάνει λόγο ο Αριστοφάνης δεν είναι ο υλικός πλούτος αλλά ο πνευματικός πλούτος και το άλλο μεγάλο θέμα του έργου είναι η διαχείριση του πλούτου. Τι είναι καλύτερο, να είμαστε όλοι καλά ή να είναι κάποιοι καλά; Αν ρωτήσουμε τον καθένα από μας θα αποφανθεί να είμαστε όλοι καλά, αλλά αυτό, όμως, δεν φαίνεται να συμβαίνει. Αυτό λέει ο Αριστοφάνης.»

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του δούλου Καρίωνα; «Ο «Πλούτος» είναι το τελευταίο έργο του Αριστοφάνη και ο Αριστοφάνης ως καινοτόμος και πρωτοπόρος μειώνει τον ρόλο του Χορό και ο ρόλος του περίφημου δούλου, προπομπού της κωμωδίας dell’ arte, της comedie francaise, του Καραγκιόζη, αποκτά μεγαλύτερο ρόλο. Αυτό που σε άλλα έργα του Αριστοφάνη επιτελεί ο Χορός, εδώ το πράττει ο δούλος.  Ο δούλος είναι η φωνή του λαού ή όπως αρέσκονται κάποιοι να λένε ο λαουτζίκος, με καμία διάθεση μείωσης. Είναι αυτά που θα έλεγε ο κόσμος, έχει τις ίδιες απορίες, ανησυχίες. Δεν  αντιμετώπισα τον ρόλο με κουτοπονηριά, ο λαός δεν είναι κουτοπόνηρος, απλά ανησυχεί, επιθυμεί να βελτιώσει τις συνθήκες ζωής του, να περάσει καλύτερα και μ’ αυτήν ακριβώς την οπτική προσέγγισα τον ρόλο. Από τη μεριά του κόσμου.»

Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να σκηνοθετείστε από τον Γιώργο Κιμούλη; «Πάρα πολύ εύκολο και ειδικά όταν οι ρόλοι καθορίζονται. Κοιτάξτε, είμαστε σε μια ηλικία και σε μια τέτοια στιγμή της καριέρας μας που δεν μας απασχολούν τέτοια θέματα. Ξέρετε πόσο μαγικό είναι όταν μας βλέπω πάνω στην σκηνή όπως και όταν μας βλέπει ο κόσμος πάνω στην σκηνή; Αυτό, τα διαλύει όλα. Δεν υπάρχουν τέτοια στεγανά. Είναι εύλογο να αναρωτιούνται οι δημοσιογράφοι ή ο κόσμος για τη μεταξύ μας σχέση αλλά όταν αγαπάς αυτή τη δουλειά καθώς και τους ανθρώπους που κάνουν αυτή τη δουλειά μαζί με σένα και οι ρόλοι είναι καθορισμένοι όλα γίνονται τόσο εύκολα και αβίαστα. Μην ξεχνάτε ότι τον χειμώνα σκηνοθέτησα εγώ τον Γιώργο Κιμούλη στις «Δάφνες και Πικροδάφνες», τώρα με σκηνοθετεί αυτός και το κάνει και πολύ επιτυχημένα.»

Η νέα ανάγνωση του «Πλούτου» του Αριστοφάνη. «Ο Γιώργος έκανε μια διασκευή πολύ ιδιαίτερη που διαθέτει σύγχρονα στοιχεία χωρίς να ακυρώνει το έργο. Το έργο είναι παρόν, είναι ο «Πλούτος», δεν κάνουμε κάτι δίπλα σ’ αυτό αλλά πρόκειται για μια πολύ ισχυρή διασκευή του Γιώργου και μια πολύ ισχυρή άποψη τόσο διασκευαστική όσο και σκηνοθετική. Είναι κάτι που το συμφωνήσαμε από την αρχή, καθώς γνωρίζουμε καλά πώς να χειριστούμε ο ένας τον άλλο. Όλοι μαζί κάναμε, πιστεύω, μια πολύ σημαντική παράσταση, αυτό αποδεικνύεται από τα πράγματα. Η παράσταση δεν έχει τελειώσει αλλά αυτό που βλέπω από τον κόσμο αλλά και αυτό που ξέρουμε εμείς οι ίδιοι, γιατί γνωρίζουμε όταν κάνουμε μια παράσταση, ομολογεί πολλά. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική παράσταση γιατί πέρα από την ανταπόκριση του κόσμου, χωρίς να εννοώ ότι η ανταπόκριση ισοδυναμεί με μια καλή παράσταση, εμείς καταφέραμε να πετύχουμε και τα δύο.  Πετύχαμε μια σπουδαία παράσταση καλλιτεχνική και ποιητική και μια εμπορική δουλειά. Η προσέλευση του κόσμου, ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει την παράσταση είναι συγκινητικός και ανατριχιαστικός συνάμα.»

Μια μεγάλη και επιτυχημένη περιοδεία. «Παίζουμε μέχρι τις 19 Σεπτεμβρίου. Όταν έχεις την υποχρέωση να ταξιδεύεις κάθε μέρα και να παίζεις, σίγουρα δεν είναι το πιο εύκολο πράγμα του κόσμου. Από την άλλη, όταν σου συμβαίνει αυτό που τώρα μας συμβαίνει, να βιώνεις μια πολύ μεγάλη επιτυχία, σου δημιουργεί μια πολύ καλή διάθεση παρά την κούραση.»

Ο ρόλος της κριτικής. «Δεν έχω ιδιαίτερη σχέση με την κριτική. Είμαι σε μια φάση που διατηρώ την ηρεμία μου, ο καθένας μπορεί να πει αυτό που θέλει, είτε είναι καλό ή κακό, γιατί είναι γνώμη και η άποψή του, αρκεί να έχει επιχειρήματα. Δεν μ’ ενοχλεί καθόλου πια.»

Η επιλογή του κοινού. «Ο παραγωγός μας, έλεγε χθες ότι όταν πιάνει φωτιά στο διπλανό σπίτι πρέπει να ανησυχείς και για ο δικό σου. Βρισκόμαστε σε περίοδο κρίσης. Το γεγονός ότι εμείς κάνουμε μια τεράστια επιτυχία δεν σημαίνει ότι είναι ευχάριστο να βλέπεις άλλες παραστάσεις να μην πηγαίνουν καλά και να διακόπτονται περιοδείες. Το κοινό επιλέγει μια παράσταση για πολύ δικούς του λόγους. Τα κριτήρια δεν μπορούμε να τα ξέρουμε ακριβώς. Εμείς, ως ηθοποιοί,  προσπαθούμε να κάνουμε μια δουλειά που να την πιστεύουμε και να θέλει να τη δει το κοινό. Αυτό που συμβαίνει κάθε φορά είναι μαγικό.»

Το τρίπτυχο Κιμούλης- Μπέζος- Φιλιππίδης και μια ισχυρή φιλία. «Είμαστε φίλοι, χωρίς να είναι υποχρεωτικό να είσαι φίλος για να κάνεις μια συνεργασία. Αγαπιόμαστε πάρα πολύ. Αυτό όμως αποτελεί και ένα κομμάτι της δουλειάς μας, η οποία γίνεται με κέφι. Λέμε ότι παίζουν τρεις φίλοι, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Πρόκειται για τρεις άκρως επαγγελματίες και μάλιστα πολύ σοβαρούς.»

Τα λόγια του Καρίωνα ως μήνυμα. «Ο Καρίωνας μιλάει στον Χορό και του λέει: «Μην ακολουθείτε κανέναν πια, μην υπακούτε και μην καθοδηγείστε. Φέρτε πίσω σε σας τον εαυτό σας που έχει φύγει κάπου μακριά, πολύ μακριά από εσάς, πήγε σε ξένα χέρια. Σας πλάνεψαν, σας είπαν ψέματα πολλά, σας είπαν πως όσο πιο πολύ δουλεύετε, τόσο πιο πλούσιοι γίνεστε. Όχι! Όχι! Όσο πιο πολύ δουλεύετε εσείς, τόσο πιο πλούσιοι γίνονται αυτοί.»

Λίγα λόγια για το έργο

Ένα νέο, φιλόδοξο ανέβασμα του έργου του Αριστοφάνη «Πλούτος», σε σκηνοθεσία και διασκευή του Γιώργου Κιμούλη. Με ερμηνείες του ίδιου και των Γιάννης Μπέζος, Πέτρος Φιλιππίδης, Τάσος Γιαννόπουλος και Αλμπέρτο Φάϊς, και 12μελή χορό ηθοποιών και μουσικών, ο «Πλούτος» έρχεται τον Αύγουστο.

Η υπόθεση: Ο Χρεμύλος, πνιγμένος στα χρέη, αναζητά στο Μαντείο των Δελφών χρησμό για τον σωστό τρόπο να μεγαλώσει το γιο του: τίμιο και φτωχό ή πλούσιο και απατεώνα; Η Πυθία, όπως πάντα ομιχλώδης, τον προτρέπει να πάρει σπίτι του τον πρώτο που θα συναντήσει αποχωρώντας από το Μαντείο. Αυτός είναι ένας τυφλός γέρος, ο Θεός Πλούτος, τιμωρημένος από τον Δία για να μη βλέπει που μοιράζει τα πλούτη, ο οποίος αρνείται να θεραπευτεί γιατί φοβάται την οργή του Θεού.

Στη σύγχρονη κοινωνία, όπου το χρήμα αποτελεί πλέον το θεμέλιο ολόκληρου του συστήματος αξιών, όπως αναφέρει ο σκηνοθέτης, η συγκεκριμένη παράσταση επικεντρώνει την ερμηνεία αυτής της Αριστοφανικής κωμωδίας, σ’ ένα γεγονός που σχεδόν τις περισσότερες παραβλέπεται: στο ότι ο ποιητής στο τέλος του έργου εγκαθιστά το Θεό Πλούτο στο ίδιο το κράτος, δίδοντας έτσι στους πολίτες τη δυνατότητα, απ’ τη στιγμή που όλα τα αναγκαία αγαθά θα είναι δημόσια, να αναζητήσουν τον πραγματικό πλούτο στις ιδέες και στις αξίες, που ίσως έχουν ξεχάσει.

*Κυριακή 7 Αυγούστου – Αμφιθέατρο Σίβηρης, 31/8-1/9, Θέατρο Δάσους