Σενάρια Μεσαίωνα στο Αρχαίο Θέατρο Λάρισας – Ακυρώθηκε παράσταση λόγω… “μπούρκας”;

Με μία ανάρτηση στα social media, ο θεατρικός συγγραφέας Ανδρέας Φλουράκης ανακοίνωσε πως δεν θα πραγματοποιηθεί η παράσταση «Μήδειας Μπούρκα» στο Α’ Αρχαίο Θέατρο Λάρισας όπως ήταν προγραμματισμένη σύμφωνα με την ανάρτηση για το Σάββατο 2 Σεπτεμβρίου.

Μάλιστα η Ελευθερία, εφημερίδα της Λάρισας, λίγες μέρες νωρίτερα έγραφε πως «Με την παράσταση του «Θεσσαλικού Θεάτρου» «Μήδειας Μπούρκα» θα ανοίξει το Αρχαίο Θέατρο μετά από χιλιάδες χρόνια σιωπής. Το έργο του Ανδρέα Φλουράκη, σε σκηνοθεσία της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Θεσσαλικού, κ. Κυριακής Σπανού, και με την ηθοποιό Μαρσέλα Λένα θα παρουσιαστεί το Σάββατο 2 Σεπτεμβρίου, παρουσία 800 θεατών, της υπουργού Πολιτισμού κ. Λίνας Μενδώνη συμπεριλαμβανομένης, ανοίγοντας τον νέο κύκλο των παραστάσεων και εισάγοντας το Αρχαίο Θέατρο στη νέα εποχή. Το εμβληματικό μνημείο παραδίδεται ολοκληρωμένο και λειτουργικό στη λαρισαϊκή -και όχι μόνο- κοινωνία νωρίτερα από ό,τι έλεγε το αρχικό οργανόγραμμα (τέλος του 2023 ήταν ημερομηνία που αναμένετο να παραδοθεί), αφού η Περιφέρεια Θεσσαλίας σε αγαστή συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού «εφοδίασαν» την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λάρισας και όλους τους εμπλεκόμενους με τα απαραίτητα «εργαλεία», ώστε να εργαστούν απερίσπαστα προς την κατεύθυνση της παράδοσης του εμβληματικού έργου το συντομότερο δυνατόν». Κάτι που ανακοίνωσε μέσα από δελτία ειδήσεων και η ΕΡΤ λίγες μέρες μετά.

Ο Ανδρέας Φλουράκης στην ανάρτηση του, αναφέρει πως υπήρξαν έντονες αντιδράσεις από τοπικούς παράγοντες, πολιτικούς και καλλιτεχνικούς, ως προς την επιλογή του παρόντος έργου για μια τέτοια έναρξη, μιλώντας ξεκάθαρα για φίμωση της τέχνης, γράφοντας πως: «Εκτός άλλων, η συγκεκριμένη ακύρωση δείχνει την αμηχανία όχι μιας πόλης αλλά μιας κοινωνίας στην οποιαδήποτε συνδιαλλαγή του σύγχρονου (ελληνικού) με το αρχαίο θέατρο. Πολλοί Έλληνες, απ’ όλες τις πολιτικές παρατάξεις, έχουν την εντύπωση πως η αρχαιότητα είναι ένα κλειστό κεφάλαιο που μας προσδιορίζει ταυτοτικά και οποιαδήποτε επέμβαση πάνω του αποτελεί αμαύρωση ή αλλοίωση της εθνικότητάς μας. Όπως όμως η ταυτότητα, έτσι και το παρελθόν δεν είναι ένα κλειστό σύστημα, αλίμονο αν ήταν. Το αρχαίο θέατρο δεν είναι ούτε μνημείο, ούτε μουσειακό έκθεμα, το αρχαίο θέατρο είναι ζωντανός οργανισμός, για κάποιους ελεγκτικός και ενοχλητικός, και υπάρχει για το μεν κοινό τουλάχιστον αισθητικά, παιδευτικά και ηθικά, για εμάς δε τους συγγραφείς και ανθρώπους του θεάτρου ώστε να συνεχίζουμε να προσφέρουμε στην εξέλιξή  του».

Αναρτώντας την παραπάνω δημοσίευση του Ανδρέα Φλουράκη η καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεσσαλικού Θεάτρου, Κυριακή Σπανού, γράφει όλο νόημα:

«Συμπερίληψη, αποδοχή του διαφορετικού, πολλαπλότητα, ο Άλλος και ο σεβασμός του, θα ακουστούν από χείλη πολιτικών…

Με βαθιά πίστη στην τέχνη μου αναλογίζομαι πώς ο Αισχύλος λίγα χρόνια μετά την επιθετικό πόλεμο των Περσών εναντίον της Αθήνας, έγραψε μια τραγωδία κάνοντας τους πρωταγωνιστές, με έναν χορό ντυμένο στους χρυσοποίκιλτους Περσικούς χιτώνες.

Και μόνο η λέξη μπούρκα τρομάζει τώρα».

Από την άλλη, η πρωταγωνίστρια της παράστασης, η ηθοποιός Λένα Μαρσέλα, στη δική της ανάρτηση ήταν περισσότερο αινιγματική, γράφοντας μόνο «Αγαπημένη μου Μήδειας Μπούρκα… Σε φάγανε λάχανο… Γιατί άραγε…»

Μετά το σάλο που προκλήθηκε στα social media σχετικά με την παράσταση και την ακύρωση της, το πρωί της Παρασκευής, μιλώντας σε τοπικούς δημοσιογράφους ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Κώστας Αγοραστός, ανέφερε πως ουδέποτε είχε συμφωνηθεί ποια παράσταση θα παρουσιαστεί στην έναρξη του θεάτρου, αδειάζοντας με αυτόν τον τρόπο όλους τους συντελεστές που από χθες μιλάνε για την ακύρωση της.

«Δεν είχε ανακοινωθεί ποτέ. Όλοι θέλουν να έρθουν να παίξουν στο Αρχαίο Θέατρο Λάρισας. Έχουν πέσει στο τραπέζι πάρα πολλές προτάσεις» ανέφερε ο κ. Αγοραστός ενώ μίλησε και για παθογένειες και τοξικότητες που μέχρι τώρα – όπως είπε – αγνοούσε. Τέλος, την πραγματοποίηση μίας μουσικής εκδήλωσης ανακοίνωσε παρά μία θεατρική παράσταση για την έναρξη του Α’ Αρχαίου Θεάτρου Λάρισας, καθώς λέει πως η σκηνή δεν είναι ακόμα έτοιμη.

«Πρόκειται για μία μουσική παράσταση, για να κάνουμε το πρώτο βήμα, να καθίσουν οι άνθρωποι, περίπου 800 άτομα, πάνω στις κερκίδες» είπε χαρακτηριστικά ενώ συμπλήρωσε μεταξύ άλλων «δεν είναι τα εγκαίνια. Σκεφτήκαμε να παρουσιάσουμε την πρόοδο αυτή. Σκεφτήκαμε μαζί με τους αρχαιολόγους να γίνει ένα άνοιγμα του θεάτρου για την ενημέρωση της πορείας του θεάτρου και να δει η κοινωνία ότι έχει προχωρήσει το έργο όχι σε πλαστική καρέκλα. Δεν είναι τα εγκαίνια του θεάτρου όμως…. Το αρχαίο θέατρο προχωρά και ολοκληρώνεται. Η σκηνή δεν είναι έτοιμη και γι’ αυτό δε μιλάμε για εγκαίνια.»

Μεγάλη η απόσταση ανάμεσα στις δύο πλευρές και αν τελικά, συζητήσουμε σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας, ένα ερώτημα που γεννιέται είναι ποιος άφησε να διαρρεύσει η είδηση μίας παράστασης που δεν είχε συμφωνηθεί και γιατί δεν βγήκε αμέσως κάποιος να το “μαζέψει” όταν συνέβη, αλλά από την άλλη ένα ακόμα σημαντικό ερώτημα είναι ποιος προετοιμάζει και ανακοινώνει μία ολόκληρη παράσταση σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα (2 Σεπτεμβρίου είναι σε λίγες μέρες) αν δεν έχει όντως συμφωνήσει γι’ αυτό.

Σχετικά με το έργο «Μήδειας Μπούρκα»

Η παράσταση χτίζεται γύρω από την ιδέα των συνεχών μεταμορφώσεων που μετέρχεται το γυναικείο πρόσωπο για να επιβιώσει σε ένα πατριαρχικό και ξένο κόσμο. Παρακολουθεί το πρόσωπο της Μήδειας από την “αντρική της ανατροφή” από τον πατέρα της έως την εγκατάλειψή της από τον άντρα της σε μια ξένη χώρα και εστιάζει στην ευαλωτότητά της σε έναν κόσμο που αν και την περιφρονεί, θέλει και να την αλλάξει. Για να επιβιώσει με τον τρόπο που θέλει, χρησιμοποιεί τη βία και το φόνο που διδάχθηκε αλλά, σε μια μεγάλη χειρονομία αυτογνωσίας αρνείται να “επιβεβαιώσει” το όνομά της και να σκοτώσει τα παιδιά της. Φιλοδοξεί να έιναι η πρώτη Μήδεια που αφήνει τα παιδιά της μόνα τους στους κινδύνου της ζωής. Μπορεί να είναι μια δολοφόνος, δημιούργημα μιας πατριαρχικής κοινωνίας, αλλά είναι αποφασισμένη να “σώσει” το μέλλον που η ίδια γέννησε.

Η Μήδεια είναι μια ξένη από την Ανατολή. Η μπούρκα έχει γίνει πλέον κομμάτι του δέρματός της και λίγο πριν συλληφθεί για τα εγκλήματα που έκανε, ετοιμάζεται να αποχαιρετήσει τα παιδιά της και να αφήσει μια για πάντα το μυθικό της πρόσωπο.

Η Μήδεια τοποθετείται σε ένα σύγχρονο κοινωνικο-πολιτικό πλαίσιο και είναι μία γυναίκα που φοράει μπούρκα. Τα τελευταία χρόνια η απαγόρευση της μπούρκας σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες απέκτησε και πολιτική υφή καθώς συνδέθηκε ζητήματα τρομοκρατίας και ενσωμάτωσης των μεταναστών, αν δηλαδή οι μετανάστες δεν αποδέχονται τους νόμους και την ηθική στάση της Δύσης είναι υποχρεωμένοι να επιστρέψουν στον τόπο τους.

Γιατί επανερχόμαστε στους Ελληνικούς μύθους, γιατί επανερχόμαστε στο δραματικό πρόσωπο της Μήδειας και “προσθέτουμε” μια μπούρκα; Τί σημαίνει για μια γυναίκα με διαφορετική καταγωγή, πολιτισμό, και θρησκεία, να απαιτούν από αυτήν να εγκαταλείψει την ταυτότητά της για να μην ξεχωρίζει από τις άλλες γυναίκες του Δυτικού κόσμου; Τί είναι αυτή η “αναπόδραστη” πίεση για ομογενοποίηση των πάντων; Όπως λέει το κείμενο “…το δέρμα είναι η μπούρκα”, και μας μεταφέρει στο υπαρξιακό ερώτημα, αν μπορεί κανείς ν΄ αλλάξει τη μοίρα του και να προχωρήσει σε αυτό που επιλέγει!

*Σε αυτό το άρθρο κάναμε μία καταγραφή όσων έχουν ειπωθεί ή γραφτεί δημόσια σχετικά με την παράσταση “Μήδειας Μπούρκα” στο Αρχαίο Θέατρο Λάρισας και από τις δύο πλευρές, προσπαθώντας να βγάλουμε συμπεράσματα για το τι έχει συμβεί. Στην Parallaxi προσπαθήσαμε χθες να μιλήσουμε με τον κ. Ανδρέα Φλουράκη για να μας πει περισσότερα αλλά η απάντηση του ήταν πως όσα ήθελε να πει υπάρχουν στην ανάρτηση του, ενώ δεν έγινε εφικτή ούτε η επικοινωνία μας με την ηθοποιό Λένα Μαρσέλα.