Θέατρο Δάσους: Χρειάζεται πάρκινγκ και οργάνωση στις μεγάλες εκδηλώσεις

Το πλέον εμβληματικό θέατρο της Θεσσαλονίκης, το θέατρο Δάσους, μπαίνει σήμερα στο «μικροσκόπιο» της Parallaxi. Η απέραντη ομορφιά του, οι καλλιτεχνικές δυνατότητες που προσφέρει στην πόλη, τα προβλήματά του αλλά και η ιστορική του εξέλιξη, συμπυκνώνονται σε ένα κείμενο.

Δεν υπάρχει Θεσσαλονικιός που να μη γνωρίζει το θέατρο Δάσους και να μην έχει δει, έστω μια φορά στη ζωή του, κάτι εκεί. Ο χώρος διατίθεται τόσο για θεατρικές παραστάσεις, όσο και για τη διοργάνωση συναυλιών με τη διαχείρισή του να ανήκει στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος το οποίο και νοικιάζει με αντίτιμο ένα ποσοστό επί των συνολικών εισιτηρίων.

Την τιμολογιακή πολιτική την καθορίζει το ΔΣ του ΚΘΒΕ το οποίο, φυσικά, εκμεταλλεύεται τον χώρο και για τις δικές του σημαντικές καλοκαιρινές παραγωγές.

Μεγάλο πρόβλημα το πάρκινγκ

Το ζήτημα του πάρκινγκ είναι ίσως το σημαντικότερο από όσα παρουσιάζει το θέατρο Δάσους. Ενα πρόβλημα διαχρονικό που δε φαίνεται να βρίσκει εύκολα λύση.

Αριστερά από την είσοδο του θεάτρου υπάρχει ένας σχετικά μικρός χώρος όπου μπορούν να παρκάρουν λιγότερα από 50 αυτοκίνητα, ωστόσο, τόσο το αδιαμόρφωτο έδαφος, όσο και η κατηφορική του κλίση αποτρέπουν ακόμα και αυτούς τους 50 οδηγούς να ανέβουν μέχρι εκεί και να παρκάρουν.

Μάλιστα, αν κάποιος δε γνωρίζει την ύπαρξη αυτού του χώρου δεν ανεβαίνει καν την ανηφόρα μέχρι εκεί γιατί το τελευταίο κομμάτι είναι γεμάτο καντίνες και μικροπωλητές ενώ δεν υπάρχει καμία σήμανση που να ενημερώνει για τη δυνατότητα παρκαρίσματος.

Αναγκαστικά, λοιπόν, τα περίπου 500 αυτοκίνητα τα οποία, κατά προσέγγιση, αναζητούν πάρκινγκ πριν από κάθε εκδήλωση, επιλέγουν να παρκάρουν δεξιά και αριστερά των κατηφορικών δρόμων από τον περιφερειακό προς το θέατρο, από το θέατρο προς τις Σαράντα Εκκλησιές και από το θέατρο προς τον Κέδρινο Λόφο.

Τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα εκατέρωθεν των στενών αυτών δρόμων έχουν ως αποτέλεσμα συχνά να μπλοκάρει η κυκλοφορία καθώς τουλάχιστον το ένα από τα δύο ρεύματα δεν είναι δυνατόν να εξυπηρετηθεί. Είναι κοινό μυστικό για όλους τους οδηγούς της Θεσσαλονίκης πως τις ημέρες των πολιτιστικών εκδηλώσεων στο Δάσος, όσοι δεν έχουν εκεί κάποια δουλειά, αποφεύγουν το σημείο.

Επικοινωνώντας με τη διεύθυνση τροχαίας Θεσσαλονίκης πληροφορηθήκαμε ότι η τροχαία καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια να είναι παρούσα στο χώρο από νωρίς ώστε να ρυθμίσει την κυκλοφορία και να τοποθετήσει κορδέλες και κώνους σε επικίνδυνα σημεία ώστε να μην παρκάρουν οι οδηγοί. Κάτι τέτοιο δεν είναι πάντα εφικτό γιατί πολλές εκδηλώσεις δε γίνονται γνωστές και όταν σπεύδει η τροχαία να ρυθμίσει την κυκλοφορία είναι πια αργά.

Ο θόρυβος απειλεί τις θεατρικές παραστάσεις

Ενα ακόμα ζήτημα με το θέατρο Δάσους είναι ο θόρυβος από τις δραστηριότητες κάτω ακριβώς από το Δάσος, στο ύψος του Κέδρινου Λόφου. Αυτό το διάστημα το δημοτικό αναψυκτήριο δε λειτουργεί κι έτσι τα πράγματα είναι καλύτερα, ωστόσο αυτό ανά πάσα στιγμή μπορεί να αλλάξει επηρεάζοντας τις θεατρικές παραστάσεις οι οποίες απαιτούν προσήλωση καθώς στις συναυλίες δεν υφίσταται θέμα ήχου.

Είναι τέτοιο το σημείο του θεάτρου που ακόμα και η εξάτμιση από ένα μηχανάκι ακριβώς από κάτω στον δρόμο που οδηγεί στον Αγιο Παύλο μπορεί να χαλάσει μια ωραία θεατρική σκηνή στο χώρο.

Προβληματική η πρόσβαση στο χώρο σε περίπτωση ανάγκης

Οπως συμβαίνει και με το θέατρο Γης, έτσι και με το θέατρο Δάσους, το ζήτημα της εισόδου είναι ιδιαίτερα προβληματικό. Στην ουσία ο χώρος χρησιμοποιεί μόνον μία πόρτα για είσοδο και έξοδο και σε περίπτωση αναγκαστικής εκκένωσης είναι ζήτημα το πως οι χιλιάδες των θεατών θα μπορέσουν να αποχωρήσουν με ασφάλεια τη στιγμή που δεξιά και αριστερά από την ανηφόρα υπάρχουν παρκαρισμένα οχήματα καντινών αλλά και καροτσάκια μικροπωλητών.

Το Θέατρο Δάσους έχει χωρητικότητα 3.894 θέσεων και είναι προσβάσιμο από άτομα με αναπηρίες.

Πρόσβαση με λεωφορείο: Το Θέατρο Δάσους είναι προσβάσιμο με την αστική συγκοινωνία και συγκεκριμένα με τη Γραμμή 24 του ΟΑΣΘ που ξεκινά από την “Πλατεία Ελευθερίας” και τερματίζει στο Θέατρο Δάσους και συγκεκριμένα στη στάση “Χίλια Δένδρα”.

Οι αίθουσες του ΚΘΒΕ, διαθέτουν άρτιο τεχνικό εξοπλισμό και έχουν τη δυνατότητα να φιλοξενήσουν πολιτιστικές εκδηλώσεις, ομιλίες, παρουσιάσεις λευκωμάτων και συνέδρια. Στα δύο ανοιχτά θέατρα του ΚΘΒΕ, το Θέατρο Δάσους και το Θέατρο Γης, έχουν πραγματοποιηθεί αξιόλογες συναυλίες και παραστάσεις από διάσημους καλλιτέχνες.

Ιστορικά στοιχεία 

Το Θέατρο Δάσους ξεκίνησε να λειτουργεί το 1965. Η αρχική του μορφή, μια κατασκευή με μεταλλικές στηρίξεις και ξύλινες κερκίδες, σχεδιασμένη από τον αρχιτέκτονα Πάτροκλο Καραντινό, υλοποιήθηκε με τη συμβολή του ΕΟΤ. Η πρώτη παράσταση του ΚΘΒΕ που παρουσιάστηκε στο Θέατρο Δάσους ήταν η «Σίβυλλα» του Α. Σικελιανού σε σκηνοθεσία Σωκράτη Καραντινού τον Σεπτέμβριο του 1965. Το 1976 το Θέατρο Δάσους ανακατασκευάζεται, νοτιοδυτικά της πρώτης κατασκευής και με μπετόν αυτή τη φορά, σε σχέδια του καθηγητή του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Νικολάου Μουτσόπουλου. Η ανακατασκευή εγκαινιάζεται με τη «Μήδεια» σε σκηνοθεσία Μίνου Βολανάκη με τη Μελίνα Μερκούρη και τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ στους κεντρικούς ρόλους. Την περίοδο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης − Θεσσαλονίκη 1997, το Θέατρο Δάσους αναδιαμορφώνεται και η χωρητικότητά του αυξάνεται στις 3.894 θέσεις.

(από το site του ΚΘΒΕ)

Από το βιβλίο «Μετασχηματισμοί του αστικού τοπίου – Αρχιτεκτονικές μελέτες και έργα του Οργανισμού Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης Θεσσαλονίκη 1997»

Το αντικείμενο της μελέτης περιλαμβάνει τον εκσυγχρονισμό και την επέκταση των εγκαταστάσεων του Θεάτρου Δάσους στο Σέιχ Σου, την ακουστική διόρθωση του κοίλου, την αύξηση της χωρητικότητάς του και την αναβάθμιση του περιβάλλοντος χώρου (προσπελάσεις και στάθμευση).

Η μελέτη αναβάθμισης του κοίλου του Θεάτρου Δάσους επικεντρώθηκε σε τρία σημεία:

• στην εκ νέου χάραξη του κοίλου, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η άρτια ορατότητα προς τη σκηνή και προς την πόλη,
• στη βελτίωση των ηχητικών συνθηκών τόσο για τους θεατές όσο και για τους ηθοποιούς – μουσικούς
• στην επεξεργασία των εμφανών επιφανειών του θεάτρου, με τρόπο ώστε να επιτευχθεί μια συνεκτική αρχιτεκτονική εικόνα με τη μεγαλύτερη δυνατή κατασκευαστική οικονομία.

Η ανάλυση του κυκλικού τμήματος που περιέχει ο κοίλο στην πολυγωνική περίμετρο ενός εικοσάγωνου επιδιώκει την καλύτερη διάχυση του ήχου.

Η σκόπιμα μη κανονική γεωμετρία του κοίλου, σύμφωνη και με τις απαιτήσεις της ακουστικής μελέτης οδήγησε στην αναζήτησή διαφορετικού αριθμού κερκίδων στους διάφορους κυκλικούς τομείς του κοίλου στο Α (κάτω) και στο Β (πάνω) διάζωμα. Η μορφή του λόφου, τα υπάρχοντα δέντρα και η προϋπάρχουσα εκσκαφή συνεισέφεραν αποφασιστικά στη διατύπωση της νέας πρότασης.

Οι προκατασκευασμένες κερκίδες δεν είναι στο κάτω και στο άνω διάζωμα όμοιες στο μήκος και τη διατομή τους. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της πρόθεσης των μελετητών να διαφοροποιηθεί η κλίση του Α, για να βελτιωθεί η ακουστική και η οπτική σχέση με τη σκηνή.

Πρέπει να σημειωθεί ότι, χάρη στο διαφορετικό τύπο κερκίδας που χρησιμοποιήθηκε, η διαφορετική κλίση των διαζωμάτων δε μεταβάλει το ύψος του καθίσματος που παραμένει σε όλες τις θέσεις σταθερό (36 εκ.).

Η κίνηση των θεατών στο χώρο έχει οργανωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να καλύπτει τις απαιτήσεις των κανονισμών πυρασφάλειας, ταυτόχρονα όμως να ερμηνεύει και τη λειτουργία του χώρου.

Τρεις, σχεδόν οριζόντιοι, δακτύλιοι περιβάλλουν τα δυο διαζώματα: ο πρώτος γύρω από τη σκηνή, ο δεύτερος στο μέσο της απόστασης μεταξύ του άνω και του κάτω διαζώματος και ο τρίτος στο τέρμα του άνω διαζώματος.

Ο πρώτος συγκλίνει με τον κεντρικό άξονα του θεάτρου, όπου συγκεντρώνονται και τα όμβρια. Ο δεύτερος αποκλίνει δεξιά και αριστερά προς τα άκρα, από όπου οι θεατές εξέρχονται του θεάτρου. Ο τρίτος συναντά στην περίμετρο του θεάτρου τέσσερις κατακόρυφους κόμβους – σκάλες, οι οποίοι εκβάλλουν σε ένα διάδρομο διαφυγής σε χαμηλότερη στάθμη.

Όπως είχε διαπιστωθεί από την προμελέτη, η στάθμη της σκηνής έπρεπε να ανυψωθεί για πολλούς λόγους. Με την ευκαιρία αυτής της αλλαγής στάθμης, στην περίμετρο της ορχήστρας προβλέφθηκε ένα κανάλι για τις ηλεκτρολογικές και μηχανολογικές εγκαταστάσεις. Ο μηχανικός σκηνής έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί αυτό το κανάλι ως εργαλείο πολλών δυνατοτήτων, ακόμη και για τη μηχανική ενίσχυση του ήχου.

Η σκηνή έχει σχεδιαστεί με ευελιξία εξυπηρέτησης θεαμάτων εντελώς διαφορετικών μεταξύ τους (θέατρο, συναυλίες, χορός κλπ).

Οι δυο όροφοι του υποσκήνιου κτιρίου, καλύπτουν, από άποψη προγράμματος, απολύτως διακεκριμένες δραστηριότητες.

Στην ανώτερη στάθμη επιλύονται τα καμαρίνια των ηθοποιών καθώς και η στοά αναμονής και επίσκεψης των ηθοποιών, πριν και μετά την παράσταση. Οι χώροι των καμαρινιών υπερυψώθηκαν κατά 60 εκ πάνω από το υπάρχον δάπεδο, ώστε τα παράθυρα τους να βρίσκονται ψηλότερα από το χώρο αναμονής και επίσκεψης. Έτσι εξασφαλίστηκε η ιδιωτικότητα των κλειστών χώρων σε σχέση με τον εξώστη, χωρίς να περιοριστεί η άμεση σχέση των καμαρινιών με τον υπαίθριο χώρο. Η στάθμη αυτή επικοινωνεί με την περίμετρο της σκηνής σε πέντε σημεία της, επίλυση που διευκολύνει την κίνηση ηθοποιών και τεχνικών.

Στην χαμηλότερη στάθμη του υποσκηνίου επιλύθηκε η λειτουργία της Σχολής Χορού του ΚΘΒΕ. Για τον σκοπό αυτό προβλέπονται ένα γραφείο υποδοχής και γραμματείας, μία μεγάλη αίθουσα ασκήσεων μπαλέτου, δύο μικρές αίθουσες προθέρμανσης και γυμναστικής και χώροι αποδυτηρίων με βοηθητικούς χώρους ντους και WC.

Το εντευκτήριο έχει μελετηθεί ως ένα σύνολο ημιυπαίθριων ή ανοιχτών χώρων, οι οποίοι οργανώνονται κάτω από ένα βατό δώμα – πλατεία. Η πλατεία επικοινωνεί άμεσα με τον κεντρικό δρόμο της προσπέλασης στο θέατρο μέσα από πλατώματα – σκαλιά που παρακολουθούν την κλήση του δρόμου.

Η πλατεία – δώμα συνδέεται άμεσα, μέσω μίας γέφυρας, με την άνω στάθμη του υποσκήνιου κτιρίου, όπου βρίσκονται και τα καμαρίνια των ηθοποιών.

Η κλιμακωτή διαμόρφωση της πλατείας την κάνει εύκολα προσπελάσιμη από το κοινό στις ώρες του διαλείμματος ή πριν και μετά την παράσταση.

Η ράμπα προσπέλασης, η οποία αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο της σύνθεσης, κινείται από την σκεπαστή πλατεία εισόδου στον κλειστό χώρο του εντευκτηρίου και καταλήγει στην σκεπαστή ταράτσα (στάθμη +4,95). Η χάραξη της έγινε με τρόπο ώστε να διασωθούν όλα τα σημαντικά δέντρα της περιοχής, τα οποία προσδίδουν ιδιαίτερο χαρακτήρα στο βαθμιδωτό κτίριο. Αριστερά από τη ράμπα διαμορφώνονται μικρά πλατώματα – κήποι, τα οποία ουσιαστικά αποτελούν επεκτάσεις του ημιυπαίθριου αναψυκτηρίου κατά μήκος της ράμπας.

Η ανοιχτή αυλή στην βορειοδυτική πλευρά του συγκροτήματος συνδέεται άμεσα με την είσοδο του ισογείου χώρου του υποσκήνιου κτιρίου.

Το έργο παραμένει ημιτελές, εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή του εντευκτηρίου, το οποίο ορίζει το φόντο της ανατολικής πλευράς της σκηνής και οργανώνει την είσοδο προς το θέατρο.

Οι μελετητές υπογραμμίζουν ότι η επίτευξη ενός ρεκόρ ταχείας περαίωσης του έργου (εγκατάσταση εργολάβου: 7 Ιανουαρίου 1997, πραγματοποίηση της πρώτης συναυλίας: 15 Ιουνίου 1997) καθώς και η επιλεγείσα μέθοδος δημοπράτησης επέφερε σοβαρές αποκλίσεις από την αρχική μελέτη.

Κάτοψη – Πλάνο – Χάρτης