Τι είναι αληθινό και τι επινοημένο; – H Κλαίρη Χριστοπούλου σε μία από τις πιο ενδιαφέρουσες παραστάσεις της Θεσσαλονίκης

Τι θα έβλεπε ένας εξωγήινος πολιτισμός, αν επισκεπτόταν τον πλανήτη μας; Τι συμπεράσματα θα έβγαζε για τον τρόπο που αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος τη θέση του στο Σύμπαν; Θα μπορούσε το εξωτερικό βλέμμα να επιδράσει αποκαλυπτικά επάνω μας, να μας μεταμορφώσει από “απανθρωπότητα” σε ανθρωπότητα;

Τις δικές του απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα αλλά και ακόμα παραπάνω που μας απασχολούν, δίνει ξανά το θεατρικό έργο “UFO” του Ivan Vyrypaev, μετά την επιτυχημένη πανελλήνια πρεμιέρα του στη Θεσσαλονίκη τον περασμένο Ιανουάριο, από την ομάδα «Άνθρωπος στη Θάλασσα», επιστρέφοντας για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων στη Μικρή Σκηνή και συνεχίζοντας για ακόμα ένα τετραήμερο στις 12, 13, 14 και 15 Μαΐου.

Απρόσμενες αφηγήσεις. Εσωτερικά τοπία που ραγίζουν. Εμπειρίες οριακές, που ανατρέπουν την κοσμοαντίληψη των προσώπων και επανακαθορίζουν τη ζωή τους. Τι είναι αληθινό και τι επινοημένο; Και, τελικά, έχει σημασία;

Η Κλαίρη Χριστοπούλου σκηνοθετεί μία από τις πιο ενδιαφέρουσες παραστάσεις της σεζόν για τη Θεσσαλονίκη και μιλάει στην Parallaxi για το έργο, τα νοήματα του και τη σχέση του με το κοινό.

Το «UFO» ισορροπεί ανάμεσα σε πολύ σημαντικά υπαρξιακά, φιλοσοφικά ζητήματα με μια ελαφρότητα και χιούμορ. Ποια ήταν η δική σας πρόκληση σε αυτή την παράσταση;

Διάβασα το «UFO» κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας. Αυτό το έργο μίλησε μέσα μου πολύ δυνατά, άγγιξε ακριβώς τα θέματα που με απασχολούσαν εκείνη την εποχή πολύ έντονα, ενώ παράλληλα απόλαυσα  την αμεσότητα της αφήγησης και το χιούμορ του έργου. Σκέφτηκα ότι είναι σημαντικό οι θεατές να έρθουν σε επαφή με αυτό το κείμενο, με τις σκέψεις και τις ιδέες που πραγματεύεται.  Η δομή του, ωστόσο  -μία εισαγωγική επιστολή και δέκα μονόλογοι- ήταν ένα στοιχείο που με προβλημάτισε αρκετά. Σκέφτηκα πως η συγκέντρωση του ελληνικού κοινού δεν είναι αρκετά “εξασκημένη” ώστε να παρακολουθήσει αυτή την επανάληψη, αφού οι περισσότερες παραστάσεις τελευταία ακολουθούν έναν φρενήρη ρυθμό που σπάνια επιτρέπει στο περιεχόμενο του έργου να αναδειχτεί. Αποφάσισα να επεξεργαστώ δραματουργικά το «UFO»,  συνθέτοντας σκηνές κατά τις οποίες οι χαρακτήρες συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν, φωτίζοντας στοιχεία των χαρακτήρων που μέσα από τη συνάντησή τους με τους άλλους, γεννούν ιδεολογικές συγκρούσεις ή κωμικά gags. Παράλληλα, μία μεγαλύτερη πρόκληση ήταν  να υλοποιήσω αυτή την παράσταση με αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και αξιοπρεπείς αμοιβές για όλα τα εργαζόμενα άτομα. Ζητώ συγνώμη για την απότομη προσγείωση από τα καλλιτεχνικά στα εργασιακά αλλά οι συνθήκες εργασίας των καλλιτεχνών αντανακλώνται στις παραστάσεις που δημιουργούν. Η πρόκληση ήταν λοιπόν να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε συνθήκες εργασίας και συνεργασίας, που να εμπνέουν το σεβασμό, τη δημιουργικότητα και την καλλιτεχνική έρευνα.

Ποια είναι η άποψη σας για το αόρατο που διαπραγματεύεται ο Vyrypaev και ίσως, ανταγωνίζεται την πραγματικότητα που ζούμε;

Η όραση δεν είναι η μόνη μας αίσθηση, ωστόσο κυρίως λειτουργούμε σαν να είναι ο αποκλειστικός οδηγός μας για την πραγματικότητα, η μοναδική απόδειξη. Αν και ο ορατός σε εμάς κόσμος είναι μονάχα μία κατασκευαστική ιδιότητα του φακού των ματιών μας, επιμένουμε να νομίζουμε ότι η αντίληψή μας για την πραγματικότητα είναι και η πιο ακριβής, η πιο “έγκυρη”. Θα έλεγα λοιπόν ότι η άποψή μου για το αόρατο, έτσι όπως το διαπραγματεύεται ο Vyrypaev, είναι ορθολογιστική αλλά όχι ανθρωποκεντρική. Υπερβαίνει την πραγματικότητα που αντιλαμβανόμαστε.

Πώς μπορεί τελικά ο άνθρωπος να πιστέψει σε κάτι που δεν βλέπει;

Μελετώντας τον κόσμο. Αναζητώντας. Θέτοντας ερωτήματα. Μέσα από τη φυσική περιέργεια, που πάντοτε είχε ο άνθρωπος, την αναζήτηση, τη δίψα για γνώση. Μιλάω για μία πίστη που έχει βάση επιστημονική, ορθολογιστική. Η επιστήμη έχει οπλίσει τη φαρέτρα των “υπέρμαχων του αόρατου” με επιχειρήματα ήδη από την ανακάλυψη του μικροσκοπίου! Αντίστοιχα, η κβαντομηχανική και οι νευροεπιστήμες σήμερα, επιβεβαιώνουν και αξιοποιούν πρακτικές από την αρχαία γνώση, που κάποτε αντιμετωπίζονταν με σκεπτικισμό, όπως ο διαλογισμός. Πιστεύω ότι ο αιώνας μας θα καταφέρει να ενώσει αυτές τις δύο -ως τώρα- αντικρουόμενες θέσεις, να τις συνθέσει σε μία νέα αντίληψη της κατανόησης του κόσμου.

Ποια ήταν η δική σας σκηνοθετική τακτική σε αυτή την παράσταση και τι θέλατε να φωτίσετε περισσότερο;

Θέλοντας να υπογραμμίσω το στοιχείο της θεατρικότητας, της αυτοαναφορικότητας που έχει το έργο, παρουσίασα το έργο σε δύο μέρη, διατηρώντας στο πρώτο την ακολουθία των 5 μονολόγων και προσεγγίζοντας ρεαλιστικά τη συνθήκη “πραγματικές μαρτυρίες ανθρώπων που ήρθαν σε επαφή με ούφο”. Το δεύτερο μέρος, το director’s cut, είναι μία σύνθεση των υπόλοιπων 5 σκηνών, που -για να το πω με απλά λόγια- δεν κρύβει ότι είναι παράσταση, ότι είναι ένα ζωντανό συμβάν για τα μάτια του θεατή.

Μετά τον πρώτο κύκλο παραστάσεων, επιστρέφετε για λίγες ακόμα στη Μικρή Σκηνή. Πώς είδε ο κόσμος την παράσταση σας, τι σας είπε;

Αξιοποιήσαμε τη δυνατότητα που δίνει η Μικρή Σκηνή μιας πολύ πιο άμεσης σχέσης με το κοινό, που κάθεται στα τραπέζια ή στο μπαρ και, μέσα από αυτή τη συνθήκη, συνδέεται περισσότερο, μετέχει σε μία κοινή εμπειρία. Ο κόσμος ξεχωρίζει από την παράσταση τα νοήματά της -συζητάει πολύ μετά για αυτά, έχει ανάγκη όχι μόνο να τα σκεφτεί αλλά και να επικοινωνήσει και αυτό το βρίσκω πολύ αισιόδοξο σε μία εποχή κοινωνικής απομόνωσης. Ξεχωρίζει επίσης τις ερμηνείες των ηθοποιών, κάτι που με χαροποιεί ιδιαίτερα γιατί η δουλειά με τον ηθοποιό είναι από τα αγαπημένα μου και πιο σημαντικά κομμάτια της δουλειάς μου.

Τι θα θέλατε να πάρει από τα νοήματα της παράστασης ο θεατής φεύγοντας;

Την αξία της ευγνωμοσύνης για την ύπαρξη μας στον κόσμο, για το δώρο της ζωής. Την επίγνωση ότι όλοι είμαστε μεταξύ μας συνδεδεμένοι, ένας οργανισμός, και την ευθύνη που αυτό συνεπάγεται για την παρουσία μας στο Σύμπαν.

• Η παράσταση “UFO” συνεχίζει στη Μικρή Σκηνή, από Δευτέρα 12 μέχρι Πέμπτη 15 Μαΐου 2025 στις 21.15 | Επί σκηνής: Ανδρέας Ασημακόπουλος, Αρετή Μακρολειβαδίτη, Μάριος Μεβουλιώτης, Κλαίρη Χριστοπούλου | Διάρκεια: 90 λεπτά | Κανονικό Εισιτήριο:14€ | Εκπτωτικό Εισιτήριο: 12€ ( Άνω των 65 / Πολυτέκνων / Φοιτητικό/ Ανέργων/ΑΜΕΑ ) | Ατέλειες: 10€ | Ηλεκτρονική αγορά εισιτηρίων: https://www.more.com/gr-el/tickets/theater/ufo-sti-mikri-skini