Μία εκπομπή έρευνας της ΕΡΤ3 που αξίζει να παρακολουθείτε

Η σπουδαία εκπομπή της ΕΡΤ3 με θέματα που όλοι κάποτε συζητήσαμε και αργότερα βγήκαν από το... κάδρο - Τι λένε οι δημιουργοί της, Χριστίνα Καλημέρη και Βασίλης Κατσάρας

Γιώργος Σταυρακίδης

22 Μαρτίου 2023, 12:09 μμ

μία-εκπομπή-έρευνας-της-ερτ3-που-αξίζει-987142

Γιώργος Σταυρακίδης

22 Μαρτίου 2023, 12:09 μμ

Πόσες φορές δεν αναρωτηθήκαμε για θέματα της επικαιρότητας που ξαφνικά “έφυγαν” από πάνω τους τα φώτα της δημοσιότητας και δεν μάθαμε τη συνέχεια τους;

Πόσες φορές έμειναν άραγε άνθρωποι πίσω από αυτή την πρόσκαιρη δημοσιότητα, να προσπαθούν να φτιάξουν και πάλι τη ζωή τους με τα μέσα που τους απέμειναν;

Η νέα εκπομπή έρευνας της ΕΡΤ3 με τίτλο «Εντός Κάδρου» ήρθε για να δώσει συνέχεια σε θέματα που κάποια στιγμή όλοι συζητήσαμε ή «έπιασαν» χώρο στα κεντρικά δελτία ειδήσεων, αφήνοντας στο πέρασμα του χρόνου πίσω τους, ανθρώπους που τώρα δέχτηκαν να μιλήσουν μπροστά από την κάμερα της εκπομπής για εκείνα που βιώνουν και εκείνα που τους λείπουν.

Η εβδομαδιαία εκπομπή δημοσιογραφικής έρευνας που προβάλλεται κάθε Τετάρτη στις 19.00 έρχεται για να συμπληρώσει ένα κενό στην ελληνική τηλεόραση, σε ένα δημοσιογραφικό είδος που καταλαμβάνει ελάχιστο από τον τηλεοπτικό χρόνο και από εκείνον που θα θέλαμε να έχει.

Στο τιμόνι της εκπομπής, δύο αξιόλογοι δημοσιογράφοι της Θεσσαλονίκης που μετά από τα πολλά «χιλιόμετρα» τους στα δελτία ειδήσεων, προτείνουν ένα επόμενο βήμα που τους πάει πέρα από τα γεγονότα που απασχολούν την επικαιρότητα και επιλέγουν να δώσουν λίγο φως σε ζητήματα που συνεχίζουν να απασχολούν, δυστυχώς πλέον, μόνο εκείνους που τα βιώνουν.

Εκτός από την δημοσιογραφική έρευνα των θεμάτων του «Εντός Κάδρου», την αρχισυνταξία της εκπομπής έχει αναλάβει ο Βασίλης Κατσάρας και την παρουσίαση η Χριστίνα Καλημέρη, σε σκηνοθεσία του Νίκου Γκούλιου, εστιάζοντας σε προσωπικές μαρτυρίες, τοποθετήσεις και απόψεις ειδικών, στατιστικά δεδομένα και ιστορικά στοιχεία που δίνουν μία σφαιρική εικόνα των γεγονότων που απασχολούν τις έρευνες τους. Μέσα από διηγήσεις ανθρώπων που ξεδιπλώνουν μπροστά στον τηλεοπτικό φακό τις προσωπικές τους εμπειρίες, θέτονται τα ερωτήματα που καλούνται στη συνέχεια να απαντήσουν οι ειδικοί στη διάρκεια των εκπομπών. Η εξόρυξη και η ανάλυση δεδομένων, η παράθεση πληροφοριών και οι συγκρίσεις με την διεθνή πραγματικότητα ενισχύουν την δημοσιογραφική έρευνα που στοχεύει στην τεκμηριωμένη ενημέρωση.

Κάτι που επιβεβαιώνει και ο Βασίλης Κατσάρας στη συζήτηση που κάναμε, λέγοντας πως «Ο σκοπός είναι ότι παίρνουμε κάποια από αυτά τα κοινωνικά θέματα ως επί το πλείστο, τα τοποθετούμε εντός κάδρου και τα αναλύουμε. Έχει μία συγκεκριμένη διαδικασία όλο αυτό, όπου αντλούμε στοιχεία. Βασίζεται σε προσωπικές ιστορίες οι οποίες αποτελούν το παράδειγμα ουσιαστικά πάνω στο οποίο πατάμε, δημιουργούνται τα ερωτήματα μέσα από αυτές τις ιστορίες και στη συνέχεια αναζητούμε τους ειδικούς και τους αρμόδιους για να μας δώσουν απαντήσεις πάνω σε αυτά», ενώ συνεχίζει εξηγώντας πως πρέπει να πάρει κάποιος μία απόσταση από τα γεγονότα για να μπορεί να κάνει μία τέτοια εκπομπή.

«Ενώ η εκπομπή βγαίνει κάθε εβδομάδα, υπάρχει μία προεργασία μηνών πριν. Σκεφτείτε ότι ξεκίνησε το πρώτο επεισόδιο τον Μάρτιο αλλά είναι μία εκπομπή που άρχισε να δουλεύεται από τον Νοέμβρη. Χρειάζεται αρκετή δουλειά και για να μιλήσεις με τους ανθρώπους, να κάνεις την έρευνα που απαιτείται από πριν… Είναι λοιπόν ένα σημαντικό κομμάτι έρευνας που προϋπάρχει και στη συνέχεια, η διαδικασία για να μπορέσει να γίνει όλο αυτό οπτικό αποτέλεσμα. Δίνεται επίσης αρκετή βαρύτητα στο καλλιτεχνικό κομμάτι και σε αυτό είναι σημαντική η παρουσία του σκηνοθέτη μας, του Νίκου Γκούλιου και της μοντέζ μας, της Αναστασίας Δασκαλάκη, όπου φροντίζουμε να μην είναι ένα εκτεταμένο ρεπορτάζ, αλλά να έχει και κάποια καλλιτεχνικά στοιχεία, ένα καλαίσθητο οπτικό αποτέλεσμα. Ο σκοπός μας είναι κυρίως να αναδείξουμε σωστά κάποια θέματα που περνάνε στο ντούκου».

Σχετικά με τα θέματα που επιλέγονται, η Χριστίνα Καλημέρη αναφέρει: «Είναι θέματα που μας απασχολούσαν και τα προηγούμενα χρόνια γιατί είμαστε και οι δύο στα δελτία ειδήσεων, ο Βασίλης ως αρχισυντάκτης κι εγώ στην παρουσίαση. Επίσης, μιλάμε για θέματα που συζητάμε όλοι με τους φίλους μας. Θέματα που δεν γνωρίζουμε την επόμενη μέρα, όταν πια φύγει από πάνω τους το φως της δημοσιότητας. Το σημαντικό για μένα σε αυτή την εκπομπή, είναι ότι κερδίζουμε την εμπιστοσύνη των ανθρώπων σιγά σιγά. Εγώ όταν πήρα πρώτη φορά στην Σοφία Κικίδου που είναι η αδερφή ενός από τα θύματα στα Γρεβενά που έγινε η έκρηξη και σκοτώθηκαν τρεις εργαζόμενοι, δεν ήθελε καθόλου να μιλήσει σε δημοσιογράφο λόγω κακής εμπειρίας. Ξέρεις με πόσους ήπιαμε έναν καφέ πριν μιλήσουν μπροστά στην κάμερα ώστε να δουν ότι είμαστε άνθρωποι; Ότι δεν είμαστε δημοσιογράφοι που θέλουν να βγάλουν κάτι εντυπωσιακό, κάτι πολύ συγκινητικό. Σε πληροφορώ ότι όλες τις φορές που υπήρχε συγκίνηση, διακόψαμε και συνεχίσαμε μετά. Δεν θέλουμε να κερδίσει η συγκίνηση μπροστά στην ενημέρωση.»

Ως παρουσιάστρια της εκπομπής, είναι εύκολο να το διαχειριστείς αυτό;

«Όχι δεν είναι. Όταν η κυρία Νίκη στην εκπομπή αυτής της Τετάρτης, για τους σεισμοπαθείς στη Λάρισα, έβαλε τα κλάματα γιατί βρίσκεται με ένα παιδί 40 χρόνων με αναπηρίες και προβλήματα, έξω από το σπίτι της που ήταν ένα διώροφο 120 τετραγωνικά ο κάθε όροφος και τώρα βρίσκεται σε 24 τετραγωνικά ενός κοντέινερ, αυτή η γυναίκα και μόνο που μου τα περιέγραφε έβαλε τα κλάματα. Δεν είναι λοιπόν εύκολο αλλά δεν αφήνουμε την συγκίνηση να κυριαρχήσει αλλά να φανεί η εικόνα των ανθρώπων αυτών, της κυρίας Νίκης και όλων των άλλων, χιλιάδων ανθρώπων που ταλαιπωρούνται. Υπάρχει πολύ συναίσθημα παρόλο που προσπαθούμε να το συγκρατήσουμε και δεν το επιδιώκουμε σαφώς στην εκπομπή. Προσπαθούμε να παραθέσουμε κάποια στοιχεία κι ένας τηλεθεατής έτσι να βγάλει τα συμπεράσματα του από μόνος του. Είναι ένα αποτέλεσμα που θέλει πολλή δουλειά. Ξέρεις, επειδή είμαστε και σύντροφοι με τον Βασίλη, 24 ώρες το 24ωρο δουλεύουμε πάνω στην εκπομπή. Δε μιλάμε για τίποτα άλλο πια. Καλώς ή κακώς η αλήθεια είναι πως μας απασχολεί και έχουμε αφοσιωθεί στην εκπομπή και παρόλο που είναι μικρής διάρκειας θέλει πάρα πολύ δουλειά.»

“Συναντάμε ανθρώπους και μιλάμε μαζί τους”

Μιλώντας για τα δύο επεισόδια που ήδη προβλήθηκαν στην ΕΡΤ3 και αυτό που έρχεται σήμερα στις 19.00, ο Βασίλης Τσικάρας θυμάται: «Το πρώτο επεισόδιο έχει να κάνει με τα εργατικά δυστυχήματα. Όπου πρέπει να κάνεις τις συγκρίσεις και τι γίνεται και στο εξωτερικό, σε ποια κατάσταση βρισκόμαστε εμείς εδώ, ποια είναι τα βαθύτερα αίτια για την τεράστια αύξηση που σημειώνεται κάθε χρόνο που περνάει, ποια είναι η πραγματικότητα, πώς τη βιώνουν οι άνθρωποι που έχουν χάσει συγγενείς τους κλπ.

Στο δεύτερο επεισόδιο ασχοληθήκαμε με την απόδοση ελληνικής ιθαγένειας σε αλλοδαπούς οι οποίοι είναι υποψήφιοι. Τι έχει αλλάξει με τον καινούριο κώδικα, πόσο δύσκολες είναι οι διαδικασίες των εξετάσεων, τι γίνεται με το επαρκές εισόδημα που έχει έρθει και έχει και αναδρομική ισχύ, τι γίνεται με τα παιδιά δεύτερης γενιάς τα οποία μπορεί να περιμένουν στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη ακόμη και πέντε χρόνια για να πάρουν την ιθαγένεια εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις.

Την Τετάρτη, θα παίξει ένα επεισόδιο που έχει τίτλο «Η ζωή μετά τον εγκέλαδο» και είναι ένα οδοιπορικό στα χωριά του Τιρνάβου και της Ελασσόνας όπου επισκεφτήκαμε τις πληγείσες αυτές περιοχές από τον Μάρτιο του 2021 και είδαμε πώς είναι η κατάσταση δύο χρόνια μετά.

Μιλάμε για μία αυτοψία, συναντάμε ανθρώπους και μιλάμε μαζί τους και αναφέρουμε και όσα είχαν αποφασιστεί να γίνουν στην περιοχή και τι έγινε τελικά. Την προσπάθεια τους επίσης, για να συνεχίσουν τη ζωή τους».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Εντός Κάδρου (@entoskadrou)

“Έχουμε κάνει φίλους”

«Νόμιζα ότι η μεγαλύτερη μου αγωνία είναι για όταν θα ξεκινούσε η εκπομπή, στο πρώτο δηλαδή επεισόδιο. Αλλά τελικά διαπιστώνω, ότι όσο περνάει ο καιρός και όσα επεισόδια κι αν προβληθούν, η αγωνία μου για το επόμενο θα είναι πολύ μεγαλύτερη από την προηγούμενη» αναφέρει η γνωστή δημοσιογράφος, εξηγώντας πως «Ξέρεις, οι άνθρωποι ακούν τη λέξη δημοσιογράφος και δεν είναι φιλικά προσκείμενοι, είναι πολύ αρνητικοί σε πολλά πράγματα και σκέψου ότι οι πρώτες εκπομπές έγιναν και πριν γίνει αυτό το δυστύχημα στα Τέμπη που μπορεί να έχει δημιουργήσει ακόμα μεγαλύτερη αποστροφή ως προς τους δημοσιογράφους και το πώς καλύφθηκε. Αλλά η αγωνία μου είναι για το αν θα μπορέσουμε μέσα σε αυτό το ημίωρο της εκπομπής να δώσουμε στα ζητήματα που ερευνούμε, το πιο βαθύ, αυτό που οι άνθρωποι θέλουν να βγάλουν προς τα έξω και να το ακούσουν κι άλλοι και όχι μόνο εμείς, ίσως κάποιοι υπεύθυνοι που θα μπορούσαν να κάνουν πιο γρήγορα κάποιες ενέργειες για να ανακουφιστούν. Το πάρα πολύ ευχάριστο για μένα, αν μπορούμε να το πούμε έτσι όταν μιλάμε για συγγενείς θυμάτων δυστυχημάτων ή ανθρώπους που ζουν σε κοντέινερ, είναι πως έχουμε ακόμα επικοινωνία και μετά την προβολή της εκπομπής. Έχουμε κάνει φίλους.»

Είναι εύκολο να κάνεις μία εκπομπή έρευνας σε ένα κανάλι της δημόσιας τηλεόρασης;

Την απάντηση δίνει ο Βασίλης λέγοντας πως «Αν θες να κάνεις δουλειά, μπορείς να κάνεις δουλειά. Η δυσκολία έχει να κάνει με τη γενικότερη απαξίωση του επαγγέλματος μας το οποίο δημιουργεί μία δυσπιστία στους ίδιους τους ανθρώπους που έχουν τα προβλήματα και δυσκολεύονται να πειστούν ότι ξέρεις να τα αντιμετωπίσεις με τον σωστό τρόπο και δεν θα τους εκμεταλλευτείς. Αυτό είναι κάτι που το συναντήσαμε. Γι’ αυτό και σε όλες τις περιπτώσεις μέχρι τώρα, δεν πάμε κατευθείαν, αλλά παίρνουμε ένα τηλέφωνο και πάμε να μιλήσουμε μαζί τους. Χρειάζεται να αποκτήσεις μία προσωπική επαφή με αυτούς τους ανθρώπους, να κερδίσεις την εμπιστοσύνη τους, να τους συναντήσεις ξανά και ξανά αν χρειαστεί, προκειμένου να καταλάβουν ότι πρόκειται για μία δουλειά η οποία δεν θα μετρήσει, ούτε θα συνυπολογίσει αντιδράσεις, παρεμβάσεις αλλά θα αποτυπώσει την πραγματικότητα ως έχει. Εσύ μετά, αν κάνεις καλά τη δουλειά σου μπορείς να είσαι και αντικειμενικός ακόμη. Δηλαδή, η εκπομπή φροντίζει να έχει όλες τις πλευρές αλλά να αποτυπώνει τα πράγματα ως έχουν. Από εκεί και πέρα, τα συμπεράσματα προκύπτουν, βγαίνουν, ενδεχομένως να υπάρχει και μία θέση γιατί και μόνο που προσεγγίζεις ένα θέμα το οποίο δεν το πιάνει ποτέ κανείς, αυτό δηλώνει ότι θες να ασχοληθείς με κάτι, αλλά η δουλειά γίνεται με τους όρους που ορίζει και η δεοντολογία μας και γενικότερα το επάγγελμα μας.

Το ίδιο ισχύει και από την διοίκηση των καναλιών;

Κοίταξε, όπως ξέρουμε, απουσιάζουν τα τελευταία χρόνια εκπομπές έρευνας από τα κανάλια. Η εκπομπή, ασχολείται με κοινωνικά θέματα τα οποία όμως, όλα, έχουν και μία πολιτική προέκταση. Δεν είναι ωστόσο μία εκπομπή που θα πάρει να πει τι λέει το ένα κόμμα και τι λέει το άλλο. Δεν είναι αυτή η δουλειά της. Είναι όμως δουλειά της να δείξει τι συμβαίνει, να δείξει ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε γενικότερα σαν χώρα. Στα κανάλια αυτή τη στιγμή υπάρχουν, αλλά είναι λίγες τέτοιες εκπομπές, δεν είναι δηλαδή ο κανόνας. Το τηλεοπτικό τοπίο γνωρίζουμε λίγο πολύ όλοι ποιο είναι αυτή τη στιγμή. Ωστόσο, η έρευνα δεν είναι κάτι που νομίζω δεν τη θέλουν οι συνάδελφοι, απλώς το να κάνεις ερευνητική δημοσιογραφία και δη στην τηλεόραση είναι λίγο πολυτέλεια. Γιατί απαιτεί και χρόνο, άρα θα πρέπει να ξέρει το μέσο σε μία τέτοια περίπτωση ότι θα χρειαστεί χρόνος παραπάνω σε αυτούς τους συναδέλφους από εκείνον που έχουμε συνηθίσει για να έχουμε αποτέλεσμα, και φυσικά θα χρειαστεί και ένα κόστος, όπου στη δική μας περίπτωση που πρόκειται για μία εξολοκλήρου εσωτερική παραγωγή και γίνεται μέσα από τους ανθρώπους της ΕΡΤ3, δεν έχει κάποιο κόστος και εμείς παράλληλα δουλεύουμε και στα δελτία ειδήσεων. Δηλαδή η εκπομπή είναι ένας κόπος παραπάνω για εμάς και απαιτεί κι ένα μεράκι για να γίνει. Αλλά γενικότερα αν το δούμε πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει σε ένα γενικότερο τηλεοπτικό τοπίο και σε κάποιο άλλο μέσο, θέλει να δαπανήσεις και χρόνο και φυσικά και κάποιο ποσό παραπάνω.

Πώς επιλέγετε να κάνετε έρευνα σε μία περίοδο που η τηλεόραση δεν την προτιμά ιδιαίτερα;

«Ακριβώς γι’ αυτό.» αναφέρει η Χριστίνα αφοπλιστικά, «Μετά από μια εμπειρία χρόνων, αυτό είναι κάτι καινούριο για μένα. Νιώθω σας πρωτάρα. Έχω την αίσθηση, στην έρευνα, πως πρέπει πρώτα να είμαστε εμείς πολύ καλά ενημερωμένοι για να μπορέσουμε μετά να δώσουμε την συνέχεια των θεμάτων και να ενημερωθεί ο κόσμος για θέματα που έμειναν στο πλάι.

Τι σας έχουν πει για τα δύο πρώτα επεισόδια;

«Είχαμε ένα πάρα πολύ θετικό feedback και το εντυπωσιακό ήταν ότι το είχαμε από όλες τις πλευρές. Δηλαδή, χαρήκαμε πολύ όταν μας πήραν και οι άνθρωποι που πρωταγωνίστησαν στο επεισόδιο για την ιθαγένεια και μας είπανε ότι δείξαμε πολύ σωστά το ζήτημα τους, αλλά και όταν μας πήρε ο Γενικός Γραμματέας Ιθαγένειας και ζήτησε να έχει ένα αντίγραφο της εκπομπής προκειμένου να την προβάλει επειδή ήταν κι αυτός ευχαριστημένος επειδή οι δικές του απόψεις ετέθησαν χωρίς να υπάρχει παρεξήγηση πάνω σε αυτό» λέει ο Βασίλης, ενώ κλείνοντας συμπληρώνει πως «Αυτό είναι και το επίτευγμα, να καταφέρνεις να προσεγγίσεις θέματα με τρόπο σωστό. Και η εκπομπή δείχνει τον δρόμο πως δεν υπάρχουν θέματα που δεν μπορούμε να τα αγγίξουμε. Νομίζω πως όλα τα θέματα μπορούμε και πρέπει να ασχολούμαστε με αυτά.»