Pamela vs Philomena: Τα δύο νέα πολυσυζητημένα ντοκιμαντέρ του Netflix

Είναι αρκετοί αυτοί που θεωρούν πως οι ταινίες και οι σειρές του Netflix είναι κατά βάση εμπορικές μετριότητες με λίγα σε σχέση με τον όγκο τους ποιοτικά προγράμματα και κάποιες ταινίες φτιαγμένες για να σαρώσουν τα βραβεία Oscar.

Ωστόσο οι παραγωγές ντοκιμαντέρ της εν λόγο πλατφόρμας είναι στην πλειοψηφία τους πολύ καλά δουλεμένες, με χρόνια δημοσιογραφικής έρευνας, αναλυτικά στοιχεία, άρτια σκηνοθεσία και ένα ικανό επιτελείο που καταφέρνει να κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού.

Πολλές από αυτές έχουν φτάσει στην κορυφή του top 10, άλλες σε δικαστικές διαμάχες, αγωγές και μηνύσεις ενώ άλλες έχουν καταφέρει να ανοίξουν και πάλι φακέλους άλυτων υποθέσεων εγκληματικών πράξεων. Από όλα μπορεί κανείς να βρει στο Netflix.

Ντοκιμαντέρ με θέμα την φύση, το σύμπαν, τους ωκεανούς, ιστορικά ντοκιμαντέρ, πορτραίτα διάσημων, φυλετικές διακρίσεις. Αυτά που φαίνεται να κερδίζουν την προτίμηση του κοινού όμως αφορούν κατά συρροή δολοφόνους, άλυτες υποθέσεις φόνων, ιστορίες από φυλακές, συμμορίες και καρτέλ ναρκωτικών.

Αν και συνήθως στις πρώτες θέσεις συναντάμε ταινίες εποχής, περιπέτειες και θρίλερ πολλά από αυτά τα ντοκιμαντέρ έγιναν διεθνή επιτυχίες. Αξίζει να θυμηθούμε το «Leaving Neverland» μια παραγωγή της HBO που αγόρασε αργότερα το Netflix, που αποτέλεσε μια από τις μεγαλύτερες σε ακροαματικότητα μίνι σειρές με σωρεία αντιδράσεων από τους φανατικούς θαυμαστές και μηνύσεις από την οικογένεια του νεκρού πλέον βασιλιά της Πόπ, στο οποίο δύο άντρες που βρέθηκαν στον κύκλο του Τζάκσον σε παιδική ηλικία αφηγούνται πως έφτασαν από το παράδεισο στην κόλαση της κακοποίησης.

Κατά την διάρκεια της πανδημίας (ο εγκλεισμός μπορεί να βοήθησε στην επιτυχία του ) το «Tigger King» έφτασε σε λίγες μόνο ημέρες να γίνει η νούμερο ένα σειρά ντοκιμαντέρ σε όλο το κόσμο ξεπερνώντας κάθε προσδοκία. Η απίθανη ιστορία ενός ιδιοκτήτη ιδιωτικού ζωολογικού κήπου τα είχε όλα.

Έρωτες, αντιζηλίες, φόνους, θανάτους, ακρωτηριασμούς, καουμπόιδες, τεκνά, γκέι και λεσβίες, κακοποίηση και εμπορία ζώων, μίσος, ανταγωνισμό, διαφθορά, ναρκωτικά. Ήταν τόσο μεγάλη η επιτυχία που μέχρι και ο τότε πρόεδρος της Αμερικής Ντόναλτ Τράμπ αναφέρθηκε στην υπόθεση. Το αποτέλεσμα ήταν δυο συνέχειες με τίτλο «Tiger King: Η Ιστορία του Ντοκ Αντλ» και η γέννηση μιας ομάδας φανατικών οπαδών του Tiger King οι οποίοι διαδηλώνουν έξω από τις δικαστικές αίθουσες και τρέχουν μια καμπάνια για την απελευθέρωση του μιας και στο μεταξύ βρίσκεται στην φυλακή για μια σειρά από αδικήματα.

Ανάλογες επιτυχίες ωθούν τις πλατφόρμες που σιγά σιγά αυξάνονται σε αριθμό να επενδύουν όλο και περισσότερο σε αληθινές ιστορίες και σειρές ντοκιμαντέρ. Δυο από τις πιο πρόσφατες παραγωγές του Netflix κατάφεραν να ανοίξουν πολλές συζητήσεις στα social media και όχι άδικα.

Το «Cunk on earth» στο οποίο πρωταγωνιστεί η περσόνα της Philomena Cunk – κωμικός χαρακτήρας που πρωτοεμφανίστηκε στο Weekly Wipe του Charlie Brooker – την οποία υποδύεται η κωμική Αγγλίδα ηθοποιός Diane Morgan είναι μια μίνι σειρά 5 επεισοδίων που προσπαθεί να εξηγήσει με έναν απλό και κωμικό τρόπο την δημιουργία και εξέλιξη του πολιτισμού εκκινώντας από τους ανθρώπους των σπηλαίων και φτάνοντας μέχρι τον Ελον Μασκ.

Αρχικά δίνει την εντύπωση πως ακολουθεί την λογική του ιστορικού Γιουβάλ Νώαχ Χαράρι συγγραφέα των βιβλίων Sapiens: Μια σύντομη ιστορία του ανθρώπου και Homo Deus: Μια σύντομη ιστορία του μέλλοντος, τα οποία σημείωσαν διεθνή εκδοτική επιτυχία. Σ αυτά ο δημοφιλής ιστορικός προσπαθεί χωρίς να χάνει την επιστημονική του εγκυρότητα να μεταδώσει πληροφορίες αποφεύγοντας όμως τον δυσνόητο και κουραστικό ακαδημαϊκό λόγο χρησιμοποιώντας έξυπνα, απλά και κατανοητά παραδείγματα. Στην εν λόγω σειρά ο στόχος είναι περίπου ο ίδιος με τη διαφορά πως το επιπλέον ζητούμενο είναι ο θεατής να γελάσει με την αλλόκοτη συμπεριφορά της Philomena Cunk κάτι που παρά της φιλότιμες προσπάθειες δεν το πετυχαίνει.

Γίνεται δύσκολα κατανοητό ποιο μπορεί να είναι το αστείο στην συμπεριφορά μιας παρουσιάστριας που σαρώνει τους χώρους μέσα στους οποίους βρίσκεται, κάνοντας περίεργες γκριμάτσες απορίας μετά από εσκεμμένους χαζούς συλλογισμούς μέσα στους οποίους χάνονται ιστορικές πληροφορίες και συνεντεύξεις με ειδικούς και επιστήμονες που καλούνται να απαντήσουν σε εντελώς άκυρες και χαζές ερωτήσεις.

Είναι απορίας άξιο αν όλοι αυτοί οι μελετητές με χρόνια εμπειρίας, ακαδημαϊκό έργο και σημαντικές θέσεις σε μουσεία και πανεπιστήμια γνώριζαν εξ αρχής πως η Μόργκαν θα τρολάρει τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις τους, αν συναίνεσαν σε αυτό από την αρχή και γιατί δεν διέκοψαν την παρουσία τους στην εν λόγο σειρά. Σε κάποια σημεία είναι τόσο κακοφτιαγμένα ασυντόνιστη η συζήτηση που οι ερωταπαντήσεις καταλήγουν να είναι αμήχανες στιγμές παγωμάρας και αγένειας χωρίς καθόλου χιούμορ. Αν η ιδέα των κουλών ερωτήσεων ήταν μέρος ενός γενικότερου συνόλου θα είχε ίσως κάποιο ενδιαφέρον και θα λειτουργούσε κωμικά. Το ότι υπερκαλύπτει όλο το concept το κάνει να μην λειτουργεί καθόλου υπέρ του αποτελέσματος.

Δύο ατάκες που ακούγονται αφορούν την Ελλάδα που δεν θα μπορούσε να λείπει από μια σειρά για την ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού.

Στην πρώτη η παρουσιάστρια αναφέρει πως: «Οι αρχαίοι Έλληνες είναι εφευρέτες πολλών πραγμάτων που υπάρχουν και σήμερα όπως οι ελιές, η ιατρική και πραγμάτων που δεν υπάρχουν πιά όπως οι κίονες και η δημοκρατία» και συνεχίζει με φόντο το Καλλιμάρμαρο στάδιο λέγοντας «Οι αρχαίοι Έλληνες ανακάλυψαν ένα θέατρο για ηλίθιους, τα αθλήματα».

Οι θεατές ανέβασαν ψηλά σε ακροαματικότητά την σειρά η οποία προ μονταρίστηκε με κάποια ωραία τρέιλερ αλλά πολύ σύντομα οι κακές κριτικές την εκτόπισαν από την πρώτη δεκάδα.

Αντίθετα το ντοκιμαντέρ που υποδέχτηκαν οι συνδρομητές με δυσπιστία ήταν τελικά αυτό που αγαπήθηκε και φαίνεται να κέρδισε τις εντυπώσεις και αυτό δεν είναι άλλο από το «Pamela a love story» μια εις βάθος αυτοβιογραφική εξομολόγηση της 55χρονης σήμερα Pamela Anderson που τάραξε τα νερά της show biz την δεκαετία του 1990. Γνωστή σε όλο το κόσμο από την σειρά Baywatch και τα δεκάδες εξώφυλλα σε περιοδικά όπως το playboy, penthouse, απασχόλησε τα media όλου του κόσμου με τις εμφανίσεις, τους γάμους, τους έρωτες, τις ταινίες καθώς και το home made porn video της που διέρρευσε και έγινε viral σε μια εποχή που το διαδίκτυο έκανε τα πρώτα του παρθενικά βήματα και η έννοια της προστασίας των προσωπικών δεδομένων της τιμής και αξιοπρέπειας ειδικά για τα δημόσια πρόσωπα δεν υφίστατο.

Σήμερα η Pamela έχει πουλήσει το σπίτι της στο Λος Άντζελες επιστρέφοντας στον τόπο καταγωγής της στον Καναδά, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και ασχολείται με την φύση και τον ακτιβιστικό αγώνα για τα δικαιώματα των ζώων ενώ παράλληλα ξεθάβει μπροστά στα μάτια μας κούτες με βιντεοκασέτες, φωτογραφίες, περιοδικά και δημοσιεύματα για να μας αφηγηθεί την ιστορία της ζωής της. Είναι εκπληκτικό από πόσο νωρίς και με πόση μανία κατέγραφε όλες τις προσωπικές της στιγμές σε μια σπιτική βιντεοκάμερα και με διάφορες φωτογραφικές μηχανές σε μια προσπάθεια να αιχμαλωτίσει όλες τις όμορφές στιγμές της καριέρας της, των ταξιδιών, του γάμου, της εγκυμοσύνης αλλά και του μεγαλώματος των δυο γιών της.

Το άλλοτε σύμβολο του σεξ σχολιάζει όλα αυτά τα καταγεγραμμένα ντοκουμέντα και αποδεικνύει μέσα από αυτό το αυτοβιογραφικό ντοκιμαντέρ πως δεν είναι απλά ένα ζευγάρι ωραία βυζιά όπως ήθελαν όλοι να την παρουσιάσουν. Η ίδια αναφέρει πως δεν υπήρχε εκπομπή που να έχει πάει στην οποία ο παρουσιαστής να μην κατέληγε να σχολιάσει και να κάνει ερωτήσεις για το στήθος της. Το μικρό κοριτσάκι που υπέστην κακοποίηση από την ηλικία των 12 στην προσπάθεια του να γίνει μια χειραφετημένη γυναίκα περνάει μέσα από μια θυελλώδη καριέρα, 5 γάμους, άλλους τόσους χωρισμούς, δυο παιδιά, κάποιες λάθος επαγγελματικές επιλογές και καταφέρνει να επιβιώσει, για να καταλήξει στο συμπέρασμα πως η ευτυχία ξεκινάει πρώτα από μέσα μας και την διαμορφώνουμε εμείς για τον εαυτό μας.

Αξιοσημείωτη είναι η ενότητα που αναφέρεται στο home video ερωτικών περιπτύξεων με τον τότε σύζυγο της Τομι Λι, που διέρρευσε και διανεμήθηκε παγκοσμίως αποτελώντας ένα από τα πιο πολυκατεβασμένα στην ιστορία, το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα να την στιγματίσει και να της στοιχίσει επαγγελματικά και ψυχολογικά. Όπως αναφέρει η ίδια ο Τομι Λι (σύζυγος της και παρτενέρ στο εν λόγο βίντεο) είναι άντρας, μέλος μιας ροκ μπάντας και ενδεχόμενος να μην επηρεάσει η διαρροή του βίντεο το επαγγελματικό του προφίλ. Για την ίδια όμως σήμαινε το τέλος της καριέρας της.

Σε μια εποχή που το κίνημα του metoo, ο σεβασμός στα προσωπικά δεδομένα, η αυστηρή νομοθεσία για το διαδίκτυο δεν υφίσταντο ούτε καν ως υποψία και έχοντας την ατυχία να είναι το πρώτο θύμα μιας τέτοιας κλοπής και έκθεσης προσωπικών στιγμών, βρέθηκε αντιμέτωπη με μια συμπεριφορά που θα πρέπει να καταγραφεί στις πιο ντροπιαστικές στιγμές της Αμερικανικής δημοσιογραφίας. Παπαράτσι την ρωτούν που αφήνει τα παιδιά της όταν βγαίνει έξω να διασκεδάσει, δημοσιογράφοι αστειεύονται συνεχώς για το στήθος, τα σωματικά προσόντα και τις ερωτικές της επιδόσεις στο εν λόγο φιλμ, λεκτική και ψυχολογική βία που δεν σταματάει ακόμα και όταν είναι εμφανές ότι η ίδια ενοχλείται.

Η Pamela ήταν το θύμα μιας ιστορίας που τροφοδοτούσε όλα τα ΜΜΕ του κόσμου, αποφέροντας δεκάδες εκατομμύρια χωρίς η ίδια να έχει ποτέ κανένα κέρδος, χωρίς να έχει λόγο, άποψη και δικαιώματα κάνοντας την πολλές φορές να πιστέψει πως αυτή φταίει για την θυματοποίηση της. Τα σεξιστικά αστεία, και οι ντροπιαστικές ερωτήσεις ακόμα και από δημοσιογράφους που θεωρούνται πρότυπα επαγγελματιών όπως ο Λάρι Κίνγκ, σήμερα δεν θα είχαν θέση στην τηλεόραση. Πολλά έχουν αλλάξει στον κώδικα δεοντολογίας και στην συμπεριφορά κοινού και δημοσιογράφων όμως οι συνέπειες στην ψυχολογία της Pamela ήταν κάτι μη αναστρέψιμο. Όπως η ίδια αναφέρει ακόμα και σήμερα μπορεί να χάσει τον ύπνο της και να πάθει κρίση πανικού στην σκέψη του εν λόγο βίντεο και αυτών που πέρασε εξαιτίας της διαρροής του.

Η ταινία κλείνει ενώ μας μεταφέρει στο παρόν, στις πρόβες της Pamela για τον ρόλο της Ρόξι Χαρτ, της ηρωίδας του Bob Fosse στο μιούζικαλ «Chicago», που υποδύθηκε στο Μπρόντγουεϊ την άνοιξη του 2022 κερδίζοντας κοινό και κριτικούς. Εκεί η Πάμελα προσπαθεί να φέρει εις πέρας όλες τις προκλήσεις του ρόλου ενώ ταυτόχρονα κάνει τον απολογισμό της μέσα από αυτήν την αποκαλυπτική αυτοβιογραφία στην οποία για πρώτη φορά διαφαίνεται πως το είδωλο των 90s δεν είναι μόνο μια εικόνα κατάλληλη για αφίσα σε αγορίστικα δωμάτια αλλά ένα πλάσμα ταλαντούχο, ευαίσθητο, τρυφερό, ρομαντικό, έξυπνο, χειραφετημένο, αφοσιωμένο στα παιδιά, τους φίλους την οικογένεια, τα σκυλιά και την φύση.