The Gift: Το δώρο του πολιτισμού

Λέξεις: Βασιλική Φραγκούδη

Τις ημέρες της καραντίνας γνωστή διαδικτυακή πλατφόρμα με ταινίες και σειρές έχει την τιμητική της. Όλοι είδαμε και ξαναείδαμε σειρές που αγαπάμε, πειραματιστήκαμε με νέες σειρές και ανακαλύψαμε καινούργιες ταινίες. Άλλες μας ενθουσίασαν, άλλες όχι και τόσο.

Όπως και να’χει, η αναζήτηση στην συγκεκριμένη πλατφόρμα είναι μια από τις ασχολίες του lockdown.

Και ξάφνου, πέφτεις τυχαία πάνω σε κάτι ιδιαίτερο: την σειρά The Gift .

Η σειρά είναι Τούρκικης παραγωγής και ο πρώτος κύκλος ξεκίνησε το 2019, ο δεύτερος μόλις το 2020 και προβλέπεται να συνεχιστεί για μια ακόμα σεζόν.

Εμπνευσμένη από την νουβέλα Dünyanın Uyanışı (Το ξύπνημα του Κόσμου), η σειρά αφορά την ζωή μιας σύγχρονης ζωγράφου, της Ατιγιέ, η οποία αλλάζει μέσα από μια σειρά συμπτώσεων και τυχαίων ανακαλύψεων.

Όλοι μας έχουμε συνδυάσει τις Τούρκικες σειρές με το έντονο θρησκευτικό στοιχείο, κλάματα και αγάπες που τελείωσαν άτεχνα. Η πρωτοτυπία της συγκεκριμένης παραγωγής-πέραν της εξαιρετικής της φωτογραφίας και της σύγχρονης οπτικής της- αφορά στο γεγονός ότι όλη η μυθοπλασία περιστρέφεται γύρω από ένα μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς: Το Γκεμπεκλί Τεπέ (Göbekli tepe). Πρόκειται για μικρούς τεχνητούς λόφους, 15 χιλιόμετρα από την πόλη Ούρφα, κοντά στα σύνορα με την Συρία που συγκεντρώνει αρχαιολογικό ενδιαφέρον ακόμα και σήμερα. Οι ανασκαφές ξεκίνησαν το 1964 από τον Αμερικάνο Πήτερ Μπένεκτιτ και έφεραν στο φως προϊστορικούς ναούς της νεολιθικής εποχής, τους αρχαιότερους του κόσμου, οι οποίοι χρονολογούνται από το 11.500 π.Χ. Στην συνέχεια, ντόπιοι αρχαιολόγοι συνεργάζονται με το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και τον Κλάους Σμιθ από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελμβέργης για να ρίξουν περισσότερο φως σε αυτόν τον περίεργο τόπο.

Οι λόφοι δημιουργήθηκαν από τους γεωργούς που μετακινούσαν μεγάλες πέτρες. Το μέρος παρουσιάζει μνημειακές στρογγυλές οβάλ και ορθογώνιες μεγαλιθικές δομές που ανεγέρθηκαν από κυνηγούς-συλλέκτες στην προ-κεραμική νεολιθική ηλικία μεταξύ 9.600 και 8.200 π.Χ. Αυτά τα μνημεία χρησιμοποιήθηκαν σε σχέση με τελετές, πιθανότατα επιτύμβιας φύσης. Οι διακριτικοί στύλοι σχήματος Τ είναι σκαλισμένοι με εικόνες άγριων ζώων, παρέχοντας μια εικόνα για τον τρόπο ζωής και τις πεποιθήσεις των ανθρώπων που ζουν στην Άνω Μεσοποταμία πριν από 11.500 χρόνια.

Το εν λόγω μνημείο ενσωματώνεται στην λίστα της Ουνέσκο με τα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς μόλις το 2018 και παρά τους αυστηρούς κανόνες συντήρησης και προστασίας, η Τουρκική πλευρά αδειοδοτεί τα γυρίσματα της σειράς στον μνημειώδη χώρο. Ως αποτέλεσμα, κάνει γνωστή την ύπαρξη του μνημείου και στους κατοίκους της Τουρκίας αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, αφού όπως προαναφέρθηκε η σειρά προβάλλεται παγκοσμίως. Εγείρει έτσι το ενδιαφέρον σε ειδικό (επιστήμονες, αρχαιολόγους, παλαιοντολόγους κ.α) αλλά και σε μη ειδικό κοινό, επισκέπτες και τουρίστες.

Η Ελλάδα απαριθμεί αρκετά μνημεία, παγκόσμιας φήμης που χαίρουν εξαιρετικής εκτίμησης. Η αξιοποίηση τους αποτελεί επιτακτική ανάγκη καθώς θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας και απορρόφηση σε πάσχοντες κλάδους (αρχαιολόγους, μουσειολόγους, συντηρητές έργων τέχνης) ενώ παράλληλα θα αυξήσει τους επισκέπτες και τον τουρισμό. Ως αποτέλεσμα, θα δώσει μια τονωτική ένεση στην οικονομία του πολιτισμού, που σαφώς πάσχει υπό τις παρούσες συνθήκες και τον Covid-19.

Ωστόσο, στην χώρα μας, οι προϋποθέσεις για να πραγματοποιήσει κανείς γυρίσματα ή μια ζωντανή τέχνη (θέατρο/μουσική συναυλία) σε ένα μνημείο είναι δυστυχώς απαγορευτικές. Η διαδικασία αδειοδότησης είναι συνήθως εξαιρετικά χρονοβόρα και χρειάζεται έναν απίστευτο αριθμό δικαιολογητικών. Παράλληλα, και το κόστος ενός τέτοιου εγχειρήματος είναι δυσβάσταχτο, καθώς η αρμόδια υπηρεσία παραχωρεί την άδεια φωτογράφισης, κινηματογράφησης ή χρήσης του εκάστοτε χώρου για εμπορικό σκοπό έναντι αμοιβής, η οποία σπάνια είναι εφάμιλλη με τις δυνατότητες και την χωρητικότητα του παραχωρηθέντος μνημείου.

Οι καλές πρακτικές αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση και είναι καλό να εξετάζονται και να υιοθετούνται στο πλαίσιο του εφικτού από όποια χώρα και αν προέρχονται. Είναι πλέον καιρός να ζωντανέψουμε τα μνημεία της χώρας μας με στόχο την ανάδειξη και την αξιοποίηση τους αλλά και στην ενσωμάτωση τους στον σύγχρονο πολιτισμό. Γιατί μόνο ερευνώντας το παρελθόν κατανοούμε το παρόν.

*με πληροφορίες από unesco.org