Ο απόλυτος οδηγός για το 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ!

Είναι γνωστό στους σινεφίλ της Θεσσαλονίκης ότι ο χειμώνας ξεκινάει κάθε Νοέμβρη με ένα δυνατό δεκαήμερο ταινιών του Φεστιβάλ ενώ η άνοιξη εκδηλώνει τα πρώτα της σκιρτήματα καθώς η πόλη γιορτάζει τις ταινίες και τους δημιουργούς του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ. Το σκηνικό γνώριμο: μια σέλφι μέσα στο κόκκινο βελούδο των καθισμάτων του Ολύμπιον που να φανερώνει πως ήσουν και εσύ εκεί, μια αναμνηστική – ντοκουμέντο στην Προβλήτα με φόντο το απέραντο γαλάζιο του Θερμαϊκού, με τις παρέες νεαρότερων και παλιότερων σινεφίλ να κλείνουν ραντεβού, να κόβουν εισιτήρια και να φτιάχνουν ουρές έξω από τα ταμεία και τις αίθουσες του Ζάννα, του Κασσαβέτη και της Μαρκετάκη για να μοιραστούν κινηματογραφικές εικόνες, εμπειρίες και συζητήσεις που μπορεί να τους βγάλουν μέχρι το επόμενο πρωί.

Το 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ή αν προτιμάτε χάριν social media συντομίας #tdf21 ξεκινάει και μας υπόσχεται και φέτος μερικές από τις πιο όμορφες κινηματογραφικές συγκινήσεις αυτής της άνοιξης. Η Parallaxi αποκαλύπτει εδώ τα μικρά και μεγάλα μυστικά αυτής της γιορτής, τις λεπτομέρειες και τις ταινίες που αναμένεται να συζητηθούν περισσότερο. Σημειώστε τις ταινίες που σας ενδιαφέρουν και φύγαμε για το #tdf21!

Αρχή και τέλος με ιστορίες bigger than life

Ένας μεγάλος έρωτας, αυτός του Λέοναρντ Κοέν με την μούσα του Μαριάν Ιλέν ανοίγει την αυλαία του #tdf21. Η. Το ντοκιμαντέρ του Νικ Μπρούμφιλντ Marianne & Leonard: Words of Love που αναδεικνύει τη σχέση ζωής αυτού μυθικού ζευγαριού που όχι μόνο τους ένωσε αλλά επίσης έγραψε ιστορία και γέννησε τραγούδια. Ένα ταξίδι έμπνευσης που ξεκινά την δεκαετία του ’60 από την Ύδρα, όπου έζησαν μαζί για δέκα χρόνια και μένει αθάνατο μέσα τα τραγούδια, όπως το So Long Marianne και το Bird on the Wire, που έγραψε για εκείνη. Η κοινή ζωή του αγαπημένου καναδού μουσικού και της νορβηγίδας μούσας του, έντυσε και το οπισθόφυλλο του άλμπουμ Songs from a Room: Μια φωτογραφία με την Μαριάν τυλιγμένη με λευκή πετσέτα να ποζάρει χαμογελαστή από το μικρό τους γραφείο. Ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης Νικ Μπρούμφιλντ έχει προσκληθεί από το Φεστιβάλ στη Θεσσαλονίκη για να παρουσιάσει μια ιστορία που νιώθει πολύ προσωπική αφού έτρεφε βαθιά αγάπη για τη Μαριάν Ιλέν και ο ίδιος από την πρώτη στιγμή της γνωριμίας τους, το 1968 όταν βρέθηκε στην Ύδρα ως νεαρός φωτογράφος.

Όσο για το φινάλε της διοργάνωσης το Φεστιβάλ προγραμματίζει να προβάλλει ένα από το πλέον δυνατά ντοκιμαντέρ που προβλήθηκαν το 2018. Ο λόγος για το Maiden του Άλεξ Χολμς, που καταγράφει τον ιστορικό αγώνα ενός αγωνιστικού πληρώματος γυναικών, που συμμετείχε το 1989 σε ένα από τα πιο δύσκολα θαλάσσια ράλι για γιότ. Το Whitbread Round the World Race θεωρείται μέχρι και σήμερα ένα από τα πιο εντυπωσιακούς και πολυτελείς αλλά εξαιρετικά δύσκολους αγώνες λόγω της διάρκειας και της προσβασιμότητας των πληρωμάτων σε μερικές από τις πλέον δύσβατες περιοχές του πλανήτη. Το γυναικείο πλήρωμα του Maiden κατάφερε να ξεπεράσει κάθε προσδοκία σπάζοντας μια εικόνα προκατάληψης σε σχέση με τη συμμετοχή του γυναικείου φύλου στον συγκεκριμένο αγώνα. Η ταινία αποτελεί το ημερολόγιο αυτής της θαλάσσιας διαδρομής, διάρκειας εννέα μηνών, με κεντρική ηρωίδα την 24χρονη σκίπερ (πλοηγό σκαφών) και μέλος αυτής της ομάδας, Τρεϊσι Έντουαρντς. Να σημειωθεί πως η ταινία κέρδισε θερμές κριτικές κατά την προβολή της σε μερικά από τα σπουδαιότερα κινηματογραφικά φεστιβάλ όπως του Τορόντο, του Άμστερνταμ και του Σάντανς ενώ έχει εξασφαλίσει τη διανομή της σε αρκετές χώρες του εξωτερικού.

Τα Highlights της γιορτής

Χωρίς αμφιβολία και φέτος το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης προγραμματίζει να παρουσιάσει στο κοινό της πόλης μερικές από τις πιο δυνατές ταινίες τεκμηρίωσης. Ταινίες που φέρνουν στο επίκεντρο της συζήτησης δύσκολα αλλά άκρως επίκαιρα θέματα όπως η γυναικεία σεξουαλικότητα, η βιομηχανία του κρέατος, η πολιτική διαπλοκή, οι γενοκτονίες, ο ακραίος κόσμος του πορνό, η διακίνηση αρχαιοτήτων, η βία. Ανάμεσα τους ξεχωρίζει το Εταιρικό Πραξικόπημα του Φρεντ Πιμπόντι, που αναδεικνύει την σχέση ελέγχου και διαπλοκής που υπάρχει ανάμεσα στις μεγάλες αμερικάνικες εταιρίες και στο πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ με αποκορύφωμα την ανάδειξη του Ντόναλντ Τραμπ στο αξίωμα του Προέδρου. Στον Κλειστό Φακελο Χάμαρσκελντ ο προβοκάτορας ντοκιμαντερίστας Μαντς Μπρούγκερ εξετάζει τις αδιευκρίνιστες συνθήκες κάτω από τις οποίες συνέβη το 1961 ένα από τα πιο μυστηριώδη αεροπορικά δυστυχήματα στην ιστορία της διεθνούς διπλωματίας με θύμα τον τότε γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Νταγκ Χάμαρσκελντ. Μισό αιώνα μετά, το θέμα έρχεται ξανά στην επικαιρότητα με νέα στοιχεία να έρχονται στο φως της δημοσιότητας.

Στους Τάφους Χωρίς Όνομα ένας από τους πλέον καταξιωμένους ντοκιμαντερίστες της Ασίας, ο Ρίτι Παν, επιστρέφει στο συγκλονιστικό θέμα της γενοκτονίας των Κόκκινων Χμερ στην πατρίδα του, την Καμπότζη, σε μια προσπάθεια να συμφιλιωθεί με τα οδυνηρά γεγονότα που βίωσε ως παιδί. Τα Λάφυρα των Τόρκελ Χάνταρσον και Ορν Μαρίνο Άρναρσον φέρνουν στο προσκήνιο την παγκόσμια διακίνηση αρχαιοτήτων και την θλιβερή βιομηχανία που αναδύεται εκεί όπου βασιλεύει η λεηλασία και η πώληση θησαυρών. Το ντοκιμαντέρ μιλά επίσης για τον επαναπατρισμό αρχαιοτήτων, από τα Μάρμαρα του Παρθενώνα έως το πορτρέτο της Νεφερτίτης. Στη Γυναικεία Ηδονή η σκηνοθέτις Μπάρμπαρα Μίλερ αναδεικνύει την σύγκρουση που υπάρχει διαχρονικά ανάμεσα στη γυναικεία σεξουαλικότητα και στη θρησκεία, τις παραδόσεις και τον φόβο καθώς πέντε γυναίκες από διαφορετικές γωνιές του κόσμου εξομολογούνται χωρίς ταμπού ιστορίες που μιλούν για την απόλαυση, την πατριαρχία και την σεξουαλική ισότητα των δύο φύλων.

Εμείς και τα ζώα

Η μεγάλη ρετροσπεκτίβα του #tdf21 αναδεικνύει μια σχέση που ξεκινά από την αρχή του κόσμου, η οποία όμως έχει αλλοιωθεί επικίνδυνα με το πέρασμα του χρόνου: η σχέση του ανθρώπου με τα ζώα πρωταγωνιστεί στο αφιέρωμα «Γιατί να κοιτάζουμε τα ζώα;». Το αφιέρωμα εμπνέεται από το ομώνυμο δοκίμιο του Τζον Μπέρτζερ (1926-2017), του βρετανού ριζοσπάστη διανοούμενου, θεωρητικού της τέχνης, συγγραφέα και ζωγράφου ο οποίος εστίασε μοναδικά στους τρόπους που βλέπουμε, αντιλαμβανόμαστε και αισθανόμαστε τον κόσμο γύρω μας διερευνά την πανάρχαια σχέση ανθρώπου-ζώων, η οποία έχει διαρραγεί στη σύγχρονη καταναλωτική εποχή καθώς τα ζώα, από επίκεντρο της ανθρώπινης καθημερινής ζωής έχουν πλέον περάσει στο περιθώριο κι έχουν υποβιβαστεί σε θέαμα με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να έχει χάσει την επαφή του με τη φύση. Ανάμεσα στις ταινίες του αφιερώματος ξεχωρίζουν το Με τα Πίτουρα στο οποίο ο σκηνοθέτης Ρίτσαρντ Μάιρον παρουσιάζει μια αφοπλιστική κωμικοτραγική ιστορία μιας γυναίκας που έχει εμμονή με τα πτηνά και ζει με 200 από αυτά καθώς έρχεται σε σύγκρουση με τις τοπικές οργανώσεις προστασίας των ζώων αλλά και με τον σύζυγό της, που είναι ανήμπορος πλέον να ανεχτεί το άρρωστο πάθος της. Στο Buddy η βραβευμένη ντοκιμαντερίστρια Χέντι Χόνιγκμαν αποτυπώνει τις ιστορίες έξι αφοσιωμένων σκύλων συνοδών που προσφέρουν θεραπεία και στήριξη σε ανθρώπους που το χρειάζονται. Μεταξύ αυτών, μια ηλικιωμένη τυφλή γυναίκα, ένα αυτιστικό αγόρι κι ένας βετεράνος με μετα-τραυματικό στρες. Τέλος στο βραβευμένο στο Σάντανς Ώσπου οι Αμνοί να γίνουν Λιοντάρια ο Τζον Κάσμπι αποτυπώνει κινηματογραφικά έναν αγώνα επιβίωσης άνισο και ολέθριο, τόσο για τα ζώα όσο και τους ανθρώπους, που εκτυλίσσεται στην Κένυα. Αντίπαλοι αλλά και σύμμαχοι σε αυτόν τον ιδιαίτερο αγώνα, ένας έμπορος ελεφαντόδοντου και ο ξάδελφός του, ένας φύλακας που προσπαθεί να προστατέψει τα είδη προς εξαφάνιση.

Carte blanche στον Λουί Ψυχογιό

Ο βραβευμένος με Όσκαρ Αμερικανός ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτης Λούι Ψυχογιός έρχεται στη Θεσσαλονίκη για να παρουσιάσει μια λίστα με αγαπημένα του ντοκιμαντέρ. Ο πολυπράγμων δημιουργός παίρνει carte blanche από το #tdf21 και παρουσιάζει μια σειρά από ντοκιμαντέρ ακτιβιστικά, αποκαλυπτικά, μαχητικά, τα οποία βάζουν σε πρώτο πλάνο την προστασία του πλανήτη μας, που υποφέρει από την ανθρώπινη παρέμβαση, τονίζοντας πως δεν είναι αργά για λύσεις, αρκεί να υπάρχει θέληση και δράση. Ανάμεσα στις ταινίες που έχει επιλέξει ο δημιουργός ξεχωρίζουν: το βραβευμένο με Όσκαρ οικολογικό ντοκιμαντέρ Μια Άβολη Αλήθεια (An Inconvenient Truth) του Ντεϊβιντ Γκούγκενχαϊμ, το Human Element του Μάθιου Τέστα, ταινία που καλεί τους θεατές με αφορμή τις απότομες αλλαγές στο περιβάλλον από την ανθρώπινη παρέμβαση να επανεκτιμήσουμε επειγόντως τη σχέση μας με τη φύση, το Blackfish της Γκαμπριέλα Κάουπερθγουεϊτ που αναδεικνύει την σχέση και τους κινδύνους που κρύβονται από την εκμετάλλευση της φάλαινας όρκα.

Μη μου άπτου το Διεθνές Διαγωνιστικό

Στο επίκεντρο της διοργάνωσης θα είναι και φέτος το Διεθνές Διαγωνιστικό, το οποίο παρά την μικρή ιστορική διαδρομή του – πέρυσι έκανε την πρώτη του επαφή με το κοινό – έχει ήδη πετύχει να ξεχωρίζει. Κι αυτό συμβαίνει γιατί πολύ απλά από φέτος το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης αποτελεί επίσημα για τις ταινίες που κερδίζουν τον Χρυσό Αλέξανδρο το «εισιτήριο» τους για τα Όσκαρ. Η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών επέλεξε 28 κορυφαία φεστιβάλ του κόσμου – ανάμεσα τους ξεχωρίζουν το #tdf21, το Φεστιβάλ Βερολίνου, το Φεστιβάλ  Καννών, το IDFA – Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Άμστερνταμ, το HOT DOCS, το CPH:DOX – Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Κοπεγχάγης – για να συνεργαστεί μαζί τους στη διαμόρφωση της τελικής λίστας των ντοκιμαντέρ που μπορούν να διεκδικήσουν το Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ.

Σε ότι αφορά τον θεματικό άξονα πυξίδα για το Διεθνές Διαγωνιστικό του 21ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης αποτελεί μια φράση από το Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο, που έχει αναπαρασταθεί στην τέχνη εκατοντάδες φορές από τον 12ο αιώνα ως τις μέρες μας και αποτυπώνεται παράλληλα και σε αμέτρητα ντοκιμαντέρ: είναι η φράση «Μη μου άπτου» (Μη με αγγίζεις) την οποία είπε ο Ιησούς στην Μαρία Μαγδαληνή όταν εκείνη τον αναγνώρισε μετά την Ανάστασή του και επιχείρησε να τον πλησιάσει. Είναι αμέτρητα τα ντοκιμαντέρ που περιγράφουν τις ιστορίες ενός ολόκληρου πλανήτη που απλώνει το χέρι του για να αγγίξει, να κρατήσει, να πλησιάσει του “αλλού”. Κάπως έτσι λοιπόν σχηματοποιείται το Μή μου άπτου ως τίτλος μιας επιλογής δέκα ταινιών ντοκιμαντέρ. Ανάμεσα τους το Advocate των Ρέιτσελ Λία Τζόουνς & Φιλίπ Μπελές, που έρχεται στη Θεσσαλονίκη μετά την πρεμιέρα του στο Σάντανς, μια ταινία για την Ισραηλινή δικηγόρο Λία Τσέμελ, η οποία υπερασπίζεται εδώ και μισό αιώνα τους Παλαιστινίους. Ενδιαφέρουσα είναι και η ιστορία του Χασάν Φασίλι και της οικογένειας του στο Midnight Traveler που αφηγείται το χρονικό της προσφυγιάς τους με μόνο μέσο καταγραφής τα κινητά τους τηλέφωνα.

Άλλη μια ταινία με ειδικό περιεχόμενο είναι ο Lemebel της Χοάνα Ρεπόσι Γκαριμπάλντι, πορτραίτο του Πέδρο Λεμεμπέλ (1952-2015), συγγραφέα, εικαστικού και πρωτοπόρου του queer κινήματος στη Λατινική Αμερική, ο οποίος σόκαρε τη Χιλή του Πινοσέτ τη δεκαετία του ’80 και έμεινε στην ιστορία για την ακτιβιστική δράση και τις σοκαριστικές performances του. Όσο για τις δύο ελληνικές ταινίες του φετινού διαγωνιστικού προγράμματος αυτές είναι τα Απολιθώματα του Πανου Αρβανιτάκη, που μεταφέρει τους θεατές στην Πτολεμαϊδα, ένας τόπος που μεταλλάσσεται με δραματικό τρόπο από την εντατική δραστηριότητα της ΔΕΗ και η Αμυγδαλιά της Χριστίνας Φοίβη που διαπραγματεύεται τις ζωές και τις προσωπικές εμπειρίες πέντε γυναικών που προσπαθούν να προσδιορίσουν την ταυτότητα τους στην Ελλάδα του σήμερα.

VR & παράλληλες εκδηλώσεις

Το Διαγωνιστικό τμήμα ταινιών VR, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ το Νοέμβριο του 2017. Έχοντας πλέον καθιερωθεί και αγαπηθεί από το κοινό, τα τελευταία δύο χρόνια, παρουσιάζεται φέτος για πρώτη φορά έχοντας ως βάση τις εγκαταστάσεις του #tdf21 και συγκεκριμένα το Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Α, Λιμάνι Θεσσαλονίκης).

Δύο ακόμη πρωτοποριακές δράσεις φιλοξενεί φέτος το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ στην αίθουσα Π. Ζάννας: η πρώτη αφορά ένα εργαστήρι θεατρικού ντοκιμαντέρ με τίτλο «Από το Κινηματογραφικό στο Θεατρικό ντοκιμαντέρ», που θα πραγματοποιηθεί από το Σάββατο 2 έως την Παρασκευή 8 Μαρτίου 2019 σε συνεργασία με την εταιρεία παραγωγής plays2place και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. Η δράση αφορά θεματικά στην προσφυγική ταυτότητα και εμπειρία. Το σχεδιασμό και την υλοποίηση του εργαστηρίου επιμελείται η θεατρική σκηνοθέτιδα και κοινωνική ανθρωπολόγος Μάρθα Μπουζιούρη. Οι συμμετέχοντες θα συνδημιουργήσουν το δικό τους πρωτότυπο θεατρικό ντοκιμαντέρ, το οποίο θα εστιάσει στον τρόπο που προσεγγίζουμε και αποτυπώνουμε καλλιτεχνικά την προσφυγική ταυτότητα και εμπειρία, επιχειρώντας μια σύγχρονη ανθρωποκεντρική δραματουργία που απομακρύνεται από το στερεότυπο της απεικόνισης του πρόσφυγα ως δίπολο «θύμα ή απειλή». Τα αποτελέσματα του εργαστηρίου θα παρουσιαστούν σε μορφή θεατρικού αναλογίου / work in progress, ενώ στη συνέχεια θα ακολουθήσει ανοιχτή συζήτηση με το κοινό του Φεστιβάλ.

Η δεύτερη δράση αφορά την προβολή οκτώ μικρού μήκους ντοκιμαντέρ, που αποτελούν μέρος από τα «Φοιτητιβίσματα», ένα πρόγραμμα μικρού μήκους ντοκιμαντέρ τα οποία έχουν δημιουργήσει φοιτητές των Τμημάτων Οπτικοακουστικών Σπουδών και Επικοινωνίας των ελληνικών ΑΕΙ στο πλαίσιο της πρακτικής άσκησης του προγράμματος «Διάπλαση» με αντικείμενο την παραγωγή πρωτότυπου τηλεοπτικού περιεχομένου με νεανική ματιά και  αισθητική. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα «Φοιτητιβίσματα» προβάλλονται κάθε εβδομάδα στη Βουλή-Τηλεόραση.

Στο πρόγραμμα των παράλληλων δράσεων ξεχωρίζει και η ανοιχτή συζήτηση που διοργανώνει το #tdf21 με τη συμμετοχή ειδικών επιστημόνων και καλλιτεχνών, που πραγματοποιείται με αφορμή το μεγάλο φετινό αφιέρωμα της διοργάνωσης «Γιατί να κοιτάζουμε τα ζώα;». Πόσο και σε τι διαφέρει ο άνθρωπος από τα ζώα; Πού ξεκινά και πού τελειώνει η ηθική διάσταση των πειραμάτων στα ζώα; Πόσο έχει διαταραχθεί η σχέση μας με αυτά; Πώς συνομιλούν με τα ζώα η τέχνη και η φιλοσοφία; Ερωτήσεις που θα βρουν ίσως μια απάντηση σε αυτή την ανοιχτή συζήτηση που θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 5/3, στις 12 μ.μ., στην Αποθήκη Γ. Στην εκδήλωση θα μιλήσουν οι Σταύρος Καραγεωργάκης, Δρ. Πανεπιστημίου Αθηνών, συγγραφέας – ερευνητής, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Συγγραφέας και Λουί Ψυχογιός, Σκηνοθέτης. Συντονίζει η Άννα Λυδάκη, Καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Ειδικές Προβολές

https://www.youtube.com/watch?v=4KRD8e20fBo

Το κοινό της φετινής διοργάνωσης θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει δύο ξεχωριστά ντοκιμαντέρ σε ειδικές προβολές. Με αφορμή την παρουσία του ελληνικής καταγωγής Αμερικανού σκηνοθέτη Λούι Ψυχογιού στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της carte blanche που του δίνει το φεστιβάλ φέτος για να παρουσιάσει 10 αγαπημένα του ντοκιμαντέρ, το #tdf21 θα προβάλει το βραβευμένο με Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ του με τίτλο The Cove (2009). Η ταινία διηγείται το πώς ένας διάσημος εκπαιδευτής δελφινιών, ο σκηνοθέτης Λούι Ψυχογιός και μια ομάδα ακτιβιστών, κινηματογραφιστών και δυτών, ανέλαβαν την μυστική αποστολή να εισχωρήσουν σε έναν μικρό θαλάσσιο κόλπο στην Ιαπωνία, ρίχνοντας έτσι φως σε ένα σκοτεινό και θανάσιμο μυστικό. Το φιλμ αυτό ξεσκεπάζει όχι μόνο ένα ειδεχθές “έγκλημα”, αλλά αποκαλύπτει και μια επικίνδυνη αλήθεια σχετικά με την επίδραση του ανθρώπου στον πλανήτη μας. Λίγο πριν την προβολή ο σκηνοθέτης θα τιμηθεί με τον Χρυσό Αλέξανδρο για την προσφορά του στο σινεμά.

Επίσης το φεστιβάλ θα αφιερώσει μια ειδική προβολή στη μνήμη του πρόσφατα χαμένου κινηματογραφιστή Γιώργου Καρυπίδη προβάλλοντας το ντοκιμαντέρ του Ο ζωγράφος Θεόφιλος (1979), που είχε τιμηθεί με το βραβείο καλύτερης μικρού μήκους ταινίας στο 20ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου. Ο Γιώργος Καρυπίδης σκηνοθέτησε περισσότερα από 100 ντοκιμαντέρ ενώ ανάμεσα στις ταινίες που γύρισε ξεχωρίζει το Στη Σκιά του Φόβου, που απέσπασε 6 βραβεία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης όταν προβλήθηκε.

 Η Πλατφόρμα του Ελληνικού Πανοράματος

Το ελληνικό ντοκιμαντέρ έχει όπως πάντα πρωταγωνιστικό ρόλο στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Έπειτα από αριθμό καταθέσεων – ρεκόρ (που έφτασαν τις 132), θα προβληθούν 31 μικρού μήκους και 50 μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ. Φέτος το Φεστιβάλ εισάγει δύο νέα τμήματα με τίτλο «Πλατφόρμα» και «Από την οθόνη στην Οθόνη» που αποτελούν τη μετεξέλιξη του παλιού Ελληνικού Πανόραματος, με στόχο να αναδείξει ακόμη περισσότερο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ελληνικών ταινιών. Εκτός από αυτές τις νέες ενότητες, τα ελληνικά φιλμ θα προβληθούν επίσης στο διεθνές πρόγραμμα και το Διεθνές Διαγωνιστικό. Παλιοί, γνώριμοι και αγαπημένοι δημιουργοί όπως ο Ανδρέας Σιαδήμας (ΜΑΤΑΡΟΑ), ο Δημ. Κουτσιαμπασάκος (Ο Ηρακλής, ο Αχελώος και η Μεσοχώρα), ο Μάρκος Γκαστίν (Μέχρι τη θάλασσα), ο Παναγιώτης Ευαγγελίδης (Ιρβινγκ Παρκ), ο Κίμωνας Τσακίρης (Sugartown-για μια χούφτα ψήφους), ο Γιώργος Κεραμιδιώτης (Από τον Τρόμο στην Αντίσταση – Ναζιστικό Στρατόπεδο Παύλου Μελά Θεσσαλονικης 1941-1944), ο Άγγελος Κοβότσος (Την λύρα μου έδωσαν ποντιακή), ο Σταυρος Ψυλλάκης (ΓΙΑ ΧΩΡΙΣ ΛΟΓΟΥΣ/ Συναντήσεις με τον Γιώργο Μανιάτη) αλλά και νέοι σκηνοθέτες κλείνουν ραντεβού με το φεστιβαλικό κοινό στις αίθουσες του #tdf21 αποτυπώνοντας μια πλούσια παλέτα θεμάτων και ιστοριών.

Γουάνγκ Μπινγκ – Γκουσταβ Ντοϊτς

Το #tdf21 τιμά φέτος το έργο και την προσωπικότητα δύο ξεχωριστών δημιουργών του ντοκιμαντέρ. Ο πρώτος είναι ο Κινέζος Γουάνγκ Μπίνγκ που αποτελεί ως κινηματογραφιστής και καλλιτέχνης μια μοναδική περίπτωση στο χώρο των ταινιών τεκμηρίωσης. Πρόκειται για έναν από τους πιο δυναμικούς και σπουδαίους ντοκιμαντερίστες στο χώρο του κινέζικου κινηματογράφου εδώ και αρκετά χρόνια. Οι ταινίες του έχουν προβληθεί σε αρκετά διεθνή κινηματογραφικά και εικαστικά φεστιβάλ, σε ταινιοθήκες και ιδρύματα και χώρους τέχνης. Μέσα στην φιλμογραφία του ξεχωρίζουν χωρίς αμφιβολία οι ταινίες Δυτικά των Γραμμών και Νεκρές Ψυχές. Στα δύο ντοκιμαντέρ, διάρκειας 9.5 και 8.5 ωρών αντίστοιχα, ο Μπίνγκ αναπαριστά ή καταγράφει εν τω γίγνεσθαι την Ιστορία της πατρίδας του, προσδιορίζοντας το ύφος της πραγματικής πολιτικής και κοινωνικής παρέμβασης που έχει ο κινηματογράφος (και δη το ντοκιμαντέρ) μέσα από την καλλιτεχνική αρτιότητα των ταινιών του αλλά και μέσα από την επιμονή του θέτοντας τόσο θεμελιώδη υπαρξιακά όσο και κοινωνικο-οικονομικά ερωτήματα, την ειλικρίνεια, τον ανθρωπισμό, την οικειότητα που διακρίνει στο ύφος της αφήγησης του στοιχεία που εμπνέουν τη νέα γενιά των Κινέζων κινηματογραφιστών και όχι μόνο.

Μια από τις εμβληματικές περιπτώσεις του αυστριακού κινηματογράφου είναι ο σκηνοθέτης Γούσταβ Ντόιτς. Ο Αυστριακός δημιουργός είναι μια πολυσύνθετη περίπτωση καλλιτέχνη με πλούσια δραστηριότητα στον χώρο της αρχιτεκτονικής, της φωτογραφίας που επεκτάθηκε πολύ σύντομα και στο χώρο του κινηματογράφου και ειδικότερα των ταινιών ντοκιμαντέρ. Ο Ντοϊτς αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση καθώς βασικό υλικό των ταινιών αποτελούν τα δημόσια και ιδιωτικά κινηματογραφικά αρχεία. Στην τριλογία του με τίτλο Film Ist (1-6, 7-12, A Girl & a Gun) o Ντόιτς παρουσιάζει μια μνημειώδη κινηματογραφική εμπειρία μέσα από τη μοναδική προσέγγιση του στην αρχειακή έρευνα και τη λεγόμενη «οπτική» σκέψη. Ο δημιουργός πειραματίζεται με τα όρια της αναλογίας και των συσχετισμών και εξερευνά την εξωτερική ομοιότητα των σωμάτων, των αντικειμένων, των κινήσεων και των αφηγήσεων στην ιστορία του πρώιμου κινηματογράφου. Στο δεύτερο μέρος του κινηματογραφικού πρότζεκτ FILM IST ο Ντόιτς ανατρέχει στη σχέση ανάμεσα στο φιλμ, στο στούντιο και στο βαριετέ, καθώς «επεξεργάζεται για άλλη έναν συγκλονιστικό κατάλογο αρχειακού υλικού και το μεταμορφώνει σε ένα λεξικό για την τεχνολογική φόρμα και λειτουργία του κινηματογράφου. Τέλος στο τρίτο μέρος συμπυκνώνει μέσα σε ένα κινηματογραφικό δράμα σε πέντε πράξεις ένα από τα αρχαιότερα θέματα στην ιστορία του κινηματογράφου και της ανθρωπότητας: την αντιπαράθεση των φύλων. Μια υπνωτιστική εξερεύνηση του σινεμά ως έκφραση του Θανάτου ή του Έρωτα (με έναν τίτλο-αναφορά στην περίφημη ρήση του Γκοντάρ για το τι χρειάζεσαι για να γυρίσεις μια ταινία), η οποία ενώνει θραύσματα από εθνογραφικές ταινίες, επιστημονικά ντοκιμαντέρ, πρώιμα πορνό, αλλά και σκηνές από ευρωπαϊκές αφηγηματικές ταινίες της δεκαετίας του ’30, γκρεμίζει κάθε διάκριση ανάμεσα στα είδη και τελικά παρουσιάζει ένα πυρετώδες όνειρο –ή εφιάλτη– από σελιλόιντ.