Πέντε πράγματα που μου έμαθε το Paterson

Η τελευταία ταινία του Τζιμ Τζάρμους κρύβει μικρούς θησαυρούς κάτω απ΄την επιφάνειά της. Και είναι η πιο αισιόδοξη ταινία που είδαμε τα τελευταία χρόνια.

1. Ο Τζιμ Τζάρμους, ο τελευταίος μεγάλος σκηνοθέτης του ανεξάρτητου αμερικανικού κινηματογράφου, δεν έχει σκοπό να κάνει εκπτώσεις στο έργο του.  Και όπως ο ίδιος λέει: «Δεν νιώθω ότι οι ταινίες μου πρέπει να έχουν ένα μεγάφωνο που να φωνάζουν τι είναι. Οι ταινίες μου είναι οριακές και δεν αγωνιούν να «χτυπήσουν» μεγάλο κοινό, διαφορετικά θα έχουν αποτύχει παταγωδώς». Οι χαμηλότονοι κινηματογραφικοί του ρυθμοί είναι πάντα εδώ, όπως και μια ακόμη διαδρομή κάτω απ΄την επιφάνεια της καθημερινότητας με ήρωες ανθρώπους της διπλανής πόρτας, εκ πρώτης όψεως ίδιους και όμως τόσο διαφορετικούς…

2. Εξαιτίας του τίτλου έψαξα και έμαθα για τον ποιητή Γουίλιαμς Κάρλος Γουίλιαμς που έγραψε το 1926, το «Paterson», αυτό το ποίημα των 86 στίχων. Και μετά  βασίστηκε σε αυτό για να γράψει μέσα σε (!!!) 5,5 τόμους (από το 1946 μέχρι το 1958) ένα έπος για την ποίηση και τη ζωή του με κεντρικό άξονα αυτό το ποίημα, αναδεικνύοντας τον μοντέρνο άνθρωπο ως καθρέφτη της πόλης του, περιγράφοντας ανθρώπους και ιστορίες της καθημερινότητας. Θεωρείται ως απάντηση στο «The Waste Land / Έρημη χώρα του Τ. Σ. Ελιοτ. Ο Γουίλιαμς είχε δηλώσει ότι για να γράψει το «Paterson» κυκλοφορούσε στους δρόμους της πόλης και τα πάρκα και παρατηρούσε τους κατοίκους κρυφακούγοντας συνομιλίες. Όπως ακριβώς και ο Πάτερσον στην ταινία.

3. Είναι σίγουρα μια από τις πιο αισιόδοξες ταινίες της δεκαετίας. Ο Τζάρμους κάνει μια ταινία που ακολουθεί μια ρουτίνα, όπως ακριβώς και οι ήρωές του. Όπως ο ανέκφραστος Πάτερσον που είναι οδηγός του Νο 23 και κάνει κάθε μέρα την ίδια διαδρομή από το κέντρο στους ιστορικούς καταρράκτες στην άκρη της πόλης. Που μιλάει με τους ίδιους ανθρώπους που όμως κάθε μέρα έχουν κάτι να προσθέσουν στη συναναστροφή τους και  ένα ακόμη ποίημα στο τετραδιάκι του. Που ξυπνά κάθε πρωί στις 6.15, στην αγκαλιά της όμορφης περσίδας (έτερος συμβολισμός) γυναίκας του, που σηκώνεται, τη φιλάει, ντύνεται, φτιάχνει το κολατσό του και βγαίνει για την ίδια διαδρομή στην ίδια πόλη για να συναντήσει τους ίδιους ανθρώπους, που επιστρέφει την ίδια ώρα για να θαυμάσει τα κατορθώματα της γυναίκας του και του εμμονικού σκύλου του, για να βγάλει λίγο αργότερα το μπουλντογκ του βόλτα και να πιει ένα ποτό στο ίδιο μπαρ. Από αυτήν τη ρουτίνα του ήρωα ο Τζάρμους καταφέρνει σταδιακά και αφαιρεί κάθε μιζέρια ζωγραφίζοντας τους χαρακτήρες του με χιούμορ, με ιδιαίτερες συνήθειες και όνειρα, που δεν χρειάζονται καν την έξοδο απ΄το μικρό περιορισμένο τους χώρο για να ανθίσουν… Κανείς άνθρωπος δεν είναι μόνο αυτό που φαίνεται, το χιούμορ, η έμπνευση και η αισιοδοξία κρύβονται παντού. Και στην τελική ο Πάτερσον δεν επιστρέφει ποτέ στο ίδιο σπίτι αφού η νεαρή τρελούτσικη γυναίκα το παραλλάζει καθημερινά.

4. Αξίζει να το δεις αν μη τι άλλο και μόνο για τους χαρακτήρες που παρελαύνουν στα πλάνα. Σκιαγραφημένοι με εξαιρετικό χιούμορ. Ο γκρινιάρης συνάδελφος, o γιαπωνέζος τουρίστας, η μικρή ποιήτρια, ο σκανταλιάρης σκύλος, η χαμογελαστή ασπρόμαυρη Λώρα που κάθε άλλο παρά ασπρόμαυρη αποδεικνύεται. Δίδυμοι που φαίνεται να αποτελούν μεγάλο πληθυσμιακό ποσοστό στη μικρή πόλη. Γιατί τίποτα δεν είναι μονοδιάστατο τελικά σ΄αυτό το απολύτως μονοδιάστατο σύμπαν που περιγράφει ο Τζάρμους σ΄αυτήν την απολύτως επίπεδη μικρή πόλη της αμερικανικής ενδοχώρας, που κρύβει ποιητές, σεφ και εξαίρετους designers και που η τρέλα και η έμπνευση μπορούν τελικά να εμφανίζονται εκεί που υπάρχει ασφάλεια και αγάπη στην πιο ανθρώπινη μορφή της.

5. Αυτή η μονότονη “βαρετή” και χωρίς εξάρσεις αγάπη που μοιράζεται το ζευγάρι της ταινίας μπορεί να σε πείσει ότι κρύβει το νόημα της ζωής. Εκεί όπου οι άνθρωποι είναι εκ γενετής καλοί και η αγάπη έρχεται αβίαστη. Εκείνη ονειρεύεται να γίνει βιρτουόζος της ηλεκτρικής κιθάρας και ταυτόχρονα ζαχαροπλάστρια cupcakes, ενώ συγχρόνως επιδεικνύει μια εξαιρετική έφεση στο design σε ασπρόμαυρα ρούχα και διακόσμηση. Ο Πάτερσον υποστηρίζει τις φιλοδοξίες της κι εκείνη το ταλέντο του στην ποίηση. Ουτοπικό; Ίσως. Αλλά ταυτόχρονα τόσο ρομαντικό. Ίσως η πιο τρυφερή ιστορία αγάπης που είδαμε τα τελευταία χρόνια. Που φωτίζει την καθημερινότητα των ηρώων με γλυκιά τρυφερότητα, όαση στο χάος που παρακολουθούμε στις οθόνες μας και δίπλα μας πια. Η ευτυχία τελικά βρίσκεται στα πιο απλά πράγματα.

Paterson του Τζιμ Τζάρμους με τους Άνταμ Ντράιβερ, Γκολσιφτέ Φαραχανί, Μπάρι Χένλεϊ, Κλιφ Σμιθ, Τσάστεν Χάρμον, Ουίλλιαμ Τζάκσον Χάρπερ

Ο Πάτερσον είναι οδηγός λεωφορείου στην ομώνυμη πόλη του Πάτερσον, στο Νιου Τζέρσι. Κάθε μέρα, ο Πάτερσον ακολουθεί μια ρουτίνα: κάνει το καθημερινό του δρομολόγιο, παρατηρώντας την πόλη καθώς αυτή περνά μπροστά από το παρμπρίζ του και κρυφακούγοντας αποσπασματικά τις συζητήσεις γύρω του. Γράφει στίχους σ’ ένα τετράδιο. Βγάζει βόλτα τον σκύλο του. Σταματά σ’ ένα μπαρ και πίνει μία μόνο μπίρα. Και γυρνά σπίτι στη γυναίκα του, τη Λόρα. Αντίθετα, ο κόσμος της Λόρα αλλάζει διαρκώς. Βλέπει νέα όνειρα σχεδόν καθημερινά. Ο Πάτερσον αγαπά τη Λόρα, κι αυτή τον αγαπά. Η ταινία παρατηρεί σιωπηρά τους θριάμβους και τις ήττες της καθημερινής ζωής, όπως και την ποίηση που κρύβεται στις πιο μικρές λεπτομέρειες.

Μη χάσετε στα Novacinema αποκλειστικά μεγάλες κινηματογραφικές επιτυχίες που ξεχωρίζουν στο box office, αλλά και που διακρίνονται σε μεγάλα βραβεία (La La Land, Aστακός).

Το Paterson θα παίζεται από Πέμπτη 5 Ιανουαρίου στον κινηματογράφο ΟΛΥΜΠΙΟΝ (τηλ. 2310378404, www.filmfestival.gr) στην Αίθουσα ΟΛΥΜΠΙΟΝ, με ώρες προβολής: 16:45 – 19:00 – 21:30.