Ανακάλυψε τον κόσμο των Ορυκτών μέσα από μοναδικά εκθέματα στο Λιμάνι!

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και διαφορετική έκθεση άνοιξε πριν λίγες μόλις μέρες τις πόρτες της στο κοινό της Θεσσαλονίκης, καλώντας το να γνωρίσει έναν κόσμο που βρίσκεται παντού γύρω του, την σημασία του οποίου δεν γνωρίζει όμως πραγματικά.

Ο λόγος για την έκθεση «ΤΑ ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ» και «ΤΑ ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΙ Η ΤΕΧΝΗ» που άνοιξε την Δευτέρα 7 Οκτωβρίου, στο Αριστοτέλειο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Θεσσαλονίκης στο νέο κτίριο στο Λιμάνι, στην Προβλήτα Α’, το οποίο έχει την διοργάνωση σε συνεργασία με το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας και τον Σύνδεσμο Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ).

Πρόκειται για μία έκθεση ιδιαίτερου ενδιαφέροντος με πολιτιστικές, εκπαιδευτικές και εικαστικές προεκτάσεις, με εκθέματα που εντυπωσιάζουν και την αναγκαία διάδραση για το κοινό. Το θέμα της έκθεσης κινείται γύρω από το γεγονός ότι τα ορυκτά αποτελούν μέρος της ζωής των ανθρώπων και βρίσκονται παντού γύρω μας, στο φαγητό που τρώμε, τις μετακινήσεις, την επικοινωνία μας, την εργασία, την σύγχρονη τεχνολογία, την τέχνη και σε πολλαπλές μορφές της καθημερινότητας αλλά και των επιστημών του μέλλοντος.

Η έκθεση αυτή δημιουργήθηκε από το Μουσείο Γουλανδρή με τη συνδρομή του ΣΜΕ και παρουσιάζεται τώρα στο Αριστοτέλειο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Θεσσαλονίκης, προκειμένου να δώσει την δυνατότητα στο ευρύτερο κοινό της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας, και ιδιαίτερα τους μαθητές όλων των βαθμίδων, να την γνωρίσει, ύστερα από την μεγάλη επισκεψιμότητα που είχε στην Αθήνα από μικρούς και μεγάλους.

Στην έκθεση μας υποδέχτηκε ο κ. Βασίλης Μέλφος, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ, με αντικείμενο την κοιτασματολογία και την μελέτη των ορυκτών. Μελετώντας κοιτάσματα χρυσού και σπανίων μετάλλων στην Ελλάδα, εδώ και πάρα πολλά χρόνια τον ενδιαφέρει το αντικείμενο της γεωλογίας να γίνει γνωστό στο ευρύ κοινό, ενώ η έκθεση αυτή στάθηκε η κατάλληλη αφορμή.

Όπως αναφέρει ο κ. Μέλφος για την ιδέα πίσω από την δημιουργία της έκθεσης, «Η έκθεση αυτή είναι στημένη πάνω σε μια ιδέα της κ. Ελευθερίας Δήμου, Γεωλόγου-Ορυκτολόγου του ΙΓΜΕ, η οποία έχει μια πολύ μεγάλη συλλογή και κατέθεσε αυτή την ιδέα της στο Μουσείο Γουλανδρή στην Αθήνα. Το Μουσείο Γουλανδρή την βρήκε πάρα πολύ ενδιαφέρουσα και με δείγματα από μεταλλευτικές εταιρείες και την οικονομική υποστήριξη του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, έγινε μια έκθεση στην Αθήνα που διήρκησε δύο χρόνια».

Κατόπιν μεγάλης επισκεψιμότητας, η έκθεση έφτασε τώρα στην Θεσσαλονίκη, όπου φιλοξενείται στον καινούργιο χώρο του Αριστοτελείου Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Θεσσαλονίκης του ΑΠΘ. Η έκθεση στοχεύει να αναδείξει και την χρήση των ορυκτών στο παρελθόν και στο παρόν, αλλά και την σημασία τους μελλοντικά. Διαμορφωμένη κυκλικά, παρουσιάζει εξαιρετικά ενδιαφέροντα εκθέματα ορυκτών και μετάλλων σε αντιστοιχία με την σύγχρονή τους χρήση, δίνοντας στους επισκέπτες μια ξεκάθαρη εικόνα για το πόσο άμεση σύνδεση έχουν με την καθημερινή ζωή τους.

Τις ξεναγήσεις στην έκθεση δεν έχουν αναλάβει άλλοι από τους ίδιους τους φοιτητές του κ. Μέλφου στο Τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ, οι οποίοι την έχουν αγκαλιάσει, παρέχοντας καθημερινά πληροφορίες στο κοινό με ιδιαίτερη θέρμη. Άλλωστε, όταν η έκθεση έφτασε στη Θεσσαλονίκη, ήταν το πιο κατάλληλο μέσο για να τους εντάξει.

Όπως σημειώνει ο κ. Μέλφος, «Οι φοιτητές του Τμήματος Γεωλογίας ήδη έχουν ένα αρκετά καλό επίπεδο λόγω των γνώσεων που παίρνουν κατά την εκπαίδευσή τους, κι έτσι προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές στον ελεύθερό τους χρόνο, έρχονται εδώ και κάνουν τις ξεναγήσεις, κι έχουν πάρα πολύ πάθος και διαβάζουν και πάρα πολύ για να είναι έτοιμοι να κάνουν και τις ξεναγήσεις και να αντιμετωπίσουν και τις ερωτήσεις από το κοινό».

Τι συναντά λοιπόν κανείς εισερχόμενος στην έκθεση; Αρχικά, είναι ένα μάθημα ιστορίας για τα παιδιά, καθώς στις ξεναγήσεις παρουσιάζεται η ιστορία των ορυκτών σε κάθε εποχή από την αρχαιότητα έως σήμερα και πώς αυτά συνδέονται με τη σύγχρονη τεχνολογία, αλλά και την εξέλιξη της επιστήμης. Όπως αναφέρει ο κ. Μέλφος, «Το κοινό πληροφορείται εισαγωγικά από τους ξεναγούς φοιτητές για την ιστορία της μεταλλευτικής δραστηριότητας στην Ελλάδα, ξεκινώντας από τα προϊστορικά χρόνια, από την μυκηναϊκή εποχή και πιο παλιά φυσικά, και από τη νεολιθική εποχή, περνώντας μέχρι και το σήμερα, εστιάζοντας κυρίως στις δύο μεγάλες εκστρατείες των Ελλήνων: ο Τρωικός πόλεμος και η Αργοναυτική εκστρατεία για το Χρυσόμαλλο Δέρας, που ουσιαστικά ήταν δύο εκστρατείες στα τέλη της δεύτερης χιλιετίας (π.Χ.) για τον έλεγχο των μεταλλείων χρυσού και άλλων μετάλλων στην Μαύρη Θάλασσα και στην Μικρά Ασία. Επίσης, για τους αρχαίους Αθηναίους, την σχέση τους με τον άργυρο και τον Φίλιππο Β’, τη σχέση του με τον χρυσό, που εκμεταλλεύτηκε σε όλα τα νότια Βαλκάνια».

«Στη συνέχεια, ένα μέρος της έκθεσης αφορά τα μεταλλεύματα και πού χρησιμοποιούνται στη ζωή μας, ένα μέρος τα βιομηχανικά ορυκτά και ένα μέρος τα λατομικά πετρώματα και τα ενεργειακά πετρώματα και ορυκτά, βασικά ο λιγνίτης. Και υπάρχει και ένα τμήμα, το οποίο αφορά το σώμα μας», σημειώνεται μιλώντας για την διαδραστική εγκατάσταση που υπάρχει στην έκθεση, όπου κάθε επισκέπτης μπορεί πατώντας σε μια οθόνη πάνω σε σημεία του ανθρώπινου σώματος μπορεί να δει τι μέταλλα βρίσκει σε αυτό. «Είναι πολύ ωραίο ένας επισκέπτης να βλέπει το σώμα του τι σπάνια μέταλλα έχει. Σε απειροελάχιστες ποσότητες, που παίζουν όμως πάρα πολύ μεγάλο ρόλο στην ισορροπία του οργανισμού μας» προσθέτει ο κ. Μέλφος.

«Επίσης, υπάρχει ένα τμήμα που λέγεται «Ορυκτά και Τέχνη», που είναι από την προσωπική συλλογή της κ. Δήμου, όπου υπάρχει η πρώτη ύλη, το ορυκτό, και το κόσμημα, το οποίο είναι επίσης κατασκευασμένο από την κ. Δήμου. Άρα έχει λίγο και την καλλιτεχνική πλευρά αυτή η έκθεση», σημειώνει για τα ενδιαφέροντα εκθέματα γλυπτών και κοσμημάτων που φιλοξενούνται. Τέλος, παράλληλα με τα εκθέματα, σε ξεχωριστή αίθουσα του Μουσείου γίνεται προβολή μιας 50λεπτης ταινίας γύρω από την θεματική της έκθεσης.

«Η έκθεση απευθύνεται κυρίως σε μαθητές σχολείου, αλλά φυσικά και όλος ο κόσμος μπορεί να δει πάρα πολύ ενδιαφέροντα πράγματα», αναφέρει, ενώ ήδη τις πρώτες μέρες έχουν σημειωθεί πολύ θετικά σχόλια και ιδιαίτερα μεγάλη κίνηση από το κοινό της πόλης, με περίπου 200 άτομα να την έχουν ήδη επισκεφτεί και 2.000 επισκέπτες να αναμένονται συνολικά τον Οκτώβριο, ενώ όλα τα πρωινά του μήνα είναι κλεισμένα από επισκέψεις σχολείων.

Ο κ. Μέλφος κάνει ιδιαίτερη αναφορά στο ενδιαφέρον που έχει ο κόσμος καθώς πρόκειται για ένα άγνωστο αντικείμενο, την Γεωλογία, την οποία προσπαθούν να κάνουν πιο γνωστή στο ευρύ κοινό. Όπως σημειώνει «Κυρίως δεν είναι τα σχόλια, αλλά το ενδιαφέρον με το οποίο όλοι ακούνε πράγματα τα οποία δεν τα ξέρουν, ενώ άπτονται της καθημερινής μας ζωής. Κυρίως δηλαδή το βλέμμα αυτό που προσπαθεί να αρπάξει όσο το δυνατόν περισσότερα μπορεί για να τα κάνει κτήμα του ο επισκέπτης».

Είναι πολλά άλλωστε αυτά που δεν γνωρίζουμε για αυτή την ενδιαφέρουσα πλευρά του κόσμου. Ο κ. Μέλφος αναφέρει, «Ενδεικτικά, για κάποια προϊόντα που χρησιμοποιούμε και δεν μπορούμε να αντιληφθούμε ότι πίσω από αυτό το προϊόν υπάρχει, όχι ένα ορυκτό, μπορεί πολλές φορές και δεκάδες ορυκτά. Στο κινητό μας τηλέφωνο έχουμε μόλις 15 σπάνια μέταλλα και επιπλέον άλλα 40-50 ορυκτά για να γίνει αυτό το πράγμα, το οποίο εμείς το έχουμε καθημερινά ως αναπόσπαστο μέρος μας. Άρα λοιπόν αυτό το πράγμα το βλέπουν οι επισκέπτες, ότι δεν είναι τόσο απλό το προϊόν που χρησιμοποιούμε, ότι κατασκευάστηκε σε μια βιομηχανία και ήρθε εδώ και πουλήθηκε από ένα μαγαζί. Υπάρχει μια προϊστορία, η οποία ξεκινάει από τη Γη».

Όπως υπογραμμίζει για την σημασία των ορυκτών, «Το μεγάλο ζήτημα είναι η σύγχρονη τεχνολογία. Η σύγχρονη τεχνολογία απορροφάει, καταναλώνει τεράστιες ποσότητες ορυκτών και μετάλλων και όσο αυξάνεται η ανάγκη και η σύγχρονη τεχνολογία είναι πιο προηγμένη, τόσο αυτά τα μέταλλα είναι αναγκαία. Μάλιστα, υπάρχει όρος τώρα πλέον, “κρίσιμα μέταλλα” ή “μέταλλα υψηλής τεχνολογίας”… Υπάρχουν κάποιες ομάδες εμπειρογνώμων που έχουν δει ότι στα επόμενα 10-15 χρόνια για κάποια μέταλλα μπορεί να υπάρχει μια κρίση προσφοράς. Είναι αυτή τη στιγμή κάπου 20 μέταλλα, είναι οι σπάνιες γαίες καταρχήν, είναι το αντιμόνιο, το κοβάλτιο, το γάλλιο, το γερμάνιο, το ίνδιο, μέταλλα τα οποία ούτε καν φανταζόμαστε ότι υπάρχουν στον περιοδικό πίνακα και όμως έχουν πάρα πολύ μεγάλη σημασία. Για παράδειγμα, το ίνδιο είναι στις οθόνες του κινητού μας. Αν δεν έχουμε ίνδιο, δεν θα μπορέσουμε να κάνουμε οθόνες ούτε για τις τηλεοράσεις ούτε για τους προτζέκτορες, ούτε για τα κινητά, οπότε θα καταρρεύσει όλη η βιομηχανία».

Η σημασία των ορυκτών και η παρουσία τους στην καθημερινή μας ζωή είναι κάτι που σίγουρα διαφαίνεται από την έκθεση με ενδιαφέροντα και παραστατικό τρόπο. Τι είναι αυτό που θα ήθελε ο κ. Μέλφος να μείνει στο κοινό από την έκθεση; «Το σημαντικό για μένα είναι να αγαπήσει αυτό το θέμα, το αντικείμενο, να βλέπει ορυκτά και να λέει “αυτό είναι κάτι σπουδαίο”, γιατί το έχει δώσει η φύση και είναι μοναδικό, δεν υπάρχει δίπλα ακριβώς το ίδιο, όπως είμαστε και οι άνθρωποι. Φυσικά, να καταλάβει την αξία τους, αλλά κυρίως να αγαπήσει αυτό το είδος».

Σημειώνεται ότι τα επίσημα εγκαίνια της έκθεσης θα τιμήσει με την παρουσία του, την Κυριακή 27 Οκτωβρίου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κύριος Προκόπιος Παυλόπουλος.

Πληροφορίες:

Διάρκεια έκθεσης: εως 31 Μαΐου 2020

Χώρος: Αριστοτέλειο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Θεσσαλονίκης του ΑΠΘ

Προβλήτα Α’, Λιμάνι

Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα – Παρασκευή: 9.30-14.30 & 17.00-20.00 Σάββατο & Κυριακή: 12.00 – 15.00

Είσοδος δωρεάν

Λόγω της εκδήλωσης μεγάλου ενδιαφέροντος από Διευθυντές σχολείων της Θεσσαλονίκης, για την επίσκεψη των σχολείων προτείνεται να επικοινωνούν εγκαίρως, ώστε να οργανωθούν οι ώρες των ξεναγήσεων στην έκθεση: -Τηλεφωνικά : 2310 227225 (Epi Direct), 2310 556189 (ΑΜΦΙΘ) – Αποστολή email: [email protected] (υπόψιν κας Λήδας Παπαδοπούλου και κας Βάσως Μιδούχα).