Ένα υπέροχο πλάσμα

Η «Κατερίνα» επιστρέφει στον τόπο καταγωγής της και αποκτά σάρκα και οστά μέσα από την καθηλωτική ερμηνεία της Λένας Παπαληγούρα υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Γιώργου Νανούρη. Όταν συναντάς τη Λένα Παπαληγούρα, βλέπεις ένα κορίτσι με έμφυτη ευγένεια, καλλιέργεια, φως και διάχυτο ταλέντο. Ένα υπέροχο πλάσμα, που κατέκτησε κοινό και κριτικούς, ταυτίστηκε με την μούσα του Κορτώ, «Κατερίνα», δεν επαναπαύτηκε ούτε στιγμή, μιλάει με πάθος και ειλικρίνεια για τη μαγεία του θεάτρου, επιβεβαιώνοντας την άποψη ότι πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα θεατρικά ταλέντα της εποχής.

Δεν φοβάμαι μήπως ξεχάσω το κείμενο αλλά επειδή έχει αυτές τις γρήγορες εναλλασσόμενες συναισθηματικές αλλαγές, απαιτείται ένα ζέσταμα και μια εξάσκηση πριν την παράσταση. Το κείμενο διαθέτει αστραπιαία μετάβαση από τη χαρά στην λύπη και πρέπει να περάσει μαλακά αλλά και αιφνιδιαστικά στον κόσμο, μου εξηγεί όταν τη συναντώ.

Πώς μεταφράζεται μια παράταση; Αυτή η παράσταση έχει εισπράξει πάρα πολλές παρατάσεις και κάθε φορά είναι μια νέα συγκίνηση. Κάθε φορά ξεκινάμε από την αρχή και σίγουρα δεν είναι αυτονόητο για μένα ότι θα δεχτεί την ανταπόκριση που είχε. Πέρα από την έννοια της παράτασης, το γεγονός ότι το θέατρο «Εγνατία» εξακολουθεί να είναι γεμάτο είναι τεράστια συγκίνηση. Νιώθω, ότι ήταν χρέος μας να μεταφερθεί η παράσταση στη Θεσσαλονίκη και γιατί η «Κατερίνα» επιστρέφει στον τόπο της αλλά και γιατί διατηρώ ένα δεσμό με την πόλη καθώς ζει και εργάζεται η μητέρα μου εδώ και επειδή το κοινό της Θεσσαλονίκης είναι ιδιαίτερο και ευαίσθητο.

Η αρχή. Ξεκινήσαμε σαν ένα αναλόγιο στον Ιανό, η παράσταση πήγε εξαιρετικά καλά, είχε λίστα αναμονής, μας πρότειναν να κάνουμε δεύτερο και τρίτο αναλόγιο και μετά έγινε η παράσταση. Το θέατρο Βασιλάκου, που θα υποδεχτεί την 3^η χρονιά της παράστασης είναι στο Μεταξουργείο και μεταφερθήκαμε εκεί γιατί στο θέατρο Θησείο η παράσταση ήταν ασφυκτικά γεμάτη και θέλαμε να της δώσουμε την ευκαιρία να αναπνεύσει και να μπορέσει να τη δει περισσότερος κόσμος. Ήταν κι αυτό ένα από τα πολλά στοιχήματα που κερδίσαμε με την εν λόγω παράσταση. Στο θέατρο Βασιλάκου, θα συνεχίσουμε λοιπόν, αφού πάμε στην Πάτρα, στην Ζυρίχη και στο Λονδίνο.

Στην πρεμιέρα, μου είπες ότι είχες πολύ άγχος. Όταν η παράσταση αλλάζει χώρο, για μένα, ξαναδουλεύεται και επικρατεί το συναίσθημα της πρώτης πρεμιέρας. Αναπροσαρμόζονται πολλά στοιχεία της και θέλω να δω πώς θα λειτουργήσει στο νέο της χώρο. Είναι στοιχείο του χαρακτήρα μου να αγχώνομαι αλλά είναι και η φύση αυτής της παράστασης που δεν μπορώ να πω ποτέ ότι κατέκτησα κάτι αλλά κάθε μέρα προσπαθώ να την ξανακερδίσω από την αρχή. Είναι μια διαρκής μάχη γι αυτό είναι πάντα τόσο ζωντανή και ενδιαφέρουσα η παράσταση τόσο για μένα, όσο ελπίζω και για τους θεατές.

Νιώθεις ότι πήγες ένα βήμα πιο πέρα μέσα από τη συνεργασία με τον Γιώργο Νανούρη; Εμπιστευτήκαμε και οι δύο το ένστικτό μας, αφέθηκα απόλυτα στο όραμα του Γιώργου Νανούρη γιατί είναι ένας άνθρωπος με τρομερή γνώση και αισθητική και έτσι προέκυψε μια δημιουργική συνεργασία. Νιώθω, αναμφισβήτητα, ότι προχώρησα σαν ηθοποιός και μέσα από τις πρόβες όσο και μέσα από την παράσταση. Όχι, όμως, μόνο με το Γιώργο Νανούρη και το Γιάννη (Λόλεκ) που διατηρούμε μια γόνιμη δημιουργική συνομιλία πάνω στη σκηνή αλλά και με το υλικό που είναι ανεξάντλητο, κάθε μέρα είναι μια άσκηση.

Υπάρχει ιεραρχία στη σχέση ηθοποιού- σκηνοθέτη; Πιστεύω ότι υπάρχουν πολλά είδη σχέσεων και κάθε σχέση ηθοποιού και σκηνοθέτη είναι διαφορετική. Οι σχέσεις διαμορφώνονται ανάλογα με τους ανθρώπους. Στη δική μας περίπτωση, η σύλληψη, η ιδέα και η ενορχήστρωση του πράγματος, ήταν του Γιώργου αλλά δεν σου κρύβω ότι είχα απόλυτη ελευθερία να προτείνω πράγματα και να πορευτώ δημιουργικά μαζί του. Δεν αντιμετωπίσαμε ποτέ πρόβλημα μεταξύ μας. Αφήνομαι να εμπιστεύομαι τους ανθρώπους με τους οποίους δουλεύω, είμαι περισσότερη δύσκολη μέχρι να πω το «ναι» γιατί θέλω να είμαι απόλυτα σίγουρη αλλά μετά εμπιστεύομαι. Πιστεύω ότι αυτό είναι το δημιουργικό στη δουλειά μας, να μπορείς να αφεθείς, να ρισκάρεις μαζί με τον άλλο και να μετακινείσαι. Αν δεν μετακινηθείς, πρώτον είναι βαρετό και κυρίως δεν εξελίσσεσαι σαν υλικό.

Σε τι μοιάζουμε με την «Κατερίνα»; Νομίζω ότι η Κατερίνα είναι μια ιδιαίτερα πολύπλοκη γυναίκα και ο τρόπος που ο Αύγουστος γράφει γι αυτήν είναι μοναδικός, δεν καταγράφει απλά την ιστορία αλλά συνδυάζει με την αιχμηρή γραφή του το χιούμορ με τη θλίψη, το σκοτάδι με το φως. Μπορεί το κύριο θέμα του βιβλίου να είναι το πώς η Κατερίνα παλεύει με την αρρώστια της αλλά αγγίζει ένα αρκετά ευρύ πεδίο θεμάτων, μιλάει για τη μητρότητα, τις σχέσεις, για την Ελλάδα, για τις κοινωνίες. Όλα αυτά αφορούν κάποιον που ζει στην Ελλάδα του σήμερα και δεν μπορεί να μη βρεις κανείς κάτι να ακουμπήσει. Ακόμα και το γεγονός ότι μπορεί κάποιος να έχει νιώσει ένα μικρό σκοτάδι και με τη φαντασία του να το μεγεθύνει και να δει πώς ήταν η Κατερίνα που βυθιζόταν σ’ αυτά τα σκοτάδια, μπορεί εύκολα να ταυτιστεί και να συμπάσχει μ’ αυτήν την ηρωίδα.

Έχεις ένα ιδιαίτερο δέσιμο με τη μητέρα σου. Και με τους δυο μου γονείς έχω καλή σχέση αλλά η μητέρα μου λόγω της ιδιότητάς της με βοήθησε πολύ να προσεγγίσω τους κατάλληλους ανθρώπους, να κάνω έρευνα αλλά κυρίως γιατί με μεγάλωσε με μια άνεση απέναντι σε αυτά τα θέματα οπότε δεν είχα κανένα ταμπού και μπορούσα να μη φοβηθώ και να ερευνήσω σε βάθος. Κάποιος που είναι έξω από όλο αυτό μπορεί να είχε αμυνθεί απέναντι στη σκληρότητα και τη δύναμη του θέματος.

Πέρα από την υποκριτική συμμετοχή, η έρευνα. Κάνω έρευνα. Ειδικά όταν το θέμα είναι υπαρκτό, έχω συνείδηση του ότι η δουλειά που κάνουμε συμπεριλαμβάνει κι ένα κομμάτι από το οποίο κόσμος μαθαίνει από αυτό που κάνεις και αισθάνομαι ότι δεν μπορώ να παρέχω κάποια πληροφορία που δεν είναι ακριβής. Έχω ένα χρέος απέναντι σ’ αυτό. Και στις δύο περιπτώσεις, στον «Κόκκινο Κύκλο» και στην «Κατερίνα» πρόκειται για υπαρκτά πρόσωπα και έπρεπε η δουλειά μου να είναι σε βάθος για να μπορώ να είμαι σωστή απέναντι και σ’ αυτά τα πρόσωπα με ένα τρόπο.

Ένιωσες ποτέ εγκλωβισμένη από το επίθετό σου ή ευχήθηκες ποτέ να μην ήταν αυτό; Δεν ξέρω αν είπα ποτέ ακριβώς αυτό. Αλλά από την αρχή εξέφρασα ότι δεν επιθυμώ να με ξεχωρίζουν επειδή είμαι κόρη ή εγγονή κάποιου αλλά θέλω να χαράξω το δικό μου δρόμο. Ίσως ακριβώς επειδή ήμουν τόσο σίγουρη, έγινε σχετικά γρήγορα, ναι, στην αρχή όλοι με ρωτούσαν για το όνομά μου αλλά όταν άρχισα να δουλεύω, έπαψε να τους αφορά κάτι τέτοιο. Τώρα νιώθω μια χαρά, πάντα ήμουν περήφανη για την οικογένειά μου. Κάνω κάτι διαφορετικό κι αυτό θέλω να είναι σαφές στον κόσμο. Ακολούθησα αυτό που ήθελα, την απόλυτα προσωπική μου επιλογή και δοκιμάζομαι καθημερινά σ’ αυτό.

Στην καλλιτεχνική σου πορεία, υπήρξες μεθοδικά επιλεκτική ή οι επιλογές σου ήταν θέμα συγκυριών; Νομίζω, ότι σχετίζεται με τον χαρακτήρα μου. Αφήνομαι και εμπιστεύομαι όταν νιώθω πολύ σίγουρη ότι δεν πρόκειται να διαψευστώ, όχι απαραίτητα για θέματα καριέρας όσο για να μη φθαρεί το μέσα μου. Στόχος μου είναι αυτά που επιλέγω, να με κάνουν να αισθάνομαι καλά, να μπορώ να δημιουργήσω υπό ένα καθεστώς ελευθερίας, δεν μου αρέσουν οι ανταγωνισμοί, χαίρομαι με τις επιτυχίες των άλλων, δεν θα μπορούσα να συνυπάρχω σε μια δουλειά που υπάρχει φθόνος. Αυτά είναι στοιχεία που τα προσέχω ιδιαίτερα. Όταν είμαι κάπου, είναι πρωταρχικής σημασίας για μένα να είμαι ελεύθερη και να μπορώ να λειτουργήσω ομαδικά με απόλυτη εμπιστοσύνη. Αυτό είναι το βασικό κριτήριο στις επιλογές μου, χωρίς φυσικά, να παραλείψω να αναφερθώ στα κείμενα. Για ένα ηθοποιό είναι πηγή έμπνευσης το κείμενο. Το κείμενο, ο ρόλος και οι συνεργάτες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο αν τελικά θα πεις το πολυπόθητο «ναι» ή θα αρνηθείς.

Υπήρξε περίοδος που έκανες πολλά διαφορετικά πράγματα μαζί. Ένιωσες μοιρασμένη; Είναι περίεργο αυτό που θα πω. Τελειώνοντας τη Σχολή, είχα την τύχη να με επιλέξουν μέσα από μια μεγάλη οντισιόν που έκανε ο Λιβαθινός στη Πειραματική Σκηνή. Επειδή εκεί ήταν θέατρο ρεπερτορίου, έμαθα να δουλεύω σε πολλά πράγματα μαζί. Είναι δύσκολο αλλά αποτελεί μεγάλη εκπαίδευση για τον ηθοποιό γιατί μαθαίνεις να συγκεντρώνεσαι και να αφοσιώνεσαι σε κάτι και κυρίως πώς να έχεις πειθαρχία για να μπορείς να μετακινηθείς από το ένα θέμα στο άλλο. Η «Κατερίνα» έχει μια ιδιαίτερη δυσκολία και τολμώ να πω ότι σε περιόδους που έκανα μόνο την «Κατερίνα» το άγχος που κουβαλούσα όλη τη διάρκεια της μέρας για την παράσταση επειδή δεν εκτονωνόταν σε άλλες δουλειές, ίσως με έκανε να νιώθω και πιο κουρασμένη. Όταν έκανα πρόβες για κάτι άλλο και δούλευα αναγκαστικά προς ένα τελείως διαφορετικό δρόμο, γιατί όταν παίζω κάτι επιλέγω να ακολουθώ ένα διαφορετικό δρόμο για να μην είναι μανιέρα, εκεί ανανεωνόταν και η ίδια η «Κατερίνα» και όταν έφτανε το βράδυ της παράστασης, μου έδινε την αίσθηση της εκτόνωσης. Τώρα που έχω όλη τη μέρα το μυαλό μου εκεί, στην «Κατερίνα» το άγχος συσσωρεύεται αν και η κούραση είναι φυσικά λιγότερη.

Οι παραστάσεις στην Αθήνα. Θα συνεχίσουμε με την επανάληψη του τσεχωφικού έργου, «Τρεις αδερφές» στο θέατρο Πορεία, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Τάρλοου, θα ανεβεί για 10 παραστάσεις «ο Μικρός Πρίγκιπας» στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και μετά από δεύτερη σεζόν θα συνεχιστεί η παράσταση, «Οι Τρισευτυχισμένοι» του Ευγένιου Λαμπίς σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά.

Εναλλασσόμενο δραματολόγιο δηλαδή το χειμώνα. Μ’ αρέσει αυτό. Το ένα τροφοδοτεί το άλλο. Ξέρεις πότε είναι πολύ δύσκολο; Στην πρόβα όταν είναι ανοιχτά όλα τα μέτωπα που εκεί είναι δύσκολο να ανιχνεύσεις τα όρια και να πεις, δουλεύω από τις 5 μέχρι τις 10, γιατί όλη μέρα είσαι προσηλωμένος σ’ αυτό, περπατάς και σκέφτεσαι αυτό, δουλεύεις παράλληλα. Είναι δύσκολο να πεις, εδώ σταματάει η «Κατερίνα» και αρχίζει η Ιρίνα από τις «τρεις αδερφές». Τώρα ξέρω, θα πάω πιο πριν,θα κάνω το ζέσταμά μου και είναι αυτός ο δρόμος.

Αρκετός χρόνος για προσωπική ζωή δε μένει! (γέλια), μου λέει μόνη της χωρίς να την ρωτήσω.

Η εικόνα που λαμβάνουμε από σένα, είναι ένα καλλιεργημένο κορίτσι χαμηλών τόνων. Η δουλειά σου, όμως, εμπεριέχει και το κομμάτι της επικοινωνίας. Πώς καταφέρνεις και εξισορροπείς τις καταστάσεις; Όταν πρέπει να επικοινωνήσεις τη δουλειά σου, δεν το σκέφτεσαι έτσι. Είναι χρέος σου, είναι χαρά αν κάνεις μια ουσιαστική συζήτηση για τη δουλειά σου. Όταν δεν καλούμαι να απαντήσω για προσωπικά θέματα ή δεν αισθάνομαι ότι πρέπει να αμυνθώ για κάτι, αυτό είναι μόνο χαρά. Αν όμως, δεν βρίσκομαι σε μια παράσταση και δε δουλεύω, η αλήθεια είναι ότι αποφεύγω να δίνω συνεντεύξεις γιατί δεν ξέρω γιατί άλλο να μιλήσω. Όταν είσαι ηθοποιός και έρχεσαι σε επαφή με διάφορα κείμενα ακόμα κι αν πας έστω για λίγο να καβαλήσεις το καλάμι, στην επόμενη που δουλειά που θα αναμετρηθείς με μια άλλη «Κατερίνα» ή με την ίδια την «Κατερίνα» εξισορροπείς. Αναμετριέσαι κάθε στιγμή, είμαστε λίγο σαν αθλητές. Μπορεί να είμαι χαμηλών τόνων αλλά η επαφή και η επικοινωνία με τον κόσμο με τροφοδοτεί αλλιώς μου φαίνεται και όλο το θέμα μάταιο.

Στην Αθήνα, σε σταματούν στο δρόμο. Κάποιες φορές με πλησιάζουν και με αποκαλούν «Κατερίνα». Έχω ακούσει τόσο ενδιαφέρουσες απόψεις που φωτίζουν την οπτική μου και με βοηθούν πολύ. Δεν μπορώ να πω, όμως σε καμία περίπτωση, ότι γίνεται σε υπερβολικό βαθμό. Γίνεται μέσα από το θέατρο και τα λίγα πράγματα που έκανα τηλεοπτικά. Τις περισσότερες φορές, τρέχω για να προλάβω τις δουλειές μου, οπότε μάλλον δεν δίνει κανείς και πολύ σημασία.

Ποια είναι η σχέση μου με την κριτική; Είμαι τυχερή γιατί έχω δεχτεί θετική κριτική και αναμφίβολα αυτό που συμβαίνει με την «Κατερίνα» είναι ανέλπιστο, τόσο από το κοινό όσο και από τους κριτικούς έχουμε ακούσει υπέροχα λόγια. Προσπαθώ να δίνω βάση και στο καλό και στο κακό όσο πρέπει γιατί πιστεύω ότι είναι εξίσου επικίνδυνα.

Αν αναζητήσουμε τα αναγνώσματά σου, ποια θα είναι; Λατρεύω τη λογοτεχνία. Όταν δουλεύω, όμως, πιάνω τον εαυτό μου να δυσκολεύεται να πολυδιαβάσει άλλα πράγματα. Δεν ξέρω γιατί. Ενώ τρέφω μια μεγάλη αγάπη στον Τσβάιχ, διάβασα τον «Επικίνδυνο Οίκτο» και το καλοκαίρι διάβαζα με πάθος όλα του τα διηγήματα, αυτή την περίοδο δεν μπορώ να συγκεντρωθώ σε κάτι τέτοιο. Για να είμαι ειλικρινής με ηρεμεί ένα γρήγορο scroll στο διαδίκτυο!

*Παράταση έως και την Κυριακή 16 Οκτωβρίου, Θέατρο Εγνατία, Πατριάρχου Ιωακείμ 1, όπισθεν Ι.Ν. Αγίας Σοφίας, Τ. 2310231431 ΝΕΕΣ  ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ: ΠΕΜΠΤΗ 13/10: 9.00 ΜΜ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 14 /10: 9.00 ΜΜ ΣΑΒΒΑΤΟ 15/10: 7.00 ΜΜ  & 9.30 ΜΜ ΚΥΡΙΑΚΗ 16/10: 7.00 ΜΜ & 9.30 ΜΜ

Ζυρίχη, 2ο Φεστιβάλ Ελληνικού Θεάτρου Ελβετίας (10 Οκτωβρίου)

Λονδίνο, σε συμπαραγωγή Ark4Art – Hellenic Centre (7-8 Νοεμβρίου)

Πάτρα, Θέατρο ΛΙΘΟΓΡΑΦΕΙΟ, 4 παραστάσεις, 14 -15 και 21-22 Νοεμβρίου

Αθήνα, Νέο Θέατρο Κατερίνα Βασιλάκου, από 5 Δεκεμβρίου για λίγες παραστάσεις