Επτά συμπεράσματα από το σχεδιασμό του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου

Λέξεις: Κώστας Μανωλίδης

Ας συνοψίσουμε όσα έχουν πάει στραβά με την πρόταση επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου:

1. Βασίστηκε σε επιθυμίες και παραδοχές μιας άτυπης παρασκηνιακής επιτροπής γύρω από την Μενδώνη και την σκιώδη υπουργό Μαρέβα Γκραμπόφσκι. Με αντιεπιστημονικό τρόπο, χωρίς διαβούλευση, συνέδρια κλπ, τέθηκαν οι παράμετροι του έργου που χαρακτηρίζονται από γιγαντισμό, από περιφρόνηση των ανοιχτών δημόσιων χώρων, και από την ιδεοληπτική εμμονή για απομάκρυνση του Πολυτεχνείου από την Πατησίων και διαγραφή της εξεγερτικής του μνήμης και δυναμικής. Το τελευταίο δεν τους βγήκε γιατί η αρχική δωρεά των Μετσοβιτών ευεργετών ήταν απόλυτα δεσμευτική για Πανεπιστημιακή χρήση των κτιρίων.

2. Προέκυψε, χωρίς διεθνή διαγωνισμό, από μια παράτυπη κλειστή διαδικασία προσκεκλημένων διάσημων αρχιτεκτόνων επιλεγμένων από την οικογένεια Λαιμού, χορηγού ενός μικρού μέρους μόνο του συνολικού κόστους των μελετών.

3. Καταργεί έναν από τους πιο όμορφους ανοιχτούς χώρους της Αθήνας, περικλείοντας με κτιριακά μέτωπα την έκταση μπροστά από το Μουσείο.

4. Καταργεί τη σημερινή βλάστηση και τα ψηλά δέντρα και τα αντικαθιστά με νέα που θα αναπτυχθούν κάποτε στις οροφές της επέκτασης. Η ειδυλλιακή φύση της πρότασης βγαλμένη από βορειοευρωπαϊκές φαντασιώσεις βουκολικής Αρκαδίας είναι αναίσχυντα παραπλανητική.

5. Καταργεί την οπτική επαφή της πόλης με ένα από τα σημαντικότερα τοπόσημά της, την εξαιρετική νεοκλασική όψη του Μουσείου.

6. Δημιουργεί ανοικονόμητα τεράστιους χώρους, με υψηλό κόστος συντήρησης, οι οποίοι θα απαιτούν εκατοντάδες άτομα για ειδικό προσωπικό φύλαξης. Σε ένα κράτος αλλεργικό σε προσλήψεις πέραν των αστυνομικών, που έχει ήδη αποψιλώσει από προσωπικό μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους.

7. Ο David Chipperfield είναι ένας αρχιτέκτονας με σημαντικά δημιουργικά διαπιστευτήρια μιας χαμηλών τόνων και λεπτών ισορροπιών αρχιτεκτονικής. Στην περίπτωση του Ε.Α.Μ. η συγκρατημένη και ήπια γραφή του (εύστοχα μη-ανταγωνιστική με το μνημείο) συνορεύει επικίνδυνα με μια ουδετερότητα κι απουσία χαρακτήρα που θυμίζει περιβάλλον αεροδρομίου. Φαίνεται, όπως και με την τσιμεντόστρωση της Ακρόπολης, ότι προτιμήθηκε η λογική μιας ευρύχωρης αλλά και ισοπεδωτικής υποδομής με πρωτεύον κριτήριο την προσαρμογή στα logistics των τουριστικών ροών.

* Ο Κώστας Μανωλίδης είναι Καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.