Κτίρια Εντός – Βίλα Μοδιάνο, 1ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης

Το “Κτίρια Εντός” είναι ένα φωτογραφικό οδοιπορικό σε ιστορικά και σημαντικά κτίρια της Θεσσαλονίκης (παλαιά και νεότερα), το οποίο έχει σκοπό να δώσει την ευκαιρία σε όλους μας να θαυμάσουμε τις εσωτερικές αρχιτεκτονικές τους ιδιαιτερότητες. Κτίρια τα οποία όλοι μας βλέπουμε καθημερινά απ’ έξω, όμως ελάχιστες φορές βρισκόμαστε μέσα σε αυτά. Ακόμη και να βρεθούμε εντός τους, θα είναι στα πλαίσια κάποιας εκδήλωσης ή έκθεσης μαζί με κόσμο.

Το “Κτίρια Εντός” μας δίνει την ευκαιρία να απολαύσουμε όλα αυτά τα αρχιτεκτονικά στολίδια της Θεσσαλονίκης, σα να είμαστε μόνοι μας μέσα σε αυτά. Σκοπό έχει να αναδείξει το αρχιτεκτονικό όραμα των ανθρώπων που τα σχεδίασαν, πέρα από την εκάστοτε σημερινή τους χρήση. Βασική αρχή του οδοιπορικού αυτού είναι να βρεθούν σε πρώτο (φωτογραφικό) πλάνο οι γραμμές, οι συμμετρίες και τα μοτίβα των κτιρίων αυτών και όχι η έμφαση σε διακοσμητικές λεπτομέρειες με φωτογραφίες πορτραίτου.

Βίλα Μοδιάνο – 1ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης

Οι Μοδιάνο και οι Αλλατίνι υπήρξαν οι πιο δυνατές οικογένειες της Θεσσαλονίκης από τα χέρια των οποίων περνούσε το μεγαλύτερο μέρος του εμπορίου της πόλης. Στο οικόπεδο που αγόρασε ο Ζοζέφ Μοδιάνο το 1899 στο τετράγωνο των σημερινών οδών Βασιλίσσης Όλγας-Αγίας Τριάδος-Σπάρτης-Παρασκευοπούλου έκτισε αρχικά ένα μεταξουργείο και στη συνέχεια τη συγκεκριμένη κατοικία με ημιυπόγειο και δύο ορόφους, αποτελούμενη από 15 δωμάτια και τρία σαλόνια. Μετά τον θάνατό του πέρασε στους κληρονόμους του ενώ το 1931 πουλήθηκε στον Ι. Μόλχο.

Κατά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο η οικογένεια εκδιώχθηκε από τους ναζί και το σπίτι περιήλθε στο ιταλικό κράτος. Στη συνέχεια, μετά τη λήξη του πολέμου πέρασε στο ελληνικό δημόσιο ως περιουσία εχθρικού κράτους και από το 1946 και μετά στέγασε οικογένειες προσφύγων πολέμου.

Το κτίριο

Το κτίριο είναι ορθογώνιο με τις όψεις του οργανωμένες με συμμετρία σύμφωνα με την αρχή βάση-κορμός-επίστεψη και ανοίγματα επίσης συμμετρικά τοποθετημένα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρόσοψη με την κύρια είσοδο και τις μαρμάρινες σκάλες να τονίζουν τον κεντρικό άξονα ενώ ακριβώς από πάνω, στον όροφο υπάρχει εσωτερικό μπαλκόνι με μπαλαούστρα (κτιστά κολωνάκια) κατά το αναγεννησιακό πρότυπο. Η επίστεψη του κτιρίου αποτελείται από στέγη με κτιστό στηθαίο και περιμετρικό γείσωμα επίσης με μπαλαούστρα.

Στον εσωτερικό χώρο, στον όροφο, σώθηκαν και αποκαταστάθηκαν οι οροφογραφίες του σαλονιού και των δωματίων καθώς και ο διάκοσμος των τοίχων. Κάθε δωμάτιο του ορόφου έχει διαφορετικό θέμα διακόσμησης που δημιουργήθηκε με την τεχνική της νωπογραφίας.

Λίγα λόγια για την ιστορία του Γυμνασίου

Το Ελληνομουσείο, όπως ονομαζόταν η ελληνική σχολή της Θεσσαλονίκης το 1760, ήταν το σημαντικότερο σχολείο της ελληνικής κοινότητας της πόλης. Το 1855 μετονομάστηκε Ελληνικό Σχολείο και απέκτησε την πρώτη γυμνασιακή τάξη ενώ το 1874, εξατάξιο πια, ονομάζεται Ελληνικόν Γυμνάσιον και από το 1893 στεγάζεται στο κτίριο σε σχέδια του Τσίλερ στην Εγνατία 132 (παλιά Οικοκυρική Σχολή). Το 1914, λόγω του μεγάλου αριθμού μαθητών, έγινε διαχωρισμός σε Α΄ και Β΄ Γυμνάσιο Αρρένων και το 1918 το Α΄ Γυμνάσιο μεταφέρεται στην περιοχή της Αγίας Τριάδας στη Λεωφόρο των Εξοχών. Το 1928 όταν περιήλθε στο ελληνικό δημόσιο η βίλα Χατζημήσεφ το σχολείο στεγάζεται σε αυτήν.

Η μαύρη σελίδα της ιστορίας του Γυμνασίου είναι ο διωγμός το 1943 και η δολοφονία στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως 149 εβραίων μαθητών του σχολείου. «Επαύσαντο φοιτώντες 8/4/1943» γράφτηκε στο Μητρώο του σχολείου… Γιατί οι τραγωδίες δεν χωρούν στα υπηρεσιακά βιβλία…

Η βίλα Μοδιάνο παραχωρήθηκε στο Υπουργείο Παιδείας το 1960 και δόθηκε για να λειτουργήσει ως παράρτημα του Α΄ Γυμνασίου Αρρένων.

Τότε κατεδαφίστηκε το μεταξουργείο που βρισκόταν στην πίσω πλευρά της κατοικίας. Ο σεισμός του 1978 προκάλεσε πολύ μεγάλες ζημιές στο κτήριο που αφέθηκε από τότε στην τύχη του. Το Γυμνάσιο στεγάστηκε στο λυόμενο της οδού Έντισον, απέναντι από το σημερινό Δημαρχείο.

Το 2013 ξεκίνησαν οι εργασίες αποκατάστασης, οι οποίες τελείωσαν το Μάρτιο του 2016 και από τη σχολική χρονιά 2016-17 η βίλα Μοδιάνο στεγάζει αίθουσες διδασκαλίας και το Γραφείο του 1ου Γυμνασίου Θεσσαλονίκης.

* Η φωτογράφιση έγινε με την άδεια του 1ου Γυμνασίου Θεσσαλονίκης.

*Πηγές πληροφοριών:https://thessarchitecture.wordpress.com/2016/04/17/%CE%B2%CE%B9%CE%BB%CE%B1- %CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%83%CE%B5%CF%86- %CE%BC%CE%BF%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%BF- %CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CE%B1- %CE%B3%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%B1/

Μαλλιαρός, Χ., (2014). Το Γυμνάσιο της Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, “iWrite”