Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής: Να ενωθούν οι δυνάμεις κατά του καύσωνα

Είτε πρόκειται για ξαφνικές καταιγίδες ή για καύσωνες, για πλημμύρες ή για λειψυδρία: τα ακραία καιρικά φαινόμενα δεν είναι πλέον σπάνια, κι αυτό σε παγκόσμιο επίπεδο.

Στην Ευρώπη, την ήπειρο που θερμαίνεται ταχύτερα εξαιτίας της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής, πέθαναν το 2022 πάνω από 60.000 άνθρωποι λόγω καύσωνα. Οι περισσότεροι είχαν προϋπάρχουσες παθήσεις, ωστόσο οι υψηλές θερμοκρασίες επιβάρυναν τον οργανισμό τους. Την επόμενη χρονιά, το 2023, τη θερμότερη χρονιά στην ιστορία των μετεωρολογικών αρχείων, καταγράφηκαν περισσότεροι από 47.000 θάνατοι λόγω καύσωνα.

Αριθμοί που πλέον δεν αφήνουν αδιάφορους τους αρχιτέκτονες και τους πολεοδόμους: «Για να αντιμετωπίσουμε έναν κόσμο που παίρνει φωτιά, η αρχιτεκτονική πρέπει να αξιοποιήσει όλη την ευφυΐα που υπάρχει γύρω μας», λέει ο Κάρλο Ράττι, επιμελητής της 19ης Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής, η οποία διοργανώνεται από τις 10 Μαΐου έως τις 23 Νοεμβρίου στη Βενετία. «Intelligens. Natural. Artificial. Collective» (Ευφυές. Φυσικό. Τεχνητό. Συλλογικό) – το κάπως δύσκαμπτο σύνθημα της φετινής Μπιενάλε κρύβει μία ενδιαφέρουσα ιδέα από πίσω του: Η αρχιτεκτονική πρέπει να δώσει εξετάσεις, να ενώσει τις δυνάμεις της και πάνω απ’ όλα τη γνώση της – από την κατασκευαστική βιομηχανία έως τον αστικό και κτιριακό σχεδιασμό.

Τι μπορεί να αλλάξει;

«Τα προβλήματα είναι γνωστά και οι λύσεις υπάρχουν εδώ και καιρό», λέει ο Πέτερ Κάχολα Σμαλ, διευθυντής του Γερμανικού Μουσείου Αρχιτεκτονικής στη Φρανκφούρτη, «αλλά κινούμαστε πολύ αργά!» Η προσαρμογή στις νέες κλιματικές συνθήκες είναι το πρόσταγμα του καιρού μας. Για να υλοποιηθεί ωστόσο, δήμοι και πολίτες πρέπει να επενδύσουν, συχνά και με μεγάλο κόστος. Αυτό που δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο το έργο είναι η γραφειοκρατία.

Η καθηγήτρια Ελίζαμπετ Έντρες, ειδική στην τεχνολογία κτιρίων στο Πανεπιστήμιο του Μπράουνσβαϊγκ, κάνει έκκληση σε συνέντευξή της στην DW να αλλάξει «ο τρόπος που χτίζουμε». Μαζί με την αρχιτέκτονα από το Μόναχο Νίκολα Μπόργκμαν, τη σχεδιάστρια τοπίου Γκαμπριέλε Γ. Κίφερ και τον αρχιτέκτονα Ντανιέλε Σαντούτσι, επιμελείται τη γερμανική συμμετοχή στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας.

Όποιος επισκέπτεται το Γερμανικό Περίπτερο αντιλαμβάνεται αμέσως το διακύβευμα – στο ίδιο το πετσί του: το αστικό κλίμα του μέλλοντος είναι ζεστό, αποπνικτικό, επικίνδυνο! Η διαδραστική έκθεση ονομάζεται άλλωστε «Τεστ Αντοχής».

Υπάρχει ακόμη ελπίδα;

Αρκεί όμως μία Μπιενάλε για να δοθεί η απαραίτητη ώθηση; «Η ώθηση θα έρθει από μόνη της», λέει η επιμελήτρια από το Μπράουνσβαϊγκ, Έντρες. Οι αριθμοί και οι προβλέψεις μιλούν από μόνα τους: «Θα υποφέρουμε. Και όταν ο πόνος γίνει αρκετά έντονος, τότε θα ληφθούν και ταχύτερα μέτρα. Οι πόλεις που έχουν προετοιμαστεί σωστά, θα τα καταφέρουν. Οι υπόλοιπες, όχι», συμπληρώνει. Το ίδιο και η συνεπιμελήτρια της έκθεσης, Νίκολα Μπόργκμαν, και επικεφαλής της Αρχιτεκτονικής Πινακοθήκης του Μονάχου: «Η ελπίδα ότι κάτι θα αλλάξει υπάρχει – αρκεί να γίνει πιο γρήγορα. Αλλιώς, σε λίγες δεκαετίες οι ευρωπαϊκές πόλεις δεν θα είναι πια κατοικήσιμες».

Πηγη – Deutsche Welle