Παγκοσμιοποίηση, παράδοση και αρχιτεκτονική
Εφόσον δεν θέλουμε να αποδεχτούμε ότι ζούμε μέσα σε ένα αστικό χάος θα μπορούσαμε να αλλάξουμε την εικόνα της πόλης
Λέξεις: Χρήστος-Ερμής Λαζάρου
Σε προηγούμενο άρθρο διατύπωσα μερικές σκέψεις για το πώς θα μπορούσαμε να αναπλάσουν Ε και να βελτιώσουμε την εικόνα και τη λειτουργικότητα των ελληνικών αστικών κέντρων. Με λίγα λόγια υποστήριξα πως θα ήταν σκόπιμο να εφαρμοστεί μια νέα παραλλαγή της παλιάς μεθόδου της αντιπαροχής. Για παράδειγμα, κατεδαφίζονται μια πολυκατοικία 10 διαμερισμάτων γίνεται να κατασκευαστεί στη θέση της ένα κτήριο 25 διαμερισμάτων με λίγο μεγαλύτερο ύψος. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζουμε οικονομικό κέρδος και για τους υπάρχοντες ενοίκους που θα λάβουν 10 καινούργια διαμερίσματα, και για την ομάδα συμφερόντων που θα ηγηθεί του εγχειρήματος. Έτσι δημιουργείται μια καπιταλιστικά βιώσιμη συνθήκη ανάπλασης της πόλης. Η ανάπλαση γίνεται μέσο κέρδους και ανάπτυξης και όχι αφορμή για διαφθορά και άσκοπο ξοδεμα όπως γίνεται με τα δημόσια έργα.
Φυσικά πολλά άτομα έδειξαν δυσαρέσκεια για την άποψη που εξέφρασα. Γράφτηκαν πολλά επιχειρήματα. Κάποιοι δήλωσαν ότι αυτό είναι αδύνατο λόγω σεισμικότητας. Εδώ κοιτάμε χώρες σαν την Ιαπωνία και απορρίπτουμε το επιχείρημα. Άλλοι αμφισβήτησαν την οικονομική βιωσιμότητα του σκεπτικού μου.
Το πιο συχνό επιχείρημα το οποίο και με έκανε να προβληματιστώ ήταν αυτό της αισθητικής και της κουλτούρας. Τα ψηλά κτήρια είναι εντελώς ξένα προς το μεσογειακό, ειδιλυακο χαρακτήρα του ελληνικού τοπίου. Εδώ θα συμφωνούσαν απόλυτα εάν η Θεσσαλονίκη και η Αθήνα ήταν πόλεις όπως η Βενετία. Αντίθετα, τα αστικά μας κέντρα είναι ως επί το πλείστον άναρχες τσιμεντένιες ζούγκλες, Μοντέρνας αισθητικής. Δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τα χωριά των νησιών του Αιγαίου, του Πηλίου ή άλλους παραδοσιακούς οικισμούς όπως η παλιά πόλη των Χανίων.
Πιστεύω ακράδαντα ότι είναι καλό να αποφεύγουμε την υποκρισία σε κάθε τομέα. Δεν είναι σκόπιμο να ξοδεύουμε εκατομμύρια σε διαφημίσεις και αφηγήματα που παρουσιάζουν τις πόλεις μας ως κέντρα νεοκλασικής ή βυζαντινής αρχιτεκτονικής και όταν έρχονται εδώ οι τουρίστες να βιώνουν μια τρομακτική απογοητευση. Θα ήταν προτιμότερο να πουλήσουμε την πόλη μας έτσι όπως είναι, δηλαδή να εκμεταλλευτούμε την γοητεία του αστικού χάους όπου ζούμε.
Εφόσον όμως δεν θέλουμε να αποδεχτούμε ότι ζούμε μέσα σε ένα αστικό χάος θα μπορούσαμε να αλλάξουμε την εικόνα της πόλης χρησιμοποιώντας τη μέθοδο που προανέφερα.
Εάν πάλι δεν θέλουμε να μετατρέψουμε τις πόλεις μας σε Ντουμπάι (ούτε εγώ το θέλω αυτό, έχω επισκεφθεί το Ντουμπάι και θεωρώ ότι είναι από τις χειρότερες πόλεις του κόσμου), καλό θα ήταν να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχουν ήδη και θα βρεθούν στο μέλλον πολλές διαφορετικές εκδοχές αισθητικής για τα ψηλά κτήρια.
Πολλές από αυτές μπορούν να προσαρμοστούν πολύ εύκολα στις αρχές της αισθητικής και των μορφών του ελληνικού αισθητικού χαρακτήρα χωρίς να εμπιπτουμε σε μιμιτισμό, αρχαιολαγνεία και μεταμοντέρνα αισθητική αντιγραφής.
Δεν πιστεύω ότι υπάρχει αυτή τη στιγμή κάποια καλύτερα πρόταση στο τραπέζι ώστε να βελτιωθεί ολοκληρωτικά η εικόνα και η λειτουργικότητα των ελληνικών αστικών κέντρων. Η παραμονή στη σημερινή κατάσταση απογοήτευσης δεν είναι λύση και δεν ευνοεί καμία ομάδα συμφερόντων, είτε οικονομικών είτε πολιτικών, οικολογικών, θρησκευτικών, κλπ.
