Πάμε μία βόλτα στην «ζωή» ενός σπουδαίου αρχιτέκτονα

Σπουδαία κτίρια σε γειτονιές που κάποτε αποτελούσαν εμπορικά κέντρα της πόλης, ανάμεσα σε πολυόροφες πολυκατοικίες, πλάι στην βαβούρα και την κίνηση της πόλης, λάμπουν μέχρι σήμερα και με ένα βλέμμα ξαναζωντανεύουν ιστορίες της αλλοτινής Θεσσαλονίκης, χάρη στον σπουδαίο αρχιτέκτονα Max Rubens.

Ο Μαξιµιλιανός Ρουµπένς ήταν αρμένιος ή εβραίος αρχιτέκτονας απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών Κωνσταντινουπόλεως (1912), ο οποίος εργάσθηκε ως ελεύθερος επαγγελματίας, και ασχολήθηκε με την μελέτη και εκτέλεση αρχιτεκτονικών έργων στη Θεσσαλονίκη, κυρίως στην πυρίκαυστο ζώνη. Επίσης έργα του υπάρχουν στην Κοζάνη (Ξενοδοχείο «ΕΡΜΙΟΝΙΟΝ») και στη Λάρισα (Οικία του Αβραάμ Μουσών). Διετέλεσε αντιπρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κωνσταντινουπόλεως στη Θεσσαλονίκη.

Πάμε μία βόλτα στα έργα του!

Μπιτ Μπαζάρ

Πρόκειται για συγκρότημα κτιρίων που καταλαμβάνει σχεδόν ολόκληρο το ΟΤ91 της πυρίκαυστης ζώνης στο οποίο συγκεντρώνονται χρήσεις παλαιοπωλείων. Ανεγέρθηκε από τον Οικοδομικό Συνεταιρισμό Προσφύγων Παλαιοπωλών, ο οποίος συστάθηκε το 1928 με πρωτοβουλία ορισμένων προσφύγων επαγγελματιών. Ο σχεδιασμός της μελέτης ανατέθηκε στον Δ. Φυλλίζη και τον Max Rubens και το 1930 ολοκληρώθηκε το ισόγειο τμήμα της αγοράς.

Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 2016 και για την προστασία της αγοράς επιβάλλεται ποσόστωση χρήσεων ως εξής: παλαιοπωλεία: ελάχ. αριθμός 30, εμπορικά καταστήματα και εργαστήρια μικροτεχνίας: μέγ. αριθμός 20, καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος: μέγ. 31.

Η αγορά γνώρισε ξανά μια περίοδο ακμής την δεκαετία του 2000, με δεκάδες μεζεδοπωλεία, ταβερνάκια και μπαράκια, να γεμίζουν ασφυκτικά από νεαρούς φοιτητές και να δίνουν ζωή στο σημείο. Σήμερα βρίσκεται και πάλι σε παρακμή, με τις ίδιες τις κτιριακές εγκαταστάσεις να παρουσιάζουν έντονη φθορά και πολλά καταστήματα να είναι άδεια.

Αρχιτεκτονικά στοιχεία

Πρόκειται για ισόγεια κτίσματα με πατάρι (μαγαζί και κατοικία), με χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής του μεσοπολέμου, τα οποία συνεχίζουν συνεχές μέτωπο στην εξωτερική και εσωτερική πλευρά του τετραγώνου από επαναλαμβανόμενες μονάδες καταστημάτων. Χαρακτηριστικό της τυπολογίας της αγοράς είναι η κατάτμηση σε μεγάλο αριθμό επιμέρους καταστημάτων περιορισμένου εμβαδού. Έξι σκεπαστά περάσματα στοές (3 στην Τοσίτσα, 2 στην Ολύμπου, μια στην Βενιζέλου) οδηγούν από τους τρεις περιμετρικούς δρόμους στο εσωτερικό του οικοδομικού τετραγώνου, σε μια εσωτερική πλατεία όπου συνεχίζονται και υπαίθρια οι λειτουργίες της αγοράς. Η κεντρική στοά στην οδό Τοσίτσα τονίζεται περισσότερο καθώς βρίσκεται σε εσοχή ως προς το μέτωπο της οδού.

Το Μπιτ Παζάρ εκτός από το ιδιαίτερο είδος εμπορίου που στεγάζει, ξεχωρίζει για το μέγεθος, την διάταξη και την θέση της και συγκρίνεται σε μέγεθος με τις μεγαλύτερες αγορές της Θεσσαλονίκης, την στοά Μοδιάνο και Σαούλ, καθώς επίσης συνιστά έναν μοναδικό τύπο αγοράς τόσο στη Θεσσαλονίκη όσο και στις άλλες ελληνικές πόλεις.

Μέγαρο Ψωμά

Χτίστηκε το 1927, σε σχέδια του Max Rubens. Εντυπωσιακό μέγαρο κατοικιών, χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 1983.

Αρχιτεκτονικά στοιχεία

Αποτελείται από ισόγειο, ανώγειο και 3 ορόφους. Οι δυο όψεις του οργανώνονται σε 6 κάθετες ζώνες ενώ στην απότμηση της γωνίας τους δημιουργείται και μια τρίτη, με μικρότερο πλάτος. Υπάρχει διαχωρισμός σε βάση, κορμό, στέψη, ρυθμικότητα, επαναληπτικότητα και συμμετρία ανοιγμάτων. Επανάληψη των έρκερ, που μάλιστα φέρουν ανοίγματα στο πλάι και στηρίζονται σε μεγάλα χτιστά φουρούσια. Τα ανοίγματα του τελευταίου ορόφου είναι ημικυκλικά. Στο ύψος του ορόφου παρατηρούμε διακοσμητική ταινία με μαιάνδρους που διατρέχει όλη την όψη. Η διάθεση διακόσμησης συμπληρώνεται με χαράξεις στο επίχρισμα, κλειδιά, ανάγλυφα γεωμετρικά σχήματα και κιγκλιδώματα με γεωμετρικά μοτίβα. Το κτίριο διασώζει την δίφυλλη ταμπλαδωτή εξώθυρα με υαλοπίνακα και φεγγίτη, η οποία πλαισιώνεται από ανάγλυφα φυτικά στοιχεία. Στο εσωτερικό, διατηρούνται τα τσιμεντοπλακίδια των κοινόχρηστων χώρων, το κλιμακοστάσιο με την ξύλινη κουπαστή του, δίφυλλες ταμπλαδωτές θύρες με υαλοπίνακα στις εισόδους των διαμερισμάτων καθώς και ανάγλυφες οροφογραφίες. Το κλιμακοστάσιο φωτίζεται επαρκώς με φυσικό φως, με δίφυλλα ανοίγματα στην πίσω όψη του κτιρίου.

Κτίριο Ντε Μάγιο 

Χτίστηκε το 1928 στο οικόπεδο 146/1 της πυρικαύστου, σε σχέδια του Max Rubens. Ιδιοκτήτες ήταν οι αδελφοί Ισαάκ και Σιμαντώβ, γιοι του Αβραάμ Ντε Μάγιο, υφασματέμποροι. Οι δύο αδελφοί ήταν συνέταιροι στην εταιρεία Υιοί Αβραάμ Μάγιο, η οποία διαλύθηκε το 1933 με την αποχώρηση του Σιμαντώβ. Ο Ισαάκ συνέχισε μόνος του και από το 1938 με τον γιο του Αλμπέρτο. Για την οικοδόμηση του κτιρίου εκδόθηκε η υπ. αριθ. 775/27.7.1925 άδεια. Το Νοέμβριο του 1928 ο αρχιτέκτονας ζήτησε από το Γραφείο Σχεδίου Θεσσαλονίκης να γίνει έλεγχος των υφιστάμενων θεμελίων, ώστε να εκτιμηθεί η δυνατότητα ανέγερσης κτιρίου με ισόγειο και όροφο.

Αρχιτεκτονικά στοιχεία

Σύμφωνα με την άδεια, στο ισόγειο διαμορφώνονται δέκα καταστήματα διαφόρων μεγεθών, τρία από τα οποία επικοινωνούν μέσω διαδρόμου εσωτερικού στην οικοδομή. Στον πρώτο όροφο οργανώνονται πέντε γραφεία και ένας μεγάλος χώρος που συνιστά τον όροφο του κεντρικού καταστήματος επί της οδού Συγγρού. Τέλος, στο δεύτερο όροφο οργανώνονται δεκατέσσερα γραφεία.

Οι όψεις του κτιρίου χωρίζονται σε τρεις κάθετες ζώνες. Επί της οδού Πάικου η κεντρική ζώνη φέρει τέσσερα ανοίγματα σε παράταξη, ενώ οι δύο πλευρικές φέρουν τρίλοβα ανοίγματα. Επί της οδού Συγγρού η κεντρική ζώνη φέρει τρία ανοίγματα ενώ οι δυο πλευρικές από ένα. Όλα τα ανοίγματα είναι γαλλικού τύπου και είχαν σχεδιαστεί στον μεν δεύτερο όροφο με κιγκλίδωμα στο κάτω μέρος τους (δεν υλοποιήθηκε) στον δε πρώτο όροφο με κιονίσκους. Η περίμετρος του κτιρίου διατρέχεται από γείσο στο ύψος των υπέρθυρων του δεύτερου ορόφου.

Κτίριο Ιωσήφ Νεχάμα

Η οικοδομική άδεια για το κτίριο στο οικόπεδο 136/3, εκδίδεται στις 15/6/1925 και αφορά κτίριο με υπόγειο, ισόγειο και δύο ορόφους, σε σχέδια του Max Rubens αρχικά και του Ελί Μοδιάνο στην συνέχεια. Κατά την κατασκευή προστέθηκε και τρίτος όροφος. Με την ολοκλήρωση του αγοράζεται από τον Ιωσήφ Νεχαμά, της γνωστής οικογένειας της πόλης. Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 1983.

Αρχιτεκτονικά στοιχεία

Πρόσοψη στην Ερμού, που οργανώνεται συμμετρικά εκατέρωθεν ενός κεντρικού άξονα. Εκλεκτικιστικός ρυθμός με διαφοροποιήσεις στους εξώστες (διαφορετικό μήκος ανά όροφο) και στα ανοίγματα (Ορθογωνικά και τοξωτά). Διακοσμητική διάθεση που εκφράζεται με ψευδοπεσσούς, επίκρανα, μενταγιόν με φυτικά στοιχεία, οριζόντιες διακοσμητικές ταινίες.

Εσωτερικά, πρόκειται για 2 κτίρια. Στο δυτικό τμήμα της οικοδομής, το ισόγειο και ο όροφος αποτελούσαν λειτουργική ενότητα, καθώς στο ισόγειο διατάσσονταν γραφείο, ταμείο, γραφείο διευθυντή, χώρος αναμονής και διάδρομος με κλιμακοστάσιο που οδηγεί στα τρία γραφεία του ορόφου και στους δυο χώρους αρχείου. Tο σχέδιο αφορούσε τράπεζα ή εταιρεία. Στο ανατολικό τμήμα του κτιρίου και στο ισόγειό του διατάσσονταν ένα κατάστημα και ένας ανεξάρτητος διάδρομος με κλιμακοστάσιο που οδηγούσε σε ένα ενιαίο χώρο γραφείου στον όροφο.

Παύλου Μελά 25

Χτίστηκε το 1929, σε σχέδια του Max Rubens. Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 2016 πλην των τριών τελευταίων ορόφων που αποτελούν προσθήκες.

Αρχιτεκτονικά στοιχεία

Αξιόλογο κτίριο με δυο κύριες όψεις που παρουσιάζουν πλήθος εκλεκτικιστικών στοιχείων και στοιχείων Art Deco, όπως οι κατακόρυφες στήλες των έρκερ. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι καμπύλες απολήξεις των έρκερ και του γωνιακού εξώστη, η διαμόρφωση της βάσης των έρκερ, τα περίτεχνα κιγκλιδώματα, τα φουρούσια, οι διακοσμήσεις στις ποδιές των παραθύρων στα έρκερ, η διακοσμητική οριζόντια ζώνη κάτω από το γείσο με τους γεισίποδες και τα διακοσμητικά κλειδιά στα ανοίγματα του 3ου ορόφου. Το κτίριο στο εσωτερικό του διασώζει τα ξύλινα κουφώματα, τις γύψινες διακοσμήσεις στις οροφές και την διαρρύθμιση των χώρων με μικρές τροποποιήσεις.

Αλεξάνδρου Σβώλου 44

Χτίστηκε το 1935 σε σχέδια του Max Rubens. Τυπική πολυκατοικία διαμερισμάτων της εποχής. Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 2016.

Αρχιτεκτονικά στοιχεία

Κτίριο με στοιχεία μοντερνισμού και επιρροές του Art Deco. Αποτελείται από ισόγειο και 5 ορόφους. Χαρακτηριστική η καμπύλη διαμόρφωση της γωνίας, η οποία προεξέχει ως έρκερ. Το κτίριο παρουσιάζει μια ιδιαίτερη πλαστικότητα όγκων και συνθετική επεξεργασία με ορθογώνια και καμπύλα στοιχεία που πλαισιώνουν τα δομικά στοιχεία των όψεων. Ιδιαίτερη μορφολογική, γεωμετρική και διακοσμητική σύνθεση παρατηρείται και στην πόρτα εισόδου του κτιρίου. Στην όψη της Σβώλου οι εξώστες διακόπτονται από έρκερ, το οποίο σε αντίθεση με το έρκερ της γωνίας, υπάρχει και στον 1ο όροφο. Ενδιαφέρον διακοσμητικό στοιχείο αποτελεί η προεξέχουσα, τριπλή, οριζόντια διακοσμητική ταινία στο κυκλικό έρκερ. Χαρακτηριστική επίσης είναι η επαναληπτικότητα του ορόφου, στοιχείο των αστικών πολυκατοικιών της δεκαετίας του 1930.

Ξενοδοχείο Καστοριά

Χτίστηκε το 1925, σε σχέδια του Max Rubens για ξενοδοχειακή χρήση με το όνομα “Παρθενών” (΄Β Τάξης) για λογαριασμό των Κ. Παντατζίοβιτς και Γρ. Δημητριάδη. Έπεσε σε παρακμή μέχρι που πρόσφατα ανέλαβε νέα διεύθυνση και το μετέτρεψε σε youth hostel. Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 1983.

Αρχιτεκτονικά στοιχεία

Τετραώροφο κτίριο με στοιχεία εκλεκτικισμού. Ωστόσο στην άδεια αλλά και στο σχέδιο υπάρχει πρόβλεψη για 4ο όροφο που θα αποτελούσε την στέψη του κτιρίου, με διαφοροποίηση των μορφολογικών χαρακτηριστικών. Αποτελείται από δυο όψεις που οργανώνονται με οριζόντιες και κάθετες ζώνες ανοιγμάτων. Ο κεντρικός άξονας κάθε όψης τονίζεται με μια ελαφριά καμπύλη προεξοχή καθώς και με μεγαλύτερους εξώστες. Στον κεντρικό εξώστη του 1ου ορόφου και στις δυο όψεις παρατηρούμε μπαλούστρες αντί κιγκλιδωμάτων με γεωμετρικά μοτίβα. Οι κατακόρυφες ζώνες διαχωρίζονται από ψευδοκίονες, οι κεντρικοί εξώστες στηρίζονται σε περίτεχνα φουρούσια και το ελαφρά προεξέχον γείσο στηρίζεται σε μικρούς γεισίποδες. Κάτω από το γείσο “τρέχει” οδοντωτή διακοσμητική ταινία. Εσωτερικά, τα δωμάτια οργανώνονται περιμετρικά γύρω από υαλοσκέπαστο αίθριο που χαρίζει άπλετο φυσικό φως στους διαδρόμους.

Το κτίριο στο εσωτερικό του διασώζει το κλιμακοστάσιο, τα κιγκλιδώματα και τις εσωτερικές θύρες.

Ξενοδοχείο Ηλύσια 

Χτίστηκε το 1924, σε σχέδια του Max Rubens και δεν προοριζόταν για ξενοδοχείο αλλά για μέγαρο διαμερισμάτων. Στην είσοδο παρατηρούμε την επιγραφή Μέγαρο Νεστόριο, ιδιοκτησίας Φίλιππου Μαργαρίτη. Το 1930 μετατράπηκε σε ξενοδοχείο και έκτοτε έχει την ίδια χρήση. Κατά την διάρκεια της Κατοχής χρησιμοποιήθηκε ως στρατηγείο συμμορίας ταγματασφαλιτών. Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 1983.

Αρχιτεκτονικά στοιχεία

Αποτελείται από ισόγειο και 4 ορόφους, ο 4ος μεταγενέστερη προσθήκη καθώς βρίσκεται πάνω από το αρχικό γείσο. Η όψη οργανώνεται με κατακόρυφες και οριζόντιες ζώνες ανοιγμάτων (εξωστόθυρες με εξώστη). Ο κεντρικός άξονας τονίζεται με την καμπύλη διαμόρφωσή του (συχνή πρακτική του Rubens, βλέπε ξενοδοχείο Παρθενών και Μέγαρο Αχίλλειον) και με την ύπαρξη περισσότερων ανοιγμάτων. Επιπλέον καταλήγει στον 4ο όροφο σε 4 κίονες με ιωνικά επίκρανα και ζώνη με γεισίποδες. Στον πρώτο όροφο παρατηρούμε εξώστες με χτιστό στηθαίο σε αντίθεση με τους υπόλοιπους ορόφους όπου υπάρχουν κιγκλιδώματα με γεωμετρικά μοτίβα. Επίσης τα ανοίγματα του 1ου είναι τοξωτά. Η όψη είναι πλούσια διακοσμημένη, ιδιαίτερα όσο πλησιάζουμε στην στέψη. Κορδέλες με φυτικά στοιχεία, μενταγιόν, ψευδοκίονες, επίκρανα, μενταγιόν και κλειδιά δημιουργούν ένα υπερθέαμα.

Στο εσωτερικό διασώζονται το κλιμακοστάσιο με την κουπαστή και το κιγκλίδωμα καθώς και διακοσμητικά πλακίδια με γεωμετρικά μοτίβα στα πλατύσκαλα.

Στοά Καστοριά

Χτίστηκε το στο οικόπεδο 52/6 της πυρίκαυστης ζώνης, σε σχέδια του Max Rubens με ιδιοκτήτη τον Ιωσήφ Σαλτιέλ. Στέγασε γραφεία και καταστήματα. Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 1983.

Αρχιτεκτονικά στοιχεία

Η μελέτη προέβλεπε την κατασκευή κτιρίου που θα αποτελείτο από υπόγειο, ισόγειο και έναν όροφο, παρά το γεγονός ότι στα προσχέδια των όψεων εμφανίζονταν δύο όροφοι και τελικά κατασκευάστηκαν δύο όροφοι. Στο ισόγειο το κτίριο έφερε γωνιακό εσωτερικό διάδρομο που ένωνε την οδό Βενιζέλου με την οδό Σολωμού. Γύρω από αυτόν τον εσωτερικό διάδρομο και στις όψεις του κτιρίου επί των οδών Σολωμού και Βενιζέλου οργανώνονται δεκατρία καταστήματα διαφόρων μεγεθών. Σε καθέναν από τους ορόφους διαμορφώνονται εφτά γραφεία.

Η όψη του κτιρίου οργανώνεται σε τρία κάθετα τμήματα επί της οδού Βενιζέλου και σε τέσσερα επί της οδού Σολωμού. Μεταξύ των τμημάτων διαμορφώνονται ψευδοπεσσοί με ιωνικά επίκρανα. Το κτίριο στέφεται με περιμετρική κορωνίδα με πλαίσια και στυλίσκους. Πλούσια διακοσμημένο με περίτεχνα κιγκλιδώματα, φουρούσια, διακοσμητικά κλειδιά και ταινίες.

Βαλαωρίτου 31

Χτίστηκε το 1928 στο οικόπεδο 153/9 της πυρικαύστου, μετά από τροποποίηση του σχεδίου που είχε καταθέσει το 1925 ο Γ. Σιάγας, από τον Μax Rubens. Αρχικοί αγοραστές και ιδιοκτήτες του οικοπέδου ήταν ο Ισαάκ Ααρών Μαλλάχ, ξυλέμπορος, ο Ιακώβ Σεβή του Μωσέ, που δεν ταυτίστηκε, και οι Νισήμ και Ιακώβ Μπέζα έμποροι ρακών εκ μετάλλου. Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 1983.

Αρχιτεκτονικά στοιχεία

Αποτελείται από ισόγειο και δυο ορόφους, με 2 όψεις, στις οδούς Βαλαωρίτου και Λέοντος Σοφού. Η όψη της Βαλαωρίτου είναι η κύρια και ο κεντρικός της άξονας τονίζεται με την τοποθέτηση της κεντρικής θύρας. Τα ανοίγματα οργανώνονται συμμετρικά εκατέρωθεν του άξονα. Τα ακριανά τμήματα φέρουν μεγαλύτερα ανοίγματα. Στον πρώτο όροφο παρατηρούμε χτιστό στηθαίο με εμβόλιμα κιγκλιδώματα στους εξώστες, ενώ στον 2ο μόνο κιγκλιδώματα. Στην όψη της Λ. Σοφού, κάποια τμήματα προβάλλουν ελαφρά, δημιουργώντας δυο μικρού πλάτους έρκερ με κυρτές πλευρές. Άλλα χαρακτηριστικά στοιχεία είναι τα μεγάλα φουρούσια, τα σκέπαστρα που καλύπτουν κάθε εξώστη ξεχωριστά και η απομίμηση ισόδομου συστήματος δόμησης με χάραξη στο επίχρισμα του ισογείου.

Παύλου Μελά 22

Χτίστηκε το 1936, σε σχέδια του Max Rubens και ιδιοκτήτη τον Δ. Μαζλό. Εδώ στεγάστηκε το Ουζερί Τσιτσάνης, που άνοιξε ο ίδιος ο συνθέτης μαζί με τον κουνιάδο του Αντρέα Σαμαρά. Απέναντι, στον αριθμό 21, ήταν η κατοικία του συνθέτη από το 1942 και για 4 χρόνια. Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 2016.

Αρχιτεκτονικά στοιχεία

Κτίριο με στοιχεία μοντερνισμού. Αποτελείται από ισόγειο και 4 ορόφους. Ιδιαίτερη ογκοπλαστική σύνθεση της όψης με κυρίαρχο στοιχείο τα δυο κατακόρυφα έρκερ εκατέρωθεν του κεντρικού τμήματος της, το οποίο διαμορφώνεται σε εσοχή με μικρούς εξώστες σε κατακόρυφη ζώνη. Τα έρκερ συνδυάζονται με εξώστες με καμπυλόγραμμη απόληξη. Στοιχεία όπως η κατακορυφότητα, η καθαρότητα γεωμετρικών σχημάτων και γραμμών, η χρήση ορθογωνικών και καμπύλων στοιχείων, η συμμετρία και οι αρμονικές αναλογίες αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά στην σύνθεση της όψης.

Κασσάνδρου 44

Χτίστηκε το 1930, σε σχέδια του Max Rubens. Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 2016.

Αρχιτεκτονικά στοιχεία

Κτίριο της εποχής του μεσοπολέμου. Αποτελείται από ισόγειο και 4 ορόφους. Ενδιαφέροντα μορφολογικά στοιχεία είναι το έρκερ με τα γωνιακά ανοίγματα στο κεντρικό τμήμα του, σε συνδυασμό με τον εξώστη και την χαρακτηριστική καμπυλόμορφη διαμόρφωση και οι ημικυκλικοί εξώστες. Σύνθεση που προσεγγίζει την μοντέρνα αισθητική των ευρωπαϊκών ρευμάτων. Το κτίριο διατηρεί την θύρα εισόδου, τα ξύλινα κουφώματα, τα κιγκλιδώματα του κλιμακοστασίου και τα πλακίδια στα δάπεδα.

Φιλίππου 33

Χτίστηκε την δεκαετία του ’20, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Max Rubens. Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 2016.

Αρχιτεκτονικά στοιχεία

Αξιόλογο κτίριο με εκλεκτικιστικά στοιχεία της εποχής του μεσοπολέμου. Αναπτύσσεται σε ημιυπόγειο, ανώγειο και 4 ορόφους. Η σύνθεση των στοιχείων της όψης βασίζεται στην γενική αρχή της διαίρεσης σε βάση, κορμό, στέψη. Η οργάνωση της όψης επιτυγχάνεται με τον τονισμό του κεντρικού κατακόρυφου άξονα και τα ανοίγματα των ορόφων να διαμορφώνονται σε τρεις κατακόρυφες στήλες. Η ελαφριά προεξοχή στο ύψος των τριών ορόφων με καμπύλη διαμόρφωση του κεντρικού τμήματος και με τριπλό άνοιγμα, είναι το πιο χαρακτηριστικό και διακοσμημένο μέρος του κτιρίου. Αξιόλογα είναι και επιμέρους στοιχεία του κτιρίου όπως τα φουρούσια που στηρίζουν τους καμπύλους εξώστες, τα κιγκλιδώματα, η ζώνη με τα ανάγλυφα κοσμήματα στο τελείωμα των ανοιγμάτων του 3ου ορόφου (πιθανόν η στέψη του αρχικού κτιρίου), η στήριξη του καμπύλου έρκερ.

Οικία Αλλατίνη 

Η έπαυλη ξεκίνησε να χτίζεται το 1862 για τον Moise Allatini και βρίσκεται στο τετράγωνο των οδών Βαλαωρίτου-Συγγρού-Βηλαρά σε βακουφικό οικόπεδο που κατείχε η οικογένεια. Η πλάκα θεμελίωσης διασώζεται μέχρι και σήμερα, χωρίς όμως το σημείο όπου αναγραφόταν η ημερομηνία. Το 1904 η έπαυλη μεταβιβάζεται στον Eduard Allatini, σύζυγο της κόρης του Moise. Αρχικά η οικία διέθετε τεράστιο κήπο στα νότια, στον οποίο όμως το 1906 χτίστηκε η Στοά Μαλακοπή (όπως την ξέρουμε σήμερα) για να στεγάσει εμπορικές δραστηριότητες και την Τράπεζα της Θεσσαλονίκης. Η κατοικία πέρασε στην Ανώνυμο Γεωργική Κτηματική Εταιρεία, όπως και ολόκληρη η ακίνητη περιουσία της οικογένειας Αλλατίνι. To 1911 οι Αλαττίνι απελάθηκαν ως Ιταλοί υπήκοοι και το κτίσμα έμεινε ακατοίκητο. Το 1916 σε ένα τμήμα του πρώτου ορόφου, στεγάστηκε το πρώτο υποκατάστημα της Ιονικής Τράπεζας στη Θεσσαλονίκη, ενώ στους υπόλοιπους χώρους λειτούργησαν δικηγορικά, ασφαλιστικά και τραπεζιτικά γραφεία. Το συγκρότημα υπέστη σημαντικές ζημιές από την πυρκαγιά του 1917 και μεταβιβάστηκε το 1925 στους Ελί Άντζελ, Γιοσέ Σεβή και Λεών Αελιών, για τους οποίους δεν εντοπίστηκαν σαφή στοιχεία. Ο πρώτος πρέπει να ήταν καπνέμπορος και ο τελευταίος έμπορος ποτών. Το 1926 πραγματοποιήθηκαν επεμβάσεις και προσθήκες από τον αρχιτέκτονα Max Rubens στον οποίο προφανώς ανήκει η επιγραφή 1926 πάνω από την κεντρική είσοδο. Τα τελευταία χρόνια έχει ανακαινιστεί μερικώς και κυρίως εσωτερικά για να στεγάσει επιχείρηση νυχτερινής διασκέδασης.

Αρχιτεκτονικά στοιχεία

Λόγω της κατάστασης στην οποία βρίσκεται το κτίριο δεν είναι εύκολο να εξάγουμε συμπεράσματα για την μορφή του. Πολλά αρχιτεκτονικά μέλη έχουν καταρρεύσει και οι προσόψεις έχουν καλυφθεί με σοβά.  Ίσως θα μπορούσαμε να πούμε οτι παρατηρούμε στοιχεία Νεομπαρόκ και Ροκοκό αλλά κανένα συμπέρασμα δεν είναι ασφαλές. Η κατοικία είναι διώροφη και στον δεύτερο όροφο υπάρχουν περιμετρικά εξώστες. Στο εσωτερικό παρατηρούμε μια μεγάλη σκάλα που οδηγεί στον όροφο και ένα αίθριο καλυμμένο με γυαλί, που επιτρέπει στο φως να διαχέεται στον χώρο. Πολλά σημαντικά διακοσμητικά στοιχεία διατηρήθηκαν κατά της διάρκεια της ανακαίνισης όπως η ξύλινη κουπαστή, κάποιες διακοσμητικές τοιχογραφίες όπως και κάποια μεταλλικά υποστηρίγματα στον εσωτερικό εξώστη.

Φιλίππου 39

Χτίστηκε το 1929 σε σχέδια του αρχιτέκτονα M. Rubens μετά από παραγγελία της οικογένειας Β.Σ Σωτηροπούλου

Αρχιτεκτονική του κτιρίου

Ανήκει στον εκλεκτικισμό, με στοιχεία κλασσικά (γεωμετρικές μπορντούρες) και art nouveau. Αποτελείται από υπερυψωμένο ισόγειο και 4 ορόφους. Εμφανίζει συμμετρία ως προς τα ανοίγματα και χωρίζεται σε 3 κάθετες ζώνες. Η μεσαία περιλαμβάνει καμπύλους εξώστες και κολώνες τύπου ιωνικού ρυθμού. Το κεντρικό παράθυρο του υπερυψωμένου ισογείου, είναι επίσης καμπύλο, δείγμα των art nouveau επιρροών. Ο τελευταίος όροφος που έχει χτιστεί πάνω από την μαρκίζα, δεν διαθέτει κανένα διακοσμητικό στοιχείο ούτε και καμία οπτική συνοχή με το υπόλοιπο κτίσμα (ίσως είναι μεταγενέστερη προσθήκη)

Πηγές: ΕτΚ Τεύχος ΑΑΠ 229/04.11.2016/wikipedia/Παπαφλωράτου Σοφία 2010 “Αποκατάσταση κι επανάχρηση κτιρίων επί της οδού Κλεισούρας και ενιαία, καθ’ ύψος, προσθήκη”/ estia.minenv.gr/http://www.salonikajewisharchitecture.com/ΕτΚ Τεύχος ΑΑΠ 229/04.11.2016/  Εκατό χρόνια φιλοξενίας: Τα ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης (1914-2014) Β. Κολώνας | ΥΠΕΧΩΔΕ Δ-734 α/ 28.11.1983 | Φάρος του Θερμαϊκού/ ΥΠΕΧΩΔΕ Δ-734 α/ 28.11.1983/ Η έπαυλη των Allatini στον “Φραγκομαχαλά”(1862-2010) Αλέξανδρου Χ. Γρηγορίου | http://www.salonikajewisharchitecture.com/