Στον Ιάπωνα Riken Yamamoto το φετινό βραβείο αρχιτεκτονικής Pritzker

Ο Ιάπωνας αρχιτέκτονας Riken Yamamoto ανακηρύχθηκε ο νικητής του φετινού Βραβείου Αρχιτεκτονικής Pritzker για τα κτίριά του που αποτελούν «φόντο και πρώτο πλάνο στην καθημερινή ζωή».

Το Βραβείο Pritzker απονέμεται ετησίως σε εν ζωή αρχιτέκτονες από το Ίδρυμα Χάιατ και θεωρείται το κορυφαίο στον κόσμο για την αρχιτεκτονική. Καθιερώθηκε το 1979 από τον Τζέι Α. Πρίτσκερ και τη σύζυγό του Σίντι, ενώ χρηματοδοτείται από την οικογένεια Πρίτσκερ.

Ο Yamamoto, ο οποίος είναι ο 53ος βραβευμένος με το Pritzker Architecture Prize και ο ένατος από την Ιαπωνία, τιμήθηκε για τα κτίριά του που στοχεύουν στην ενίσχυση της κοινότητας.

«Για μένα, το να αναγνωρίζω το διάστημα, σημαίνει να αναγνωρίζω μια ολόκληρη κοινότητα», είπε ο Yamamoto. «Η τρέχουσα αρχιτεκτονική προσέγγιση δίνει έμφαση στην ιδιωτικότητα, ακυρώνοντας την αναγκαιότητα των κοινωνικών σχέσεων. Ωστόσο, μπορούμε ακόμα να τιμήσουμε την ελευθερία κάθε ατόμου ενώ ζούμε μαζί στον αρχιτεκτονικό χώρο ως δημοκρατία, ενισχύοντας την αρμονία μεταξύ των πολιτισμών και των φάσεων της ζωής».

Η κριτική επιτροπή, με επικεφαλής τον Χιλιανό αρχιτέκτονα και βραβευμένο με Pritzker Architecture Prize 2016, Alejandro Aravena , πίστευε ότι πολλά από τα ιδανικά στο έργο του Yamamoto, θα μπορούσαν να εφαρμοστούν σε μελλοντικές πόλεις.

«Ένα από τα πράγματα που χρειαζόμαστε περισσότερο στο μέλλον των πόλεων είναι να δημιουργήσουμε συνθήκες μέσω της αρχιτεκτονικής που πολλαπλασιάζουν τις ευκαιρίες για τους ανθρώπους να συναντηθούν και να αλληλεπιδράσουν», εξήγησε η Aravena.

Κατά τη διάρκεια της καριέρας του πέντε δεκαετιών, ο Yamamoto έχει κατασκευάσει πολυάριθμες ιδιωτικές κατοικίες, οικιστικά έργα, σχολεία, πανεπιστημιουπόλεις, αστικά κτίρια, μουσεία, ακόμη και πυροσβεστικό σταθμό. Τα έργα του συχνά ενσωματώνουν βεράντες, αυλές και άλλους εξωτερικούς χώρους που μπορούν να ενθαρρύνουν την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον του κτιρίου.

Γεννημένος στο Πεκίνο της Κίνας, ο Riken Yamamoto σπούδασε αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο Nihon, στο Πανεπιστήμιο Τεχνών του Τόκιο και στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο πριν ιδρύσει το στούντιο του – Yamamoto & Field Shop Co – το 1973. Τα πρώτα σπίτια του περιλάμβαναν τη βίλα Yamakawa το 1977, η οποία ήταν διευθετημένη γύρω από μια μεγάλη σκεπαστή βεράντα, και το δικό του σπίτι Gazebo το 1986, το οποίο ενσωματώνει εξωτερικές βεράντες και χώρους αυλής.

Τα μεγαλύτερα στεγαστικά έργα που ακολούθησαν σχεδιάστηκαν με παρόμοιες αρχές, με στόχο την ενθάρρυνση της αλληλεπίδρασης μεταξύ των κατοίκων. Τα πιο γνωστά οικιστικά έργα του περιλαμβάνουν το χαμηλών κτιρίων Pangyo Housing στο Seongnam της Νότιας Κορέας, το οποίο διαθέτει κοινόχρηστο κατάστρωμα στον πρώτο όροφο για τους κατοίκους. Το πρώτο έργο κοινωνικής στέγασης του Yamamoto, το Hotakubo Housing στο Κουμαμότο της Ιαπωνίας, περιλαμβάνει 110 σπίτια τοποθετημένα γύρω από μια δεντρόφυτη κεντρική πλατεία.

Ο Yamamoto είναι ο ένατος Ιάπωνας αρχιτέκτονας που κέρδισε το βραβείο, μετά τους Arata Isozaki , Shigeru Ban , Toyo Ito , Kazuyo Sejima και Ryue Nishizawa , Tadao Ando , ​​Fumihiko Maki και Kenzo Tange . Οι Ιάπωνες αρχιτέκτονες έχουν κερδίσει το βραβείο περισσότερες φορές από οποιαδήποτε άλλη εθνικότητα στην 45χρονη ιστορία του.

Τι είπε η επιτροπή για την βράβευση του

“Το βραβείο Pritzker απονέμεται ως αναγνώριση αυτών των ιδιοτήτων ταλέντου, οράματος και αφοσίωσης, που έχουν επίμονα συνεισφέρει σημαντικά στην ανθρωπότητα και το δομημένο περιβάλλον μέσω της τέχνης της αρχιτεκτονικής. Στη μακρά, συνεκτική, αυστηρή καριέρα του, ο Riken Yamamoto κατάφερε να παράγει αρχιτεκτονική τόσο ως φόντο όσο και ως πρώτο πλάνο στην καθημερινή ζωή, θολώνοντας τα όρια μεταξύ της δημόσιας και της ιδιωτικής της διάστασης και πολλαπλασιάζοντας τις ευκαιρίες για τους ανθρώπους να συναντηθούν αυθόρμητα, μέσω ακριβών, ορθολογικών στρατηγικών σχεδιασμού.

Με την ισχυρή, σταθερή ποιότητα των κτιρίων του, στοχεύει να αξιοποιήσει, να ενισχύσει και να εμπλουτίσει τη ζωή των ατόμων –από παιδιά μέχρι ηλικιωμένους– και τις κοινωνικές τους σχέσεις. Και το κάνει αυτό μέσα από μια αυτονόητη αλλά σεμνή και συναφή αρχιτεκτονική, με δομική ειλικρίνεια και ακριβή κλιμάκωση, με ιδιαίτερη προσοχή στο τοπίο του περιβάλλοντος.

Η αρχιτεκτονική του εκφράζει ξεκάθαρα τις πεποιθήσεις του μέσα από τη σπονδυλωτή δομή και την απλότητα της μορφής της. Ωστόσο, δεν υπαγορεύει δραστηριότητες, αλλά δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να διαμορφώσουν τη ζωή τους μέσα στα κτίριά του με κομψότητα, κανονικότητα, ποίηση και χαρά.

Ο Riken Yamamoto ασχολείται σκόπιμα με το ευρύτερο φάσμα τύπων κτιρίων καθώς και κλίμακες στα έργα που επιλέγει. Είτε σχεδιάζει ιδιωτικές κατοικίες, είτε δημόσιες υποδομές, σχολεία ή πυροσβεστικούς σταθμούς, δημαρχεία ή μουσεία, η κοινή και ευχάριστη διάσταση είναι πάντα παρούσα. Η συνεχής, προσεκτική και ουσιαστική προσοχή του στην κοινότητα έχει δημιουργήσει συστήματα δημόσιου χώρου διασυνεργασίας που δίνουν κίνητρα στους ανθρώπους να συνεδριάζουν με διαφορετικούς τρόπους. Ολόκληρος ο κτιριακός χώρος του Νομαρχιακού Πανεπιστημίου Saitama (1999), για παράδειγμα, θεωρείται ως κοινότητα.

Ο Yamamoto προτείνει αντί να επιβάλλει αυτήν την κοινή διάσταση μέσω υποτιμημένων, αλλά ακριβών αρχιτεκτονικών παρεμβάσεων. Συμπεριλαμβάνοντας χώρους για κοινές δραστηριότητες εντός, επιπλέον και ακόμη και ανεξάρτητα από την κύρια λειτουργία των κτιρίων του, επιτρέπει σε αυτούς να ενσωματωθούν στην καθημερινή ζωή της κοινότητας, αντί να βιώνονται μόνο σε εξαιρετικές περιστάσεις. Τα δύο τμήματα για να συνεργαστούν οι φοιτητές και οι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Μέλλοντος, Hakodate (2000), ή η διάφανη γυάλινη πρόσοψη με περσίδες για να εκθέσει τις εσωτερικές λειτουργίες του τμήματος στον Πυροσβεστικό Σταθμό της Χιροσίμα (2000) και τα δύο αποτελούν παράδειγμα της πίστης του στην ιδέα της διαφάνειας ως αντανάκλαση της λειτουργικότητας και της προσβασιμότητας του χώρου τόσο για τους χρήστες όσο και για τους θεατές.

Ως νέος αρχιτέκτονας που γεννήθηκε στην Κίνα και εκπαιδεύτηκε στην Ιαπωνία, ένιωσε την επείγουσα ανάγκη να ολοκληρώσει τη δική του εκπαίδευση με μια πραγματική κατανόηση του «άλλου εκτός του εαυτού». Ταξίδεψε πολύ όχι μόνο για να επισκεφτεί φημισμένα μνημεία, αλλά για να γνωρίσει από πρώτο χέρι τον πολιτισμό και την καθημερινή ζωή των κοινοτήτων σε άλλες ηπείρους. Από τη Βόρεια έως τη Νότια Αμερική, από τη Μεσόγειο έως τη Μέση Ανατολή και την Ασία, ο Yamamoto έχει διερευνήσει τις ρίζες και την ιστορία της κοινοτικής ζωής που θα μπορούσε να προσφέρει τη δική του συμβολή στον εκσυγχρονισμό της σύγχρονης πόλης μέσω της αρχιτεκτονικής. Για αυτόν ένα κτίριο έχει δημόσια λειτουργία ακόμα και όταν είναι ιδιωτικό.

Ο Riken Yamamoto δεν είναι ιστορικός αρχιτεκτονικής, ωστόσο μαθαίνει από το παρελθόν καθώς και από διαφορετικούς πολιτισμούς. Ως αρχιτέκτονας, δεν αντιγράφει από το παρελθόν, αλλά προσαρμόζεται, επαναχρησιμοποιεί και εξελίσσεται, δείχνοντας ότι τα θεμελιώδη στοιχεία παραμένουν στη συνάφειά τους. Η Yamamoto έχει επεκτείνει την εργαλειοθήκη του επαγγέλματος τόσο προς το παρελθόν όσο και προς το μέλλον για να μπορεί να δίνει κάθε φορά, με πολύ διαφορετικούς τρόπους και σε πολύ διαφορετικές κλίμακες, την πιο κατάλληλη απάντηση στις προκλήσεις τόσο του δομημένου περιβάλλοντος όσο και της συλλογικής διαβίωσης.

Για αυτούς τους λόγους, για τη δημιουργία συνείδησης στην κοινότητα σχετικά με το ποια είναι η ευθύνη της κοινωνικής ζήτησης, για την αμφισβήτηση της πειθαρχίας της αρχιτεκτονικής για τη βαθμονόμηση κάθε μεμονωμένης αρχιτεκτονικής απάντησης, και κυρίως για την υπενθύμιση ότι στην αρχιτεκτονική, όπως και στη δημοκρατία, οι χώροι πρέπει να δημιουργούνται με την αποφασιστικότητα από τους ανθρώπους, ο Riken Yamamoto αναδείχθηκε ο νικητής του βραβείου Pritzker 2024”