10 πράγματα που πρέπει να ξέρεις για τη Μόρια
Μερικές πληροφορίες για τη δομή που έχει χαρακτηριστεί ως το "χειρότερο στρατόπεδο του κόσμου"
ΠΟΤΕ ΦΤΙΑΧΤΗΚΕ Η ΜΟΡΙΑ
Η Μόρια ξεκίνησε τη λειτουργία της τον Σεπτέμβριο του 2013 σε ένα παλιό στρατόπεδο λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Μυτιλήνη που μετατράπηκε σε Κέντρο Ταυτοποίησης της ελληνικής αστυνομίας. Κατά τη διάρκεια αυτής της εφταετίας η λειτουργία της Μόριας είχε σοβαρές δομικές αδυναμίες, όποιος κι αν ήταν ο αριθμός των ανθρώπων που διέμεναν πίσω ή γύρω από τους φράχτες της.
ΤΟ ΡΕΚΟΡ ΥΠΕΡΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
Το καλοκαίρι του 2015 η κατάσταση γίνεται οριακή στη Μόρια. Οι ροές προσφύγων έχουν αυξηθεί κατακόρυφα και η Ελλάδα είναι εμφανώς ανέτοιμη να τους διαχειριστεί. Ανάλογα με τις ροές 15.000 έως 25.000 πρόσφυγες και μετανάστες βρίσκονταν το φθινόπωρο του 2015 στη Λέσβο επί ημέρες περιμένοντας τη στιγμή που θα μεταφέρονταν στην ηπειρωτική Ελλάδα για να συνεχιστεί το ταξίδι τους. Οι περισσότεροι από αυτούς βρίσκονται στο ΚΥΤ της Μόριας. Η δομή φθάνει σε ρεκόρ υπερπληθυσμού. Τον Ιούλιο εκείνου του χρόνου τα κοντέινερ του περίφρακτου χώρου επαρκούσαν για 700 ανθρώπους, ενώ δύο πτέρυγες της υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής (δυναμικότητας 240 ατόμων) δεν είχαν ανοίξει ακόμη καθώς εκκρεμούσε η στελέχωσή τους. Έξω από τις πύλες είχε στηθεί ακόμη ένας καταυλισμός για άλλους 700 ανθρώπους.
Η ΦΩΤΙΑ ΤΟΥ 2016 ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΕΙ ΤΟ ΜΙΣΟ ΚΥΤ
Ένα χρόνο μετά το Σεπτέμβριο του 2016 περίπου 5.700 άνθρωποι βρίσκονταν στο νησί χωρίς προοπτική, στο έλεος ψευδών ειδήσεων που διαδίδονται αστραπιαία στην δομή.
Στο τέλος της πρώτης εβδομάδας του Σεπτεμβρίου του 2016 ένας ψίθυρος προκαλεί αναστάτωση στη Μόρια. Σύμφωνα με τη ψευδή είδηση επτά μετανάστες είχαν σκοτωθεί προσπαθώντας να εγκαταλείψουν το νησί κρυμμένοι στην καρότσα νταλίκας. Ακολουθεί μία ακόμη ψευδής είδηση για άμεση και μαζική επιστροφή των εγκλωβισμένων στην Τουρκία που οδηγεί στα επεισόδια και στην πυρκαγιά μέσα στη Μόρια. Σύμφωνα με τα τοπικά μέσα ενημέρωσης το νησί ζει μία νύχτα “κόλασης” και στην Μόρια καίγεται το μισό hot spot ενώ πολλοί μετανάστες καταφεύγουν στην Μυτιλήνη.
ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΖΩΗΣ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΛΟΓΙΚΗ
Οι προδιαγραφές του ΚΥΤ προβλέπουν την προσωρινή «φιλοξενία» έως 2.800 ανθρώπων. Αυτή τη στιγμή ο πληθυσμός τους έχει ξεπεράσει τις 18.000, η δε «φιλοξενία» μόνο προσωρινή δεν είναι! Πώς ζουν 18.000 άνθρωποι σε έναν χώρο 35 περίπου στρεμμάτων, σε κοντέινερ και σκηνές; Η απάντηση είναι σε πραγματικά απάνθρωπες συνθήκες.
Στοιβαγμένοι σαν τις σαρδέλες, χωρίς τη δυνατότητα στοιχειώδους λειτουργικότητας και διαχωρισμού των χώρων μαζί ενήλικες, γέροντες, μωρά, παιδιά και έφηβοι και των δύο φύλων και όλων των εθνικοτήτων και θρησκευτικών δογμάτων, με δύσοσμα/καφεκίτρινα λύματα να διασχίζουν σε ρυάκια το καμπ.
Σε δύο εκθέσεις αυτοψίας, στις 6/7/2018 και 10/7/2018, υπάλληλοι της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας Λέσβου είχαν καταγράψει τα σοβαρά προβλήματα του κέντρου υποδοχής. Μεταξύ άλλων είχαν διαπιστώσει ανεξέλεγκτη διαρροή λυμάτων από σπασμένους σωλήνες αποχωρητηρίων. «Ο υπαίθριος χώρος παρουσιάζει ρυπαρότητα συνοδευόμενη από πλήθος εντόμων υγειονομικής σημασίας λόγω των απορριμμάτων που υπάρχουν συσσωρευμένα στους κάδους και έξω από αυτούς (παρουσία σκουληκιών)», έγραφαν οι ελεγκτές.
Τελικά φτιάχτηκε βιολογικός καθαρισμός, οπότε το φαινόμενο επαναλαμβάνεται σύμφωνα με τις ΜΚΟ πλέον κάθε φορά που βρέχει και υπερχειλίζει – δηλαδή πρακτικά τουλάχιστον όλο τον χειμώνα. Οι δομές συνδρομής υγείας είναι ελλιπείς όπως και όλες οι υπηρεσίες (καταγραφή, άσυλο, ιατρικές κ.λπ.) που είναι υπερφορτωμένες, υποστελεχωμένες και αναγκαστικά δυσκίνητες.
Τα φαινόμενα βίας είναι καθημερινή υπόθεση. Συμπλοκές ανάμεσα σε ομάδες, τραυματισμοί, σεξουαλικές επιθέσεις. Πολλές γυναίκες και παιδιά δηλώνουν πως τα βράδια δεν τολμούν να πάνε στην τουαλέτα, που την μοιράζονται 60 με 70 άτομα.
Το σύστημα σίτισης, που έχει αναλάβει ο στρατός, δοκιμάζεται, αφού ο υπολογισμός των μερίδων δεν είναι πάντα (για να μην πούμε ποτέ) ακριβής, κυρίως όμως γιατί απαιτείται στήσιμο στην ουρά επί πολλές ώρες, το χειμώνα μέσα στο κρύο και τη βροχή.
BBC: ΤΟ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Επιτελείο του BBC βρέθηκε στις εγκαταστάσεις υποδοχής προσφύγων στη Μόρια της Λέσβου και κατέγραψε τις άθλιες συνθήκες στις οποίες διαβιούν χιλιάδες πρόσφυγες. Συγκεκριμένες καταγγελίες αναφέρουν ότι οι πρόσφυγες περιμένουν στην ουρά περισσότερες από 3 ώρες για να πάρουν φαγητό και αναλογεί μία τουαλέτα σε 70 άτομα.
Όπως αναφέρει το δίκτυο στο ρεπορτάζ του, το στρατόπεδο στη Μόρια είναι ένα μέρος όπου μικρά παιδιά, ηλικίας μέχρι και 10 ετών, προσπαθούν να αυτοκτονήσουν, ενώ υφίστανται συχνά φρικτή βία. Είναι ενδεικτικό ότι στο ένα 24ωρο που παρέμεινε το BBC εκεί, δύο άνθρωποι δέχθηκαν επίθεση με μαχαίρι.
Στο βίντεο διάρκειας περίπου 14 λεπτών, μιλούν οι εργαζόμενοι στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα που βρίσκονται στη δομή και κάνουν λόγο για το «χειρότερο στρατόπεδο προσφύγων στη Γη».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΚΑΙ ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΩΝ
«Μου έχουν πει ότι αισθάνονται σα να ζουν σε ένα βαθύ πηγάδι χωρίς να ξέρουν εάν και πότε θα βγουν από αυτό», δηλώνει στην Καθημερινή η Ιταλίδα ψυχολόγος στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, Πίνα Ντεϊάνα, υπεύθυνη για την ψυχική υγεία στη Λέσβο. Δούλεψε στη Μόρια με γυναίκες που είχαν αποπειραθεί να αυτοκτονήσουν με υπερβολική δόση φαρμάκων. «Τα συμπτώματα κατάθλιψης είναι πιο έντονα, όπως και ο φόβος ότι θα σταλούν πίσω στην Τουρκία ή στις πατρίδες τους», έλεγε η Ντεϊάνα. «Μια πρόσφυγας μου είπε ότι θέλει να πέσει σε κώμα και να ξυπνήσει μόνο όταν φτάσει στη Γερμανία όπου την περιμένει ο σύζυγός της».
Οι ψυχολογικές επιπτώσεις είναι σοβαρότατες κυρίως για τα παιδιά. Σύμφωνα με τους Γιατρούς χωρίς Σύνορα, το ένα τέταρτο εξ αυτών σκέφτεται την αυτοκτονία.
Πρόκειται για παιδιά που οι ηλικίες τους κυμαίνονται μεταξύ 6 και 18 χρόνων, τόσο αγόρια όσο και κορίτσια. Την τελευταία εβδομάδα του Σεπτεμβρίου του 2018 οι γιατροί χωρίς σύνορα καταγράφουν ότι 4 έφηβοι προσπάθησαν να αυτοκτονήσουν ή τουλάχιστον το σκέφθηκαν σοβαρά ή τραυματίστηκαν.
ΘΑΝΑΤΟΙ ΑΠΟ ΜΑΓΚΑΛΙΑ
Τον Ιανουάριο του 2017, μέσα σε μία εβδομάδα τρεις άνθρωποι πέθαναν στον ύπνο τους στην Μόρια. Προσπαθούσαν να ζεσταθούν στις σκηνές με μαγκάλια.Τους επόμενους μήνες σημειώνονται και άλλοι θάνατοι. Μια γυναίκα απανθρακώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2019 όταν κάηκε το κοντέινερ όπου διέμενε. Το Νοέμβριο πέθανε ένα βρέφος εννέα μηνών. Νωρίτερα, σύμφωνα με γιατρούς που το είχαν εξετάσει, εμφάνιζε συμπτώματα αφυδάτωσης. Οι σοβαρές παραλείψεις και καθυστερήσεις, η αδράνεια με την οποία κρατικές, αστυνομικές και δικαστικές αρχές αντιμετώπισαν αυτά τα περιστατικά άγγιζε τα όρια της συγκάλυψης.
ΑΚΡΟΔΕΞΙΟΙ ΤΡΑΜΠΟΥΚΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΜΟΡΙΑ
Αρχές Φεβρουαρίου 2020 και οι κινητοποιήσεις των προσφύγων στη Μόρια κατά των απαράδεκτων συνθηκών υγείας και της αστυνομική βίας ερεθίζουν τα ακροδεξιά αντανακλαστικά ομάδας εθνικιστών του νησιού.
https://www.facebook.com/basilis.poulos/videos/10219073686706802/?t=1
Σύμφωνα με το τοπικό μέσο stonisi.gr, ομάδα την Τρίτη 4 Φεβρουαρίου περίπου 15 νεαρών ατόμων εξαπολύει επιθετικό ανθρωποκυνηγητό στη Μόρια κατά προσφύγων, μεταναστών και μελών ΜΚΟ. Με τη στήριξη κάποιων ντόπιων, το «τάγμα εφόδου» μπουκάρει στο χωριό την ώρα που ήταν σε εξέλιξη συγκέντρωση κατοίκων στην αίθουσα της κοινότητας. Αργότερα το βράδυ, οι ίδιοι άγνωστοι με κουκούλες και μαύρα μπουφάν κυκλοφορούσαν μέσα στο χωριό της Μόριας κρατώντας στειλιάρια. Σύμφωνα με μαρτυρίες στο stonisi.gr από ντόπιους, η ομάδα των «15» χτυπούσε πόρτες των σπιτιών, ρωτώντας αν αυτά νοικιάζονται σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις ή σε πρόσφυγες και μετανάστες και απαιτώντας να βγουν στον δρόμο. Μάλιστα, τα άτομα αυτά έσπασαν το αυτοκίνητο μιας Ιταλίδας εργαζόμενης σε ΜΚΟ στο οποίο επέβαιναν και δυο αιτούντες άσυλο.
Να σημειωθεί ότι διμοιρία των ΜΑΤ ήταν παρούσα στο χωριό, κατόπιν αιτήματος πολιτών.
Είχε προηγηθεί πορεία αντιφασιστικών, φοιτητικών κυρίως, οργανώσεων από την παραλία της Επάνω Σκάλας στον καταυλισμό του Καρά Τεπέ όπου η Αστυνομία δεν επέτρεψε στους διαδηλωτές να συνεχίσουν. Και στις δύο περιπτώσεις, η Αστυνομία επενέβη μετά από καταγγελίες πολιτών με αποτέλεσμα να υπάρξει ολονύχτιο κυνηγητό μεταξύ αστυνομικών και των νεαρών.
ΜΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Από το 2013 που φτιάχτηκε η Μόρια δημιουργήθηκε σταδιακά μια νέα αγορά στο νησί για να καλυφθούν οι ανάγκες των προσφύγων.
Τον πρώτο καιρό αντίσκηνα προς πώληση κρεμάστηκαν ακόμη και σε περίπτερα και βενζινάδικα. Το εμπόρευμα εξαντλήθηκε γρήγορα από τα τέσσερα καταστήματα με είδη κάμπινγκ στη Μυτιλήνη. Δεν είχαν δεχτεί ξανά τόση πελατεία.
Οι ίδιοι οι πρόσφυγες είναι μια μαζική καταναλωτική δύναμη. Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι η καταναλωτική τους δύναμη περιορίζεται στα 90 ευρώ το μήνα της ενίσχυσης από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, ακόμη και αν υποθέσουμε ότι μόνο 10.000 από το συνολικό πληθυσμό των περίπου 20.000 λαμβάνουν αυτή την ενίσχυση, ο πολλαπλασιασμός βγάζει τον αξιοσέβαστο αριθμό των 900.000 ευρώ, που πέφτουν στην αγορά της Μυτιλήνης κάθε μήνα. Δεν είναι όμως μόνο αυτά. Στο ΚΥΤ, με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, απασχολούνται εκατοντάδες εργαζόμενοι: δημόσιοι υπάλληλοι, τετραμηνίτες, εξαμηνίτες και οχταμηνίτες, υπάλληλοι ΜΚΟ (ελληνικών όπως η «Ηλιαχτίδα», αλλά και ξένων) κ.λπ. Αυτοί είναι επίσης μια σημαντική (για τα μέτρα της Μυτιλήνης) καταναλωτική δύναμη: νοικιάζουν σπίτια, χρηματοδοτούν όλη την εμπορική αλυσίδα (σούπερ μάρκετ, εμπορικά κ.λπ.), την αλυσίδα της εστίασης (εστιατόρια, καφέ -που αυξάνονται και πληθύνονται- κ.λπ.), τα ξενοδοχεία (που εδώ και μερικά χρόνια δουλεύουν και το χειμώνα γεμάτα). Όλοι μαζί χρηματοδοτούν επίσης το ακτοπλοϊκό μονοπώλιο της Blue Star Ferries, τα ΚΤΕΛ και τα ταξί.
Με «επίκεντρο» τη Μυτιλήνη, οι οικονομικές ωφέλειες διαχέονται -αν και άνισα υπέρ της Μυτιλήνης- σε όλο το νησί.
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΚΡΟΥΣΜΑ ΚΟΡΟΝΟΙΟΥ ΕΠΙΤΑΧΥΝΕΙ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ
Το σχέδιο της κυβέρνησης για το προσφυγικό – μεταναστευτικό, με τη δημιουργία κλειστών κέντρων σε πρώτη φάση σε πέντε νησιά, παρουσίασηκε το Νοέμβριο του 2019. Στόχος, η μεταφορά 20.000 μεταναστών από τα νησιά του Αιγαίου, μέχρι τις αρχές του 2020.
Στη Λέσβο αποφασίζεται ότι θα κλείσει σταδιακά η υπάρχουσα Δομή στη Μόρια, ενώ θα δημιουργηθεί νέα κλειστή Δομή, η οποία θα χρησιμοποιηθεί ως Προαναχωρησιακό Κέντρο και Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ), χωρητικότητας: 5.000+ ανθρώπων.
To πρώτο κρούσμα κορονοϊού στη Μόρια στις αρχές Σεπτεμβρίου φαίνεται να δίνει την αφορμή στην κυβέρνηση Μητσοτάκη να προχωρήσει το σχέδιο του κλειστού κέντρου κράτησης. Δημοσιεύτηκε στη «Διαύγεια» η σύμβαση με την εταιρεία «ΑΚΤΩΡ» με αντικείμενο «προπαρασκευαστικές εργασίες περίφραξης και καθαρισμού γηπέδου στο νησί της Λέσβου».
Παράλληλα, το Υπουργείο Μετανάστευσης δεν έχει καταφέρει ακόμα να καλύψει το κενό που έχει δημιουργηθεί στην υγειονομική περίθαλψη των προσφύγων, μετά την αποχώρηση, των διεθνών ανθρωπιστικών οργανώσεων, με κλείσιμο των δομών τους.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα για παράδειγμα μέχρι και τον περασμένο Ιούλιο διέθεταν κλινική απομόνωσης κρουσμάτων Covid, την λειτουργία της οποίας ωστόσο αναγκάστηκαν να τερματίσουν όταν στην ανεξάρτητη οργάνωση επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους 60.000 ευρώ για πολεοδομικές παραβάσεις, γεγονός που επιβάρυνε σημαντικά τη δυνατότητα διαχείρισης της πανδημίας στον καταυλισμό.
Το νέο Κέντρο Υγείας, που «εγκαινιάστηκε» στα τέλη Ιουλίου, δεν έχει λειτουργήσει ακόμα. Στον καταυλισμό σήμερα διαμένουν περί τους 12.800 αιτούντες άσυλο. Το έγγραφο, που φέρνει στη δημοσιότητα η ιστοσελίδα stonisi.gr, αφορά τη σύμβαση για εργασίες ύψους 854.390,86 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. και υπογράφτηκε την Τρίτη 2 Σεπτεμβρίου.
Η προθεσμία του έργου σύμφωνα με τη σύμβαση είναι δυο μήνες από την ημέρα υπογραφής της Σύμβασης. Δηλαδή το πρωί της 2 Νοεμβρίου η νέα κλειστή δομή της Μόριας η Κυβέρνηση θεωρεί ότι θα είναι έτοιμη και θα λειτουργεί.
Πηγές: Καθημερινή, news247, in.gr, cnn.gr, tvxs.gr, huffingtonpost.gr, thepressproject.gr
