3ο Balkan Forum: Αναζητώντας ένα διασυνοριακό Green Deal

Ευκαιρίες σύνθεσης δυνάμεων στην προσπάθεια επιστροφής σε θετικό αναπτυξιακό πρόσημο μετά την πανδημία, με διάρκεια και μακρόπνοο όφελος για τους πολίτες της Βαλκανικής, επιχειρούν σήμερα και αύριο Κυβερνητικοί Παράγοντες από τις χώρες της Ν.Α. Ευρώπης, καθώς και εκπρόσωποι της Αυτοδιοίκησης, του Επιχειρείν και της Κοινωνίας των Πολιτών, στο πλαίσιο του 3^ου Balkan Forum. Η διοργάνωση πραγματοποιείται στο Συνεδριακό Κέντρο «Ιωάννης Βελλίδης» της Θεσσαλονίκης με θέμα: «Η βιώσιμη ανάπτυξη των Βαλκανίων στη μετά COVID εποχή», με την οργανωτική ευθύνη του Τομέα Μακεδονίας και Θράκης του υπουργείου Εσωτερικών και υπό την αιγίδα του υπουργείου Εξωτερικών.

Ανοίγοντας τις εργασίες του 3^ου Balkan Forum, ο υφυπουργός Εσωτερικών αρμόδιος για τον Τομέα Μακεδονίας και Θράκης κ. Σταύρος Καλαφάτης ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής:

«Στην Πατρίδα μας καταγράφονται ήδη δυναμικοί ρυθμοί ανάπτυξης, που ξεπερνούν τις προσδοκίες μας. Έχουμε  εκτόξευση των εξαγωγών και των ξένων επενδύσεων, στοιχεία που δικαιώνουν τη στρατηγική εξωστρέφειας. Έχουμε περισσότερες επιχειρήσεις κι ακόμα πιο πολλές νέες θέσεις εργασίας, στοιχεία που επιβραβεύουν τη στρατηγική των μεταρρυθμίσεων. Μπαίνουμε σε μια νέα περίοδο οικονομικής ανάταξης και κοινωνικής ανάτασης. Και αυτά που θέλουμε για μας, τα  θέλουμε για ολόκληρη τη γειτονιά μας, για ολόκληρη τη Βαλκανική.

Οι Έλληνες θέλουμε  στενή συνεργασία με όλους τους γείτονές μας, σε όλους τους τομείς. Παράδειγμα, ο αγροδιατροφικός τομέας, όπου -μέσω διασυνοριακού προγράμματος- υλοποιήσαμε μελέτες για την αειφόρο ανάπτυξη. Οργανώσαμε σεμινάρια κατάρτισης για την προώθηση της κινητικότητας και τη συνεργασία των νέων και των επιχειρήσεων. Δημιουργήσαμε βάσεις δεδομένων στον τομέα του οινοτουρισμού. Οργανώσαμε εκδηλώσεις γευσιγνωσίας.

Η υιοθέτηση ενός διαφορετικού  αναπτυξιακού οικονομικού μοντέλου που θα εξασφαλίζει την αποφυγή σπατάλης φυσικών πόρων, θα περιορίζει τα απόβλητα και θα προωθεί μακροχρόνια ανάπτυξη με σεβασμό στο περιβάλλον είναι πλέον μονόδρομος. Η μετάβαση από το μοντέλο της γραμμικής  στο μοντέλο της κυκλικής οικονομίας έχει απασχολήσει ιδιαίτερα  την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εκτιμάται, άλλωστε  ότι μπορεί  έως το 2030 να δημιουργήσει περισσότερες από 1.000.000 νέες θέσεις εργασίας στην ΕΕ και να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί τη μετάβαση στην Κυκλική Οικονομία κι εμείς σκοπεύουμε να βοηθήσουμε τους γείτονές μας στις μελλοντικές ενέργειες που απαιτούνται προς την ίδια κατεύθυνση».

Η πρώτη μέρα εργασιών κορυφώθηκε και ολοκληρώθηκε με την 1η Θεματική Ενότητα εισηγήσεων με θέμα, «Διασυνοριακό Green Deal: Πράσινη Επιχειρηματικότητα,  Αειφόρος Ανάπτυξη, Κυκλική Οικονομία» που εξελίχθηκε σε δύο υποενότητες.

Την πρώτη συντόνισε ο κ.  Γιώργος Κρεμλής, Ειδικός Σύμβουλος του Πρωθυπουργού για το Περιβάλλον και την  Κυκλική Οικονομία, Επίτιμος Διευθυντής στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αρμόδιος για θέματα Κυκλικής Οικονομίας του DGENV και Πρόεδρος του Ινστιτούτου Κυκλικής Οικονομίας & Κλιματικής Αλλαγής και σ`αυτή συμμετείχαν: Από τα Σκόπια, η κ. Κristina Odzaklieska, Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Χωροταξίας, από το Σεράγεβο ο Dr.Zlatko Lagumdzija, Ακαδημαϊκός, Καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου και πρώην Αναπληρωτής Πρωθυπουργός και Υπουργός Εξωτερικών και από την Ποντγκόριτσα η κ. Olivera Vukajlović, Αν. Γενική Διευθύντρια της Δ/νσης Προώθησης Ανταγωνιστικότητας, του Υπουργείου Οικονομικής Ανάπτυξης.

Στην πρώτη υποενότητα της πρώτης στρογγυλής τράπεζας παρουσιάστηκαν οι προτεραιότητες της Ε.Ε. στα πεδία της Πράσινης Επιχειρηματικότητας, Κυκλικής Οικονομίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης, για τα οποία δεσμεύεται πάνω από το 30% των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων ΕΣΠΑ και του Ταμείου ανάκαμψης για την περίοδο 2021-2027, καθώς και πρωτοβουλίες κυβερνητικών δομών, επιστημονικών οργανισμών και φορέων της Κοινωνίας των Πολιτών στις διασυνοριακές ζώνες, που προωθούν έργα και δράσεις Βιώσιμης Ανάπτυξης στις εν λόγω περιοχές. Τονίστηκαν ως βασικές προτεραιότητες της Πράσινης Συμφωνίας, η Πράσινη Ανάπτυξη, η Γαλάζια Οικονομία και η Ψηφιακή Οικονομία με όλες να προορίζονται να γίνουν κυκλικές μέσα στην Κυκλική Οικονομία. Υπογραμμίστηκε επίσης η ανάγκη δέσμευσης των ιδίων των χωρών για ολοκλήρωση μεταρρυθμίσεων ώστε να καταστούν πιο ανταγωνιστικές. Επισημάνθηκε επίσης ότι αναμένονται πολλά από τη Σύνοδο της Ρώμης στα τέλη Οκτωβρίου που είναι ευκαιρία δέσμευσης σε όσα πρέπει να κάνουμε, καθώς χρειάζεται μια δεύτερη Πράσινη Συμφωνία, ειδικά για τα Δυτικά Βαλκάνια.

Τη δεύτερη υποενότητα συντόνισε ο κ.  Ιωάννης Μαρδίκης, Γενικός Διευθυντής Ινστιτούτου Κυκλικής Οικονομίας & Κλιματικής Αλλαγής, Expert διαχείρισης έργων Κυκλικής Οικονομίας  με ομιλητές τους: κ. Γεωργία Βαλατσού, Υπηρεσιακή Γενική Γραμματέα του Υπουργείου Εσωτερικών, κ. Γεώργιο Κολυβά Former advisor at the EU Commission, Research fellow at the University of Geneva, President of UEF, κ. Βιβή Ρουμελιώτου, Συντονίστρια Δράσεων Πολιτικής της Εταιρείας Προστασίας Πρεσπών και κ. Κωνσταντία Δημητρακούδη, Πολιτικός Μηχανικός MSc, Υπουργείο Εσωτερικών – Τομέας Μακεδονίας και Θράκης, Θεσσαλονίκη

Στη δεύτερη υποενότητα της πρώτης στρογγυλής τράπεζας δόθηκε έμφαση στην ανάλυση του μοντέλου της κυκλικής οικονομίας, στη μέχρι σήμερα πρόοδο της Ε.Ε. στο ζήτημα της μετάβασης σ` αυτήν και σε μελλοντικά βήματα, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκτιμά ότι η εφαρμογή των αρχών της Κυκλικής Οικονομίας σε όλους τους τομείς και τις βιομηχανίες μπορεί να έχει καθαρό οικονομικό όφελος έως 1,8 τρισ. ευρώ έως το 2030 και να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, συμβάλλοντας έτσι και στο στόχο για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη ως το 2050. Τονίστηκε επίσης ότι μέχρι το 2019 η Ελλάδα στερείτο ουσιαστικής στρατηγικής στο χώρο των δημοτικών αποβλήτων και στην ανακύκλωση με σημαντική επιβάρυνση των δήμων, ενώ υπήρχε έλλειψη χωροταξικής οργάνωσης και αυθαιρεσία. Με το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων, το πρόβλημα αντιμετωπίζεται, καθώς αποτελεί υποχρέωση για τις χώρες της ΕΕ και το Υπουργείο Εσωτερικών συμβάλει με χρηματοδότηση των Δήμων για την υλοποίηση πολλών δράσεων μέσω και του προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης».

Επίσης, τις εργασίες του φόρουμ χαιρέτισαν με βιντεοσκοπημένα μηνύματά τους: Από τη Σόφια ο Υφυπουργός Εξωτερικών κ. Rumen Alexandrov, από το Σεράγεβο ο Υφυπουργός Εξωτερικών κ. M.Sc. Josip Brkić, από τα Τίρανα, η Πρέσβης στην Αθήνα κ. Luela Hajdaraga, από τα Σκόπια, ο Πρέσβης και Διευθυντής Οικονομικής και Δημόσιας Διπλωματίας του Υπουργείου Εξωτερικών κ.  Igor Popov, από την Ποντκγόριτσα , η πρέσβης στην Αθήνα κ. Ana Vukadinović,από τη Λουμπλιάνα ο Γενικός Γραμματέας Υπουργείου Εξωτερικών, Dr. Stanislav Raščan  και από το Ζάγκρεμπ η Γενική Γραμματέας του Υπουργείου Ξένων και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων κ.  Andreja Metelko-Zgombić

Χαιρετίζοντας τη διοργάνωση του 3^ου Balkan Forum, μέσω Διαδικτύου, ο υπουργός Εσωτερικών κ. Μάκης Βορίδης σημείωσε μεταξύ άλλων τα εξής: «Υπάρχει μεγάλη ανάγκη να αναπτύξουμε κοινό βηματισμό και ως Δημόσιες Διοικήσεις, όλοι και οι χώρες των Βαλκανίων, αξιοποιώντας τις ευκαιρίες για να ανταπεξέλθουν στις νέες προκλήσεις της οικονομίας. Αυτό το οποίο θα πρέπει να κάνουμε είναι να είμαστε απολύτως συντονισμένοι και να μιλάμε με καθαρό, ευθύ και έντιμο τρόπο με τις επιχειρήσεις, ειδικά αυτές που αναπτύσσουν διασυνοριακά συνεργασίες».

Ο υφυπουργός Εξωτερικών για την Οικονομική Διπλωματία και την Εξωστρέφεια κ. Κώστας Φραγκογιάννης, αναφέρθηκε σε προκλήσεις που δημιουργούν νέα δεδομένα τονίζοντας πως «πρέπει να επιδιώκουμε μέσα από την εξωτερική μας πολιτική να πετύχουμε στα Βαλκάνια την  πολιτική σταθερότητα την οικονομική ανάπτυξη  και τη κοινωνική συνοχή ώστε, να νιώθει ο επενδυτής να νιώθει ο καθένας από τους πολίτες μας  ότι  είναι ευπρόσδεκτος προκειμένου να πραγματοποιήσει τις εξωστρεφείς επενδυτικές του δραστηριότητες».

Ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Γεώργιος Γεωργαντάς, τόνισε μεταξύ άλλων, το γεγονός ότι «στην περίπτωση της Ελλάδας, όπως και ευρύτερα, για βαλκανικές χώρες, η κρίση της πανδημίας λειτούργησε ως επιταχυντής για τον εκσυγχρονισμό και τον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας, που βρήκε τον βηματισμό του» και πρόσθεσε: «Δεν αρκούσε μόνο βέβαια η επιθυμία κάποιων να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία. Έπρεπε να δημιουργηθούν και οι υποδομές εκείνες, έπρεπε να υπάρξει το πλαίσιο εκείνο που θα έδινε πράγματι τη δυνατότητα».

Ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων αρμόδιος για την Έρευνα και την Καινοτομία κ. Χρίστος Δήμας, σημείωσε: «Το συνέδριο για την βιώσιμη ανάπτυξη των Βαλκανίων στην μετά covid εποχή είναι μία πολύ καλή ευκαιρία για να συζητήσουμε για την ευρύτερη γειτονιά μας πιο εκτεταμένα. Τον τελευταίο 1,5 χρόνο η έρευνα και η καινοτομία έχουν αναρριχηθεί στην κορυφή της παγκόσμιας ατζέντας λόγω της πανδημίας του κορονοϊού και, ναι πράγματι, η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα κατάφερε να ανακαλύψει ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια  τα οποία μας δίνουν τη δυνατότητα να επανακτούμε την καθημερινότητά μας όπως την ξέραμε πριν τον covid. Στη Θεσσαλονίκη έχουμε σημαντικές αναπτυξιακές πρωτοβουλίες όπως είναι το παγκόσμιο κέντρο ψηφιακής καινοτομίας της Pfizer, το Thess Intech  και άλλες σημαντικές πρωτοβουλίες. Όλοι μαζί όλοι οι λαοί των Βαλκανίων και της νοτιοανατολικής Ευρώπης μαζί μέσα από τη συνεργασία έχουμε τη δυνατότητα να καταφέρουμε πολλά περισσότερα απ` ότι ο καθένας ξεχωριστά.»

Ο Γενικός Γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του Υπουργείου Εξωτερικών κ. Γιάννης Σμυρλής αναφέρθηκε εκτενώς σε εφαρμοζόμενες πολιτικές:

«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκπόνησε το Οικονομικό και Επενδυτικό Σχέδιο(ΟΕΣ) για τα Δυτικά Βαλκάνια. Μέσω αυτού αναμένεται να διατεθεί ποσό ύψους 9 δισ. ευρώ, με σκοπό την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης, του ανθρώπινου κεφαλαίου, της βιώσιμης συνδεσιμότητας και της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.

Παράλληλα, η λειτουργία του Μηχανισμού Εγγυήσεων Δυτικών Βαλκανίων αναμένεται να κινητοποιήσει δυνητικές επενδύσεις της τάξεως των 20 δισ. ευρώ μέσα στην επόμενη δεκαετία. Η συγκεκριμένη δέσμη επενδύσεων θα διευκολύνει περισσότερο τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στην περιοχή από ευρωπαϊκά και λοιπά διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Ο ρόλος του επενδυτικού πλαισίου Δυτικών Βαλκανίων (WBIF),ως όχημα υλοποίησης του Επενδυτικού Σχεδίου, όπου η χώρα μας συγκαταλέγεται μεταξύ των διμερών δωρητών, αυξάνει αφενός τις πιθανότητες επιτυχίας του εγχειρήματος και αφετέρου δίνει τη δυνατότητα στη χώρα μας για ενεργότερη συμμετοχή. Όλα τα παραπάνω, έχουν ως κύριο στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη των Δυτικών Βαλκανίων και τη σταδιακή σύγκλισή τους με τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εμείς, ως Ελληνική πολιτεία, έχουμε πλήρη επίγνωση αυτής της πραγματικότητας, για αυτό και ενστερνιζόμαστε και συνδράμουμε τους στόχους που έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ταυτόχρονα, διαθέτουμε ισχυρή και συνειδητή βούληση να βοηθήσουμε, να στηρίξουμε τις γειτονικές μας χώρες, προκειμένου αυτές να εκσυγχρονιστούν, να συνεργαστούν μεταξύ τους αλλά και με την Ελλάδα, κι έτσι συντονισμένα να γίνουν συμμέτοχοι στην ευρωπαϊκή ευημερία και την ανάπτυξη.»

Ο Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης & Ταμείου Συνοχής του Υπουργείου Ανάπτυξης & Επενδύσεων κ. Γεώργιος Ζερβός, σημείωσε μεταξύ άλλων τα εξής:

«Σήμερα η δημόσια συζήτηση για την ανάπτυξη μετά την πανδημία βρίσκει τη χώρα μας μέσα σε μία διπλή πρωτιά μεταξύ των 27 Κρατών Μελών. Αναφορικά με τον πολυετή προγραμματισμό των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών μέσων. Το επίτευγμα της έγκρισης του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας αλλά και της συμφωνίας εταιρικής σχέσης 2021-2027 δηλαδή του ΕΣΠΑ 2021-2027 τον προηγούμενο μήνα.  Θέλουμε αυτή η πρωτιά να χαρακτηρίσει και την ενεργοποίηση των νέων προγραμμάτων με γρήγορη έγκριση, στοιχείο που θα μας επιτρέψει τη συνεχή στήριξη στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις αλλά, κυρίως, τη συνεχή χρηματοδότηση ανταγωνιστικότητας υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Σήμερα η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης για το Ευρωπαϊκό Ταμείο  Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής έχει την εποπτεία των διαχειριστικών αρχών που διαχειρίζονται τα προγράμματα του ΕΣΠΑ για την επιχειρηματικότητα, το περιβάλλον, τις μεταφορές, αλλά και την Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία. Το ύψους του χαρτοφυλακείου της υπερβαίνει σήμερα τα 11,5 δις ευρώ, στο οποίο έρχονται να προστεθούν περίπου 10δις για την επόμενη προγραμματική περίοδο. Τα προσχέδια των δύο προγραμμάτων αρμοδιότητας της Γραμματείας,  δηλαδή των προγραμμάτων: Ανταγωνιστικότητα, Μεταφορές και Περιβάλλον, έχουν ήδη υποβληθεί στις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής επιτροπής από το τέλος Απριλίου ενώ ειδικά για το πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα έχει υποβληθεί και η 2^η version στις αρχές Αυγούστου. Αντίστοιχα, σε  διαδικασία σχεδιασμού και κατάρτισης βρίσκονται και τα πέντε προγράμματα εδαφικής συνεργασίας τα οποία αναπτύσσονται από κοινού με τις χώρες εταίρους, τρία εκ των οποίων αφορούν γείτονες χώρες της Βαλκανικής: Ελλάδα- Αλβανία,  Ελλάδα-Δημοκρατία Βορείου Μακεδονίας και Ελλάδα- Βουλγαρία».

Δείτε επίσης: