90% ναι στην Καταλονία

Η καταλανική κυβέρνηση ανακοίνωσε πριν από λίγο ότι υπέρ του «ναι» τάχθηκε το 90% όσων συμμετείχαν στο χθεσινό δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της περιφέρειας, το οποίο η Μαδρίτη είχε απαγορεύσει. Σύμφωνα με την καταλανική κυβέρνηση, στη διαδικασία συμμετείχαν περίπου 2,26 εκατομμύρια πολίτες. Αυτός ο αριθμός σημαίνει ότι η συμμετοχή ανήλθε στο 42,3% του συνόλου των ψηφοφόρων στην Καταλονία, που φθάνουν τα 5,34 εκατομμύρια, παρά τη μαζική επιχείρηση της ισπανικής αστυνομίας για να εμποδίσει τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος.

Ο πρόεδρος της Καταλονίας διατράνωσε την Κυριακή ότι οι πολίτες της περιοχής κέρδισαν «το δικαίωμα να αποκτήσουν ένα κράτος ανεξάρτητο» από την Ισπανία, μετά τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος για την αυτοδιάθεση παρά την απαγόρευσή του από τη Μαδρίτη, το οποίο σημαδεύτηκε από βίαια επεισόδια και στο οποίο, όπως ανακοίνωσε η κυβέρνησή του, επικράτησε με συντριπτικό ποσοστό το «ναι». Ο Κάρλες Πουτζντεμόν, 54 ετών, επικεφαλής της κυβέρνησης της Καταλονίας από τις αρχές του 2016, επέτεινε έτσι την πρόκληση για το ισπανικό κράτος για το ζήτημα, που διχάζει και τους ίδιους τους Καταλανούς. Η σύγκρουση χαρακτηρίζεται στην Ισπανία η χειρότερη πολιτική κρίση που έχει βιώσει η χώρα μετά το τέλος του στρατιωτικού καθεστώτος του Φρανθίσκο Φράνκο το 1981. «Σήμερα δεν έγινε δημοψήφισμα για την αυτοδιάθεση στην Καταλονία. Το κράτος δικαίου παραμένει σε ισχύ με όλη τη δύναμή του», δήλωσε το βράδυ της Κυριακής ο επικεφαλής της συντηρητικής κυβέρνησης της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόι σε τηλεοπτικό του διάγγελμα, στο τέλος μιας μέρας που σημαδεύτηκε από τεράστια ένταση. Τη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα ο εκπρόσωπος της καταλανικής κυβέρνησης Ζόρντι Τουρούλ ανακοίνωσε από την πλευρά του τη νίκη του «ναι», με ποσοστό «90%». Κατά τον ίδιο, πάνω από δύο εκατομμύρια άνθρωποι—από τους συνολικά 7,5 εκατομμύρια Καταλανούς—υποστήριξαν ότι η Καταλονία πρέπει να γίνει «ανεξάρτητο κράτος με τη μορφή της Δημοκρατίας», επί του συνόλου των 2,26 εκατομμυρίων ψηφισάντων. Το «όχι» έλαβε το 7,8% των ψήφων (176.000) στη διαδικασία, από την οποία απείχαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης στους αυτονομιστές. Η ανακοίνωση έγινε δεκτή με ζητωκραυγές στο κέντρο της Βαρκελόνης, όπου είχαν συγκεντρωθεί αρκετές χιλιάδες αυτονομιστές. Σύμφωνα με τον Τουρούλ, το ποσοστό της συμμετοχής ανήλθε στο 42,3%: ένα επίπεδο που ο πρόεδρος της Καταλονίας Κάρλες Πουτζντεμόν χαρακτηρίζει αποδεκτό, καθώς όπως διαβεβαιώνει αυτό ήταν το ποσοστό της συμμετοχής των Ισπανών στο δημοψήφισμα για το ευρωπαϊκό Σύνταγμα.

Ωστόσο η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος δεν συνοδεύτηκε από καμιά από τις εγγυήσεις που εξασφαλίζουν την αξιοπιστία των εκλογικών διαδικασιών, αφού το ισπανικό κράτος έβαλε στο στόχαστρο όλες τις υποδομές που θα επέτρεπαν μια ορθή διαδικασία. Δεν υπήρξε ανεξάρτητη εκλογική επιτροπή που να επέβλεψε τη διαδικασία, οι εκλογικοί κατάλογοι δεν ήταν διαφανείς, η ψηφοφορία δεν ήταν μυστική κ.ο.κ. Ο «νόμος του δημοψηφίσματος» που είχαν εγκρίνει οι αυτονομιστές για την οργάνωση της ψηφοφορίας προβλέπει ότι μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος, η κυβέρνηση θα ανακηρύξει την ανεξαρτησία και θα αρχίσει μια φάση διαπραγματεύσεων.

Μια μέρα μεγάλης έντασης Χθες Κυριακή, δυνάμεις των υπηρεσιών επιβολής του νόμου αναπτύχθηκαν μαζικά στην Καταλονία με ρητή διαταγή της κυβέρνησης του Μαριάνο Ραχόι να εμποδίσουν τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος που είχε απαγορευθεί από το Συνταγματικό Δικαστήριο. Οι αστυνομικοί έκαναν χρήση ροπάλων και βλημάτων με περίβλημα από καουτσούκ. Σε ορισμένες τοποθεσίες μονάδες αντιμετώπισης ταραχών επιτέθηκαν σε πλήθη που είχαν συγκεντρωθεί μπροστά στα εκλογικά κέντρα. Ηλικιωμένοι άνθρωποι, αλλά ακόμη και πυροσβέστες που πρόσκεινται στους αυτονομιστές, χτυπήθηκαν από τις δυνάμεις επιβολής της τάξης. Σύμφωνα με την καταλανική κυβέρνηση, η δράση των αστυνομικών είχε αποτέλεσμα 844 άνθρωποι να ζητήσουν ιατρική βοήθεια. Δύο άνθρωποι τραυματίστηκαν σοβαρά: ένας 70χρονος υπέστη έμφραγμα, ενώ ένας άνθρωπος τραυματίστηκε στο μάτι. Από την πλευρά του το υπουργείο Εσωτερικών της Ισπανίας ανακοίνωσε ότι τουλάχιστον 33 αστυνομικοί τραυματίστηκαν, ορισμένοι από πέτρες που τους πέταξαν αυτονομιστές. Οι δυνάμεις ασφαλείας επενέβησαν σε τουλάχιστον 92 εκλογικά κέντρα για να κατασχέσουν το εκλογικό υλικό. Καταγγέλλοντας τη βίαιη επέμβαση της αστυνομίας, 44 οργανώσεις, ανάμεσά τους τα μεγαλύτερα καταλανικά συνδικάτα και δύο οργανώσεις που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας, κάλεσαν σε μια γενική απεργία και κινητοποιήσεις αύριο Τρίτη. Παρά την ένταση, εκατοντάδες χιλιάδες Καταλανοί πήγαν να ψηφίσουν, στη Βαρκελόνη και αλλού, περιμένοντας σε πολλές περιπτώσεις ώρες για να πάρουν μέρος στη διαδικασία και σχηματίζοντας μεγάλες ουρές μπροστά στα εκλογικά κέντρα. «Έβαλα τα κλάματα, διότι δώσαμε αγώνα για χρόνια για αυτό κι είδα μπροστά μου μια γυναίκα 90 χρονών σε αναπηρικό καροτσάκι που ήρθε να ψηφίσει», αφηγήθηκε, στο μικρό χωριό Λιαδό Πιλάρ Λόπες, μια 54χρονη γραμματέας.

Μονομερής ανακήρυξη ανεξαρτησίας Πλαισιωμένος από τα μέλη της κυβέρνησής του, ο Πουτζντεμόν δήλωσε το βράδυ της Κυριακής: «αυτή την ημέρα ελπίδας και δεινών, οι πολίτες της Καταλονίας κερδίσαμε το δικαίωμα να αποκτήσουμε ένα ανεξάρτητο κράτος που θα πάρει τη μορφή μιας Δημοκρατίας». Ο ίδιος τόνισε ότι η κυβέρνησή του θα επιδώσει τις προσεχείς ημέρες τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος στο κοινοβούλιο της Καταλονίας, προκειμένου αυτό «να μπορέσει να ενεργήσει βάσει του νόμου με τον οποίο οργανώθηκε το δημοψήφισμα». «Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί πλέον να κοιτάζει αλλού», συνέχισε ο Πουτζντεμόν, προτρέποντας τις Βρυξέλλες να επέμβουν στη διένεξη. «Είμαστε ευρωπαίοι πολίτες και υφιστάμεθα επιθέσεις εναντίον των δικαιωμάτων και των ελευθεριών (μας)», εξήγησε. Σε μια συνέντευξη που παραχώρησε το Σάββατο στο Γαλλικό Πρακτορείο, ο Κάρλες Πουτζντεμόν είχε υπογραμμίσει ότι σε περίπτωση νίκης του «ναι» θα ανακηρύξει την ανεξαρτησία της Καταλονίας, μιας περιοχής στρατηγικής σημασίας στην καρδιά της Ευρώπης, που συνεισφέρει το 19% του ισπανικού ΑΕΠ. Από τις αρχές του Σεπτεμβρίου, ο Πουτζντεμόν και όλα τα μέλη της καταλανικής κυβέρνησης βρέθηκαν στο στόχαστρο μιας ποινικής έρευνας για «απείθεια, κακοδιοίκηση και διασπάθιση δημοσίων κεφαλαίων», η οποία συνδέεται με την οργάνωση του δημοψηφίσματος. Για τον Μαριάνο Ραχόι ο Πουτζντεμόν και η κυβέρνησή του είναι «οι μόνοι υπεύθυνοι» για όσα εκτυλίχθηκαν στην περιοχή και θα πρέπει να λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη. Η αριστερή δήμαρχος της Βαρκελόνης, η Άντα Κολάου, θεωρεί ότι οι αυτονομιστές δεν μπορούν να ανακηρύξουν «εντελώς μόνοι τους» μια ανεξαρτησία που κανείς δεν θα τους αναγνωρίσει. Είχε μολαταύτα απευθύνει έκκληση για συμμετοχή στο «μονομερές» δημοψήφισμα, εξηγώντας ότι η ίδια θα ψήφιζε λευκό. Το ρεύμα υπέρ της ανεξαρτησίας δεν έπαψε να δυναμώνει στην Καταλονία από τις αρχές της δεκαετίας του 2010, τόσο εξαιτίας της οικονομικής κρίσης όσο και εξαιτίας της ακύρωσης εν μέρει του ειδικού καθεστώτος που παραχωρούσε ευρείες αυτονομίες στην περιοχή.Το ζήτημα του δημοψηφίσματος στην Καταλονία αποτελεί βασικό θέμα της ειδησεογραφίας στην Γερμανία, τόσο στα έντυπα όσο και στα ηλεκτρονικά μέσα.

Για μια «Ματωμένη Κυριακή στην Βαρκελώνη» κάνει λόγο η εφημερίδα Bild, η οποία επισημαίνει ότι ο κόσμος «έμεινε άναυδος μπροστά στην άγρια βία της αστυνομίας». «Ονειρεύτηκαν το νέο κράτος τους, την “Καταλονία”. Αγνόησαν όλες τις προειδοποιήσεις, κατέλαβαν τη νύχτα τα εκλογικά κέντρα, διότι περίμεναν αντίσταση από την κεντρική ισπανική κυβέρνηση. Αλλά τέτοια αιματηρή βία δεν περίμενε κανείς», γράφει η εφημερίδα. «Βρείτε επιτέλους συμβιβασμό!», γράφει σε ιδιαίτερα δραματικό τόνο σε σχόλιό του το περιοδικό Der Spiegel και σημειώνει: «Η άσχημη κατάσταση στην Καταλονία είναι το αποτέλεσμα μιας κλιμάκωσης την οποία επέτρεψαν ο Καταλανός Κάρλες Πουτζντεμόν και ο Ισπανός Μαριάνο Ραχόι. Αντί για τον διάλογο βασίζονται και οι δύο στην αντιπαράθεση. Αυτό πρέπει να αλλάξει». Είναι άσχημες εικόνες, συνεχίζει ο αρθρογράφος, αυτές που φτάνουν από την Καταλονία σε ολόκληρο τον κόσμο. «Βίαιες εικόνες, οι οποίες δεν ταιριάζουν σε μια ευρωπαϊκή και -ακόμη- σταθερή δημοκρατία. Δεν είναι απόδειξη ενός κράτους δικαίου που μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του, όπως πιστεύουν οι σκληροπυρηνικοί στην Μαδρίτη. Δεν είναι επίσης απόδειξη μιας καταπίεσης αιώνων των Καταλανών, όπως λένε πολύ συχνά οι σκληροπυρηνικοί στην Βαρκελόνη», προσθέτει και καταλήγει υποστηρίζοντας ότι οι δύο ηγέτες θα πρέπει να αποδείξουν ότι είναι υπεύθυνοι πολιτικοί και να αναζητήσουν έναν συμβιβασμό, πιθανότατα ένα καθεστώς αυτονομίας για την Καταλονία. «Αν δεν το καταφέρουν μόνοι τους, τότε θα πρέπει να αναμιχθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση», τονίζει. «Η Ισπανία συμπεριφέρεται σαν κράτος-οπερέτα», είναι ο τίτλος της εφημερίδας Die Welt. Η 1η Οκτωβρίου, αναφέρει η εφημερίδα, είναι μια θλιβερή μέρα για την Ισπανία. «Οι Καταλανοί και η κεντρική κυβέρνηση χάθηκαν σε μια εντελώς παράλογη αναμέτρηση. Ένα παράλογο, ανούσιο δημοψήφισμα δηλητηριάζει τη χώρα», συνεχίζει η αρθρογράφος και κάνει λόγο για ανεύθυνους πολιτικούς και από τις δύο πλευρές. «Υπάρχουν μόνο χαμένοι: η συντηρητική κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι, η οποία διέταξε μια τόσο μαζική αστυνομική επιχείρηση, σαν να ζούσαν στην Καταλονία μόνο χούλιγκαν και ταραχοποιοί. Και σαν να ήταν η προστασία του Συντάγματος σημαντικότερη από την προστασία των ανθρώπων. Αλλά και οι αυτονομιστές, οι οποίοι ανακήρυξαν την 1η Οκτωβρίου ως ημέρα του θριάμβου, έχουν να γιορτάσουν μόνο την ξεροκεφαλιά τους. Αυτό το παράλογο δημοψήφισμα δεν είχε κανένα νόημα, δεν προσφέρει την παραμικρή βάση επί της οποίας θα μπορούσε να ανακηρυχθεί μια ελεύθερη Δημοκρατία της Καταλονίας. Το γεγονός ότι ο Κλάρες Πουτζντεμόν δεν ακύρωσε την ψηφοφορία μπροστά στα αιματηρά επεισόδια, αλλά την γιόρτασε ως “δείγμα του θάρρους των Καταλανών”, είναι μια ακόμη απόδειξη της απώλειας της αίσθησης της πραγματικότητας, η οποία σε αυτή την αντιπαράθεση εξουσίας παίζει τόσο καθοριστικό ρόλο», σημειώνει η συντάκτρια και καταλήγει εκτιμώντας ότι ο μεγάλος χαμένος είναι ολόκληρη η κοινωνία των πολιτών της Ισπανίας. «Πρέπει να αναρωτηθούν γιατί τους αξίζουν τέτοιοι ανεύθυνοι πολιτικοί. Αντιπαράθεση αντί διαλόγου, κρατική βία αντί ειρήνευσης, φανατισμός αντί επίλυσης της διένεξης. Η Ισπανία συμπεριφέρθηκε σε αυτήν την 1η Οκτωβρίου σαν ένα κράτος-οπερέτα. Οι σύγχρονες δημοκρατίες είναι αλλιώς», προσθέτει. Σε ανάλογο πνεύμα, η Süddeutsche Zeitung τονίζει στον κεντρικό τίτλο της «η Μαδρίτη απέτυχε θανάσιμα» και σε άρθρο γνώμης σημειώνει ότι καμιά από τις δύο πλευρές δεν έχει δίκιο, τονίζει ωστόσο ότι η κεντρική κυβέρνηση θα μπορούσε να είχε μειώσει την ένταση. «Η Μαδρίτη έχει το δίκιο με το μέρος της. Αλλά η Βαρκελώνη έχει τις τηλεοπτικές εικόνες που ήθελε: σε ολόκληρο τον κόσμο ο Ραχόι εμφανίζεται ως ένας πεισματάρης πολιτικός της ισχύος, ο οποίος επιτρέπει σε μονάδες της στρατιωτικής αστυνομίας να επιτίθενται βίαια σε ειρηνικούς διαδηλωτές. Αυτή η 1η Οκτωβρίου σημαδεύτηκε από ένα θανάσιμο πολιτικό λάθος της Μαδρίτης. Ήταν μια κακή μέρα για την δημοκρατία», τονίζει ο αρθρογράφος. Σε διαφορετικό τόνο το σχόλιο της Frankfurter Allegmeine Zeitung, με τίτλο «Γιατί η Ισπανία κάνει το σωστό» και υπότιτλο «με την συνεπή προσέγγισή της στην Καταλονία η Ισπανία αποδεικνύει ότι αποτελεί κράτος δικαίου – παρόλα αυτά η κυβέρνηση στην Μαδρίτη δεν είναι αθώα». Η εφημερίδα επιχειρηματολογεί ότι η ισπανική κυβέρνηση έχει δίκιο στην υπόθεση της Καταλονίας. «Η κυβέρνηση υπερασπίζεται στην Καταλονία ένα από τα θεμέλια της δημοκρατίας: Οι πολιτικοί πρέπει να υποτάσσονται σε νόμους και δικαστήρια. Η κατάσταση στην Καταλονία διαφέρει ουσιαστικά από εκείνη στις χώρες της Βαλτικής ή στα Βαλκάνια τις δεκαετίες του ’80 και του ’90. Η Σοβιετική Ένωση και η Γιουγκοσλαβία ήταν δικτατορίες, η Ισπανία αντιθέτως είναι ένα δημοκρατικό κράτος δικαίου», εκτιμά η εφημερίδα, αλλά τονίζει και ότι η ισπανική κυβέρνηση φέρει μεγάλη ευθύνη για το γεγονός ότι η κατάσταση βγήκε τόσο εκτός ελέγχου. «Με την άγνοιά του σε ό,τι αφορά τις εθνικές φιλοδοξίες των Καταλανών και την αδράνειά του, ο ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι είναι εδώ και χρόνια ο καλύτερος διαφημιστής των καταλανών εθνικιστών», σημειώνει και εξηγεί ότι εδώ και καιρό θα έπρεπε να έχει αντιδράσει στην επιθυμία μεγάλου μέρους των Καταλανών για περισσότερη αυτονομία: «Ακόμη και με την αστυνομική επιχείρηση την ημέρα του δημοψηφίσματος έδωσε τροφή στους αυτονομιστές ότι η Ισπανία είναι ένα απολυταρχικό κράτος στην παράδοση του δικτάτορα Φράνκο».

ΑΠΕ