Απασχόληση μετά τον κοροναϊό: Ποιά επαγγέλματα απειλούνται περισσότερο
Περίπου το 80% των «απειλούμενων» θέσεων εργασίας (46 εκατομμύρια) κατέχουν άτομα που δεν έχουν τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Ζοφερό τοπίο για την απασχόληση στην Ευρώπη στη μετά – COVID εποχή προβλέπουν διεθνείς αναλυτές. Έπειτα από εκτενή έρευνα ανάλυσης των δεδομένων, το διεθνές Ινστιτούτο McKinsey (MGI) έκανε την εκτίμηση ότι η κρίση του κορωναϊού θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο έως και 59 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην Ευρώπη – δηλαδή το 26% της συνολικής απασχόλησης στις 27 χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συν το Ηνωμένο Βασίλειο. Παράλληλα θα μπορούσε σχεδόν να διπλασιάσει το ποσοστό ανεργίας στη γηραιά ήπειρο τους επόμενους μήνες.
Δύο είναι τα πιθανά σενάρια σύμφωνα με το MGI: Το πιο αισιόδοξο προϋποθέτει ότι ο ιός θα ελεγχόταν εντός δύο έως τριών μηνών από το lockdown, και προβλέπει αύξηση του μέσου ποσοστού ανεργίας στην Ευρώπη στο 7,6% το 2020 πριν επιστρέψει 6,3% έως το 4ο τρίμηνο του 2021.
Στο πιο απαισιόδοξο σενάριο η Ευρώπη αποτυγχάνει να «συγκρατήσει» την εξάπλωση του ιού μέσα σε ένα 4μηνο και αναγκάζεται να εφαρμόσει συνεχόμενα μέτρα φυσικής απόστασης και καραντίνας καθ ‘όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Σε αυτό το σενάριο η μέση ανεργία αναμένεται να κορυφωθεί το 2021 – στο 11,2% – και δεν φαίνεται πιθανό να μπορέσει να ανακάμψει στα επίπεδα του 2019 έως το 2024.
Ποια επαγγέλματα αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο
Το MGI εκτιμά ότι το 26% της συνολικής απασχόλησης (περίπου 60 εκ. θέσεις εργασίες) σε ολόκληρη την Ευρώπη κινδυνεύει από μείωση ωραρίου, περικοπή μισθού, προσωρινή αναστολή εργασίας ή και απόλυση.
Το Ινστιτούτο κατέληξε σε αυτή την εκτίμηση έπειτα από μία αναλυτική προσέγγιση, χρησιμοποιώντας στοιχεία απασχόλησης για να προσδιορίσει τα επαγγέλματα που είναι πιθανό να αργήσουν να επιστρέψουν στην κανονικότητα, καθώς απαιτούν φυσική εγγύτητα με άλλους ανθρώπους και άμεση επαφή με το ευρύ κοινό. Τα επαγγέλματα ταξινομήθηκαν έτσι σε τρεις κατηγορίες:
Τα επαγγέλματα χαμηλού κινδύνου αποτελούνται από 160,5 εκατομμύρια εργαζόμενους που είτε δεν απαιτούν εργασία με άλλα άτομα (όπως λογιστές, αρχιτέκτονες και δημοσιογράφους) ή παρέχουν υπηρεσίες υγείας (όπως γιατροί, οδηγοί ασθενοφόρων και στελέχη υγειονομικών υπηρεσιών) ή άλλες βασικές υπηρεσίες (αστυνομία, παραγωγή τροφίμων, εκπαίδευση, δημόσια συγκοινωνία, νερό και υπηρεσίες κοινής ωφέλειας).
Τα επαγγέλματα μεσαίου κινδύνου αποτελούνται από 14,7 εκατομμύρια εργαζόμενους που εργάζονται μεν σε κοντινή απόσταση με άλλους ανθρώπους, αλλά δεν έχουν αλληλεπίδραση με το ευρύ κοινό. Για παράδειγμα χειριστές μηχανών, εργάτες οικοδομών και ψυχολόγοι.
Τα επαγγέλματα υψηλού κινδύνου αποτελούνται από 54,8 εκατομμύρια εργαζόμενους, οι περισσότεροι από τους οποίους εργάζονται πολύ κοντά με άλλους ανθρώπους και εκτίθενται σε ένα μεγάλο μέρος του κοινού. Τέτοια επαγγέλματα είναι οι ταμίες, μάγειρες και ηθοποιοί.
Αφού μετρήθηκε ο κίνδυνος βάση επαγγέλματος, στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε το μοντέλο για να συνεκτιμηθεί ένας επιπλέον παράγοντας κινδύνου σε κάθε κλάδο: οι αλλαγές στη ζήτηση που αναμένονται βραχυπρόθεσμα εξαιτίας της επιδημίας COVID-19.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 50% των θέσεων εργασίας που κινδυνεύουν στην Ευρώπη προέρχονται από τους κλάδους: εξυπηρέτησης πελατών και πωλήσεις (25%), υπηρεσιών τροφίμων (13%) και οικοδομής (12%). Οι τομείς: παραγωγής (9%), γραμματειακής υποστήριξης (8 %) και κοινωνικές υπηρεσίες (8%) αντιπροσωπεύουν άλλο ένα 25 %. Οι επαγγελματίες που φαίνεται να επηρεάζονται λιγότερο είναι οι εργαζόμενοι στην υγεία, την επιστήμη, την τεχνολογία, τη μηχανική, τα μαθηματικά και τις επιχειρήσεις, καθώς και τα νομικά επαγγέλματα και οι εκπαιδευτικοί.
Εξετάζοντας τα δεδομένα ανά επαγγελματικό κλάδο, μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι κάποιοι είναι ιδιαίτερα κρίσιμοι: Από τις συνολικές θέσεις εργασίας στον τομέα της φιλοξενίας και των τροφίμων το 74% βρίσκεται σε κίνδυνο, στην τέχνη και ψυχαγωγία το 50 % και στην χονδρική-λιανική το 44 %. Οι κλάδοι της μεταποίησης και της κατασκευής έχουν επίσης ένα σημαντικό αριθμό θέσεων εργασίας σε κίνδυνο. Άλλοι τομείς επηρεάζονται πολύ λιγότερο, όπως οι ελεύθεροι επαγγελματίες (1,6 εκατομμύρια), χρηματοοικονομικά και ασφάλειες (1,2 εκατομμύρια), ενημέρωση και επικοινωνία (0,6 εκατομμύρια), γεωργία (0,4 εκατομμύρια) και ακίνητα (0,3 εκατομμύρια).
Οι παράγοντες ηλικία και μορφωτικό επίπεδο
Άλλοι παράγοντες όπως η εκπαίδευση και η ηλικία των εργαζομένων σε συνδυασμό με το είδος της επιχείρησης, παίζουν σημαντικό ρόλο για τον κίνδυνο απολύσεων, μειώσεων μισθού κλπ. όπως δείχνει η έρευνα.
Περίπου το 80% των «απειλούμενων» θέσεων εργασίας (46 εκατομμύρια) κατέχουν άτομα που δεν έχουν τριτοβάθμια εκπαίδευση. Μάλιστα ο συνολικός αριθμός αυτών των εργαζόμενων είναι σχεδόν διπλάσιος από όσους που κατέχουν πτυχίο πανεπιστημίου (ή ισοδύναμο).
Δεν προκαλεί λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι οι τομείς που επηρεάζονται περισσότερο από το οικονομικό shutdown απασχολούν σημαντικά χαμηλότερο ποσοστό εργαζομένων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στους τομείς χονδρικού-λιανικού εμπορίου και διαμονής & τροφίμων απασχολούν μόνο το 17% και 14% αντίστοιχα.
Επίσης, εργαζόμενοι του ηλικιακού γκρουπ 15–24 έχουν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο να χάσουν τη δουλειά τους σε σχέση με το γκρουπ 25–54 ετών (41 % έναντι 25 % αντίστοιχα). Ωστόσο, οι νέοι εργαζόμενοι κατέχουν μικρό μερίδιο στο συνολικό εργατικό δυναμικό, κι έτσι αντιπροσωπεύουν πέντε φορές μικρότερο αριθμό θέσεων εργασίας σε κίνδυνο. Αυτές είναι 42 εκατομμύρια στην ηλικιακή κατηγορία 25-54 (71%), και μόλις 7 εκατομμύρια στους κάτω των 25 ετών (κάτω από 12%)
Τέλος, η απασχόληση σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις ή σε αυτές με λιγότερους από 250 υπαλλήλους, είναι περισσότερο ευάλωτη: Τουλάχιστον 2 στις 3 θέσεις εργασίας που βρίσκονται σε κίνδυνο ανήκουν σε τέτοιου είδους επιχειρήσεις, ενώ πάνω από το 30% όλων των θέσεων εργασίας που βρίσκονται σε κίνδυνο βρίσκονται σε επιχειρήσεις 9 ή λιγότερων υπαλλήλων.
