Αποδόθηκε στο Μουσείο της Ακρόπολης το θραύσμα Fagan

​Παρουσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη αποδόθηκε σήμερα στο Μουσείο της Ακρόπολης το θραύσμα Fagan, από το Μουσείο Antonino Salinas του Παλέρμο. Tο θραύσμα πρόκειται να εκτεθεί στο Μουσείο της Ακρόπολης για διάστημα οκτώ ετών ως μακροχρόνια κατάθεση (‘deposito’) με προοπτική να παραμείνει σε μόνιμη βάση (‘sine die’) στο Μουσείο Ακρόπολης, μέσω της διαδικασίας που έχει ξεκινήσει από την περιφερειακή κυβέρνηση της Σικελίας προς το ιταλικό Υπουργείο Πολιτισμού.

Όπως δήλωσε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, «Το σημαντικό βήμα το οποίο γίνεται σήμερα πιστεύω ότι ανοίγει τον δρόμο έτσι ώστε και άλλα μουσεία να μπορέσουν να κινηθούν στην αντίστοιχη κατεύθυνση. Με πιο σημαντικό, φυσικά, το Βρετανικό Μουσείο, το οποίο θα πρέπει πια να αντιληφθεί ότι έχει έρθει ο καιρός τα μάρμαρα του Παρθενώνα τα οποία έφυγαν από την Ελλάδα σε συνθήκες που λίγο-πολύ είναι όλες γνωστές, να επιστρέψουν πια εδώ, στο φυσικό τους σπίτι».

Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε ότι «Το δημιούργημα του Φειδία εκπέμπει ασύγκριτη δύναμη, τελειότητα και ομορφιά. Αυτή την μοναδική σύνθεση της Δημιουργίας, της Ελευθερίας, της Δημοκρατίας δικαιούται να δει στην ολότητά της η Ανθρωπότητα. Η διεθνής κοινότητα δικαιούται και απαιτεί να δει το αριστουργηματικής τέχνης δημιούργημα στο σύνολό του, επανενωμένο, εδώ, στο Μουσείο της Ακρόπολης, και όχι διαμελισμένο ανάμεσα στην Αθήνα και το Λονδίνο.

Ομως την επανένωση των παρθενωνείων γλυπτών δεν την απαιτεί μόνον η παγκόσμια κοινή γνώμη. Το ίδιο το χάσκον και ακρωτηριασμένο μνημείο αξιώνει την επιστροφή των αρχιτεκτονικών γλυπτών μελών του, προκειμένου να επανακτήσει την ενιαία και αδιαίρετη φυσική, αισθητική και νοηματική οντότητά του.

H επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα αποτελεί ηθική υποχρέωση για όλη την Ευρώπη, στο πλαίσιο της προστασίας της κοινής πολιτισμικής της κληρονομιάς. Και η μεγαλύτερη δύναμη για την επανένωσή τους είναι η πίστη των ίδιων των ευρωπαίων, όπως και των βρετανών, πολιτών για τη σημασία του Παρθενώνα, του μέγιστου αυτού μνημείου για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό».

Ο Πρόεδρος του Μουσείου της Ακρόπολης Δημήτρης Παντερμαλής υπογράμμισε ότι «Το γλυπτό φαίνεται ότι έπεσε από τη θέση του και βρέθηκε στον πρόποδα του Παρθενώνα με τους βομβαρδισμούς του Μοροζίνι ή με τους βομβαρδισμούς της πολιορκίας των Αθηνών. Αν το συγκρίνουμε με τα υπόλοιπα κομμάτια της ζωφόρου, αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι έχει την καλύτερα σωζόμενη επιφάνεια. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις η επιφάνεια είναι ελαφρώς τριμμένη. Εδώ έχει τη φρεσκάδα που είχε το ίδιο το αρχαίο και γι’ αυτό είμαστε υπερήφανοι. Ο τρίτος λόγος είναι η φιλική διάθεση του Assessore και της Εφορείας στη διαχείριση αυτού του λεπτού ζητήματος. Χαίρομαι ιδιαίτερα γιατί αντί να συναντήσουμε κλειστές πόρτες βρήκαμε φίλους στη Σικελία – και η αρχαία Σικελία ήταν κομμάτι της αρχαίας Ελλάδας. Με πολλή χαρά θα συνεχίσουμε τις επαφές και νομίζω ότι τα μάρμαρα αντί να είναι ένα σημείο σύγκρουσης μπορούν να γίνουν ένα σημείο προόδου, μελέτης και προβολής».

Ο Γενικός Διευθυντής του Μουσείου της Ακρόπολης Νίκος Σταμπολίδης τόνισε ότι «Το κομμάτι που κατατίθεται σήμερα εδώ για να προσαρμοστεί στη θέση που αιώνια ανήκε, φέρει πάνω του το πόδι της Αρτέμιδας, ώστε αυτό να επανενωθεί με το υπόλοιπο σώμα της θεάς.

Η συνένωση αυτή του θεϊκού σώματος εξυψώνει σε ανάλογο επίπεδο την ανθρώπινη επιθυμία και πράξη των Σικελών φίλων μας να αποδώσουν σήμερα εδώ το θραύσμα από το Μουσείο Antonino Salinas του Παλέρμο».

Η Διευθύντρια του Μουσείου Antonino Salinas Caterina Greco σημείωσε ότι «Η σημερινή μέρα είναι ιδιαίτερα σημαντική, τόσο για τον πολιτισμό όσο και για μένα προσωπικά. Η επανασύνδεση της “πλάκας Fagan” με τα υπόλοιπα φειδιακά θραύσματα που εκτίθενται σε αυτό το μεγαλειώδες μουσείο επισφραγίζει καταρχάς, στον υπέρτατο αντιπροσωπευτικό βαθμό, τα αισθήματα αδελφοσύνης και πολιτισμικής ταυτότητας που εδώ και αιώνες συνδέουν τη Σικελία με την Ελλάδα. Όπως έχει ήδη ειπωθεί, ελπίζουμε αυτή η “επιστροφή” στην Ελλάδα, στην Αθήνα, να γίνει σύντομα οριστική και, από τη στιγμή αυτή που βιώνουμε όλοι σήμερα, να διατηρηθεί για πάντα η ανάμνηση μιας χειρονομίας που θέλει να είναι κίνηση φιλίας και αμοιβαίας αναγνώρισης».

Όπως δήλωσε ο Alberto Samona, Σύμβουλος επί των Πολιτισμικών Αγαθών και της Σικελικής Ταυτότητας, «Πρόθεση της περιφερειακής κυβέρνησης της Σικελίας, όπως ξέρετε, είναι να παραμείνει επ’ αόριστον το θραύσμα στην Αθήνα, και ακριβώς γι’ αυτό, κατόπιν αιτήματος της Σικελικής Περιφέρειας στο ιταλικό Υπουργείο Πολιτισμού, έχει ανοίξει εδώ και πάνω από έναν χρόνο ο φάκελος με τον οποίο ζητούμε να υλοποιηθεί αυτή μας η πρόθεση. Τα λόγια εκτίμησης και υποστήριξης που εξέφρασαν τις προηγούμενες ημέρες ο Υπουργός Πολιτισμού Dario Franceschini και η Υφυπουργός Πολιτισμού Lucia Borgonzoni κάνουν να ευελπιστούμε για την οριστική θετική έκβαση του σχεδίου αυτού. Τις επόμενες ημέρες θα γιορτάσουμε στη Σικελία την άφιξη από την Αθήνα του περιώνυμου αγάλματος της θεάς Αθηνάς, που θα έρθει κοντά μας για να το θαυμάσει ο κόσμος στο Μουσείο Salinas. Πολύ παραπάνω από μια ανταλλαγή, πρόκειται για μια συμβολική χειρονομία μεταξύ των δύο χωρών μας: εξ ονόματος του Προέδρου τη Σικελίας Nello Musumeci, της σικελικής κυβέρνησης, ολόκληρης της Σικελίας και εμού προσωπικώς, θέλω να ευχαριστήσω την Υπουργό Λίνα Μενδώνη, η οποία ευθύς εξαρχής διέσχισε μαζί μας τον δρόμο αυτόν που μας οδήγησε μέχρι το σημείο όπου βρισκόμαστε σήμερα».

Το θραύσμα Fagan είναι απόσπασμα του λίθου VI της ανατολικής ζωφόρου του Παρθενώνα από πεντελικό μάρμαρο, όπου απεικονίζονται οι θεοί του Ολύμπου καθιστοί, παρακολουθώντας την παράδοση του πέπλου στην Αθηνά, την Πολιούχο θεά της Αθήνας. Απεικονίζει τα κάτω άκρα της Θεάς Αρτέμιδας, μεταξύ άλλων Θεάς του κυνηγιού, η οποία ατενίζει προς την πομπή των Παναθηναίων, που προσέρχεται προς τον μεγάλο ναό. Tο αριστερό κομμάτι του λίθου βρίσκεται στο Μουσείο Ακρόπολης ενώ το δεξιό στο Βρετανικό Μουσείο. Το θραύσμα με ύψος 0,355μ., πλάτος 0,31μ. και πάχος 0,105μ., ανήκε στη συλλογή του Robert Fagan, Βρετανού Πρόξενου στη Σικελία και στη Μάλτα, η οποία αγοράστηκε από το Πανεπιστήμιο του Παλέρμου μεταξύ 1818-1820. Περιήλθε στην κατοχή του Μουσείου Antonino Salinas το 1836. Από το 2008 έως το 2009, μέσω δανεισμού, επέστρεψε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της έκθεσης «Νόστοι» στο Μουσείο Ακρόπολης.