2,74 εκατομμύρια άτομα στον κίνδυνο της φτώχειας

Το 2025, 26,9% του πληθυσμού της χώρας (2,74 εκατ. άτομα) διαβιώνουν σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού — ποσοστό αυξημένο κατά 0,8 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Αυτό αναφέρεται, σύμφωνα με πληροφορίες, στην Έκθεση για τη Φτώχεια στην Ελλάδα 2025, το πλήρες κείμενο της οποίας θα δημοσιοποιηθεί την ερχόμενη εβδομάδα. Στο μεταξύ, χθες, Παρασκευή (17/10) ήταν η Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Φτώχειας.

Να σημειωθεί ότι, “Η Έκθεση για τη Φτώχεια στην Ελλάδα 2025”, έβδομη συνεχόμενη έκδοση του Ελληνικού Δικτύου για την Καταπολέμηση της Φτώχειας (EAPN Greece), αξιολογεί με περιεκτικό τρόπο τη φτώχεια, τις ανισότητες και τον κοινωνικό αποκλεισμό στη χώρα σε ένα ιδιαίτερα απαιτητικό παγκόσμιο και εθνικό περιβάλλον. Αντλώντας από επίσημα στοιχεία, έρευνα πεδίου, και τις απόψεις των Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών (ΟΚοιΠ) καθώς και των ανθρώπων που πλήττονται από την φτώχεια (PeP), η έκθεση αξιολογεί την πρόοδο της υλοποίησης της Εθνικής Στρατηγικής για την Κοινωνική Ένταξη και τη Μείωση της Φτώχειας (2021–2027) και αναδεικνύει τις νέες ανάγκες, τα κενά, και βασικές συστάσεις πολιτικής.

Παιδική φτώχεια

Όπως αναφέρεται, η παιδική φτώχεια παραμένει υψηλή (22,4%), ενώ ο κίνδυνος υλικής και κοινωνικής στέρησης επίσης αυξήθηκε, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ). Η ένταση εργασίας, οι χαμηλοί μισθοί, η εργασιακή ανασφάλεια και η αναντιστοιχία μεταξύ εισοδημάτων και υψηλών τιμών στα είδη πρώτης ανάγκης και στην κατανάλωση ενέργειας εξακολουθούν να παγιδεύουν τους εργαζόμενους/ες στη φτώχεια παρά τις όποιες επιμέρους βελτιώσεις. Το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (ΕΕΕ) καλύπτει μόλις το 60% του ορίου φτώχειας, ποσοστό ανεπαρκές με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η ετήσια έκθεση συμπεριλαμβάνει ειδική αναφορά και ανάλυση στο μέτρο του ΕΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τις μαρτυρίες των ωφελουμένων και των επαγγελματιών που το χορηγούν, καταλήγοντας σε συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής προς το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας αλλά και το Υπουργείο Οικονομικών.

Διεύρυνση ανισοτήτων

Να σημειωθεί ότι, όπως αναφέρεται, η έρευνα των ΟΚοιΠ καταδεικνύει επιδείνωση της στεγαστικής ανασφάλειας, του άγχους που πηγάζει από ζητήματα ψυχικής υγείας, και του ψηφιακού αποκλεισμού, ενώ αναδύονται ευαλωτότητες μεταξύ προσφύγων, μονογονεϊκών οικογενειών, ηλικιωμένων, γυναικών που βιώνουν βία, άτυπων παρόχων φροντίδας, και αγροτικών πληθυσμών.

Η κρυφή αστεγία και η ενεργειακή φτώχεια έχουν ενταθεί, αποκαλύπτοντας τα κενά στο ισχύον σύστημα προστασίας. Η αναστολή του προγράμματος ΤΕΒΑ, η ανάθεσή του στις Περιφέρειες και η διετής καθυστέρηση της υλοποίησης της νέας φάσης του ως ΕΒΥΣ έχει περιορίσει ακόμα περισσότερο την πρόσβαση στα βασικά αγαθά στους ευάλωτους πληθυσμούς.

Διακυβέρνηση και Συμμετοχή

Η Έκθεση διαπιστώνει την περιορισμένη εμπλοκή των ενδιαφερόμενων μερών στο σχεδιασμό και την αξιολόγηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Κοινωνική Ένταξη και τη Μείωση της Φτώχειας. Οι περισσότερες ΟΚοιΠ και τα άτομα που πλήττονται από τη φτώχεια που ρωτήθηκαν κατά τη διάρκεια της έρευνας ανέφεραν ελάχιστη συμμετοχή στη διαβούλευση και υπογράμμισαν την ανάγκη θεσμοθετημένων μηχανισμών συμμετοχής τους. Απηχώντας τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις, οι άνθρωποι που πλήττονται από φτώχεια υπερασπίζονται την αρχή «τίποτα για εμάς χωρίς εμάς»— απαιτώντας μόνιμη εκπροσώπηση, λογοδοσία, και συν-δημιουργία κοινωνικών πολιτικών.

Κύριες Συστάσεις

Η Έκθεση, μάλιστα, καλεί σε αποφασιστική και πολυδιάστατη δράση στους εξής άξονες:

• Αναγνώριση και υποστήριξη των αόρατων πληθυσμών: χαρτογράφηση και στήριξη των αόρατων πληθυσμών μέσω της συλλογής συμπληρωματικών δεδομένων, συμμετοχικού σχεδιασμού, και έμφασης στις αναδυόμενες συνθήκες ψυχικής υγείας που συνδέονται με τα νέα προφίλ φτώχειας. Προσαρμογή των κοινωνικών πολιτικών με βάση τις νέες και τοπικές ανάγκες.
• Μεταρρύθμιση των δομών: ενίσχυση και ενδυνάμωση της τοπικής αυτοδιοίκησης, καλύτερος συντονισμός μεταξύ των υπουργείων, θεσμοθετημένο πλαίσιο συνεργασίας των ΟΚοιΠ με τα κέντρα διαμόρφωσης και λήψης αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και διασφάλιση διαφάνειας και αξιολόγησης της εφαρμογής των κοινωνικών πολιτικών.
• Στήριξη εκείνων που στηρίζουν: εξασφάλιση μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης και ανάπτυξης ικανοτήτων για ΟΚοιΠ και παρόχους φροντίδας ώστε να συντηρηθούν οι κρίσιμες υπηρεσίες που παρέχονται σε επίπεδο κοινότητας.
• Ενδυνάμωση των ειδικών: θεσμοθέτηση της ισότιμης συμμετοχής των ανθρώπων που πλήττονται από φτώχεια, σεβασμός των δικαιωμάτων τους μακριά από αποκλεισμούς και διακρίσεις.
• Διασφάλιση της συνοχής σε δημοσιονομικό και πολιτικό επίπεδο: αλλαγή του άνισου φορολογικού συστήματος με δικαιότερη συμμετοχή στη φορολογική επιβάρυνσηˑ οι πολιτικές που σχετίζονται με την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση να είναι κοινωνικά δίκαιες χωρίς αποκλεισμούςˑ εξαίρεση των κοινωνικών δαπανών από τη δημοσιονομική προσαρμογή.

Συμπέρασμα

Με βάση όσα αναφέρει η Έκθεση, η Ελλάδα αντιμετωπίζει επίμονες, εξελισσόμενες και αναδυόμενες μορφές φτώχειας. Η αγοραστική δύναμη των μισθών και των συντάξεων είναι η χαμηλότερη της Ευρώπης. Το σύστημα φορολόγησης επιβαρύνει δυσανάλογα τα οικονομικά αδύναμα νοικοκυριά. Οι κοινωνικές πολιτικές που εφαρμόζονται για τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς δεν καταφέρνουν να τους βγάλουν από τη φτώχεια. Υπάρχει ανάγκη αποτελεσματικότερης συνεργασίας σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης. Η ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών και η ουσιαστική συμμετοχή των άμεσα πληττόμενων είναι προϋποθέσεις για την επίτευξη των στόχων της Ευρώπης 2030 για τη μείωση της φτώχειας. Η Έκθεση για τη Φτώχεια στην Ελλάδα 2025 υπογραμμίζει ότι η βιώσιμη πρόοδος δεν εξαρτάται μόνο από τους δείκτες της οικονομίας αλλά από την ορατότητα, την αξιοπρέπεια και την ενδυνάμωση όλων όσων ζουν σε συνθήκες φτώχειας.

Eurostat: Αυξημένη η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός στην Ελλάδα

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Eurostat για το 2024, η Ελλάδα παραμένει ανάμεσα στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά κινδύνου φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού στην ΕΕ. Πέντε ελληνικές περιφέρειες συγκαταλέγονται στις 25 περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού – τουλάχιστον 33% – βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού.

Οι περιοχές αυτές, που αποτυπώνονται με το πιο σκούρο μπλε χρώμα στον χάρτη της Eurostat, αναδεικνύουν το βαθύ περιφερειακό χάσμα στη χώρα: η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, η Κεντρική Ελλάδα, η Δυτική Ελλάδα, η Πελοπόννησος και το Βόρειο Αιγαίο βρίσκονται στις πιο ευάλωτες θέσεις πανευρωπαϊκά. Σε αυτές τις περιοχές, η οικονομική ανάπτυξη παραμένει εύθραυστη, οι ευκαιρίες απασχόλησης περιορισμένες και οι κοινωνικές υποδομές ανεπαρκείς, επιτείνοντας την αίσθηση ανασφάλειας και αποκλεισμού.

Αντίθετα, πιο ανθεκτικές φαίνεται να είναι οι αστικές και τουριστικές περιφέρειες, όπως η Αττική και το Νότιο Αιγαίο, όπου η συγκέντρωση οικονομικών δραστηριοτήτων και η αυξημένη πρόσβαση σε υπηρεσίες μειώνουν το συνολικό ποσοστό κινδύνου φτώχειας. Ωστόσο, ακόμα και σε αυτές τις περιοχές, οι ανισότητες εντός των πόλεων παραμένουν έντονες — με τα φαινόμενα ενεργειακής φτώχειας, ανεργίας νέων και αδυναμίας κάλυψης βασικών αναγκών να διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα.

Συνολικά, η Ελλάδα βρίσκεται σταθερά πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 21%, επιβεβαιώνοντας ότι η κοινωνική συνοχή εξακολουθεί να αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της χώρας. Παρά την ανάκαμψη της οικονομίας τα τελευταία χρόνια, οι μισθολογικές ανισότητες, το αυξημένο κόστος ζωής και η έλλειψη αποτελεσματικών κοινωνικών πολιτικών συνεχίζουν να κρατούν χιλιάδες νοικοκυριά στο περιθώριο.

Πηγή: news247.gr, dnews.gr